تاریخچه بیت کوین؛ از سال ۲۰۱۰ تاکنون

روز ۳۱ اکتبر ۲۰۰۸ (۱۰ آبان ۱۳۸۷) بود که خالق مرموز بیت کوین، «ساتوشی ناکاموتو» (Satoshi Nakamoto)، وایت پیپری منتشر کرد که در آن جزئیاتی از طراحی یک «سیستم پولی همتا به همتا» و یک زیرساخت جهانی، جهت انجام امور مالی بر اساس اسناد رمزنگاری‌شده ارائه شده بود. در آن زمان این مفاهیم برای اکثریت مردم دنیا نامفهوم بود، اما امروز با گذشت بیش از ۱۶ سال، رمزارزها به بحث داغ و رایج جوامع اقتصادی تبدیل شده‌اند. حتی دولت‌های مختلف، به‌دنبال راه‌کاری جهت راه‌اندازی ارز دیجیتال بومی خود می‌گردند.

اما تاریخچه بیت کوین با انتشار وایت پیپر این رمزارز آغاز نشده است؛ پیدایش بیت کوین، درواقع نتیجه تلفیقی از دستاوردها و اختراع‌های گوناگون در حوزه‌های رمزنگاری، اختلاف عقاید در برابر فناوری‌های دیجیتال و مقابله با انحصار و سلطه دولت‌ها بر نظام‌های مالی بوده است. بیت کوین که ریشه در اصول جنبش سایفرپانک (Cypherpunk) دارد، در اوج قله‌ای از چندین دهه نوآوری و مقاومت در برابر قدرت متمرکز ایستاده است.

در این مقاله از صرافی ارز دیجیتال او ام پی فینکس، در نظر داریم کامل‌ترین تاریخچه بیت کوین را برای شما تعریف کنیم و مروری بر رویدادهای اجتماعی و تحولات در زمینه فناوری که منجر به پیدایش بلاک چین و ارز دیجیتال بیت کوین شده داشته باشیم. همچنین، در تاریخچه ارز بیت کوین وقایع و تحولات مهم، ویژگی‌های منحصربه‌فرد این فناوری انقلاب‌آفرین و تاثیر آن در جهان امروز را مورد بررسی قرار خواهیم داد. پس در این سفر با ما همراه باشید!

تاریخچه پیدایش بیت کوین از چه زمانی و چگونه بوده است؟

همه‌جا شنیدیم که تاریخچه بیت کوین، با انتشار وایت این رمزارز توسط ساتوشی ناکاموتو در شب هالووین ۲۰۰۸ آغاز می‌شود؛ در صورتی که تاریخچه‌ای درخشان قبل از پیدایش بیت کوین وجود دارد که اغلب نادیده گرفته می‌شود و برای درک صحیح این پدیده اجتماعی – فناوری ضروری است. دنیای رمزنگاری یا کریپتوگرافی (Cryptography)، طی قرن بیستم شاهد رویدادهای بزرگی بود که در مجموع، زمینه را برای انقلاب‌آفرینی بیت کوین مهیا کرده‌اند. در ادامه نگاهی به وقایعی می‌اندازیم که منجر به پیدایش بیت کوین شدند.

• رمزنگاری کلید عمومی (Public-Key Cryptography): در دهه هفتاد میلادی «ویتفیلد دیفی» (Whitfield Diffie) و «مارتین هلمن» (Martin Hellman)، این مفهوم خارق‌العاده را به دنیا معرفی کردند و دنیای رمزنگاری در سیستم‌های متقارن را به سیستم‌های نامتقارن جابه‌جا کردند. این دستاورد، مسیر توسعه امضاهای دیجیتال را هموار ساخت که در عملکرد بیت کوین، جزئی جدانشدنی هستند.

البته که باید خاطرنشان کرد دولت‌های آمریکا و بریتانیا، تمایلی به دسترسی مردم به فناوری رمزنگاری کلید عمومی نداشتند، چرا که رابطه مستقیم با حفظ حریم خصوصی داشت و می‌توانست اختیار و قدرت دولت‌ها را به‌طور کل از بین ببرد. این‌گونه وقایع، در نهایت به جنگ‌های رمزنگاری (Crypto Wars) منتهی شد که در یک طرف دولت‌ها و در طرف مقابل، کارآفرینان و طراحان فناوری‌های جدید بودند. این نبردها تا به امروز ادامه داشته و بالاخره دولت‌ها را مجبور به پذیرش یک نظام مالی بی‌مرز و بدون رهبر یعنی بیت کوین کرده است.

• توابع هش رمزنگاری‌شده (Cryptographic Hash Functions): تابع هش، یک آرایه بیتی منحصربه‌فرد با حجمی ثابت را برای هر داده ورودی در یک سیستم ایجاد می‌کند. این آرایه به جزئی حیاتی در سیستم‌های دیجیتال تبدیل می‌شود که نمونه بی‌نقص آن را در مکانیزم اثبات کار (Proof of Work) بیت کوین می‌بینیم.

• الگوریتم آر‌اِس‌اِی (RSA Algorithm): این الگوریتم، زاده ذهن «ران ریوست» (Ron Rivest)، «عادی شمیر» (Adi Shamir) و «لنارد ادلمن» (Leonard Adleman) در سال ۱۹۷۷ است. الگوریتم RSA، ویژه سیستم‌های رمزنگاری‌شده با کلید عمومی است و جهت انتقال امن داده‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.

• اثبات دانش صفر (Zero-Knowledge Proofs): «شفی گلدواسر» (Shafi Goldwasser)، «سیلویو میکالی» (Silvio Micali) و «چارلز رکاف» (Charles Rackoff) پیشروهای فناوری دانش صفر در دهه هشتاد میلادی هستند. از طریق این فناوری، صحت یک داده بدون افشای هیچ اطلاعاتی تایید می‌شود. امروزه، این فناوری بنیاد بسیاری از ارزهای دیجیتال بعد از بیت کوین را تشکیل می‌دهد.

• دیجی‌کش (DigiCash): بعد این دستاوردها در حوزه فناوری و رمزنگاری، پژوهشگران و رمزنگاران در دهه‌های هشتاد و نود میلادی، چندین مرتبه تلاش کردند یک پول دیجیتال را خلق کنند که تماماً رمزنگاری شده و برای استفاده در اینترنت امن باشد. یکی از نخستین پروژه‌های پیشرو در این دوران، ای‌کش (eCash) یا دیجی‌کش بود که توسط «دیوید چام» (David Chaum) در سال ۱۹۸۹ طراحی شد. این ارز جدید ماهیتی یک رمزارز بومی مثل بیت کوین را نداشت، اما تا حد زیادی شبیه به ارز دیجیتال بانک‌های مرکزی (CBDC) و استیبل کوین (Stablecoin) بود؛ یعنی برای خود پشتوانه داشت و توسط یک شرکت یا بانک صادر می‌شد.

• ای‌گلد (E-gold): «داگلاس جکسون» (Douglas Jackson) و «بری دَونی» (Barry Downey)، این سیستم پولی دیجیتال را در سال ۱۹۹۶ پایه‌گذاری کردند. ارز ای‌گلد، ذخایر طلا در پشتوانه خود داشت که در خزانه‌هایی در لندن و دوبی نگهداری می‌شدند. واحدهای ارز ای‌گلد به گرم اندازه‌گیری می‌شدند و به‌عنوان یک روش پرداختی بین‌المللی آنلاین با سرعت بالا مورد استفاده قرار می‌گرفت. اما پس از مدتی، این پروژه با مشکلات قانونی و زیرساختی مواجه شد.

• هش‌کش (HashCash): در سال ۱۹۹۲، «سینتیا دورک» (Cynthia Dwork) و «مونی نائور» (Moni Naor)، از محققان کمپانی آی‌ب‌ام (IBM)، در جست‌و‌جوی روشی جهت مقابله با حملات سیبل (Sybil)، منع سرویس (DOS) و پیام‌های اسپم بودند تا بار داده سرویس‌های اینترنتی مثل ایمیل را سبک کنند. این محققان در پروپوزالی که ارائه دادند، عنوان «قیمت‌گذاری از طریق پردازش یا مقابله با ایمیل‌های هرز» را انتخاب کردند که در واقع سیستمی را نشان می‌داد که فرستنده ایمیل، مقداری عملیات محاسباتی کامپیوتری انجام می‌داد تا یک معمای رمزنگاری‌شده را حل کند.

سپس «آدام بک» (Adam Back)، فارغ‌التحصیل ۲۶ ساله دانشگاه اکستِر انگلستان و فعال جنبش سایفرپانک، سیستم مذکور را با عنوان هش‌کش به فهرست ایمیل اعضای سایفرپانک معرفی کرد. در این سیستم، هیچ بخش مخفی یا کنترل‌گر مرکزی وجود نداشت و با محوریت معماهای رمزنگاری و عملیات هشینگ (Hashing) فعالیت می‌کرد. هشینگ فرآیند تبدیل هر نوع داده‌ای در هر حجمی، به رشته‌ای تصادفی از کاراکترهای مختلف در اندازه‌ای مشخص است. به این ترتیب، کوچک‌ترین تغییر در داده‌های مربوطه منجر به تولید یک هش متفاوت می‌شود که درواقع فرآیند اعتبارسنجی را آسان می‌کند.

اما هش‌کش هم نتوانست به‌عنوان یک سیستم پولی موفق ظاهر شود؛ چرا که توکن‌های اثبات کار مربوطه تعداد بسیار زیادی پیدا کردند و دچار ابرتورم (Hyperinflation) می‌شدند و فرد دریافت‌کننده نیز، توانایی انتقال آن‌ها را نداشت. به‌علاوه، با پیشرفت سیستم‌های کامپیوتری و تسریع فرآیندهای محاسباتی، ساخت این اسناد اثبات کار ساده‌تر و سریع‌تر شد. در هر صورت، سیستم هش‌کش آدام بک الهام‌بخش استفاده از مکانیزم اثبات کار در دو پروژه ارز دیجیتال، قبل از پیدایش بیت کوین شد.

• بی‌مانی (B-money): «وی دای» (Wei Dai)، یکی دیگر از اعضای جنبش سایفرپانک، در سال ۱۹۹۸ پروژه B-money را معرفی کرد که یک سیستم اقتصادی همتا به همتا (P2P) جهت انجام خریدهای اینترنتی بود. این سیستم مستقل از نظام پولی دولتی و سازمان‌های مربوطه فعالیت می‌کرد. بی‌مانی قابلیت ساخت ارز دیجیتال و تصویب و اجرای قراردادهایی را داشت که به‌صورت خودکار، اختلافات موجود را بین طرفین برطرف می‌کردند.

البته که بی‌مانی هیچ‌وقت پیاده‌سازی و اجرا نشد؛ اما نکته حائز اهمیت، شباهت آن به بیت کوین بود که از یک دفترکل (Ledger) اشتراکی و ارز دیجیتال مبتنی بر مکانیزم اثبات کار استفاده می‌کرد. تفاوت اصلی میان این سیستم‌ها، پیوندخوردن قیمت ارز دیجیتال بی‌مانی به برخی کالاها بود که در نوع خود، مدلی ابتدایی از استیبل کوین‌های امروزی به نظر می‌آید.

• بیت‌ گلد (Bit Gold): «نیک سابو» (Nick Szabo)، مهندس کامپیوتر اهل آمریکا، همیشه در نظر داشت که یک جامعه و نظام مالی آزاد، خارج از کنترل موسسات و دولت‌ها بسازد. وی در سال ۱۹۹۴ فناوری قرارداد هوشمند (Smart Contract) را معرفی کرد که بدون حضور مقامات قضایی و از طریق کدهای نوشته‌شده عمل می‌کردند. این قراردادها، برای ساخت یک سیستم پولی بدون حد و مرز نقشی حیاتی داشتند. اما در ادامه مسیر، سابو متوجه شد که یکی از کلیدی‌ترین جزئیات این طرح را در اختیار ندارد؛ یک ارز دیجیتال بومی که قابلیت جریان در این قراردادها را داشته باشد.

سابو در جست‌وجوی این ارز فهمید پول‌هایی مثل شمش طلا که ماهیت کالا دارند، می‌توانند در ذرات کوچک‌تر مفهوم ارز دیجیتال مد نظر در فضای اینترنت را محقق کنند. اما این پول جدید باید ماهیت دیجیتال می‌داشت، کمیاب می‌بود و فرآیند ساخت و تولید فوق‌العاده سنگین و گرانی می‌داشت. همچنین، این ارز نمی‌توانست از سمت یک نهاد شخص ثالث ارزش‌گذاری و محافظت شود، تا بتوان آن‌را «طلای دیجیتال» نامید. از طرفی، بیت گلد ویژگی مثلی‌بودن یک ارز را نداشت؛ یعنی هر یک واحد آن، ارزشی عینی و برابر با واحد دیگر نداشت که این مسئله برای هر ارزی حیاتی است.

به این ترتیب، نیک سابو تصمیم گرفت راه‌کاری متفاوت ارائه دهد که طبق آن یک بانک امن، قابل حساب‌رسی و مورد اعتماد که بر روند صدور ارز بیت گلد نظارت داشت، به‌طور مداوم در حال دسته‌بندی توکن‌های اثبات کار در واحدهایی با ارزشی مساوی بود. به این ترتیب، بیت گلد به یک ابزار تبادل پایدار تبدیل می‌شد.

سابو در آستانه پیاده‌سازی بیت گلد، درست قبل از انتشار وایت پیپر بیت کوین توسط ساتوشی ناکاموتو در سال ۲۰۰۸ بود که در نهایت این پروژه را رها کرد. علت هم این بود که سابو باور داشت که بیت کوین تمامی کمبودهای بیت گلد و سایر پروژه‌های ارز دیجیتال قبلی را برطرف کرده و مجموع ویژگی‌های آن‌ها را در یک سیستم کارآمد گنجانده است.

حال با این‌که ماهیت غیرمتمرکز بیت کوین آن را به یک ایدئولوژی بدیع تبدیل کرده، حقیقت این‌جا است که بنیاد و اساس بیت کوین حاصل تلاش کهنه‌کاران فناوری، آزادی‌خواهان و انقلاب‌گرایان حوزه رمزنگاری است. پیدایش بیت کوین و پذیرش آن در این جوامع بود که به این فناوری و دارایی ارزش، اعتبار و قدرت بخشید.

هنگامی که مخترع بیت کوین، ساتوشی ناکاموتو، از طرح خود رونمایی کرد، تنها از سوی جامعه کوچکی از رمزنگاران و برنامه‌نویسان مورد ستایش و انتقاد قرار گرفت. اکثر این افراد در ده‌های هشتاد و نود میلادی، به‌نوعی در پروژه‌های ارز دیجیتال فعالیت داشته بودند. از دیدگاه آن‌ها، بیت کوین جدیدترین پروژه آزمایشی برای ساخت یک سیستم پولی نوین بود که پس از چندین طرح شکست‌خورده معرفی شده است. به هر حال، اثری که امروزه بیت کوین در دنیا گذاشته، تا حد زیادی به‌دلیل حضور و فعالیت دو جامعه مشخص بوده است.

• اکستروپین‌ها (Extropians): در سال ۱۹۸۸، «مکس مور» (Max More) در قامت یک پیشرو، فلسفه اکستروپینیزم را همراه با اصول آن مطرح کرد. محوریت اصلی این فلسفه، یک چهارچوب دائماً در حال تکامل متشکل از ارزش‌ها و استانداردهای مختلف برای بهبود وضعیت بشر است. در این مسیر هم، از ابزارهای مختلفی نظیر فناوری‌های جدید، کرایوژنیک یا سردشناسی (Cryogenics)، هوش مصنوعی، رباتیک، مهندسی ژنتیک، سفر در فضا و . . . استفاده می‌شود. این ایدئولوژی باعث شد جامعه‌ای از دانشمندان و پیشگامان در حوزه‌های مذکور گرد هم آیند و طرح‌های اولیه ارزهای جایگزین، بازارهای پیش‌بینی، سیستم‌های اعتبارسنجی و سایر مواردی که امروز در دنیای رمزارزها می‌بینیم را ارائه دهند. «هال فینی» (Hal Finney) و نیک سابو، جزء اکستروپین‌ها بودند.

• سایفرپانک‌ها (Cypherpunks): سایفرپانک‌ها نیز مشابه با اکستروپین‌ها، با اتحاد خود به‌دنبال ساخت جهانی بهتر با استفاده از فناوری بودند. یکی از زیرمجموعه‌های سایفرپانک، همین آثار حوزه علمی-تخیلی است که ویران‌شهری را در دنیای آینده نشان می‌دهند که در آن، همه مردم در ذره‌بین سیستم‌های نظارتی قرار دارند و اغلب توسط قهرمان داستان که یک هکر است نجات پیدا می‌کنند. افرادی مثل «جان برونر» (John Brunner)، «ویلیام گیبسون» (William Gibson) و «بروس استرلینگ» (Bruce Sterling) هم با انتشار آثار خود، معتقدند پیشرفت و قیام ابرکامپیوترها در دنیا، باعث می‌شود دولت‌ها و سازمان‌ها به حریم خصوصی و اختیار عمل مردم تجاوز کنند.

البته که برخلاف اکستروپین‌ها، سایفرپانک‌ها تمرکز خود را بر مجموعه‌ای مشخص از فناوری‌های مختلف گذاشته‌اند که شامل شبکه‌های ارتباطی رمزنگاری‌شده، پیام‌رسانی به‌صورت ناشناس و پول الکترونیک می‌شود. بسیاری از پروژه‌های ارز دیجیتال در دهه نود و اوایل سال ۲۰۰۰، از طریق جنبش سایفرپانک هدایت و مدیریت شدند و بستر رشد بیت کوین و جایگاه امروزی آن بودند.

نکته مهم درباره درک صحیح تاریخچه بیت کوین، این است که این فناوری صرفاً یک اختراع منحصربه‌فرد و یکتا نبوده و بلکه، ترکیبی هوشمندانه و موفق از پروژه‌های شکست‌خورده در دهه‌های گذشته است. ساتوشی ناکاموتو، به‌دنبال پیاده‌سازی یک زیرساخت برای انجام امور مالی بود که فارغ از وجود عامل «اعتماد» باشد و برای سالیان آینده نیز، پایدار و کارآمد باقی بماند. به این ترتیب، ساتوشی تصمیم گرفت به‌جای ساخت یک راه‌کار جدید و متفاوت نسبت به پروژه‌ها و یافته‌های قبلی، سیستم خود را بر اساس تحقیقات گذشته در مورد سیستم‌های توزیع‌شده، رمزنگاری مالی، امنیت شبکه و بسیاری موارد دیگر طراحی کند.

انجام اولین تراکنش بیت کوین

بعد از این‌که ساتوشی، پروپوزال هشت‌صفحه‌ای برای یک سیستم پولی دیجیتال جدید را در یک فهرست ایمیل منتشر کرد، جامعه مربوطه شروع به بحث و تبادل نظر در گروهی آنلاین با حضور رمزنگاران، برنامه‌نویسان و کهنه‌کاران پروژه‌های ارز دیجیتال کرد. ساتوشی ناکاموتو، اکثریت کد پایه بیت کوین را قبل از انتشار وایت پیپر آن نوشته، اما این کدها به‌صورت عمومی جهت موشکافی به اشتراک گذاشته شدند.

در روزهای ابتدایی آن زمان، بیت کوین یک نرم‌افزار متن باز (Open Source) بود که توسط گروهی از توسعه‌دهندگان و علاقه‌مندان به این حوزه مدیریت و نگهداری می‌شد. در تاریخ ۸ نوامبر ۲۰۰۸ (۱۸ آبان ۱۳۸۷)، بیت کوین در پلتفرم سورس‌فورج (SourceForge) که ویژه توسعه نرم‌افزارهای اپن سورس بود به ثبت رسید. این اتفاق، باعث شد بیت کوین به یک پروژه تیمی تبدیل شود. در روز ۳ ژانویه ۲۰۰۹ (۱۴ دی ۱۳۸۷) بلوک آغازین، جنسیس یا بلوک صفر (Genesis Block) بیت کوین توسط ساتوشی ناکاموتو و طی ۷ روز استخراج شد.

ساتوشی در اولین تراکنش بیت کوین که مربوط به استخراج بلوک جنسیس می‌شد، یک پیام ویژه هم نوشته بود؛ در این پیام یکی از سرتیترهای روزنامه تایمز همراه با تاریخ استخراج بلوک اول بین کوین قرار داده شده بود. این تیتر به بحران مالی کشورها در آن زمان اشاره داشت. (متن پیام: “The Times 03/Jan/2009 Chancellor on brink of second bailout for banks”)

این پیام به‌نوعی هدف اصلی بیت کوین را نشان می‌داد. دنیا در حال سپری‌کردن بزرگ‌ترین بحران مالی بعد از «رکود بزرگ» در دهه چهل میلادی بود که یک سیستم پولی جدید در این بحبوحه متولد شد. در تاریخ ۱۲ ژانویه ۲۰۰۹ (۲۳ دی ۱۳۸۷)، اولین تراکنش بیت کوین بعد از ساخت بلوک جنسیس انجام شد که در آن، ساتوشی ناکاموتو ۱۰ واحد ارز BTC را برای هال فینی ارسال کرد. این تراکنش درواقع کارآمدی و کاربردپذیری بیت کوین در قالب یک ارز و شبکه همتا به همتا را نشان داد. به‌علاوه، این‌طور که پیدا است هال فینی اولین کسی بوده که پس از راه‌اندازی شبکه بیت کوین، عملیات استخراج این رمزارز را در کنار ساتوشی ناکاموتو انجام داده است.

اولین معامله با بیت کوین و پیتزای معروف

بری اولین بار، تبادل کالا و خدمات از طریق بیت کوین در تاریخ ۲۲ می ۲۰۱۰ (۱ خرداد ۱۳۸۹) صورت گرفت که طی آن «لازلو هانیچ» (Laszlo Haneycz)، برنامه‌نویس اهل فلوریدا، در یک شبکه اجتماعی پیشنهاد داد که ۱۰,۰۰۰ واحد بیت کوین را برای تحویل پیتزا پرداخت خواهد کرد. در آن زمان، تنها چند ماه بود که اولین نرخ تبادل بیت کوین مشخص شده بود و قیمت دو عدد پیتزا از رستوران پاپاجانز (Papa John’s)، ۲۵ دلار می‌شد.

اما با نرخ امروز بیت کوین در سال ۲۰۲۴، لازلو هانیچ برای آن دو پیتزا چیزی حدود ۷۴۰ میلیون دلار هزینه پرداخت کرده بود. با وجود این‌که افراد زیادی این تبادل در تاریخچه بیت کوین را جالب و بامزه می‌بینند، نباید فراموش کرد که شبکه بیت کوین در آن زمان، تا چه اندازه نوپا و نوظهور بوده و چقدر پیشرفت کرده است.

پیرامون مبحث کاربرد بیت کوین به‌عنوان ابزاری جهت تبادل، تراکنش معروف پیتزای بیت کوین بیشتر به‌عنوان مثالی برای بازه قیمتی خارق‌العاده این رمزارز در قالب یک ارز کارآمد در نظر گرفته می‌شود. با توجه به این‌که از ارز بیت کوین تنها ۲۱ میلیون واحد در دنیا وجود دارد، اغلب مردم به‌جای استفاده از آن برای انجام امور روزمره، بیشتر به سرمایه‌گذاری در بیت کوین در بازه‌های بلندمدت می‌پردازند. در هر صورت، خرید پیتزا با استفاده از بیت کوین توسط هانیچ، اثباتی برای عملکرد بیت کوین در قالب یک سیستم مالی دیجیتال و همتا به همتا محسوب می‌شود.

پیدایش اولین استخر استخراج بیت کوین

در روزهای ابتدایی تاریخچه ارز بیت کوین، مردم فقط از طریق فعالیت در شبکه و فرآیند استخراج بیت کوین (Bitcoin Mining) می‌توانستند این رمزارز را داشته باشند. ماینینگ بیت کوین، فرآیندی است که طی آن در شبکه، تراکنش‌‌ها اعتبارسنجی شده و به‌شکل بلوک‌های متصل به‌هم، در دفتر کل توزیع‌ شده این شبکه ثبت و ذخیره می‌شوند. امنیت این اطلاعات با استفاده از تکنیک‌های رمزنگاری برقرار می‌شود و تاریخچه این تراکنش‌ها نیز، بدون هیچ‌گونه قابلیت تغییری تماماً ثبت و قابل ردیابی هستند. شبکه بیت کوین به‌گونه‌ای طراحی شده که ماینرها در ازای فعالیت خود و برقراری عملکرد و امنیت شبکه، پاداش در قالب ارزهای جدید BTC دریافت می‌کنند.

در ابتدای راه‌اندازی شبکه بیت کوین، استخراج این رمزارز با کامپیوترهای خانگی به‌راحتی قابل انجام بود. اما رفته‌رفته کاربران بیشتری به این شبکه اضافه شدند و فرآیند ماینینگ پیچیده و سخت‌تر شد و به سخت‌افزارهای قوی‌تری نیاز داشت. در این‌جا بود که ایده استخر استخراج ارز دیجیتال (Mining Pool) به ذهن توسعه‌دهندگان رسید و «اسلاش پول» (Slush Pool)، در تاریخ ۲۷ نوامبر ۲۰۱۰ (۶ آذر ۱۳۸۹) به‌عنوان اولین استخر استخراج بیت کوین راه‌اندازی شد.

اسلاش پول در واقع بستری را فراهم کرد که ماینرها از سراسر دنیا بتوانند گرد هم آیند و نیروی سخت‌افزار و کامپیوترهای خود را، به‌صورت دسته‌جمعی در شبکه بیت کوین به‌کار گیرند. این یعنی که پاداش‌های استخراج بیتکوین و اعتبارسنجی تراکنش‌ها نیز، بین ماینرهای این استخر تقسیم می‌شد.

به این ترتیب، افرادی هم که کامپیوتر قدرتمندی در اختیار نداشتند، می‌توانستند با فعالیت در استخر اسلاش به کسب بیت کوین بپردازند. از آن روزها به بعد تا کنون، استخراج بیت کوین به یک صنعت جهانی و فوق‌العاده بزرگ تبدیل شد و ماینرهای بیت کوین هم از کامپیوترهای خانگی، به دستگاه‌های پیشرفته و قدرتمند کامپیوتری تبدیل شدند. امروزه صنعت استخراج ارزهای دیجیتال، پیشرفت‌های قابل توجهی نسبت به دهه گذشته داشته اما استخر اسلاش پول، دستاورد بزرگی در تکامل و تاریخچه ارز دیجیتال بیت کوین به‌شمار می‌آید.

مرحله بعد، اولین صرافی بیت کوین

بسیاری از مردم هنگامی که بحث از اولین صرافی بیت کوین می‌شود، خیلی سریع نام مت‌گاکس (Mt. Gox) در ذهنشان می‌آید. اما درواقع مت‌گاکس، نام جدید وب‌سایت «بیت‌کوین مارکت» (bitcoinmarket.com) بود که برای نخستین بار، ایده آن در تالار گفتمان «بیت‌کوین تاک» (Bitcointalk) مطرح شد.

بیت‌کوین تاک قدیمی‌ترین محیط آنلاین برای بحث و گفت‌وگو در مورد بیت کوین بود و ساتوشی ناکاموتو هم، در همین وب‌سایت به پست‌گذاشتن مشغول بود. نکته جالب این‌جا است که پست‌های ساتوشی ناکاموتو، هنوز هم در بیت‌کوین تاک قابل مشاهده هستند. در روز ۱۵ ژانویه ۲۰۱۰ (۲۵ در ۱۳۸۸) بود که کاربری با نام مستعار “dwdollar”، طی پستی از ساخت یک صرافی خبر داد و ۲ ماه بعد، اولین صرافی بیت کوین به‌نام بیت‌کوین مارکت کار خود را آغاز کرد.

پیش از این‌که dwdollar صرافی خود را راه‌ندازی کند، هیچ توافق و دیدگاه مشترکی در مورد ارزش و قیمت بیت کوین بین فعالان این حوزه وجود نداشت. اما با راه‌اندازی صرافی بیت‌کوین مارکت، ارز دیجیتال BTC در سطح ۰.۰۰۳ دلار قیمت‌گذاری شد. در آن زمان، شما می‌توانستید با پرداخت ۱ دلار، ۳۳۳ واحد بیت کوین دریافت کنید. اما امروزه، قیمت هر واحد بیت کوین به نزدیکی ۹۰,۰۰۰ دلار رسیده است.

تبادل و خرید و فروش بیت کوین در این صرافی، از طریق شبکه پرداختی پی‌پل (PayPal) صورت می‌گرفت. اما در سال ۲۰۱۱، تعداد اسکمرها و کلاهبرداران به‌قدری زیاد شد که معامله‌گران تصمیم گرفتند خرید بیت کوین را طور دیگری انجام دهند. طی همین سال‌ها بود که میان تمام صرافی‌های بیت کوین، یکی از آن‌ها به درجه انحصار رسیده بود و بیشتر تراکنش‌های بیت کوین را به خود اختصاص داده بود. اما همین صرافی که نام آن مت‌گاکس بود، طعمه بزرگ‌ترین سرقت بیت کوین در تاریخ شد.

اولین حمله سایبری به بیت کوین و هک؛ شکستی ناامیدکننده

فناوری رمزارزها به شفافیت عملکرد خود معرف است اما به همین اندازه، میزان جرایم سایبری و حملات هکری به پلتفرم‌ها و صرافی‌های ارز دیجیتال هم زیاد است. با وجود این‌که صرافی‌ها برای حفظ دارایی‌های خود هزینه زیادی می‌کنند، باز هم هکرهای باتجربه راهی برای نفوذ پیدا کرده و می‌توانند این موانع امنیتی را پشت سر بگذارند. اکثر اپلیکیشن‌های صرافی دارای کد اپن سورس هستند و محبوب‌ترین هدف برای هکرها محسوب می‌شوند؛ زیرا می‌توانند با یک نفوذ ساده، به دارایی‌ هزاران کاربر دسترسی پیدا کنند.

صرافی ژاپنی مت‌گاکس که کمی قبل در مورد آن صحبت کردیم، در سال ۲۰۱۰ شروع به کار کرد. این صرافی طی بازه‌ای بزرگ‌ترین صرافی ارز دیجیتال دنیا بود و بیش از ۷۰ درصد از معاملات بیت کوین را پردازش می‌کرد. این صرافی در سال ۲۰۱۱، شاهد حمله یک هکر بود و ۸.۷۵ میلیون دلار بیت کوین از آن خارج شد.

مت‌گاکس در پی این حمله، به کاربران خود اطمینان داد که مکانیزم‌های امنیتی پلتفرم را بهبود می‌بخشد، اما در سال ۲۰۱۴ دوباره مورد حمله هکرها قرار گرفت. متاسفانه این حمله، مقیاس فوق‌العاده بزرگ‌تری داشت و نزدیک به ۸۵۰,۰۰۰ واحد بیت کوین از این صرافی به سرقت رفت. این حمله، یکی از بزرگ‌ترین هک‌ها در تاریخچه ارز بیت کوین و بازار رمزارزها بود.

پس از این اتفاق، چندین پرونده حقوقی علیه کمپانی مت‌گاکس تشکیل شد که شاکیان آن‌ها همکاران، مشتریان و تامین‌کنندگان منابع مختلف صرافی بودند. «مارک کارپلز» (Mark Karpeles)، مدیر عامل وقت مت‌گاکس، در رأس این اتهامات قرار داشت، زیرا از هیچ‌نوع سیستم کنترل ورژن برای کد منبع وب‌سایت استفاده نکرده بود.

به همین دلیل، هر برنامه‌نویسی ممکن بود کد جدیدی بر روی کد منبع وب‌سایت قرار دهد و کل سیستم صرافی را در معرض نفوذ بگذارد. این پرونده‌های حقوقی تا سال ۲۰۲۴ ادامه داشته و صرافی مت‌گاکس، بعد از ۱۰ سال شروع به پرداخت بیت کوین‌های از دست‌رفته کاربران کرده است. این هک باعث شد موج منفی سنگینی به بازار ارزهای دیجیتال وارد شود و دیدگاه خیلی از مردم دنیا در برابر این بازار را تغییر دهد.

اولین کیف پول بیت کوین چه زمانی ساخته شد؟

کیف پول‌های ارز دیجیتال، طی یک دهه گذشته تحولات زیادی را تجربه کرده‌اند و از نمونه‌های نرم‌افزاری تا سخت‌افزاری گرفته تا ادغام با حوزه دیفای (DeFi) رمزارزها و ذخیره توکن‌های NFT، مسیر پر فراز و نشیب و البته رو به رشدی داشته‌اند.

اولین کیف پول بیت کوین و به‌طور کل ارزهای دیجیتال، بیت کوین کور (Bitcoin Core) نام داشت که بلافاصله بعد از استخراج اولین بیت کوین در اوایل سال ۲۰۰۹ طراحی شد. هدف ساخت این کیف پول هم، طبیعتاً ایجاد محلی برای ذخیره بیت کوین و مدیریت و انجام تراکنش با آن بود.

نیاز برای وجود چنین قابلیت‌هایی بود که منجر به ساخت کیف پول برای بیت کوین شد؛ مهم‌ترین مسئله در مورد استخراج بیت کوین، پاداش دریافتی مربوطه بود که باید در تاریخچه بلوک‌های شبکه ثبت می‌شد و در آخر هم، به کیف پول ماینر مربوطه انتقال پیدا می‌کرد.

در تصویر بالا، آدرس اولین کیف پول بیت کوین کور را می‌بینیم که پاداش استخراج اولین بلوک بیت کوین را دریافت کرده و به احتمال فراوان، متعلق به شخص ساتوشی ناکاموتو است. جالب این‌جا است که در اولین نسخه نرم‌افزار بیت کوین، نوعی باگ وجود داشت که پاداش استخراج دریافتی که در آن زمان ۵۰ واحد BTC بود را، غیرقابل استفاده و ارسال می‌کرد. به هر حال این کیف پول و تراکنش، نخستین نوع در تاریخچه بلاک چین و کیف پول‌های ارز دیجیتال بودند و امروزه، به اجزایی جدانشدنی از یکدیگر تبدیل شده‌اند.

اولین حباب بزرگ بیت کوین؛ داستان چه بود؟

بازار گاوی بیت کوین در ابتدای سال ۲۰۱۱ را می‌توان اولین حباب ارزهای دیجیتال نامید که تاثیر زیادی در روند تکامل این بازار و فناوری نیز داشت. داستان از جولای سال ۲۰۱۰ (تیر ۱۳۸۹) آغاز شد که قیمت بیت کوین تنها چند پنی بود و برای نخستین بار، در پلتفرم «اسلش‌دات» (Slashdot) تحت عنوان یکی از فناوری‌های جان‌سخت معرفی شد. در پی انتشار این پست، برنامه‌نویسان بزرگی از جمله «جف گارزیک» (Jeff Garzik) و «جد مک‌کیلب» (Jed McCaleb) تصمیم به ورود به پروژه بیت کوین گرفتند.

سپس در ۱۰ فوریه ۲۰۱۱ (۲۱ بهمن ۱۳۸۹)، افزایش علاقه گروه‌های مختلف به بیت کوین، باعث شد قیمت این ارز دیجیتال به مرز ۱ دلار برسد که به روز برابری با دلار (Dollar Parity Day) نیز نام‌گذاری شد. پلتفرم اسلش‌دات نیز به مناسبت همین موضوع، دومین پست خود را در مورد بیت کوین منتشر کرد و باعث شد میزان توجهات به این رمزارز، بیش از پیش شود.

همین مسئله به‌ظاهر ساده، هنوز هم یکی از عوامل تاثیرگذار بر قیمت و بازار بیت کوین است؛ ساخت یک فناوری منحصربه‌فرد یا پیشرفت در زیرساخت‌های موجود، منجر به رشد قیمت بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال می‌شود و این رشد قیمت‌ها، به‌طور خودکار توجه افراد بیشتری را جلب می‌کند.

اما اولین حباب بزرگ بیت کوین به‌معنای واقعی کلمه، در ژوئن ۲۰۱۱ (تیر ۱۳۹۰) اتفاق افتاد. در آن زمان، مقاله‌ای درباره بازار آنلاین سیلک‌رود (Silk Road) که از طریق دارک‌وب قابل دسترسی بود، منتشر شد و در این مقاله، صحبت از خرید مواد مخدر در یک وب‌سایت مخفی با استفاده از ارز بیت کوین بود. در آن زمان، ویژگی ناشناس‌بودن و عدم امکان ردیابی تراکنش‌های بیت کوین، باور غلطی را میان جامعه مربوطه جا انداخته بود.

اما همزمان با انتشار همین اخبار بود که مقاله‌ای دیگر، در مورد بازگشایی چندین صرافی جدید بیت کوین صحبت کرد و فرآیند خرید و فروش این رمزارز ساده‌تر شد. ترکیب این افزایش توجهات به بیت کوین و دسترسی آسان‌تر به آن، باعث شد قیمت بیت کوین تنها طی ۱ هفته، از ۰.۱ دلار به ۳۰ دلار افزایش پیدا کند. اما پس از مدتی، قیمت بیت کوین برای ماه‌ها دچار ریزش شد و در سطوحی پایین باقی ماند.

تاسیس بنیاد بیت کوین؛ نقطه عطفی در تاریخچه بیت کوین

بنیاد بیت کوین (Bitcoin Foundation)، یک شرکت غیرانتفاعی یا غیرذینفع (Nonprofit) آمریکایی است. این سازمان در سال ۲۰۱۲ تاسیس شد و هدف اصلی آن استفاده صحیح، محافظت و ترویج بیت کوین به‌عنوان یک پول رمزنگاری‌شده در راستای منفعت سایر کاربران در جهان است.

پلتفرم آنلاین بنیاد بیتکوین در بنیاد لینوکس (Linux Foundation) مدل‌سازی شد و اغلب، از طریق کمپانی‌های سرمایه‌گذار در بیت کوین از لحاظ مالی تامین می‌شود. البته که این سازمان و نحوه مدیریت آن، بارها مورد انتقاد رسانه‌های مختلف قرار گرفته‌اند.

اسناد منتشرشده از بنیاد بیت کوین در زمان آغاز به کار آن در تاریخ ۲۷ سپتامبر ۲۰۱۲ (۶ مهر ۱۳۹۱)، نشان می‌دهد که اعضای اصلی و ابتدایی این سازمان «گوین اندرسن» (Gavin Andresen)، «چارلی شرم» (Charlie Shrem)، مارک کارپلز (Mark Karpeles)، «پیتر ویسنیز» (Peter Vessenes)، «راجر ور» (Roger Ver) و «پاتریک مرک» (Patrick Murck) بوده‌اند.

اما امروزه، اعضای هیئت بنیاد بیت کوین به سه گروه بنیان‌گذاران، صنایع و اشخاص تقسیم شده‌اند. این هیئت مدیره ترکیبی از اعضای انتخاب‌شده از گروه‌های مذکور است و در این بین گوین اندرسن، به‌عنوان مدیر ارشد علمی بنیاد انتخاب شده است.

رفتار کاربران در طول تاریخ، نسبت به قیمت بیت کوین چگونه بوده است؟

بیت کوین در مقایسه با سایر دارایی‌های قابل معامله در بازارهای جهانی، در تاریخچه خود بیشترین نوسانات را تجربه کرده است. اولین رشد بزرگ قیمت بیت کوین، در اکتبر سال ۲۰۱۰ (آبان ۱۳۸۹) بود که موفق شد از کف ۰.۱۰ دلاری خود فاصله زیادی بگیرد. اما رهبر ارزهای دیجیتال، در تاریخچه بازار خود صعودها و ریزش‌های فوق‌العاده شدید و مهمی را تجربه کرده است که شناخت دلایل آن‌ها، به شما درک بهتری از گذشته بیت کوین و نحوه عملکرد آن در بازار می‌دهد.

تغییرات قیمت بیت کوین، عموماً بازتاب‌کننده سطح علاقه سرمایه‌گذاران به این دارایی است و با قانون عرضه و تقاضا رابطه مستقیم دارد. ساتوشی ناکاموتو بیت کوین را جهت انجام امور مالی و تراکنش‌های روزمره طراحی کرد، اما امروزه می‌بینیم که بیت کوین صرفاٌ از یک روش پرداختی، به جذاب‌ترین دارایی در دنیا تبدیل شده است.

برخی معامله‌گران، روی تغییرات قیمت این رمزارز معامله می‌کنند و بعضی هم بیت کوین را خریده و از آن به‌عنوان منبعی جهت ذخیره ارزش و محافظت از سرمایه در برابر تورم استفاده می‌کنند و در نهایت پس از رشد قیمت، به سود می‌رسند. در سال ۲۰۲۴ هم، سازمان‌ها بالاخره توانستند به‌صورت رسمی و از طریق ETF های اسپات، در این رمزارز سرمایه‌گذاری کنند که حضور آن‌ها، تاثیر زیادی در رشد قیمت بیت کوین داشت.

اما زمانی که بیت کوین در سال ۲۰۰۹ کار خود را آغاز کرد، هیچ قیمتی نداشت. با گذشت بیش از یک سال در اکتبر ۲۰۱۰ (آبان ۱۳۸۹)، قیمت بیت کوین بعد از مدت زیادی موفق شد از ۰.۱۰ دلار به ۰.۲۰ دلار برسد و در نهایت، سال میلادی را با ۰.۳۰ دلار به‌پایان برساند. در سال ۲۰۱۱، قیمت بیت کوین برای نخستین بار از مرز ۱ دلار عبور کرد و در ماه ژوئن (تیر ۱۳۹۰) به سقف تاریخی ۲۹.۶۰ دلار رسید. اما این سقف قیمت جدید، آغازگر یک رکود سنگین در بازارها بود و قیمت بیت کوین تا انتهای سال، تا نزدیکی ۵ دلار کاهش داشت.

اما سال ۲۰۱۲ علی‌رغم رشدهای چنددلاری، به‌هیچ عنوان برای بیت کوین درخشان نبود و در عوض در سال ۲۰۱۳، بیت کوین یکی از بهترین عملکردهای خود را به‌ثبت رساند؛ قیمت بیت کوین در ابتدای ۲۰۱۳ در سطح ۱۳ دلار بود و با گذشت چهار ماه در آوریل (اردیبهشت ۱۳۹۲)، از مرز ۱۰۰ دلاری نیز عبور کرد. اما رشدهای بیت کوین در این مرحله به‌پایان نرسید و در ماه اکتبر (آبان ۱۳۹۲) به ۲۰۰ دلار هم رسید.

این روند رو به رشد، با سرعت کمتری تا سال ۲۰۱۶ ادامه پیدا کرد و قیمت، این سال را کمی بالاتر از ۹۰۰ دلار به‌پایان رساند. طی چند ماه ابتدایی سال ۲۰۱۷ نیز، قیمت بیتکوین در نزدیکی ۱,۰۰۰ دلار مشغول نوسان بود که در اواسط ماه می (اردیبهشت ۱۳۹۶)، از مرز ۲,۰۰۰ دلار هم فراتر رفت. در نهایت در ماه دسامبر همین سال (آذر ۱۳۹۶)، پادشاه کوین‌ها به رقم خیره‌کننده ۱۹,۱۸۸ دلار دست یافت.

دوباره بین سال‌های ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹، بیت کوین دوره کم‌نوسان و روندی خنثی را تجربه می‌کرد و تنها به‌صورت مقطعی، جنب‌و‌جوشی در بازارها دیده می‌شد. برای مثال، در ژوئن سال ۲۰۱۹ (خرداد ۱۳۹۸) بود که قیمت و حجم معاملات بیت کوین کمی بهبود داشتند و قیمت دوباره از ۱۰,۰۰۰ دلار فراتر رفت. البته که قیمت بیت کوین در پایان این سال، تا ۶,۶۱۲ دلار کاهش یافت.

در سال ۲۰۲۰ هم، بازارهای مالی و اقتصاد کشورها به‌دلیل پاندمی کرونا یک شوک سنگین را تجربه کردند. اما شاید در این برحه زمانی بود که بسیاری از مردم دنیا متوجه عملکرد بیت کوین در برابر تورم‌های اقتصادی و ارزهای فیات (Fiat) شدند. قیمت بیت کوین سال ۲۰۲۰ را با ۷,۱۶۱ دلار آغاز کرد و در ادامه، رکود اقتصادی و تحولات در سیاست‌های پولی کشورها و ترس سرمایه‌گذاران، رفته‌رفته روند رشد بیت کوین را تسریع بخشیدند. قیمت بیت کوین در اواخر ماه نوامبر (اوایل آذر ۱۳۹۹)، به ۱۸,۳۸۳ دلار رسید و در نهایت با تقریباً ۲۹,۰۰۰ دلار به استقبال سال ۲۰۲۱ رفت. بیت کوین طی این سال، موفق شد ۴۱۶ درصد رشد قیمت داشته باشد.

با آغاز سال ۲۰۲۱، بیت کوین تنها یک ماه زمان لازم داشت تا از رکورد خود در سال گذشته عبور کند و از سقف ۴۰,۰۰۰ دلاری هم فراتر رود. در اواسط ماه آوریل (اواخر فروردین ۱۴۰۰) هم قیمت بیت کوین یک سقف تاریخی جدید بالاتر از ۶۰,۰۰۰ دلار ثبت کرد که به‌دلیل عملکرد سرمایه‌گذاران سازمانی در پلتفرم کوین‌بیس (Coinbase) بود. اما در تابستان آن سال، قیمت ارزهای دیجیتال ریزشی ۵۰ درصدی را تجربه کردند و بیت کوین در ماه جولای (تیر ۱۴۰۰)، تا ۳۰,۸۲۹ دلار کاهش قیمت داشت.

مجدداً در ماه سپتامبر ۲۰۲۱ (شهریور ۱۴۰۰)، بیت کوین دوره صعودی جدیدی را آغاز کرد و تا نزدیکی ۵۳,۰۰۰ دلار رشد داشت اما دو هفته بعد از این حرکت، تا ۴۰,۵۹۷ دلار بازگشت. این در حالی بود که در ماه نوامبر (آبان ۱۴۰۰)، قیمت بیت کوین به سقف تاریخی ۶۹,۰۰۰ دلاری رسید که البته این ماه را در سقف قبلی یعنی ۶۵,۰۰۰ دلار به‌پایان رساند. در هفته‌های پایانی سال ۲۰۲۱ و همزمان با تشدید نگرانی‌ها در مورد تورم جهانی و ظهور گونه‌ای جدید از کرونا به‌نام اُمیکرون، موج جدیدی از ترس به بازارها تزریق شد و بیت کوین تا ۴۶,۲۱۱ دلار شاهد کاهش قیمت بود.

طی سه‌ماهه ابتدایی سال ۲۰۲۲، قیمت بیت کوین به‌تدریج شروع به کاهش کرد و تا پایان مارس (ابتدای فروردین ۱۴۰۱) به ۴۷,۴۵۹ دلار رسید. اما این پایان کار نبود و تقریباً دو ماه بعد در ۱۱ می (۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۱)، قیمت تا ۲۹,۰۰۰ دلار کاهش پیدا کرد. این اولین بار طی یک‌سال گذشته بود که قیمت ارز بیت کوین به زیر ۳۰,۰۰۰ دلار می‌رسید. در تاریخ ۱۳ ژوئن (۲۳ خرداد ۱۴۰۱)، کل بازار دچار ریزش شد و بیت کوین هم به ۲۳,۰۰۰ دلار و کف دوساله خود رسید.

این روند تا پایان سال ۲۰۲۲ ادامه داشت و رهبر ارزهای دیجیتال، این سال را در سطح ۲۰,۰۰۰ دلاری به‌پایان رساند. علت این عملکرد منفی، ورشکستگی همزمان صرافی FTX و چندین بانک و پلتفرم وام‌دهی ارز دیجیتال بود که ترس شدیدی را برای مدتی طولانی وارد بازارها کرد. اما در سال ۲۰۲۳، دوباره ورق چرخید و بازار بیت کوین به روزهای خوش خود بازگشت. بیت کوین سال ۲۰۲۳ را در سطح ۱۶,۵۳۰ دلار آغاز کرد و طی یک روند صعودی پیوسته، تا پایان سال به سطح ۴۲,۲۵۸ دلاری رشد داشت.

در ابتدای سال ۲۰۲۴ هم، جدال طولانی‌مدت سازمان‌ها و سرمایه‌گذاران بر سر راه‌اندازی ای تی اف های اسپات بیت کوین (Bitcoin Spot ETFs) بالاخره به سرانجام رسید و کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا (SEC) مجبور شد بنا به دستور دادگاه، در تصمیم عدم تایید این محصولات سرمایه‌گذاری تجدید نظر کند. در این بحبوحه، برخی کارگزاری‌ها شروع به انباشت بیت کوین کردند و بعضی صندوق‌های سرمایه‌گذاری نظیر بیت کوین تراست کمپانی گری اسکیل (GrayScale Bitcoin Trust)، شاهد خروج سرمایه‌های سنگین بودند.

اما کمتر از دو ماه پس از تایید و راه‌اندازی ETF های اسپات بیت کوین، قیمت در اواخر ماه فوریه (بهمن ۱۴۰۲) به ۶۰,۰۰۰ دلار و طی یک حرکت صعودی قدرتمند، در کمتر از دو هفته ابتدا به مرز ۷۰,۰۰۰ دلار و سپس به سقف تاریخی جدیدی در نزدیکی ۷۳,۸۰۰ دلار رسید. رهبر ارزهای دیجیتال پس از ثبت این سقف جدید، همان‌طور که انتظار می‌رفت ماه‌های آتی را با اصلاح و کاهش نسبی قیمت همراه بود.

سپس در ۱۹ آوریل ۲۰۲۴ (۱ اردیبهشت ۱۴۰۳)، چهارمین رویداد هاوینگ بیت کوین (Bitcoin Halving) اجرا شد و پاداش استخراج بلوک‌های جدید در این شبکه، از ۶.۲۵ واحد به ۳.۲۵ واحد BTC کاهش پیدا کرد. بیت کوین در روز هاوینگ شاهد رشد نسبی قیمت تا سطح ۶۳,۸۲۱ دلاری بود و طی تقریباً ۵ ماه آتی، وارد یک دوره نزولی با نوسانات مثبت و منفی زیادی شد.

اما در سال ۲۰۲۴، بازارهای مالی یک تحول بزرگ را نیز شاهد بودند که آن چیزی جز کاهش نرخ بهره فدرال رزرو نبود. در تاریخ ۱۸ سپتامبر (۲۸ شهریور ۱۴۰۳)، فدرال رزرو آمریکا برای نخستین بار بعد از پاندمی کرونا، نرخ بهره را کاهش داد و بازارها هم واکنش مثبتی به این تغییر بزرگ نشان دادند. قیمت بیت کوین هم‌راستا با شاخص‌های بازار جهانی سهام شروع به رشد کرد، با قدرت زیادی از مقاومت‌های چندماهه خود گذشت و تا ناحیه ۶۴,۰۰۰ دلاری افزایش یافت.

در کمتر از دو ماه و در اوایل ماه نوامبر (اواسط آبان ۱۴۰۳)، انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا برگزار شد و دونالد ترامپ روی کار آمد. ترامپ از حامیان سرسخت فناوری بیت کوین و رمزارزها است و وعده‌های زیادی برای استفاده از این فناوری در ذخایر ملی و سایر زیرساخت‌های کشور به مردم داده بود. به‌فاصله یک هفته از برگزاری انتخابات آمریکا، فدرال رزرو برای دومین جلسه متوالی نرخ بهره را کاهش داد و این دو رویداد، در مجموع دوره جدیدی از رشد قیمت را برای بیت کوین و کل بازار آغاز کردند. قیمت بیت کوین موفق شد در کمتر از چند روز، سقف تاریخی ۷۳,۸۰۰ دلاری خود را با قدرت زیادی بشکند و تا مرز ۹۰,۰۰۰ دلار رشد داشته باشد.

تاریخچه قیمت بیت کوین بعد از هاوینگ

در هر هاوینگ بیت کوین، پاداش استخراج این رمزارز برای ماینرها نصف می‌شود. این مکانیزم به‌منظور کنترل میزان عرضه بیت کوین‌های جدید در شبکه و اطمینان از حفظ سطح کمیابی این دارایی طراحی شده است. بیت کوین دارای عرضه کل ۲۱ میلیون واحدی است که یعنی تعداد کل بیت کوین‌های دنیا هیچ‌وقت از ۲۱ میلیون واحد فراتر نخواهد رفت. این سطح از کمیابی هم، رابطه مستقیم با حفظ و رشد ارزش بیت کوین دارد.

هاوینگ‌های بیت کوین بر اساس استخراج تعداد مشخصی از بلوک‌های این بلاک چین و تقریباً هر چهار سال اجرا می‌شوند. بیت کوین تا کنون چهار رویداد هاوینگ در سال‌های ۲۰۱۲، ۲۰۱۶، ۲۰۲۱ و ۲۰۲۴ داشته است. در تصویر زیر، عملکرد قیمت بیت کوین بعد از هر هاوینگ نشان داده شده است.

رویدادهای هاوینگ بیت کوین، تا به امروز در قالب نوعی عامل محرک برای رشد قیمت این رمزارز عمل کرده‌اند که البته، هدف از طراحی چنین مکانیزمی افزایش قیمت نبوده است. سرمایه‌گذاران هم از این موضوع خبر دارند و همین مسئله منجر به خرید بیشتر بیت کوین و متعاقباً رشد قیمت آن می‌شود. قیمت ارز BTC در مقایسه با هر هاوینگ قبلی، کمتر بوده و پس از پاندمی کرونا، سرمایه‌گذاری در این دارایی بیشتر از همیشه صورت گرفته است.

معمولاً بعد از اجرای هر هاوینگ، بیت کوین در یک بازه تقریباً ۶ ماهه وارد دوره‌ای از اصلاح و تثبیت قیمت می‌شود و سپس شروع به رشد می‌کند. بخش بزرگی از این مسئله، به عملکرد ماینرهای شبکه بر می‌گردد؛ نصف‌شدن پاداش‌های استخراج بیت کوین، رابطه مستقیم با میزان کسب درآمد ماینرها دارد.

از طرفی دیگر، با پیشرفت مداوم سخت‌افزارهای ماینینگ و پیدایش رقبای قوی‌تر اعم از کمپانی‌ها و ماینرهای شخصی، پس از هر رویداد هاوینگ، ماینرهای ضعیف‌تر قادر به ادامه فعالیت و پوشش هزینه‌های مربوطه نبوده و در نهایت از شبکه بیت کوین خارج می‌شوند.

بعضی دیگر از ماینرها نیز بعد از تنظیم مجدد پاداش‌ها، مجبور به فروش دارایی‌های خود برای بقا در این صنعت می‌شوند و علت کاهش قیمت در ماه‌های ابتدایی بعد از هاوینگ همین موارد هستند. اما بعد از این دوره و همزمان با ورود سرمایه‌گذاران به بازار بیت کوین، قیمت شروع به رشد می‌کند و عموماً این روند تا تشکیل یک سقف تاریخی جدید ادامه پیدا می‌کند. در این مرحله، میزان عرضه بیت کوین نصف شده، اما تقاضا برای آن در سطوح قبلی باقی مانده و رو به افزایش است که نتیجه‌ای جز رشد قیمت در پی ندارد.

تاثیراتی که بیت کوین روی اقتصاد جهان گذاشت

امروز دیگر رشد قیمت یا همان پامپ ارزهای دیجیتال از چشم کسی دور نمانده، اما وقتی واژه «کریپتو» به گوش کسی می‌خورد، اولین چیزی که در ذهنش می‌آید چیست؟ برای خیلی از افراد، کلمه کریپتو یا ارز دیجیتال بلافاصله آن‌ها را یاد بیت کوین می‌اندازد؛ اولین و برترین ارز دیجیتال در دنیا که اثرات و مزایای جدیدی را برای مردم و سازمان‌ها به‌همراه داشته است. در ادامه، به بررسی این موارد می‌پردازیم.

• انتقال پول بدون مرز: با استفاده از بیت کوین، می‌توان به هر نقطه از دنیا در هر زمان پول فرستاد. پرداخت‌های مالی و حواله‌های بین‌المللی بدون نیاز به واسطه شخص ثالث یا یک کارگزار، یکی از مهم‌ترین مزایای بیت کوین و فناوری رمزارزها است.

• کارآمدی و بهینه‌سازی امور مالی: تراکنش‌های بیت کوین در مقایسه با سیستم‌های اقتصادی سنتی، سرعت اجرا و پردازش بسیار بالاتری دارند و تسویه این تراکنش‌ها در کمترین زمان ممکن و با پایین‌ترین کارمزدها صورت می‌گیرد.

• امنیت بالا: تکنیک‌های رمزنگاری و تمرکززدایی بیت کوین، ریسک کلاهبرداری و جعل تراکنش را تا حد زیادی کاسته و دسترسی غیرمجاز به سرمایه در کیف پول بیت کوین نیز، نیازمند نفوذ به چندین لایه امنیتی مختلف است.

همین چند ویژگی کافی است تا مردم عادی، سرمایه‌گذاران و کسب‌و‌کارها مزیت‌های بیت کوین و اهمیت آن برای جهان را درک کنند. در این‌جا تنها سوالی که پیش می‌آید این است: آیا بیت کوین آینده پول و نظام اقتصادی دنیا است؟

ارز دیجیتال بیت کوین، سال‌های زیادی است که عملکرد خود به‌عنوان یک دارایی مقاوم در برابر تورم را ثابت کرده است. علت هم نرخ صدور کوین‌های جدید BTC به‌صورت برنامه‌ریزی شده و تنظیم مجدد آن‌ها در هر هاوینگ است. از طرفی دیگر، ارزهای سنتی یا ارز فیات، تحت تاثیر مستقیم تورم‌های اقتصادی هستند. امروزه و با رایج‌شدن استفاده از بیت کوین در امور روزمره، این رمزارز به جایگزینی مطمئن برای پول‌های صادره توسط دولت‌ها تبدیل شده است. به‌علاوه در دنیای سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی، بیت کوین به‌عنوان یک دارایی با پتانسیل فوق‌العاده بالا و گزینه‌ای مناسب جهت پخش‌کردن سبد سرمایه افراد عمل می‌کند.

در همین راستا، ارز بیت کوین به یک دارایی مالی جهت پس‌انداز و حفظ ارزش سرمایه تبدیل شده که در عین حال، دارای عرضه‌ای محدود است و یک دارایی کمیاب مثل طلا در نظر گرفته می‌شود. از این رو، خرید بیت کوین تمامی مزایای بالا را به فرد خریدار می‌دهد و در عین حال، سرمایه‌گذاری در یکی از جدیدترین و برجسته‌ترین فناوری‌های دنیا را به‌همراه دارد.

از زمان آغاز به‌کار بیت کوین تا کنون، این رمزارز به یک ابزار تبادل و روش پرداختی کاربردی تبدیل شده که هم‌اکنون در سراسر دنیا و توسط تعداد زیادی از کمپانی‌ها و مصرف‌کنندگان، مورد استفاده قرار می‌گیرد. ناگفته نماند که استخراج بیت کوین، خود به یک صنعت مجزا تبدیل شده که از تولید پردازنده‌های ویژه این کار تا رقابت بر سر ساخت مزارع بزرگ استخراج و برتری در این حوزه، سازمان، دولت‌ها و اشخاص زیادی را درگیر خود کرده است.

از طرفی دیگر، بیت کوین مسیر پیدایش یک حوزه جدید و جذاب تحت عنوان «امور مالی غیرمتمرکز یا دیفای» (DeFi) را نیز هموار کرده که در آن، پلتفرم‌های متنوع و ارزهای دیجیتال زیادی فعالیت می‌کنند. به همین ترتیب، موقعیت‌های جدیدی برای سرمایه‌گذاری اشخاص و سازمان‌های مختلف در حوزه دیفای به‌وجود آمده‌اند.

امروزه به‌لطف بیت کوین، صنایع جدیدی به‌نام بلاک چین و رمزارزها شکل گرفته و در دنیا در سطح گسترده‌ای مورد پذیرش واقع شده‌اند و پرچم‌دار آن‌ها همین بیت کوین است. ارزهای دیجیتال طی سال‌های اخیر توانسته‌اند در امور مالی انقلابی برپا کنند و کاربردهای فوق‌العاده نوین و مهمی را در بخش‌های مختلف به‌وجود آورند.

مروری بر تاریخچه بیت کوین در ایران

بیت کوین و بازار رمزارزها در ایران، تاریخچه پر فراز و نشیب و پیچیده‌ای دارند که هم از سوی عملکرد اقتصادی کشور و هم موضع مقامات قانون‌گذار شکل گرفته است. در این بخش نگاهی بر تاریخچه بیت کوین در ایران می‌اندازیم.

ارز دیجیتال بیت کوین، ابتدا در سال ۱۳۹۲ مورد توجه ایرانیان قرار گرفت که در برحه‌ای همزمان با تشدید تحریم‌های اقتصادی بین‌المللی علیه کشور بود. در آن سال، افرادی که آگاهی بیشتری در مورد این فناوری داشتند، شروع به استخراج بیت کوین کردند.

سال ۱۳۹۵ بود که بانک مرکزی ایران، رسماً اعلام کرد بانک‌ها و موسسات مالی اجازه فعالیت در بازار ارزهای دیجیتال را ندارند و علت این موضوع هم، پیش‌گیری از فعالیت‌هایی نظیر پول‌شویی و نگرانی در مورد ثبات اقتصادی کشور بود. اما علی‌رغم وضع این قانون، دولت در سال ۱۳۹۷ استخراج ارزهای دیجیتال را به‌ رسمیت شناخت و افراد و سازمان‌ها برای انجام این فعالیت‌ها، باید مجوز دریافت می‌کردند.

علاوه‌بر دریافت مجوز استخرج بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال، مصرف برق لازم برای پیش‌برد این عملیات تنظیم شد و مورد نظارت قرار گرفت. اما چندی نگذشت که با افزایش فعالیت‌های ماینینگ در سال ۱۴۰۰، دولت مجبور شد در تابستان و دوره اوج مصرف انرژی، عملیات ماینرها را متوقف کند تا بخشی از این کمبود را جبران کرده باشد.

رفته‌رفته و با تداوم و شدت‌گرفتن تحریم‌های اقتصادی و همچنین آشنایی بیشتر مردم با بازار ارزهای دیجیتال، افراد زیادی برای کسب درآمد و پس‌انداز، به خرید و فروش این دارایی‌ها روی آوردند. همزمان با این موضوع، تعداد صرافی‌های ارز دیجیتال ایرانی نیز بیشتر شدند. حتی دولت هم به ‌فکر راه‌اندازی ارز ریال دیجیتال افتاد و معاملاتی بین‌المللی نیز با پرداخت رمزارز انجام داد.

امروز مردم ایران دیگر با مفهوم ارزهای دیجیتال و نحوه عملکرد این بازار پر‌جنب‌وجوش ناآشنا نیستند و سازمان‌ها و نهادهای زیرساختی کشور نیز، به‌دنبال راه‌کاری جهت برقراری تعادل میان ماینینگ داخلی و مقابله با امور غیرقانونی از طریق رمزارزها می‌گردند. پلتفرم‌های ارز دیجیتال نظیر او ام پی فینکس هم، پیشرفت‌های قابل توجهی در این بازار داشته‌اند و میلیون‌ها کاربر در سراسر ایران، به خرید و فروش بیت کوین و سایر رمزارزها و استفاده از مزایای آن‌ها مشغول هستند.

مهم ترین رویدادها در تاریخ بیت کوین

حامیان و سرمایه‌گذاران بیت کوین، هر ساله رویدادهای مهم و سالگردهای مختلف در تاریخچه این رمزارز را جشن می‌گیرند. هدف از انجام این کار هم، نوعی رویداد بزرگ‌داشت برای آزادی عمل در دنیای آنلاین و حفظ حریم خصوصی بوده که به‌واسطه فناوری بیت کوین محقق شده‌اند. در ادامه این بخش، سعی کردیم مهم ترین رویدادها در تاریخچه بیت کوین را به‌ترتیب روزها و ماه‌های میلادی به شما معرفی کنیم.

۳ ژانویه (۲۰۰۹) روز بلوک جنسیس (Genesis Block Day): همان‌طور که پیش‌تر به آن اشاره شد، بلوک جنسیس یا آغازین بیت کوین، اولین بلوک استخراج‌شده از این بلاک چین بوده که توسط شخص ساتوشی ناکاموتو انجام شده است. این بلوک، سرآغاز خلق و آغاز به‌کار بیت کوین بود و در آن پیامی نهفته وجود دارد که به بحران مالی جهانی اشاره کرده است. این رویداد تاریخی، به‌عنوان روز تولد بیت کوین در نظر گرفته می‌شود.

۱۱ ژانویه (۲۰۰۹) توییت تاریخی هال فینی (Hal Finney Tweet): در این روز، هال فینی در شبکه اجتماعی X (توییتر سابق) پستی گذاشت که در آن متن «اجرای برنامه بیت کوین» (Running Bitcoin) را نوشته بود. این پست، درواقع اولین توییت شناخته‌شده‌ای است که در مورد بیت کوین نوشته شده و نشان‌دهنده حضور هال فینی در مراحل ابتدایی توسعه و پذیرش فناوری بیت کوین است. همچنین، هال فینی اولین شخصی است که از سمت ساتوشی ناکاموتو، بیت کوین دریافت کرده است.

12 ژانویه (۲۰۰۹) اولین تراکنش بیت کوین: اولین تراکنش در تاریخچه ارز بیت کوین، بین ساتوشی ناکاموتو و هال فینی انجام شد که شامل ارسال ۱۰ واحد BTC از کیف پول ساتوشی به هال فینی بود. این تراکنش، نمادی برای کاربردی‌بودن بیت کوین به‌عنوان یک سیستم پولی و ارز همتا به همتا در نظر گرفته می‌شود.

۱۴ ژانویه (۲۰۱۶) وایت‌ پیپر لایتنینگ بیت کوین (Bitcoin Lightning Whitepaper): در این تاریخ، وایت پیپر شبکه لایتنینگ بیت کوین منتشر شد که در آن، راه‌کاری برای حل مشکل مقیاس‌پذیری این بلاک چین ارائه شده بود. این راه‌کار، شامل انجام فرآیند پردازش تراکنش‌ها، خارج از شبکه اصلی بیت کوین با سرعت بالاتر و کارمزدهای کمتر می‌شود. راه‌اندازی شبکه لایتنینگ، یکی از مهم‌ترین دستاوردها در تاریخچه بیت کوین است.

۹ فوریه (۲۰۱۱) بیت کوین ۱ دلاری: قیمت بیت کوین برای نخستین بار در بازارها، به مرز ۱ دلار رسید. این پیشرفت یکی از تاثیرگذارترین عوامل در زمینه شناخت و پذیرش بیت کوین و عملکرد آن به‌عنوان یک دارایی قابل معامله به‌شمار می‌آید.

۱۹ فوریه (۲۰۲۱) مارکت کپ تریلیون دلاری: مارکت کپ (Market Capitalization) یا ارزش بازار بیت کوین، در چنین روزی برای نخستین بار به مرز ۱ تریلیون دلار رسید که بازتاب‌کننده پذیرش گسترده از سوی سرمایه‌گذاران و شناخت آن به‌عنوان یک دارایی مالی به‌صورت رسمی است.

۲۴ فوریه (۲۰۱۴) ورشکستگی مت گاکس (Mt. Gox Bankrupt): مت گاکس که بزرگ‌ترین صرافی بیت کوین جهان در آن سال بود، پس از سرقت تقریباً ۸۵۰,۰۰۰ واحد BTC اعلام ورشکستگی کرد. این رویداد، اهمیت امنیت بیشتر در صرافی‌های ارز دیجیتال را نشان داد و یک درس بسیار مهم در زمینه سرمایه‌گذاری در رمزارزها تا به امروز بوده است. (نگهداری سرمایه در کیف پول‌های شخصی)

۲۵ فوریه (۲۰۱۸) روز پیتزا بیت کوین در شبکه لایتنینگ (Lightning Pizza Day): هشت سال پس از سالروز اصلی پیتزای بیت کوین، لازلو هانیچ با استفاده از شبکه لایتنینگ پیتزا خریداری کرد تا نشان دهد توانایی بیت کوین در انجام تراکنش‌های مالی چقدر پیشرفت داشته و قابلیت استفاده از این رمزارز در امور روزمره را جشن گرفت.

۹ مارس (۱۹۹۳) روز سایفرپانک (Cypherpunk Day): این تاریخ سالروز بزرگ‌داشت جنبش سایفرپانک بوده که اعضای آن خود را وقف ساخت فناوری‌های مبتنی بر رمزنگاری و ارتقای حریم خصوصی کردند و درواقع، بستر خلق بیت کوین را به‌وجود آوردند. اصول جنبش سایفرپانک در تاریخچه بیت کوین نقش بسته و در روند تکامل آن، نقشی کلیدی را ایفا کرده‌اند.

۱۲ مارس (۲۰۱۳) عقب‌گرد بلوک (Block Rollback): در این روز، وجود یک باگ باعث شد بلاک چین بیت کوین به دو بخش تقسیم شود. اما خوشبختانه، تلاش گروهی جامعه برنامه‌نویسان در آن زمان منجر به عقب برگرداندن ۲۴ بلوک ثبت‌شده در شبکه بود که این مشکل را برطرف کرد. این اتفاق هماهنگی، مقاومت و پایداری موجود در جامعه بیت کوین را نشان داد.

۲۵ مارس (۲۰۲۱) وقت مسکو (Moscow Time): داستان میم مسکو تایم از جایی شروع شد که «جک دورسی» (Jack Dorsey) طی یک جلسه استماع دادرسی، ساعتی در دست داشت که تعداد هر ساتوشی به ازای یک دلار آمریکا را نشان می‌داد. یکی از محققان حوزه امنیت سایبری، این ساعت را با زمان مسکو اشتباه گرفت و باعث شد جامعه بیت کوین به‌گونه‌ای طنزآمیز، از وقت مسکو برای ردیابی قیمت بیت کوین به نرخ ساتوشی بر دلار استفاده کنند.

۲۸ مارس (۲۰۱۳) مارکت کپ میلیارد دلاری: مارکت کپ بیت کوین در این روز برای اولین بار به ۱ میلیارد دلار رسید و سطح پذیرش و ارزش خود را به منتقدان نشان داد. این روز در تقویم بیت کوین یکی از مهم‌ترین رویدادها محسوب شده و بازتاب‌کننده تاثیرگذاری این فناوری در دنیا است.

۵ آوریل تولد ساتوشی: جامعه بیت کوین اغلب در این تاریخ، تولد ساتوشی ناکاموتو را جشن می‌گیرند. این افراد معتقدند تولد ساتوشی در این روز است که با فرمان اجرایی معروف فرنکلین روزولت، رئیس‌جمهور وقت آمریکا، و مصادره طلای تمام شهروندان این کشور تلاقی زمانی دارد.

۲۳ آوریل (۲۰۱۱) سپردن بیت کوین به دستانی مطمئن (Bitcoin in Good Hands): ساتوشی ناکاموتو در آخرین پست عمومی خود، به جامعه مربوطه این اطمینان را داد که پروژه بیت کوین را به افرادی مورد اعتماد و مطمئن سپرده و پس از انتشار این پست، از این پروژه خارج شد و دیگر خبری از او نشد. این رویداد در تاریخچه بیت کوین اهمیت زیادی داشته و نشان‌دهنده تمرکززدایی و جامعه-محور بودن این فناوری و برنامه‌نویسی آن است.

۱۰ می (۲۰۱۷) روز لایتنینگ (Lightning Day): در این روز، توسعه و پذیرش شبکه لایتنینگ بیت کوین جشن گرفته می‌شود که از طریق آن، تراکنش‌های ارز بیت کوین سرعت بالاتر و کارمزد کمتری پیدا کردند.

۲۲ می (۲۰۱۰) روز پیتزای بیت کوین (Bitcoin Pizza Day): اولین تراکنش بیت کوین در دنیای واقعی و امور روزمره، در این تاریخ انجام شد که طی آن لازلو هانیچ، دو عدد پیتزا را با قیمت ۱۰,۰۰۰ بیت کوین خریداری کرد. روز پیتزای بیت کوین، یکی از جذاب‌ترین و معروف‌ترین رویدادها در تاریخچه این رمزارز است.

۲۹ جولای (۲۰۱۴) اولین نمونه کیف پول سخت‌افزاری: اولین کیف پول سخت افزاری بیت کوین که امروز با برند ترزرو (Trezor) شناخته می‌شود، در این تاریخ رونمایی شد که در زمینه بالابردن سطح امنیت برای ذخیره بیت کوین، یک رویداد تاریخی و تحول‌آفرین به‌شمار می‌آید.

۱ آگوست (۱۹۹۷) رونمایی آدام بک از پروژه هش‌کش: آدام بک در چنین روزی، هش‌کش (Hashcash) که یک سیستم مبتنی بر مکانیزم اثبات کار بود را معرفی کرد. هدف از این سیستم، مقابله با ارسال ایمیل‌های اسپم و حملات داس (DoS) بود که بعدها از آن در الگوریتم ماینینگ بیت کوین استفاده شد.

۲۲ آگوست (۲۰۱۳) اولین طرح کوین‌جوین (First Coinjoin Design): «گرگوری مکسول» (Gregory Maxwell)، از توسعه‌دهندگان بیت کوین، در این تاریخ تکنیک کوین‌جوین را معرفی کرد. کوین‌جوین روشی جهت ارتقای سطح حریم خصوصی تراکنش‌های بیت کوین و ترکیب چندین پرداخت در یک تراکنش یکتا بود. امروزه این روش، در شبکه لایتنینگ نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.

۲۴ آگوست (۲۰۱۷) اولین تراکنش و بلوک سگویت (First SegWit Tx and Block): ارتقای سگویت بیت کوین در این روز در شبکه پیاده‌سازی شد. سگویت، سطح مقیاس‌پذیری شبکه بیت کوین و مقاومت اطلاعات تراکنش‌ها در برابر جعل و تغییر را بالا برده و در تاریخ ۲۴ آگوست ۲۰۱۷، اولین تراکنش و بلوک سگویت در شبکه پردازش شدند.

۷ سپتامبر (۲۰۲۱) اعلام بیت کوین به‌عنوان پول قانونی در السالوادور: السالوادور در چنین روزی، به اولین کشور در دنیا تبدیل شد که ارز بیت کوین را به‌عنوان پول قانونی و رایج خود شناخت. مردم این کشور می‌توانند در کنار دلار آمریکا، خریدهای روزمره خود را با بیت کوین پرداخت کنند.

۲۰ سپتامبر (۲۰۰۲) انتشار نسخه آلفا پروتکل تور (Alpha Release of the Tor Protocol): تور پروتکل که یک شبکه ارتباطی به‌صورت ناشناس است، در این روز نسخه آلفا نرم‌افزار خود را راه‌اندازی کرد. امروزه بسیاری از کاربران شبکه بیت کوین، از این پروتکل جهت بالابردن سطح امنیت و حریم خصوصی فعالیت‌های خود استفاده می‌کنند.

۱ اکتبر (۲۰۱۳) روز آزادی‌خواهی برای راس (Free Ross Day): «راس اولبریکت» (Ross Ulbricht) خالق پلتفرم و بازار سیلک‌رود (Silk Road) است. سیلک رود اولین بازار آنلاینی بود که تمام تراکنش‌های آن با بیت کوین انجام می‌شد. اولبریک از این تاریخ تا کنون در زندان است و به‌دلیل ساخت و مشارکت در این پلتفرم به حبس ابد محکوم شده است. افراد زیادی در سراسر دنیا، معتقدند او لایق یک فرصت دوباره و بخشش است.

۵ اکتبر (۲۰۰۹) اولین نرخ رسمی بیت کوین به دلار (BTC/USD): در این روز، اولین نرخ تبادل برای بیت کوین در بازارها به‌صورت رسمی اعلام شد و در آن زمان با ۱ دلار آمریکا، می‌شد ۱,۳۰۹ واحد BTC را خریداری کرد. این رویداد، سرآغاز ورود بیت کوین به بازارهای مالی در جهان بود.

۳۱ اکتبر (۲۰۰۸) روز وایت پیپر (Whitepaper Day): ساتوشی ناکاموتو وایت پیپر بیت کوین را در این روز منتشر کرد که در آن اصول و مکانیزم عملکرد بیت کوین به‌عنوان یک ارز دیجیتال غیرمتمرکز شرح داده شده بود. سند وایت پیپر بیت کوین، در قالب سنگ بنای تاریخچه آن در نظر گرفته می‌شود.

۱ نوامبر (۲۰۱۰) روز لوگوی بیت کوین (Bitcoin Logo Day): در این روز در سال ۲۰۱۰، یک هنرمند ناشناس با نام مستعار «بیت‌بوی» (Bitboy)، لوگول نارنجی‌رنگ معروف بیت کوین را در تالار گفتمان بیت‌کوین تاک به اشتراک گذاشت.

۱۴ نوامبر (۲۰۲۱) فعال‌سازی ارتقای تپ‌روت (Taproot Activation): تپ‌ روت یکی از مهم‌ترین و بزرگ‌ترین ارتقاها در تاریخچه بیت کوین بوده که با هدف بالابردن سطح حریم خصوصی و اسکریپت‌‌نویسی (Scripting) آن انجام شد. ارتقای تپ‌روت، در بلوک شماره ۷۰۹۶۳۲ این بلاک چین فعال شد و پیشرفت و دستاوردی بزرگ برای این فناوری به‌شمار می‌آید.

22 نوامبر (۱۹۹۲) انتشار بیانیه رمزنگاران حکومت‌ستیز (Crypto Anarchist Manifesto): «تیموتی می» (Timothy C. May) در این روز این بیانیه را منتشر کرد که در راستای حمایت و دفاع از استفاده از تکنیک‌های رمزنگاری جهت دست‌یابی به سطح حریم خصوصی مطلوب و آزادگی بود. این اصول، از اصلی‌ترین بنیادهای بیت کوین هستند.

۷ دسامبر (۲۰۱۰) اولین تراکنش بیت کوین از طریق گوشی موبایل: در چنین روزی، برای نخستین بار تراکنش‌های بیت کوین با استفاده از تلفن‌های همراه انجام شد که نشان‌دهنده گسترش استفاده از بیت کوین و افزایش پذیرش آن در دنیا است.

۱۲ دسامبر (۲۰۱۰) آخرین پیام ساتوشی: ساتوشی ناکاموتو آخرین پیام خود در تالار گفتمان بیت‌کوین تاک را خطاب به جامعه بیت کوین نوشت و پس از ارسال این پیام، تمامی ارتباطات عمومی خود را قطع کرد و آینده بیت کوین را به دستان جامعه کاربران و توسعه‌دهندگان سپرد.

۱۸ دسامبر (۲۰۱۳) روز هودل (HODL Day): واژه “HODL” یا “Hold on for Dear Life” به‌معنی «نگه‌داشتن چیزی با تمام قوا» است. در روز هودل، یکی از کاربران بیت‌کوین تاک با نام مستعار «گیم‌کیوبی» (GameKyuubi)، به‌اشتباه به‌جای کلمه هولد (HOLD) به‌معنی نگهداری، از هودل استفاده کرد و به‌دلیل عملکرد بد خود در دنیای معامله‌گری، بیان کرد که بیت کوین را فقط نگه خواهد داشت (HODL) و بهترین استراتژی برای این دارایی همین است. از آن روز تا کنون، بسیاری از افراد در جامعه بیت کوین، این روز را به‌نام روز هودل جشن می‌گیرند و بقیه سرمایه‌گذاران را به هولد بیت کوین در روزهای پرنوسان بازار تشویق می‌کنند.

در این بخش، سعی کردیم مهم ترین رویدادها در تاریخچه بیت کوین را تعریف کنیم. البته که دنیای بیت کوین به همین رویدادها و بخش‌ها محدود نشده و موارد زیادی در زمینه‌های نظام اقتصادی، سطح آزادی عملکرد با بیت کوین، حریم خصوصی و . . . وجود دارند که جزئی از تاریخچه و فناوری خارق‌العاده بیت کوین هستند. همچنین رویدادهای کوچک‌تر دیگری هم در این تاریخچه هستند و دستاوردها و پیشرفت‌های متعددی هم توسط جامعه سایفرپانک‌ها در بیت کوین محقق شده‌اند.

ظهور آلت کوین ها در مسیر تاریخی بیت کوین

احتمالاً همه ما می‌دانیم که به ارزهای دیجیتالی که بعد از بیت کوین طراحی و راه‌اندازی شدند، آلت کوین (Altcoin) گفته می‌شود. بسیاری از آلت کوین‌ها، با هدف رفع کمبودها و محدودیت‌های بیت کوین طراحی شده‌اند و طی سال‌های اخیر، برخی از این پروژه‌ها مزایای فوق‌العاده‌ای در مقایسه با بیت کوین ارائه کرده‌اند.

آلت کوین درواقع از دو کلمه “Alternative” و “Coin” تشکیل شده که به‌معنی «سکه یا رمزارز جایگزین» است و به هر ارز دیجیتالی غیر از بیت کوین گفته می‌شود. پس از اجرای موفق بیت کوین و شناخت آن در دنیا، چندین پروژه رمزارز همتا به همتا دیگر نیز راه‌اندازی شدند که در تلاش بودند مسیر موفقی مثل رهبر خود طی کنند.

ساختار فناوری بیت کوین، زیربنای بسیاری از آلت کوین‌ها را تشکیل داده که همگی آن‌ها مشابه با آن، از مکانیزم اثبات کار استفاده می‌کنند. اما با وجود این‌که آلت کوین‌ها ویژگی‌های مشابهی دارند، تفاوت‌هایی اساسی و قابل توجه در هر یک از آن‌ها دیده می‌شود. در ادامه به معرفی و بررسی برخی از قدیمی‌ترین آلت کوین‌های بازار می‌پردازیم که پس از بیت کوین راه‌اندازی شدند.

لایت کوین (Litecoin / LTC): ارز دیجیتال لایت کوین، در اکتبر سال ۲۰۱۱ توسط «چارلی لی» (Charlie Lee) از طریق ایجاد یک هارد فورک (Hard Fork) در بلاک چین بیت کوین ساخته شد. هدف لایت کوین ارائه نسخه‌ای سریع‌تر از بیت کوین بود که فرآیند تایید بلوک‌ها را سریع‌تر انجام می‌داد و الگوریتم هشینگ متفاوتی نیز داشت. امروزه ارز دیجیتال لایت کوین، همچنان یکی از برترین و محبوب‌ترین‌ها در بازار رمزارزها است.

نیم‌کوین (Namecoin/ NMC): ارز دیجیتال نیم‌کوین در آوریل ۲۰۱۱ راه‌اندازی شد و بستری غیرمتمرکز ویژه ثبت دامنه (Domain) بود. کاربران در آن زمان، می‌توانستند با استفاده از نیم‌کوین و بدون نیاز به واسطه‌های شخص ثالث، دامنه مورد نظر خود را ثبت کنند. ارز نیم‌کوین همچنان در صرافی‌ها معامله می‌شود، اما با رتبه ۱۱۰۰ در دنیا، با روزهای اوج خود فاصله زیادی گرفته است.

پییر‌کوین (Peercoin / PPC): ارز دیجیتال پییرکوین در آگوست ۲۰۱۲ وارد بازار شد و یک الگوریتم اجماع (Consensus Algorithm) منحصربه‌فرد به‌نام اثبات سهام (Proof of Stake / PoS) را معرفی کرد. از طریق این الگوریتم، امنیت تراکنش‌ها و شبکه بلاک چین آن تامین می‌شد. تفاوت اصلی پییرکوین با بیت کوین نیز در استفاده از همین مکانیزم بود. ارز پییرکوین هم مشابه با نیم‌کوین، این روزها عملکرد درخشانی در بازار نداشته و در رتبه ۱۰۵۵ قرار گرفته است.

ریپل (Ripple / XRP): ارز دیجیتال ریپل در سال ۲۰۱۲ راه‌اندازی شد که هدف آن، ارائه یک شبکه و ارز پرداختی دیجیتال ویژه تراکنش‌ها و حواله‌های بین‌المللی به‌صورت آنی و امن بود. ریپل نه از الگوریتم اثبات کار و نه اثبات سهام استفاده کرده و در عوض، شبکه‌ای غیرمتمرکز از نودهای اعتبارسنج (Validators) را تشکیل داده که امنیت شبکه و تراکنش‌ها را تامین می‌کنند. ریپل هم موفق شده مثل لایت کوین، همچنان عضوی از برترین ارزهای دیجیتال دنیا باقی بماند.

اتریوم (Ethereum / ETH): ارز دیجیتال اتریوم توسط «ویتالیک بوترین» (Vitalik Buterin)، برنامه‌نویس روسی-کانادایی، در سال ۲۰۱۳ طراحی و در ۲۰۱۵ راه‌اندازی شد. پروژه اتریوم موفق شد در دنیای بلاک چین و رمزارزها، جایگاه برتر را بعد از بیت کوین به‌نام خود کند. ارز دیجیتال اتر (Ether) یا ETH که توکن بومی این شبکه است، با هدف و اولویت عملکرد به‌عنوان یک سیستم مالی طراحی نشد. در عوض، اتریوم زادگاه اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز (DApps) و به‌نوعی قراردادهای هوشمند در ارزهای دیجیتال بود و امروزه، وسیع‌ترین اکوسیستم دیفای ارزهای دیجیتال متعلق به اتریوم است.

مطالعه بیشتر: برنامه غیرمتمرکز یا DApp چیست؟

تا سال ۲۰۲۴، بیش از ۱۰,۰۰۰ آلت کوین مختلف در دنیا راه‌اندازی شده‌اند که پیدایش خود را مدیون بیت کوین و فناروی پیشرو آن هستند. البته که هیچ‌کدام از آن‌ها، تا کنون نتوانسته‌اند جایگاه بیت کوین در دنیا را از آن خود کنند.

ساتوشی و انتشار اولین وایت پیپر بیت کوین

ساتوشی ناکاموتو، خالق مرموز بیت کوین که تا به امروز هویت او ناشناس باقی مانده، در تاریخ ۳۱ اکتبر ۲۰۰۸ (۱۰ آبان ۱۳۸۷) وایت پیپر بیت کوین را منتشر کرد که در آن این رمزارز و کاربردهای آن معرفی شدند. طراحی بیت کوین به‌گونه‌ای است که تنها ۲۱ میلیون واحد از آن قابل استخراج و عرضه در بازارها است.

وایت پیپر بیت کوین با عنوان «یک سیستم نقدینگی الکترونیک همتا به همتا» (Bitcoin: A Peer-to-Peer Electronic Cash System)، شامل ۹ صفحه بوده و ساختار کلی این بلاک چین در آن توضیح داده شده است. در این سند، ایده یک رمزارز غیرمتمرکز و پول الکترونیک ارائه شده که قادر به انجام تراکنش‌های ارزان بدون کمک‌گرفتن از یک موسسه مالی هر نوع نهاد شخص ثالث است.

پیش از انتشار وایت پیپر بیت کوین، ایده کلی ساخت یک رمزارز توسط جامعه برنامه‌نویسان و رمزنگاران معرفی شد بود، اما دستاورد بزرگ بیت کوین، متقاعدکردن جامعه این فناوری به اعتماد به یکدیگر و شبکه بیت کوین بود که بدون حضور مقامات دولتی و بانک مرکزی کار می‌کرد. به‌عقیده بسیاری از اعضای این جامعه، بیت کوین درهای انقلاب و تحول‌آفرینی در صنعت مالی را باز کرد.

بیت کوین اهداف خود را با استفاده از فناوری زیرساخت آن یعنی بلاک چین محقق ساخت. بلاک چین در قالب یک پایگاه داده و دفترکل دیجیتال است که بین کاربران فعال در شبکه بیت کوین به اشتراک گذاشته شده است. از این رو، امکان تقلب یا دست‌کاری در اطلاعات موجود در این بلاک چین تقریباً غیرممکن است.

زمستان تاریخی ارزهای دیجیتال؛ فرار سرمایه‌گذاران از بازارها

زمستان ارز دیجیتال (Crypto Winter) به دوره‌ای طولانی‌مدت از کاهش قیمت رمزارزها و عدم علاقه سرمایه‌گذاران به فعالیت در بازارها می‌گویند. زمستان ارزهای دیجیتال درواقع همان بازار خرسی (Bear Market) است که ابتدا در بازارهای مالی سنتی ابداع شد. در بازارهای خرسی که قیمت‌ها دائماً رو به کاهش هستند، بدبینی سرمایه‌گذاران به عملکرد دارایی‌ها تشدید شده و امید به آینده آن‌ها از بین می‌رود.

زمستان ارز دیجیتال، به‌واسطه فاکتورها و اتفاقات مختلفی آغاز می‌شود که از میان آن‌ها، می‌توان به تغییرات در زمینه قانون‌گذاری بر سر رمزارزها، هک پلتفرم‌ها و پروژه‌های بزرگ، ارزش‌گذاری بیش از حد قیمت ارزهای دیجیتال یا تضعیف عملکرد اقتصادی کشورهای قدرتمند جهان اشاره کرد. طی این دوره‌ها، بسیاری از پروژه‌ها ممکن است با کمبود نقدینگی مواجه شوند، روند پیدایش نوآوری‌های جدید سرعت کمتری پیدا کند و برخی رمزارزها کاهش قیمت شدیدی داشته باشند.

اما با این‌که این دوره‌ها شرایط بسیار سختی را برای سرمایه‌گذاران به‌وجود می‌آورند، اغلب به‌شکل یک «دوره پاک‌سازی» در نظرگرفته می‌شوند که پروژه‌های ضعیف از صحنه خارج شده و بستر رشد و تقویت بازار آماده می‌شود. زمستان یا بازار خرسی ارزهای دیجیتال، یکی از سایکل‌ها یا دوره‌های ذاتی این بازار است که در نقطه مقابل خود، بازار گاوی (Bull Market) را دارند. همان‌طور که حدس می‌زنید، طی این دوره قیمت‌ها به‌سرعت افزایش یافته و سطح علاقه و اطمینان سرمایه‌گذاران بالا می‌رود. در ادامه، ۲ نمونه از زمستان ارزهای دیجیتال را باهم مرور می‌کنیم.

زمستان سال ۲۰۱۸-۲۰۱۹: بعد از رشد انفجاری ارزهای دیجیتال در سال ۲۰۱۷ و رسیدن قیمت بیت کوین به سقف تاریخی ۲۰,۰۰۰ دلاری، بازار رمزارزها اصطلاحاً یک اصلاح شدید را تجربه کرد. اوایل سال ۲۰۱۸، قیمت‌ها شروع به ریزش کردند و ارزش کل بازار ارزهای دیجیتال کاهش قابل توجهی داشت. این روند تا اواخر سال ۲۰۱۹ ادامه پیدا کرد و بیت کوین تا کف ۳,۰۰۰ دلاری شاهد کاهش قیمت بود. اما بین سال‌های ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱، بازار به‌رهبری بیت کوین شاهد بازگشت سایکل گاوی خود بود و بیت کوین هم تا سقف ۶۹,۰۰۰ دلاری رشد قیمت داشت.

زمستال ۲۰۲۲: پس از بازار گاوی قدرتمند سال‌های ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱ و تشکیل سقف تاریخی جدید برای همه ارزهای دیجیتال، بازار از ابتدای سال ۲۰۲۲ شروع به کاهش کرد. این زمستان ارز دیجیتال از سوی چندین فاکتور از جمله افزایش تورم جهانی و نرخ بهره بانک‌های مرکزی، سخت‌گیری‌های قانونی در صنعت و بازار رمزارزها و از همه مهم‌تر، ورشکستگی صرافی FTX و فروپاشی چندین بانک سنتی و دیجیتال نشئت گرفت. بیت کوین هم سال ۲۰۲۲ را در سطح ۱۶,۰۰۰ دلار به‌پایان رساند که فاصله زیادی با سقف ۶۹,۰۰۰ دلاری خود داشت. سپس در سال ۲۰۲۳ و ۲۰۲۴، مجدداً شاهد بهبود و تقویت بازار بودیم.

دوره‌های زمستان ارزهای دیجیتال، در واقع بازتاب‌کننده و یادآورد ذات پرنوسان این دارایی‌ها و سایکل‌های تکرارشونده این بازار هستند. از این رو، این نکته را باید به‌خاطر داشت که دوره‌های رشد و ضرر ارزهای دیجیتال همیشه پابرجا نمی‌مانند و پس از مدتی، جای خود را به سایکل جدید خواهند داد.

آشنایی با هاردفورک های شبکه بیت کوین در تاریخچه آن

بیت کوین در تاریخچه خود چندین هارد فورک را تجربه کرده که طی هرکدام، تغییراتی اساسی در پروتکل بیت کوین ایجاد شد و نسخه‌ای جدید از این بلاک چین به‌وجود آمد. در ادامه مهم‌ترین هاردفورک های شبکه بیتکوین را بررسی می‌کنیم.

• بیت کوین اکس‌تی (Bitcoin XT): «مایک هرن» (Mike Hearn) در سال ۲۰۱۴ پیشنهاد ساخت هاردفورک بیت کوین اکس‌تی را داد تا از طریق آن، بتوان حجم بلوک تراکنش‌ها را از ۱ مگابایت به ۸ مگابایت بالا برد. در ابتدا این پروژه توجه افراد زیادی را به خود جلب کرد، اما نتوانست عملکرد خوب خود را حفظ کند و به مرحله پذیرش گسترده برسد.
• بیت کوین کلاسیک (Bitcoin Classic): پروپوزال ایجاد هاردفورک بیت کوین کلاسیک در سال ۲۰۱۶ ارائه شد که هدف آن نیز، افزایش سایز بلوک‌ها به ۲ مگابایت بود. این پروژه هم حمایت کافی را از جامعه بیت کوین دریافت نکرد و در نهایت کنار گذاشته شد.
• بیت کوین آنلیمیتد (Bitcoin Unlimited): این هاردفورک که در سال ۲۰۱۶ اجرا شد، به ماینرها اجازه می‌داد حجم بلوک تراکنش‌ها را به‌دلخواه خود تنظیم کنند. بیت کوین آنلیمیتد هم در ابتدا جذابیت زیادی داشت، اما نتوانست به پذیرش گسترده مثل نسخه اصلی بیت کوین برسد.
• بیت کوین کش (Bitcoin Cash / BCH): یکی از مهم‌ترین و برترین هارد فورک‌های بیت کوین، بیت کوین کش در سال ۲۰۱۷ است که این هاردفورک هم با هدف افزایش حجم بلوک تراکنش‌ها به ۸ مگابایت اجرا شد. با این ارتقا، تراکنش‌های بیشتری در هر بلوک ذخیره می‌شوند که در عملکرد ماینرها و در نتیجه شبکه، تاثیر زیادی دارد. بیت کوین کش جامعه توسعه‌دهندگان و اکوسیستم ویژه خود را داشته و هم‌اکنون جزء یکی از برترین ارزهای دیجیتال بازار است.
• بیت کوین گلد (Bitcoin Gold): این هاردفورک که در سال ۲۰۱۷ معرفی شد، در نظر داشت تا دسترسی به عملیات استخراج بیت کوین را بهتر کند. این کار از طریق تغییر الگوریتم اثبات کار به «ایکویی‌هش» (Equihash) انجام شد که به‌واسطه آن، استخراج بیت کوین با استفاده از کارت گرافیک (GPU) امکان‌پذیر می‌شد. بیت کوین گلد با رتبه ۱۳۸، در بازار رمزارزها به فعالیت خود ادامه می‌دهد.
• بیت کوین اس‌وی (Bitcoin SV): هارفورک بیت کوین اس‌وی یا «ساتوشی ویژن» (Satoshi Visoin)، در سال ۲۰۱۸ از شبکه بیت کوین کش گرفته شد و توسط جامعه‌ای انجام شد که هدف آن‌ها، احیای بینش و آرمان اصلی ساتوشی ناکاموتو بود. در این هاردفورک، حجم بلوک‌ها افزایش قابل توجهی داشت و سطح مقیاس‌پذیری شبکه نیز ارتقا پیدا کرد. بیت کوین اس‌وی هم با رتبه ۷۳ در بازارها معامله می‌شود.
• بیت کوین پرایوت (Bitcoin Private): طی این هاردفورک در سال ۲۰۱۸، عنصار اصلی پروژه‌های بیت کوین و زدکلاسیک (Zclassic) باهم ادغام شدند و یک قابلیت مرتبط با ارتقای حریم خصوصی اطلاعات و تراکنش‌ها، از طریق فناوری اسنارک دانش صفر (zk-SNARK) معرفی شد.
• بیت کوین ۲ (Bitcoin 2): این هاردفورک کمتر شناخته‌شده، در سال ۲۰۱۸ و با هدف بهبود سرعت پردازش تراکنش‌ها و مقایس‌پذیری شبکه معرفی شد. اما مشابه با نمونه‌های دیگر، مورد استقبال جامعه بیت کوین قرار نگرفت و به موفقیت نرسید.

ایجاد هاردفورک های مختلف در تاریخچه بیت کوین، نشان‌گر بحث و جدال‌های متعدد میان جامعه توسعه‌دهندگان بر سر مواردی از قبیل مقیاس‌پذیری، سرعت پردازش تراکنش‌ها و عملکرد آینده این شبکه هستند. با ساخت هر هاردفورک بیت کوین، یک ارز دیجیتال جدید و بومی همان هاردفورک ایجاد شده که طرز فکرهای مختلف در مورد روند تکامل این فناوری را نشان می‌دهند.

آپدیت تاریخی سگویت بیت کوین

آپدیت سگویت بیت کوین (Bitcoin SegWit)، یکی از بزرگ‌ترین پیشرفت‌ها در تاریخچه بیت کوین به‌شمار می‌آید که در آگوست سال ۲۰۱۷ (شهریور ۱۳۹۶) در پروتکل شبکه پیاده‌سازی شد. هدف اصلی از این ارتقا، ارتقای میزان مقیاس‌پذیری شبکه و بهبود فرآیند پردازش تراکنش‌ها بود. سگویت بخش امضای تراکنش‌ها را از داده‌های اصلی هر بلوک جدا کرده و با این کار، فضایی مازاد برای ذخیره تراکنش‌های بیشتری به‌وجود می‌آورد. با این کار، نیازی به تغییر حجم هر بلوک هم نیست.

قبل از آپدیت سگویت، حجم ۱ مگابایتی هر بلوک باعث می‌شد شبکه بیت کوین دچار تراکم شود و در دوره‌های شلوغی شبکه، کارمزدها سر به فلک بکشند. این ارتقا با حذف داده‌های مربوط به امضای تراکنش‌ها از فرآیند محاسبه حجم هر بلوک، توانست علاوه‌بر افزایش ظرفیت، به شبکه اجازه دهد که تراکنش‌های بیشتری را به‌طور همزمان در هر بلوک پردازش کند.

به‌علاوه، آپدیت سگویت بیت کوین چالش تغییر‌پذیری داده‌های تراکنش‌ها را برطرف کرد. وجود این خطا باعث می‌شد که بتوان اطلاعات شناسایی تراکنش را قبل از تایید دست‌کاری کرد. به این ترتیب، روند توسعه راه‌کارهای لایه ۲ (Layer-2) مثل شبکه لایتنینگ بیت کوین نیز ساده‌تر شد.

به‌مرور زمان و استفاده گسترده از ارتقای سگویت در شبکه بیت کوین و کیف پول‌ها، کارمزد تراکنش‌ها و زمان پردازش آن‌ها بهبود پیدا کردند که نشان‌دهنده کارآمدی و موفقیت سگویت بود. این ارتقا با نسخه‌های قدیمی نودهای شبکه نیز سازگار بود و به‌طور کل، در تاریخچه بیت کوین یک نقطه عطف و دستاورد بزرگ محسوب می‌شود.

تاثیر بیت کوین روی محیط زیست و اکوسیستم از گذشته تاکنون

اثرات زیست‌محیطی بیت کوین، مسئله‌ای است که از آغاز پیدایش این فناوری تا کنون بحث داغ جامعه مربوطه بوده است. استخراج بیت کوین که شامل حل مسائل ریاضی پیچیده، تایید تراکنش‌ها و تولید کوین‌های جدید توسط ماینرها می‌شود، در سال‌های ابتدایی به برق و انرژی زیادی نیاز نداشت. ماینرها در آن سال‌ها، با استفاده از کامپیوترهای خانگی خود به استخراج بیت کوین مشغول بودند و فعالیت آن‌ها بر محیط زیست آسیبی نمی‌رساند.

اما با افزایش محبوبیت و شناخت ارز دیجیتال بیت کوین در جهان، سطح رقابت در ماینینگ این رمزارز که به یک صنعت تبدیل شده بود نیز بالا رفت. در نتیجه چنین تحولاتی، سخت‌افزارهایی ویژه استخراج بیت کوین تحت عنوان «ایسیک» (ASIC) طراحی شد که برای فعالیت، نیاز به برق زیادی دارند. تا سال ۲۰۱۷، استخراج بیت کوین به یکی از پرمصرف‌ترین صنایع تبدیل شده بود و محاسبات نشان می‌داد که مصرف برق شبکه بیت کوین، از برخی کشورهای کوچک هم فراتر رفته است.

افزایش فعالیت ماینرهای بیت کوین، به‌ویژه در مناطقی که با سوخت‌های فسیلی انجام می‌شد، نگرانی‌هایی در مورد انتشار گازهای کربنی و تخریب محیط زیست به‌وجود آورد. گزارش‌ها هم نشان دادند که بخش بزرگی از استخراج بیت کوین، در مناطقی با هزینه برق پایین صورت می‌گرفت که این برق، توسط انرژی گرمایی حاصل از سوزاندن ذغال‌سنگ تامین می‌شد. این مسئله، اثرات منفی زیست‌محیطی بیت کوین را تشدید می‌کرد.

جامعه بیت کوین هم در راستای پاسخ و رسیدگی به این نگرانی‌ها، به بحث و گفت‌وگو در مورد پیش‌برد فرآیندهای ماینینگ با استفاده از انرژی‌های پایدار پرداختند. برخی ماینرها شروع به استفاده از منابع انرژی تجدیدپذیر نظیر هیدروالکتریک (تولید برق با انرژی آب)، باتری‌های خورشیدی و انرژی بادی کردند. مثلاً در برخی مناطق در چین، ماینرها از انرژی مازاد هیدروالکتریک در فصول بارانی برای استخراج بیت کوین استفاده کردند. البته که وضعیت در سال ۲۰۲۱ و اعلام ممنوعیت استخراج ارز دیجیتال در این کشور، بیش از پیش پیچیده شد.

اما تا سال ۲۰۲۴، مباحثه در مورد تاثیر بیت کوین روی محیط زیست همچنان ادامه داشته و البته روندی رو به تکامل را سیر می‌کند؛ استارت‌آپ‌ها و سازمان‌ها، طرح‌های متنوعی نظیر متوازن‌سازی کربن و بهبود مصرف انرژی در صنعت استخراج بیت کوین اجرا کرده‌اند. همچنین، آلت کوین‌های جدیدی وارد بازار و صنعت ارزهای دیجیتال شدند که از مکانیزم‌های کم‌مصرف نظیر اثبات سهام استفاده می‌کنند.

به‌طور کل، اثرات مخرب بیت کوین بر محیط زیست همچنان ادامه داشته و این نگرانی‌ها هنوز برطرف نشده‌اند. اما حرکت رو به رشدی در جامعه بیت کوین طی سال‌های اخیر آغاز شده، تا به این چالش‌ها رسیدگی و ماینرها را به استفاده از انرژی‌های پایدار ترغیب کند. این روند تکامل که از استخراج کم‌اثر بیت کوین آغاز شده و به راه‌کارهای امروزی رسیده، بازتاب‌کننده سطح آگاهی و مسئولیت‌پذیری جامعه رمزارزها است.

بررسی وضعیت کنونی بیت کوین در جهان

سطح پذیرش و محبوبیت بیت کوین در دنیا، نسبت به دهه اخیر افزایش خیره‌کننده‌ای داشته که می‌توان این مسئله را از چند وجه مورد بررسی قرار داد.

• پذیرش از سوی سازمان‌ها: سازمان‌ها و کمپانی‌های مختلفی طی سال‌های اخیر، به استفاده از فناوری بیت کوین و خرید این دارایی روی آورده‌اند. شرکت‌های سرمایه‌گذاری غول دنیا مثل بلک‌راک (BlackRock)، فیدلیتی (Fidelity)، گلدمن ساکس (Goldman Sachs)، مورگان استنلی (Morgan Stanley) و بسیاری موارد دیگر هم، خدمات بیت کوین از قبیل سرمایه‌گذاری و حضانت این رمزارز را به مشتریان خود ارائه کرده‌اند. کمپانی‌هایی نظیر مایکرواستراتژی (MicroStrategy) و تسلا (Tesla) هم به دارایی‌های ذخایر خود بیت کوین را اضافه کردند که نشان از اطمینان آن‌ها به این فناوری و استفاده از بیت کوین به‌عنوان منبعی برای ذخیره ارزش دارد.

به‌علاوه، امروزه کمپانی‌های بسیار بزرگی وارد عرصه استخراج بیت کوین شده‌اند و در کنار ساخت مزارع گسترده ماینینگ، به کاربران و شرکت‌های زیادی خدمات داده و در زمینه‌های کارآفرینی و ارزش‌آفرینی تحولات بزرگی را رقم زده‌اند. با تایید و راه‌اندازی ای تی اف‌های اسپات بیت کوین در ابتدای سال ۲۰۲۴ هم، سطح مشروعیت بیت کوین به‌عنوان یک دارایی قابل معامله، به‌ویژه میان سازمان‌ها تقویت شد و در کمتر از یک سال، ارزش بازار بیت کوین از بازار جهانی نقره عبور کرد و به هشتمین دارایی برتر دنیا تبدیل شد.

• ادغام بیت کوین با شرکت‌ها: شرکت‌ها و هولدینگ‌های زیادی در دنیا، از بیت کوین برای اهدف مختلفی استفاده می‌کنند. مثلاً شبکه پرداختی پی‌پل (PayPal) و بلاک (Block Inc) که قبلاً با نام اسکوئر (Square) شناخته می‌شد، به کاربران اجازه خرید و فروش بیت کوین و انجام تراکنش‌های مختلف را داده‌اند.

پلتفرم‌های حوزه تجارت الکترونیک (E-commerce) از جمله شاپیفای (Shopify) و اوراستاک (Overstock) هم، امروزه در روش‌های پرداختی خود بیت کوین را اضافه کرده‌اند. به‌علاوه، برخی کمپانی‌ها هم معاملات خود را با بیت کوین انجام می‌دهند تا تراکنش‌های بین‌المللی را راحت‌تر انجام دهند و از منابع مالی خود در برابر تورم محافظت کنند.

• پذیرش بیت کوین توسط مردم عادی: میزان پذیرش و استفاده از بیت کوین توسط قشر مصرف‌کننده، یک روند افزایشی پیوسته را سپری می‌کند. بسیاری از مردم بیت کوین را به‌عنوان پوششی برای حفظ ارزش سرمایه در برابر تورم و ناپایداری نظام اقتصادی کشورها می‌بینند که این مسئله، در رشد و میزان خرید بیت کوین توسط مردم عادی تاثیر زیادی داشته است.

در همین راستا، پلتفرم‌های کاربرپسند و استارت‌آپ‌های آموزشی زیادی به‌وجود آمدند تا فرآیند ورود کاربران بی‌تجربه به بازار بیت کوین و ارزهای دیجیتال را تسهیل کنند. به‌همین ترتیب، کیف پول‌ها و صرافی‌های ارز دیجیتال سعی کردند محیطی ساده را طراحی کنند تا افراد بیشتری به استفاده از محصول آن‌ها روی آورند.

• گرایش‌های منطقه‌ای و جهانی: میزان پذیرش بیت کوین در هر منطقه از جهان متفاوت است. در کشورهایی مثل ونزوئلا و آرژانتین که دچار ابرتورم و عدم ثبات اقتصادی شدند، مردم به‌صورت روزافزون به استفاده از بیت کوین و دیگر ارزهای دیجیتال روی آورده‌اند و از ارزهای ملی خود دور شده‌اند. اما از طرفی دیگر، در کشورهای جهان اول و توسعه‌یافته، بیت کوین در قالب یک ابزار برای سرمایه‌گذاری و یک منبع ذخیره ارزش مثل طلا در ماهیتی دیجیتال محسوب می‌شود.

• چالش‌ها و فرصت‌ها: بیت کوین تا سال ۲۰۲۴، مسیر موفقی را برای رسیدن به پذیرش گسترده در دنیا طی کرده است، اما همچنان با چالش‌هایی در زمینه مقررات و قانون‌گذاری کشورها، نگرانی‌های زیست‌محیطی و نوسانات بازار دست‌و‌پنجه نرم می‌کند. دولت‌ها در سال‌های اخیر، مشغول ارائه یک چهارچوب قانونی واضح و مشخص برای بازار رمزارزها بوده‌اند تا در عین حال، مانع از پیشرفت و نوآوری آن‌ها نشوند. در هر صورت، سیر تکامل بیت کوین و شناخت بیشتر آن توسط سازمان‌ها و موسسات ادامه خواهد داشت و پتانسیل پذیرش و نقش آن در سیستم اقتصادی جهانی را روز به روز تقویت می‌کند.

در نهایت باید گفت که آگاهی در مورد تاریخچه بیت کوین، مزایای مختلفی برای شما و یک فعال بازار ارزهای دیجیتال دارد؛ آگاهی در مورد گذشته بیت کوین، می‌‌تواند درک صحیحی از ترندهای امروزی و چالش‌های موجود در بازار به شما بدهد و همچنین، دیدگاه مناسبی نسبت به ارزش و قیمت روز بیت کوین برایتان به‌وجود آورد. تاریخچه ارز بیت کوین، شامل درس‌هایی عبرت‌آموز در مورد اشتباهات رایج در زمینه‌های مختلف می‌شود که می‌توان با آگاهی از آن‌ها، از تکرار این خطاها اجتناب کرد.

به‌علاوه به‌عنوان یک سرمایه‌گذار، شناخت و مطالعه تاریخچه قیمت بیت کوین، سایکل‌های این بازار و روند پذیرش این رمزارز در جهان، در تصمیم‌ها، اهداف مالی شما و پیش‌بینی آینده تاثیر زیادی خواهد گذاشت. بیت کوین در زمینه تمرکززدایی و حذف انحصار دولت‌ها در سیستم‌های مالی، نقش تعیین‌کننده‌ای داشته و مطالعه تاریخچه این فناوری، به درک شما از اهمیت و جایگاه فعلی بیت کوین و پتانسیل آینده آن کمک زیادی می‌کند.

در این مقاله از صرافی او ام پی فینکس، سعی داشتیم کامل‌ترین تاریخچه بیت کوین را برای شما تعریف کنیم و جوانب مختلف این فناوری را از گذشته تابه‌حال پوشش دهیم. خواهشمندیم اگر در رابطه با موارد فوق سوال، پیشنهاد و یا انتقادی دارید، با ثبت نظر خود با ما ارتباط بگیرید.

شاید پاسخ سوال خود درباره تاریخچه بیت کوین را این‌جا پیدا کنید