توکن زیر ساخت چیست؟

بلاک چین‌ها و توکن زیر ساخت آن‌ها معمولاً طوری طراحی می‌شوند که بتوان از طریق آن‌ها، هزینه اجرای برنامه‌های گوناگون توسط کامپیوترهای فعال در یک شبکه نرم‌افزاری بلاک چین را پرداخت کرد. مثلاً رمزارز بومی بلاک چین اتریوم که اتر (Ether / ETH) نام دارد، یک توکن یا ارز دیجیتال زیر ساخت به‌شمار می‌آید؛ چرا که کاربران با خرید آن از اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز (DApps) موجود در شبکه استفاده کرده و یا به توسعه آن‌ها می‌پردازند.

در صنعت رمزارزها، بلاک چین‌های زیادی وجود دارند که کاربردهای متنوعی را در اختیار کاربران قرار می‌دهند و این کار را توسط توکن زیر ساخت خود انجام می‌دهند. رمزارزهایی که محوریت فعالیت آن‌ها تعامل‌پذیری (Interoperability) است، در دسته ارزهای دیجیتال زیرساخت قرار می‌گیرند و هدف اصلی آن‌ها، برقراری ارتباط با دیگر شبکه‌های بلاک چین و قابلیت ارسال تراکنش توسط کاربران بین این شبکه‌ها است. در ادامه به شرح عملکرد یک بلاک چین و توکن زیر ساخت می‌پردازیم.

یک بلاک چین و توکن زیر ساخت آن از چندین بخش مختلف تشکیل می‌شوند. زیرساخت شامل خود شبکه بلاک چین، اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز، قراردادهای هوشمند، نودها، API ها و تجهیزات سخت‌افزاری می‌شود و پروژه‌ای که این امکانات و قابلیت‌ها را در اختیار سایر پروژه‌ها و کاربران قرار می‌دهد، در دسته ارز دیجیتال زیرساخت یا بلاک چین زیرساخت قرار می‌گیرد.

بیت کوین که در سال 2009 ظهور و کار خود را آغاز کرد، تنها بلاک چین آن زمان بود و علی‌رغم مزایا و نقاط قوت بسیاری که دارد، یک سری محدودیت‌ها را داشته که اجازه فعالیت منعطف به جامعه توسعه‌دهندگان را نمی‌دهد. در راستای غلبه بر این چالش، تیمی از توسعه‌دهندگان گرد هم آمدند و اتریوم را به‌عنوان نخستین بلاک چین با قابلیت برنامه‌نویسی و تولید اپلیکیشن خلق کردند. امروزه، پروژه‌های بلاک چین و توکن زیر ساخت زیادی وارد بازار شده‌اند که به‌نوعی، اساس و بنیان تمام پروژه‌های ارز دیجیتال دنیا را تشکیل می‌دهند. اگر این بلاک چین های زیرساخت نبودند، محصولی تحت عنوان اپلیکیشن غیرمتمرکز یا همان DApp هم وجود نداشت.

در واقع بلاک چین و توکن زیر ساخت در تعریف به‌عنوان یک سرویس، راه‌کاری است که دسترسی به قابلیت‌ها و ویژگی‌های بلاک چینی و رمزارزی را تسهیل می‌کند. به‌علاوه یک پلتفرم زیرساخت، کدهای لازم جهت توسعه اپلیکیشن‌ بر روی شبکه غیرمتمرکز خود را ارائه کرده و همچنین ابزارهای لازم جهت ساخت اپلیکیشن، شاخص‌ها و ابزارهای آماری-تحلیلی، کانتینر سرویس‌ها و در نهایت حمایت از سوی جامعه پروژه را در اختیار توسعه‌دهندگان قرار داده تا بتوانند به‌راحتی محصولات خود را طراحی و اجرا کنند.

شاید بتوان یک بلاک چین و ارز دیجیتال زیرساخت را در قالب یک رابط کاربردی برنامه‌نویسی یا همان API در حوزه وب 3 در نظر گرفت که در واقع پل ارتباطی توسعه‌دهندگان در وب 2 را جهت ورود به دنیای وب 3 ایجاد کرده است. این نوآوری با قابلیت تعامل‌پذیری آن‌ها قدرت بیشتری پیدا کرده و باعث شده که بتوان با استفاده از زبان‌های برنامه‌نویسی، فریم ورک‌ها و پلتفرم‌های فعلی، در فضای وب 3 فعالیت داشت. از همه مهم‌تر، با استفاده شبکه و ارزهای دیجیتال زیر ساخت می‌توان اپلیکیشن‌هایی را طراحی کرد که تنها با چند خط کد، قابلیت استفاده از آن‌ها در چندین شبکه بلاک چین مختلف به‌وجود خواهد آمد.

اپلیکیشن غیرمتمرکز نرم‌افزاری است که کد بک‌اند (Backend) آن در یک شبکه کامپیوتری توزیع‌شده اجرا می‌شود. معمولاً اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز با یک قرارداد هوشمند و رابط کاربری در بخش فرانت‌اند (Frontend) تلفیق شده و از یک یا چند پروتکل مبتنی بر قراردادهای هوشمند پشتیبانی می‌کنند. بلاک چین و توکن زیر ساخت مشابه با یک سرویس تجاری B2B بوده که هزینه خدمات خود را به‌جای کاربران نهایی، از اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز و قراردادهای هوشمند اجراشده در شبکه دریافت می‌کند. بلاک چین‌ها و ارزهای دیجیتال زیرساخت را می‌توان طبق موارد زیر دسته‌بندی کرد:

نیروی کامپیوتری مشترک

بلاک چین این نوع توکن زیر ساخت، شبکه‌ای متشکل از چندین کامپیوتر است که به یک فعالیت خاص می‌پردازند. هر عضو یا کامپیوتر بخشی از نیروی پردازشگر خود یا منابعی دیگر (مانند فضای ذخیره‌سازی) را جهت پیش‌برد عملیات در اختیار شبکه قرار می‌دهد. رایج‌ترین استفاده پروژه‌های بلاک چین و توکن زیر ساخت از فضای ذخیره‌سازی کامپیوترها یا نودهای شبکه و پردازنده کارت‌های گرافیگ آن‌ها است. بلاک چین بیت کوین نیز، از قدرت پردازنده ماینرهای خود برای پیش‌برد فعالیت‌های شبکه استفاده می‌کند.

اوراکل‌ها

اوراکل‌ها (Oracles) بستری برای قراردادهای هوشمند ایجاد کرده تا بتوانند اطلاعاتی که درون شبکه بلاک چین موجود نیست را دریافت کنند. با این‌کار شبکه بلاک چین به داده‌های آف‌چین (خارج از شبکه / Off-chain) مانند قیمت‌ها در بازار سهام یا مثلاً برنده یک انتخابات یا حتی دیگر بلاک چین‌ها متصل می‌شود. اوراکل‌ها در ارتقای سطح قابلیت‌های یک بلاک چین و ارائه اطلاعات دقیق به کاربر، نقش به‌سزایی ایفا می‌کنند.

راه‌کارهای مقیاس‌بندی

راه‌کار مقیاس‌بندی (Scaling) اساساً تکنیکی جهت ارتقای سطح عملکرد یک سیستم مانند بهبود کارایی و توان عملیاتی، بدون ایجاد محدودیت و چالش در دیگر بخش‌های سیستم است. در دنیای بلاک چین، راه‌کارهای مقیاس‌بندی را «پروتکل‌های لایه 2» (Layer-2)، سایدچین (Sidechain) یا لایه آف‌چین می‌نامند. این دسته از بلاک چین‌ها معمولاً به‌گونه‌ای ساخته می‌شوند که توانایی برقراری ارتباط با دیگر شبکه‌ها و بلاک چین اصلی خود را دارند و همچنین ویژگی‌های بلاک چین اصلی که روی آن ساخته شده‌اند را به ارث می‌برند. در نهایت هدف اصلی راه‌کارهای مقیاس‌پذیری، ارتقای توان عملیاتی شبکه در پردازش تراکنش‌ها است. هرچه سطح مقیاس‌پذیری یک بلاک چین بالاتر باشد، تراکنش‌ها با سرعت بالاتری پردازش شده و کارمزد انجام عملیات کاهش پیدا می‌کند.

اینترنت اشیاء (IoT)

اینترنت اشیاء به بیان مختصر، اتصال یک دستگاه به شبکه اینترنت یا به چندین دستگاه دیگر است. پروژه توکن زیر ساخت اینترنت اشیاء، محوریت امور خود را جمع‌آوری و ارسال اطلاعات، دریافت اطلاعات و اجرای عملیات یا هردوی این فعالیت‌ها قرار می‌دهند. در حال حاضر تعداد کمی توکن زیر ساخت در این زمینه فعالیت دارند، اما شیوه‌هایی فوق‌العاده منحصربه‌فرد و بدیع را در دنیای وب 3 اجرا کرده‌اند.

ابزارهای متفرقه

این ارزهای دیجیتال زیرساخت در واقع اپلیکیشن‌های B2B هستند که که توسعه‌دهندگان بلاک چین از آن‌ها استفاده می‌کنند، اما در هیچ‌یک از دسته‌های بالا قرار نمی‌گیرند. اوشن پروتکل (Ocean Protocol / OCEAN) و نییر پروتکل (Near Protocol / NEAR) جز این نمونه از توکن زیر ساخت هستند که فعالیت این پروژه‌ها در حوزه تولید اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز است و هریک تکنیک‌های ویژه خود را دارند.

ارزهای دیجیتال زیرساخت برای تراکنش‌های خود کارمزد دریافت می‌کنند و همچنین، هزینه ساخت اپلیکیشن‌ها و استفاده از ویژگی‌های مختلف پروژه توسط توسعه‌دهندگان و کاربران از طریق همان توکن زیر ساخت پرداخت می‌شود. طبق گزارشات موجود، خرید و فروش ارزهای دیجیتال زیرساخت بیشترین حجم معاملات بازار را به خود اختصاص داده‌اند. با افزایش سطح مقیاس‌پذیری و استفاده گسترده از این پروژه‌ها در سراسر دنیا، پیش‌بینی می‌شود قیمت ارزهای دیجیتال زیرساخت رشد قابل توجهی داشته باشد.

هر بلاک چین و توکن زیر ساخت قابلیت‌ها و مزایای منحصربه‌فرد خود را دارد و همه این پروژه‌ها در راستای کمک به نسل جدید اینترنت و اهداف وب 3 فعالیت می‌کنند. ارزهای دیجیتال زیرساخت باعث شدند زبان‌های برنامه‌نویسی، سرویس‌ها و ابزارهای جدیدی وارد دنیای اینترنت شوند تا انحصار محتوا و اطلاعات از کنترل غول‌های فعلی نظیر آمازون (Amazon)، گوگل (Google) و . . . خارج شود.

در هر صورت، به‌منظور درک بهتر این پروژه‌ها بهتر است بلاک چین و توکن زیر ساخت را در قالب یک سرویس نرم‌افزاری و کاربردی در فضای وب 3 در نظر گرفت؛ زیرساختی که توسط یک بلاک چین و ارز دیجیتال در اختیار یک کسب و کار قرار می‌گیرد، می‌تواند به‌راحتی و با کمترین تلاش، کمپانی مربوطه را در مسیر رشد و موفقیت قرار دهد. این مسئله موجب رشد سریع‌تر پروژه‌ها و استارت‌آپ‌ها و همچنین پذیرش فناوری بلاک چین ‌می‌شود و کسب و کارها با استفاده از زیرساخت یک بلاک چین، می‌توانند تا حد زیادی در وقت و هزینه خود صرفه‌جویی کنند.

ارزهای دیجیتال غیرمتمرکز مبتنی بر فناوری بلاک چین، این قابلیت را به‌وجود آوردند تا کاربران بتوانند تراکنش‌های خود را به‌صورت مستقیم با یکدیگر یا همان همتا به همتا (P2P) انجام دهند. در این فضا، نیازی به نهادهای معتمد شخص ثالث یا واسطه‌هایی نظیر بانک‌ها، دادگاه، موسسه مالی یا یک قاضی نیست. چنین فناوری پتانسیل تغییر زیرساخت کلی نظام‌های اقتصادی فعلی را داشته و در دنیای امور مالی، دموکراسی را به‌معنای واقعی کلمه به‌وجود می‌آورد. صنعت ارزهای دیجیتال از زمان ظهور تا به امروز یک روند رو به رشد را طی کرده است و ظاهراً این مسیر همچنان ادامه خواهد داشت.

بیت کوین که در میان بهترین ارزهای دیجیتال زیرساخت شماره یک بوده و بلاک چین آن اصلی‌ترین و معتبرترین معیار برای این فناوری به‌شمار می‌آید، با ظهور خود در سال 2009 باعث شد که توسعه‌دهندگان با هدف بهبود این فناوری و زیرساخت، دنیایی از ایده‌ها و پروژه‌های جدید را طراحی و اجرا کنند که امروزه بازار ارزهای دیجیتال را تشکیل می‌دهند. این بازار امروزه از پروژه‌های جوک و میم (Meme) گرفته تا ارزهای دیجیتال ویژه پرداخت‌ها و ماشین‌های مجازی (Virtual Machine) را به خود دیده که تمام این پروژه‌ها با اصول بنیادی یک بلاک چین و توکن زیر ساخت اجرا شده‌اند.

ارزهای دیجیتال زیرساخت که از فناوری دفتر کل توزیع‌شده (DLT) در قالب بلاک چین بهره می‌برند، به‌همراه سایر فناوری‌های موجود و نوظهور، زیرساخت امور مالی و نظام‌های اقتصادی نسل جدید را تشکیل می‌دهند. تاریخ ثابت کرده که زیرساخت‌های مالی و فناوری‌های جدید، رویکردهای فعلی و سابق را زیر سوال برده و مدل‌های کسب و کار رایج را به چالش می‌کشند. از برآیند چنین شرایطی مشخص می‌شود که پتانسیل واقعی و کاربرد اصلی فناوری بلاک چین و ارزهای دیجیتال زیرساخت، به همکاری مشترک سران کشورها، کارآفرینان، مبتکران و آژانس‌های قانونی و نظارتی بستگی دارد و پذیرش جهانی این فناوری‌ها و پیاده‌سازی آن‌ها در نظام اقتصادی کشورها، بدون شک زمان و پیچیدگی‌های زیادی را نیاز خواهد داشت.

رمزارزها نمود دیجیتالی یک ارزش بوده که از آن‌ها به‌عنوان وسیله‌ای برای انجام معاملات یا منبع ذخیره ارزش استفاده شده و در اکثر کشورها، در قالب پول رایج شناخته نمی‌شوند. خرید و فروش ارزهای دیجیتال زیرساخت مشابه با سایر رمزارزها در صرافی‌های متمرکز (CEX) و غیرمتمرکز (DEX) انجام می‌شود که معمولاً این عملیات در صرافی‌های متمرکز، با استفاده از پول فیات (دلار، یورو، تومان، . . .) صورت می‌گیرد. قیمت ارزهای دیجیتال زیرساخت در اصل توسط قانون عرضه و تقاضا تعیین می‌شود و به‌طور کل نسبت به ارزهای سنتی نوسانات بیشتری را تجربه می‌کنند. از این رو، قیمت یک توکن زیر ساخت با افزایش علاقه‌مندی فعالان بازار به آن رشد پیدا کرده و حالت عکس این مسئله نیز وجود دارد.

خرید و فروش ارزهای دیجیتال زیرساخت در معرض ریسک‌هایی مانند نوسانت شدید قیمت، زیرش کلی بازار، کلاهبرداری‌ها و ریسک‌های امنیتی و سایبری قرار دارد. همچنین، این بازار هنوز توسط آژانس‌های نظارتی بین‌المللی بیمه و حمایت نشده و وضعیت اجرایی‌کردن پرداخت‌ها در سراسر دنیا از طریق این ارزها هنوز مشخص نیست. خرید و فروش ارزهای دیجیتال زیرساخت چند روش مختلف دارد که در ابتدا، فرد سرمایه‌گذار باید نسبت به صنعت رمزارزها اطلاعات خود را بالا ببرد؛ چرا که درک ریسک‌های موجود و قوانین و مقررات مرتبط با رمزارزها در کشورهای مختلف بسیار حائز اهمیت هستند.

برای خرید و فروش یک توکن زیر ساخت، ابتدا باید یک حساب کاربری در یک صرافی ارز دیجیتال ایجاد کنید. بایننس (Binance)، کوین‌بیس (Coinbase)، کوکوین (KuCoin) و گیت (Gate.io) از برترین صرافی‌های متمرکز حال حاضر دنیا به‌شمار می‌آیند و امکان خرید و فروش بهترین ارزهای دیجیتال زیرساخت را با یک رابط کاربری ساده برای کاربران خود ایجاد کرده‌اند.

اما متاسفانه کاربران ساکن ایران برای خرید و فروش ارزهای دیجیتال از این صرافی‌ها به مشکل می‌خورند که مهم‌ترین آن‌ها، تحریم‌های بین‌المللی و عدم تایید احراز هویت توسط پلتفرم مربوطه است. از این رو توصیه می‌شود ابتدا یک پلتفرم داخلی معتبر را با تحقیقات شخصی خود یافته و خرید و فروش ارزهای دیجیتال را از طریق آن انجام دهید. کارشناسان واحد پشتیبانی صرافی او ام پی فینکس، به‌صورت 24 ساعته پاسخگوی سوالات شما در مورد خرید و فروش رمزارزها خواهند بود.