تپ روت (Taproot) چیست؟ بررسی اثرات ارتقای تپ روت بر بیت کوین

بیت کوین یکی از مهم‌ترین ارتقاهای شبکه در تاریخچه خود را در نوامبر ۲۰۲۱ (آبان ۱۴۰۰) انجام داد. این ارتقا که تپ روت (Taproot) نام داشت در راستای بهبود فرآیند پردازش تراکنش‌ها و سرعت و هزینه آن‌‌ها بود. آخرین تغییر بزرگی که در پروتکل و بلاک چین بیت کوین صورت گرفت، منجر به یک جنگ داخلی شد که نتیجه آن، ایجاد ارز دیجیتال بیت کوین کش (Bitcoin Cash / BCH) بود. ارتقای تپ روت هم یکی از رویدادهای جدال برانگیز در تاریخچه بیت کوین محسوب می‌شود.

پادکست تپ روت بیت کوین

تپ روت در واقع سطح امنیت و حریم خصوصی تراکنش‌های بیت کوین را بالا برد و در عین حال، به مقیاس‌پذیری این شبکه کمک کرد. ارتقای تپ روت که تغییرات زیادی را در چندین بخش مختلف از پروتکل بیت کوین مرتبط با نحوه پردازش تراکنش‌ها اعمال کرد، باعث شد که بتوان قابلیت‌های جدیدی را نیز به این بلاک چین افزود. تپ روت مهم‌ترین ارتقا برای این شبکه پس از اجرای سگویت بیت کوین (Bitcoin SegWit) در سال ۲۰۱۷ محسوب می‌شود.

در این مقاله از صرافی ارز دیجیتال او ام پی فینکس، ابتدا بررسی می‌کنیم که ارتقای تپ روت بیت کوین چیست و سپس به توضیح اثرات آن بر بلاک چین و قیمت بیت کوین می‌پردازیم.

ارتقای تپ روت بیت کوین چیست؟

پیشنهاد ارتقای تپ روت بیت کوین، نخستین بار توسط گرگوری مکسول (Gregory Maxwell) در ژانویه ۲۰۱۸ (دی ۱۳۹۶) مطرح شد. این طرح با استقبال و حمایت‌های فراوانی روبرو شد و اکثریت ماینرهای بیت کوین به توافق رسیدند که این ارتقا را در ۱۲ ژوئن ۲۰۲۱ (۲۲ خرداد ۱۴۰۰)، در شبکه پیاده‌سازی کنند. ارتقای تپ روت در بلوک شماره ۷۰۹,۶۳۲ و در تاریخ ۱۴ نوامبر ۲۰۲۱ (۲۳ آبان ۱۴۰۰)، در بلاک چین بیت کوین فعال شد.

ارتقای تپ روت بیت کوین، چندین بخش از این فناوری را دچار تحول و بهبود کرد. از زمان آغاز به کار بیت کوین به‌عنوان نخستین ارز دیجیتال دنیا و با رشد محبوبیت این دارایی، تراکنش‌ها با کاهش سرعت و افزایش کارمزدها مواجه شدند. این بلاک چین در ابتدا قادر به پردازش ۷ تراکنش در هر ثانیه بود که با افزایش تعداد کاربران، کارمزدهای شبکه بیت کوین به سقف تاریخی ۶۰ دلار در سال ۲۰۲۱ رسید.

همان‌طور که می‌دانید، جزئیات تراکنش‌های ارز دیجیتال در اکسپلورر بلاک چین (Blockchain Explorer) مربوطه قابل مشاهده است که یعنی، کاربران می‌توانند در صورت داشتن آدرس کیف پول بیت کوین کاربری دیگر، تاریخچه تراکنش‌های او را مشاهده کنند. مکسول در راستای توسعه ارتقای تپ روت، قصد ارتقای سطح حریم خصوصی، مقیاس‌پذیری و امنیت این بلاک چین و رمزارز را داشت و فرآیند این تحولات را در چندین طرح پیشنهادی بهبود بیت کوین (BIP) ارائه کرد.

به این ترتیب، ارتقای تپ روت با هدف بهبود سطح حریم خصوصی و عملکرد شبکه بیت کوین طراحی شد و نخستین ارتقایی بود که پس از ۴ سال از پیاده‌سازی سگویت (SegWit) اجرا شد. تپ روت شامل ۳ طرح پیشنهادی جهت بهبود پروتکل بیت کوین از جمله طرح “BIP340” برای امضاهای اشنور (Schnorr Signatures)، طرح “BIP341” ویژه تپ روت و “BIP342” برای زبان برنامه‌نویسی تپ‌اسکریپت (Tapscript) بود. در ادامه به بررسی این سه بخش از ارتقای تپ روت بیت کوین می‌پردازیم.

امضاهای اشنور (BIP340): فناوری اشنور نوعی امضای رمزنگاری شده است که حجم کمتری داشته و از انعطاف و امنیت بالاتری برخوردار است. این امضاها معرف تکنیکی تحت عنوان «تجمیع کلید» (Key Aggregation) هم هستند که طبق آن، می‌توان تراکنش‌های چندامضایی و قراردادهای هوشمند (Smart Contracts) را به اندازه حجم داده امضای یک تراکنش عادی در بلاک چین بیت کوین، ثبت و اجرا کرد. در امضاهای اشنور، مجموع کلیدهای کیف پول در قالب یک داده به‌همراه مجموع چند امضا در قالب یک امضا ثبت می‌شوند و نیازی به ثبت و ذخیره چندین امضا و کلید کیف پول از چندین کاربر نیست.

این باعث شده که بار عملیاتی بلاک چین بیت کوین کاهش یابد و همچنین، دیگران نمی‌توانند اطلاعات امضا و تراکنش‌های اشنور را رمزگشایی کنند. نکته مهم این‌جا است که امضاهای اشنور در ارتقای تپ روت، با نسخه‌های قبلی پروتکل و الگوریتم امضای دیجیتال منحنی بیضوی (ECDSA) بیت کوین نیز سازگار هستند که باعث شده پلتفرم‌های معاملاتی و خرید بیت کوین، صرافی‌های ارز دیجیتال و کیف پول‌ها، بتوانند فعالیت‌های خود را با این ارتقا پیش ببرند.

تپ روت (BIP341): ارتقای تپ روت در راستای نوآوری در حریم خصوصی برای آخرین ارتقای این شبکه یعنی سگویت طراحی شد و فناوری درختان اسکریپت جایگزین مِرکِل (MAST) را پیاده‌سازی کرد که اجازه می‌دهد در تراکنش یک قرارداد هوشمند، به‌جای ثبت تنها نتیجه به‌دست آمده از آن تراکنش، تمامی خروجی‌های احتمالی آن را با جزئیات کامل در بلاک چین ثبت کند. درخت مرکل (Merkle Tree) یکی از رایج‌ترین تکنیک‌های مورد استفاده در زمینه رمزنگاری است که بدون نیاز به افشای یک مجموعه اطلاعاتی، ثابت می‌کند که داده‌های مربوطه در یک مجموعه قرار دارند.

ارتقای تپ روت نیز تنها با نمایش جزئیات تراکنش اجراشده، توانسته سطح حریم خصوصی کاربران بیت کوین را ارتقا دهد. با اجرای تپ روت بیت کوین، نهادهای حساب‌رسی (Audit) دیگر نمی‌توانند شرایط یا خروجی‌های اجرانشده یک تراکنش را مشاهده کنند؛ در این بخش‌ها، ممکن است اطلاعات حساسی نظیر نوع کیف پول کاربر وجود داشته باشند. به‌علاوه، فناوری “MAST” سطح مقیاس‌پذیری شبکه را بالا برده و فرآیند پردازش تراکنش‌ها را بهبود بخشیده است، چرا که داده‌های اجرانشده یک تراکنش را در بلاک چین ثبت نمی‌کند.

تپ‌اسکریپت (BIP342): تپ اسکریپت در واقع زبان برنامه‌نویسی و کدنویسی ویژه پارامترهای تراکنش‌های بیت کوین را به‌روزرسانی کرده تا با امضاهای اشنور و ارتقای تپ روت سازگاری پیدا کنند. به‌علاوه از طریق تپ‌اسکریپت، آپ‌کدهای (Opcodes) جدیدی ویژه دستورالعمل‌های تراکنش‌ها معرفی شدند که باعث شده به‌روزرسانی‌های بعدی، راحت‌تر و روان‌تر پیاده‌سازی شوند.

ارتقای تپ روت علاوه‌بر موارد فوق، بستر لازم برای پیاده‌سازی قرارداد هوشمند بیت کوین را نیز فراهم کرد که یعنی واسطه‌های لازم برای انجام برخی تراکنش‌ها را حذف کرده و درهای ورود به دنیای دیفای (DeFi) رمزارزها را برای پادشاه کوین‌ها باز کرد. تپ روت یک سافت فورک (Soft Fork) محسوب می‌شود که یعنی، این ارتقا با نسخه‌های قبلی نرم‌افزار بیت کوین سازگار بوده و نیازی به ایجاد یک شاخه جدید در بلاک چین بیت کوین و یک رمزارز جدید مانند بیت‌کوین کش نیست. در نهایت، این ارتقا باعث شد بدون قربانی کردن ویژگی‌هایی نظیر تمرکززدایی، حجم بلوک‌های بیت کوین افزایش یابد.

تاثیر تپ روت بر بلاک چین بیت کوین

همان‌طور که پیش‌تر به آن اشاره شد، ارتقای تپ روت فرآیند پردازش تراکنش‌های بیت کوین را ساده‌سازی کرده و به آن‌ها سرعت بخشیده است. در نتیجه، تعداد تراکنش‌های قابل پردازش نیز بیشتر شده و در عین حال، هزینه انجام آن‌ها کاهش یافته است. می‌توان گفت که فناوری‌های لایه ۲ (Layer-2) نظیر شبکه لایتنینگ بیت کوین (Bitcoin Lightning Network) نیز با همین هدف طراحی و اجرا می‌شوند، اما نکته این‌جا است که تراکنش‌های لایتنینگ بیت کوین پس از بسته‌شدن کانال مربوطه، همچنان باید در شبکه اصلی تایید شوند. از این رو این دسته از تراکنش‌های در انتظار تایید، ممکن است در شبکه بیت کوین تراکم و شلوغی ایجاد کنند.

پیاده‌سازی ارتقای تپ روت، عملکرد شبکه در پردازش تراکنش‌ها را بهبود بخشید و باعث شد تراکنش‌های لایتنینگ ارزان‌تر، منعطف‌تر و با سطح حریم خصوصی بالاتری انجام شوند. پس از اجرای ارتقای تپ روت، تشخیص هویت طرفین یک تراکنش در بلاک چین بیت کوین سخت‌تر شد و این کار، از طریق تبدیل تراکنش‌های چندامضایی (Multi-Signature) به تراکنش‌های تک‌امضایی صورت گرفت.

یکی از مهم‌ترین اثرات ارتقای تپ روت بر بلاک چین بیت کوین، معرفی قراردادهای هوشمند به این شبکه و ورود اپلیکیشن‌های مالی نوآورانه به آن بود. این یعنی که تپ روت باعث ورود بیت کوین به حوزه دیفای رمزارزها شد و با وجود این‌که این شبکه از ابتدای کار قابلیت اجرای قراردادهای هوشمند را داشت، هنوز نتوانسته به‌دلیل محدودیت در مقیاس‌پذیری شبکه، پتانسیل کامل خود را در این بخش نشان دهد. البته که ارتقای تپ روت بخش بزرگی از این محدودیت‌ها را برطرف کرد.

با مقیاس‌پذیری روزافزون بیت کوین و کارآمدی بیشتر در پردازش تراکنش‌ها، شانس این فناوری برای تبدیل‌شدن به یک ابزار ایده‌آل جهت انجام تراکنش‌های مالی بیشتر می‌شود. بیت کوین در ابتدا، در نقش یک منبع ذخیره ارزش به‌خوبی کار خود را آغاز و عملکرد خوب خود را حفظ کرد. از این رو، می‌توان گفت که افزایش تعداد تراکنش‌های کاربردی این رمزارز، در نهایت منجر به رشد قیمت ارز دیجیتال BTC و ارزشمندی این بلاک چین می‌شود.

زمانی که هاوینگ بیت کوین (Bitcoin Halving) و استخراج کوین‌های باقیمانده آن به‌پایان برسد، سطح درآمد ماینرها از استخراج بیت کوین کاهش خواهد یافت و از آن زمان به بعد، کارمزد تراکنش‌های بیت کوین تنها منبع درآمد ماینرها خواهد بود. حال با ارتقای تپ روت، حجم تراکنش‌ها کاهش و سرعت پردازش آن‌ها بالاتر رفته که در نهایت، برای ماینرهای این بلاک چین نکته مثبتی به‌شمار می‌آید.

ارتقای تپ روت چه اثری بر قیمت بیت کوین می‌گذارد؟

تپ روت یک ارتقای فنی برای بیت کوین محسوب می‌شود و به همین دلیل، خیلی از کاربران متوجه تغییرات اعمال‌شده بعد از این به‌روزرسانی نشدند. با این حال، سرمایه‌گذاران باید این نکته را بدانند که اثرات تپ روت بر قیمت بیت کوین، پس از گذشت چندین سال نمایان می‌شوند. ارتقای تپ روت در واقع راه‌کاری برای حل اصلی‌ترین مشکلات رمزارز و بلاک چین بیت کوین بود و جامعه این رمزارز، مدت زیادی را برای پیاده‌سازی آن منتظر بودند.

حل مشکل مقیاس‌پذیری بیت کوین همیشه یکی از اصلی‌ترین اولویت‌ها و دغدغه‌های توسعه‌دهندگان این فناوری بوده که اکنون با پیاده‌سازی تپ روت، ابزارها و بسترهای لازم جهت افزایش سرعت شبکه و بهینه‌سازی بیت کوین فراهم شده‌اند. یکی از نتایج اجرای این ارتقا کاهش کارمزد تراکنش‌های بیت کوین بود، چرا که حجم داده‌ تراکنش‌ها کاهش یافت و فضای بیشتری در هر بلوک برای پردازش اطلاعات آزاد و تراکنش‌های بیشتر آزاد شد. به‌علاوه، تپ روت مستقیماً عملکرد و هزینه‌های موجود در شبکه لایتنینگ را بهبود بخشیده که یعنی فعالیت توسعه‌دهندگان و کاربران عادی در زمینه توسعه این شبکه و استفاده از آن، ارزان‌تر و بهینه تر شده است.

چنین شرایطی، بستر لازم برای گسترش سریع‌تر امور مالی غیرمتمرکز (دیفای) در شبکه بیت کوین را ایجاد کرده است. تپ روت کاربردهای بیشتری را برای بیت کوین به‌وجود آورد و در نقش یک سرمایه‌گذاری بلندمدت، فرصت‌های بهتری را به‌ویژه برای کارآفرینان ایجاد کرد. تپ روت توانست با بهبود و ثبات بیشتر در ساختار شبکه و ارز دیجیتال بیت کوین، اطمینان بیشتری به سرمایه‌گذاران در برابر این دارایی بدهد.

چند روز مانده به اجرای این ارتقا، قیمت بیت کوین رشد قابل توجهی داشت و در نهایت در تاریخ ۱۲ نوامبر ۲۰۲۱ (۲۱ آبان ۱۴۰۰)، به سقف تاریخی ۶۴,۰۰۰ دلاری رسید. پس از آن، تحولاتی نظیر پذیرش بیت کوین به‌عنوان پول رایج و قانونی کشور در ال‌سالوادور و مقاومت این دارایی در برابر تورم جهانی، منجر به رشد و پذیرش بیشتر رهبر ارزهای دیجیتال در سطح جهان شد.

البته کارشناسان می‌گویند دقیقاً مشخص نیست که اثرات کامل تپ روت بر قیمت بیت کوین، چه زمانی در آینده نمایان خواهند شد، اما رشد همه‌جانبه بیت کوین پس از اجرای این ارتقا، نشان می‌دهد که بخشی از این اثرات بر قیمت اعمال شده‌اند. بیت کوین پس از تپ روت، پتانسیل بالایی برای گسترش فعالیت‌های خود در زمینه قراردادهای هوشمند و رقابت با شبکه‌هایی نظیر اتریوم (Ethereum) و سولانا (Solana) پیدا کرده است و حضور نهادهای سازمانی و مهاجرت آن‌ها به شبکه بیت کوین برای استفاده از این فناوری، طی سال‌های آتی مشخص خواهد شد.

ارتقای تپ روت برای بلاک چین و ارز دیجیتال بیت کوین از این حیث اهمیت دارد که توانست فرآیند پردازش تراکنش‌های این رمزارز و چالش‌های مقیاس‌پذیری شبکه را بهبود ببخشد و برطرف کند. این ارتقا در قالب یک سافت فورک در نوامبر ۲۰۲۱ (آبان ۱۴۰۰) اجرا شد. در نهایت، در مورد تپ روت باید گفت که این ارتقا باعث شد شبکه لایتنینگ نیز بتواند در زمینه مقیاس‌پذیری شبکه بیت کوین موثرتر واقع شود و در کنار این شبکه لایه ۲، اکنون بیت کوین می‌تواند قابلیت‌ها و کاربردهای پیچیده‌تر و گسترده‌تری را به جامعه ارزهای دیجیتال ارائه کند.

در این مقاله از صرافی ارز دیجیتال او ام پی فینکس، به بررسی ارتقای تپ روت بیت کوین و اثرات آن بر بلاک چین و قیمت این رمزارز پرداختیم. چنانچه پیرامون موارد فوق سوال، پیشنهاد و یا انتقادی داشتید، می‌توانید با ثبت نظر خود با ما در ارتباط باشید.

سوالات پرتکرار درباره تپ روت بیت کوین