فناوری رادیکس چیست؟ بررسی مزایا و عملکرد شبکه رادیکس

در دنیای امروز صنعت رمزارزها، اپلیکیشن‌های حوزه امور مالی غیرمتمرکز یا همان دیفای (Decentralized Finance / DeFi) روی بلاک چین‌های لایه ۱ (Layer-1) طراحی و راه‌اندازی می‌شوند. دفتر کل توزیع شده رادیکس (Radix DLT) در قالب یک پایگاه داده عمومی، با تمرکز بر این حوزه طراحی شده تا روند توسعه اپلیکیشن‌ها را تسهیل کند. فناوری رادیکس از یک مکانیزم اجماع جدید تحت عنوان سربروس (Cerberus) جهت تامین امنیت شبکه خود استفاده می‌کند و در عین حال، سطح مقیاس‌پذیری (Scalability) خود را تقویت کرده و شرایط مطلوبی را جهت توسعه اپلیکیشن‌ها بوجود آورده است.

پادکست فناوری رادیکس چیست؟

از زمان اختراع فناوری بلاک چین (Blockchain)، حوزه دیفای موفق به معرفی امور مالی به عصر اینترنت شده است. از این رو، اولین قدمی که به‌واسطه دیفای برداشته شد، جایگزین کردن یک نظام اقتصادی ذاتاً انحصاری، با یک نمونه بهتر، آزاد و دموکرات بود.

شبکه رادیکس با معرفی یک پلتفرم مقیاس‌پذیر، ایمن، منعطف و ترکیب‌پذیر، با ارائه محیطی با محوریت و سازگاری با دیفای، طراحی و اجرای محصولات و خدمات این حوزه را با سطح مقیاس‌پذیری بالا آسان ساخته است. در این مقاله از صرافی ارز دیجیتال او ام پی فینکس، بررسی می‌کنیم که فناوری رادیکس چیست و عملکرد این شبکه به چه شکل است؟

• مطالعه بیشتر: ارز دیجیتال چیست؟ آشنایی با مفاهیم پایه صنعت رمزارزها

فناوری رادیکس چیست؟

همان‌طور که در بالا به آن اشاره شد، رادیکس یک دفتر کل غیرمتمرکز عمومی جهت ساخت اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز (DApp) با هدف گسترش کاربردهای حوزه دیفای است. رادیکس از یک الگوریتم اجماع (Consensus Algorithm) به‌نام سربروس استفاده کرده که این الگوریتم، به‌صورت شارد شده (بخش‌بندی شده / Sharded) و با قابلیت پردازش دسته‌جمعی یا اتمیک اطلاعات (Atomic Composability) در این شبکه پیاده‌سازی شده است.

• مطالعه بیشتر: DApp چیست؟ همه‌چز درباره برنامه غیر متمرکز

وجود چنین ویژگی در فناوری Radix باعث شده که در عین تامین امنیت شبکه، سطح مقیاس‌پذیری خطی (Linear Scalability) آن از لحاظ تئوری، به‌صورت نامحدود و بی‌نهایت باشد. رادیکس به‌عنوان یک پروتکل لایه ۱ با بهینه‌سازی قابلیت همگام‌سازی بین شاردها (Cross-shard Synchronicity)، مقیاس‌پذیری در بلاک چین‌های مختلف را بدون به‌خطر انداختن فرآیند پردازش اطلاعات و امنیت شبکه ایجاد کرده است. ناگفته نماند که جامعه توسعه‌دهندگان Radix، در ازای فعالیت خود و بهبود این پروتکل، پاداش‌هایی را در قالب رمزارز بومی این شبکه یعنی توکن XRD دریافت می‌کنند. این سیستم «حق امتیاز توسعه‌دهندگان رادیکس» (Radix Developer Royalties System) نام دارد.

فناوری رادیکس به چهار چالشی رسیدگی می‌کند که توسعه‌دهندگان هنگام توسعه‌ بلاک چین‌ها و اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز، با آن‌ها مواجه می‌شوند. توسعه‌دهندگان DApp ها به‌منظور پذیرش گسترده محصول خود، باید موارد زیر را عملی کنند:

• استفاده بهینه از قرارداد هوشمند
• ساخت اپلیکیشن‌های پرسرعت و تعامل‌پذیر
• ایجاد انگیزه جهت پرورش جامعه‌ای غیرمتمرکز از توسعه‌دهندگان
• ارتقای سطح مقیاس‌پذیری اپلیکیشن‌ها بدون محدود‌کردن ترکیب‌پذیری زیرساخت (Composability) برنامه

رادیکس با تمرکز بر بهبود تمام لایه‌های ساختاری حوزه دیفای، پلتفرمی را ایجاد کرده تا منجر به شکوفایی نوآوری‌ها در این زمینه شود و این کار را از طریق ساخت یک محیط هدفمند برای توسعه‌دهندگان انجام داده تا بتوانند با اعتماد به نفس بالا، قراردادهای هوشمند نسل آینده را طرح و در عین حال، خطر هک‌شدن، خرابی کد برنامه و نفوذ به آن را محدود کنند. پروتکل Radix برای این منظور، در مرحله اول مکانیزم اجماع سربروس مبتنی بر الگوریتم تحمل خطای بیزانس (BFT) را پیاده‌سازی کرده تا بتوان سطح مقیاس‌پذیری DApp ها را بدون محدود‌کردن ترکیب‌پذیری آن‌ها ارتقا داد.

رادیکس در نظر دارد تا جایگاه اتریوم به‌عنوان برترین پلتفرم ساخت اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز برای توسعه‌دهندگان را بگیرد. از این رو، Radix یک نسخه جایگزین و اختصاصی از ماشین مجازی اتریوم (Ethereum Virtual Machine / EVM) را تحت عنوان موتور رادیکس یا رادیکس انجین (Radix Engine) اجرا کرده که با زبان اسکریپتو (Scrypto)، الهام‌گرفته از زبان برنامه‌نویسی راست (Rust) جهت توسعه DApp ها، به رقابت با زبان شبکه اتریوم یعنی سالیدیتی (Solidity) برخواسته و در این مسیر، از مکانیزم اجماع اثبات سهام نمایندگی‌شده (Delegated Proof-of-Stake / DPoS) نیز استفاده می‌کند.

پروژه رادیکس در سال ۲۰۱۷ توسط مدیرعامل فعلی آن، دَن هیوز، ایجاد شد. دن هیوز از سال ۲۰۱۱ تاکنون در حوزه بلاک چین به‌عنوان توسعه‌دهنده فعالیت داشته است. وی همچنین سابقه فعالیت در پروژه‌هایی با محوریت مقیاس‌پذیری بیت کوین نظیر بلاک‌تریز (Blocktrees) و گراف‌های غیرمدور جهت‌دار (Directed Acyclic Graphs / DAGs) را داشته است.

اجزا و عملکرد شبکه رادیکس

پروتکل Radix از سه بخش اصلی تشکیل شده است. این سه بخش با یکدیگر ترکیب شده تا عملکرد شبکه رادیکس حفظ و به اهداف خود برسد که اجرای امن و سریع DApp ها، اولویت اصلی در این بین به‌شمار می‌آید. در ادامه به بررسی این اجزا می‌پردازیم:

موتور رادیکس (Radix Engine): همان‌طور که پیش‌تر به آن اشاره شد، رادیکس انجین یک فناوری مشابه با ماشین مجازی اتریوم بوده که در واقع لایه ذخیره و اجرای انواع قرارداد هوشمند (Smart Contract) در این شبکه است که به لایه اپلیکیشن (Application Layer) یا لایه اجرا (Execution Layer) نیز شناخته می‌شود. موتور رادیکس را می‌توان شبیه به یک سیستم کامپیوتری جهانی فرض کرد که قراردادهای هوشمند در آن طراحی و اجرا می‌شوند.

مهم‌ترین تفاوت میان موتور Radix و ماشین مجازی اتریوم این است که رادیکس از یک مدل محاسباتی خوش‌ساخت تحت عنوان ماشین حالت متناهی (Finite-State Machine / FSM)، به‌منظور صدور توکن‌های مختلف و تخصیص منابع استفاده می‌کند. به‌علاوه، عملکرد شبکه رادیکس با به‌کارگیری لایه اجماع سربروس در مقایسه با شبکه اتریوم متفاوت است.

• مطالعه بیشتر: آشنایی با قرارداد هوشمند اتریوم

لایه اجماع سربروس (Cerberus Consensus Layer): طبق وایت‌پیپر (Whitepaper) رسمی سربروس که در سال ۲۰۲۰ منتشر شد، هدف اصلی از پیاده‌سازی این مکانیزم، استفاده از فرآیند شاردینگ (Sharding) و استفاده از شاردها (Shards) است تا مقیاس‌پذیری در بلاک چین را به حالت بی‌نقص برساند. شاردینگ، فرآیند تقسیم‌بندی یک شبکه بلاک چین به چندین جزء اصلی است که به‌صورت موازی و همزمان به فعالیت می‌پردازند. به این ترتیب، تراکنش‌های شبکه به‌صورت دسته‌جمعی یا اتمیک (Atomic) در هر یک از شاردها پردازش می‌شوند و مقررات مشخصی در مورد ترتیب‌بندی تراکنش‌ها، ادغام تاریخچه بلاک چین و جلوگیری از اختلال در این فرآیندها وجود دارند.

ناگفته نماند که به‌عنوان یکی از آخرین مراحل ارتقای مرج اتریوم (Ethereum Merge)، این بلاک چین نیز در نظر دارد تا قابلیت شاردینگ را به این شبکه اثبات سهام (Proof-of-Stake / PoS) اضافه کند. تفاوت پیاده‌سازی شاردینگ بین Radix و اتریوم در این است که توسعه‌دهندگان اتریوم قرار است تنها ۶۴ شارد را در این بلاک چین ایجاد کنند؛ این در صورتی است که توسعه‌دهندگان پروژه رادیکس محدودیتی در تعداد شاردهای این شبکه ایجاد نکرده و پتانسیل مقیاس‌پذیری آن را به بی‌نهایت رسانده‌اند.

اثبات سهام نمایندگی‌شده (Delegated Proof-of-Stake / DPoS): سومین بخش مهم در عملکرد شبکه رادیکس، مکانیزم اجماع اثبات سهام نمایندگی شده است که منحصراً متعلق به شبکه Radix نبوده و بلاک چین‌هایی نظیر ایاس (EOS)، ترون (TRX) و کازموس (ATOM) نیز از آن استفاده می‌کنند. سپرده‌گذاران (Stakeholders) از طریق مکانیزم DPoS می‌توانند با اعطای مسئولیت‌های خود به نودهای شبکه (Node)، در فرآیند اعتبارسنجی تراکنش‌ها شرکت کرده باشند. در عوض، نودهای شبکه پاداش‌های اعتبارسنجی خود را با سپرده‌گذاران مربوطه تقسیم می‌کنند.

نودها می‌بایست مقدار مشخصی از توکن‌های خود را استیک کنند تا بتوانند به‌عنوان اعتبارسنج تراکنش‌ها، در شبکه به فعالیت بپردازند. استیک توکن‌ها در قالب یک فیلتر امنیتی عمل کرده تا برای عملکرد صحیح نودها انگیزه ایجاد شود. در همین راستا، فعالیت مخرب هر یک از نودها به حذف‌شدن آن‌ها از شبکه طی فرآیندی به‌نام اسلشینگ (Slashing) منتهی می‌شود و نود خراب‌کار، تمام توکن‌های خود یا مقداری از آن‌ها را از دست می‌دهد.

ویژگی ها و مزایای فناوری رادیکس

دفتر کل Radix با ارائه یک راهکار مقیاس‌پذیر و ترکیب‌پذیر در سطح بالا، توانسته قدرت عملکرد توسعه‌دهندگان در تولید اپلیکیشن در حوزه دیفای را ارتقا دهد. در این بین، توکن بومی Radix، ارز دیجیتال XRD، نیز علاوه‌بر تامین امنیت شبکه، تنها وسیله ممکن جهت پرداخت کارمزدها و هزینه‌ها در این اکوسیستم است. این پروژه توکن E-RADIX را با نماد eXRD نیز تولید کرده که در واقع رپد توکن XRD در شبکه اتریوم است. ارز دیجیتال eXRD به‌عنوان یک پل بین شبکه‌های رادیکس و اتریوم فعالیت می‌کند و به نسبت ۱ به ۱ با توکن XRD قابل تعویض است. برخی از مزایای فناوری رادیکس به شرح زیر است و در ادامه به ویژگی‌های این شبکه نیز خواهیم پرداخت:

• پروتکل Radix را می‌توان یک پروتکل امن در نظر گرفت؛ چراکه از زمان راه‌اندازی شبکه اصلی (Mainnet) رادیکس در جولای سال ۲۰۲۱ (تیر ۱۴۰۰) تاکنون، هیچ گزارشی مبنی بر اختلال امنیتی در آن منتشر نشده است.
• رادیکس در مقایسه با اتریوم، سطح مقیاس‌پذیری بسیار بالاتری داشته و در راه‌اندازی اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز، سریع‌تر و ارزان‌تر است.
• به‌دلیل برنامه‌نویسی ماژولار (Modular) رادیکس، توسعه قراردادهای هوشمند در این پلتفرم سریع و آسان است.
• این پلتفرم دارای قابلیت استیکینگ (Staking) بوده که سازگاری بهتری با محیط زیست دارد و از مصرف انرژی کمتری برخوردار است.
• استیکینگ قابلیت کسب درآمد به‌صورت غیرفعال (Passive Income) را برای جامعه این پروژه به‌وجود آورده است.

سپرده‌گذاری یا استیکینگ (Staking): یکی از مهم‌ترین ویژگی‌ها و مزایای فناوری رادیکس، قابلیت استیک توکن در این پلتفرم است. هرچه میزان سپرده‌ها در یک شبکه بیشتر باشد، سطح امنیت آن بالاتر می‌رود. این پروتکل هر ساله ۳۰۰ میلیون واحد XRD را صادر می‌کند که بین فعالان شبکه توزیع‌شده و امنیت شبکه برقرار باقی می‌ماند. این نرخ با قیمت فعلی توکن XRD در تاریخ ۳ مرداد، نزدیک به ۲۲ میلیون دلار ارزش دارد.

شبکه اصلی رادیکس المپیا (Olympia) نام دارد که از طریق الگوریتم اثبات سهام نمایندگی شده (DPoS)، تامین امنیت شده و در عین حال فرآیندهای استیکینگ را بسیار تسهیل کرده است. کاربران عادی شبکه می‌توانند با انتقال توکن‌های XRD خود به کیف پول رادیکس (Radix Wallet)، نود اعتبارسنج خود را جهت استیک توکن‌ها انتخاب و شروع به کسب سود از این طریق کنند.

• مطالعه بیشتر: کسب درآمد از طریق استیک اتریوم

ارائه یک بستر هدفمند جهت توسعه اپلیکیشن‌های حوزه دیفای: Radix اصول بنیادی امور مالی شبکه خود را با تکیه بر موتور رادیکس و زبان اسکریپتو پیاده‌سازی کرده است. در پروژه‌های بازی‌های کامپیوتری، اکثر رویه‌ها از صفر و با ساخت محتوای فیزیکی و گرافیکی بازی آغاز می‌شوند. رادیکس با ارائه راهکارهای از پیش ساخته‌شده برای توسعه‌دهندگانی که نیاز به موتورهای گرافیکی نظیر آنریل (Unreal) و یونیتی (Unity) دارند، توسعه‌دهندگان را از دردسرهای اولیه پروژه آزاد کرده و می‌توانند تمرکز خود را بر جریان اصلی بازی مربوطه قرار دهند.

رادیکس انجین اصول اساسی مدیریت دارایی را به‌طور امن و خودکار پوشش داده و توسعه‌دهندگان تمام تمرکز خود را بر ساخت یک اپلیکیشن خارق‌العاده قرار می‌دهند. این رویه شبیه به همان موتور بازی از پیش ساخته‌شده است.

اکوسیستم دیفای تقویت‌شده: یکی دیگر از مزایای فناوری رادیکس، ارائه یک اکوسیستم پر رونق دیفای برای توسعه‌دهندگان، جهت نوآوری، اشتراک‌گذاری و کسب درآمد به‌صورت سریع و راحت است. نظام‌های اقتصادی نسل جدید که از ویژگی تمرکززدایی (Decentralization) بهره می‌برند، تنها زمانی شاهد رشد و شکوفایی خواهند بود که توسعه‌دهندگان، منابع مربوطه را در اختیار داشته باشند تا بتوانند محصولات مورد علاقه خود را به‌سرعت تولید کنند و در ازای دستاوردهای مربوطه، پاداش دریافت کنند. اکوسیستم و شبکه Radix جهت دست‌یابی به همین هدف وارد صنعت کریپتو شده است.

اپلیکیشن‌های حوزه اسمارت مانی (Smart Money Apps): طیف گسترده و تکامل‌یافته اپلیکیشن‌های دیفای، از طریق توسعه امن و مطمئن پلتفرم متن‌باز و تعامل‌پذیر Radix تشکیل خواهد شد. این اپلیکیشن‌ها در زمینه‌های زیر قابل ساخت و اجرا هستند:

• استیبل کوین ها (Stablecoins)
• بازار معاملات فیوچرز یا آتی (Perpetual Futures)
• کیف پول ارز دیجیتال (Wallets)
• ییلد فارمینگ یا استخراج نقدینگی (Yield Farming)
• توکن‌های غیرمثلی یا ان اف تی (NFT)
• بیمه دیفای (DeFi Insurance)
• و‌ام‌دهی با وثیقه (Collateralized Lending)
• صرافی غیرمتمرکز (Decentralized Exchange)
• بازارهای مالی (Money Markets)
• بازار معاملات آپشن یا مشتقات (Options & Derivatives)
• بازی‌ها (Gaming)
• مدیریت سرمایه (Portfolio Management)

NFT های رادیکس: NFT های پلتفرم Radix را می‌توان در بازارهای NFT شبکه رادیکس مانند “Radixmarketplace.com”، آرتیستیزِن ان اف تی (Artistizen NFT)، وایکینگ‌لند (VikingLand)، فوتون (Foton.IS) و اکوسیستم رادیش (Radish Ecosystem) خرید و فروش کرد.

فناوری رادیکس در تلاش است تا یکی از بزرگترین نقاط ضعف اتریوم و بلاک چین‌های بزرگ دنیا یعنی مقیاس‌پذیری را برطرف سازد. Radix با پیاده‌سازی مکانیزم اجماع سربروس که از الگوریتم اثبات سهام نمایندگی شده الهام گرفته، از لحاظ تئوری توانسته به مقیاس‌پذیری بی‌نهایت دست یابد. اتریوم نیز با انتقال به شبکه اثبات سهام و پیاده‌سازی شاردینگ در ادامه راه، تا حدی کمبودهای خود را جبران خواهد کرد و تلاش می‌کند تا جلوی پیشروی رقبای خود نظیر رادیکس را بگیرد.

شبکه اصلی رادیکس به‌نام المپیا، توکن بومی این شبکه یعنی XRD را در کنار دیگر ویژگی‌های پروژه، نظیر مرورگر رادیکس (Radix Explorer)، کیف پول دسکتاپ رادیکس (Radix Desktop Wallet) و نود رادیکس (Radix Node) را پیاده‌سازی کرده است. فناوری جامع و رویکرد سازمان‌یافته رادیکس است که این پلتفرم را به محلی ایده‌آل برای توسعه‌دهندگان جهت شکل‌دهی به آینده اقتصاد جهانی تبدیل کرده. بلاک چین و دیفای عصر جدیدی را در دنیا و نظام‌های اقتصادی رقم زده‌اند و توسعه‌دهندگان در این بین، باید تلاش زیادی برای رسیدن به هدف نهایی خود داشته باشند.

در این مقاله از صرافی ارز دیجیتال او ام پی فینکس، فناوری Radix را مورد بررسی قرار دادیم. چنانچه در رابطه با موارد فوق، سوال، پیشنهاد و یا انتقادی داشتید، می‌توانید در قسمت نظرات با ما مطرح کنید.

مهم‌ترین سولات در مورد فناوری رادیکس