الگوهای بازگشتی: چگونه بهترین نقاط ورود و خروج را شناسایی کنیم؟

در هنگام خرید و فروش ارزهای دیجیتال، حتما این تجربه را داشته‌اید که بازار قبل از رسیدن به قیمت مورد نظر شما تغییر جهت داده باشد. برخلاف تصور رایج، ارزهای دیجیتال قبل از تغییر روند الگوهای مشخصی به نام الگوهای بازگشتی را نمایش می‌دهند که با کمک آن‌ها می‌توانید نقطه دقیق بازگشت بازار را تشخیص دهید؛ اما این الگو‌ها چه هستند؟ چطور آن‌ها را در نمودار شناسایی کنیم؟

منظور از الگوهای برگشتی و برگشت روند چیست؟

الگوهای بازگشتی مجموعه‌ای از کندل‌ها هستند که قبل از وقوع تغییر جهت بازار روی نمودار قیمت ظاهر می‌شوند و خبر از تغییر روند می‌دهند. در تحلیل تکنیکال، به جهت کلی حرکت قیمت در یک بازه زمانی مشخص روند (Trend) گفته می‌شود. یک بازگشت روند (Reversal)، نقطه‌ای است که در آن روند فعلی متوقف شده و جهت حرکت قیمت معکوس می‌شود؛ یعنی یک روند صعودی به نزولی یا یک روند نزولی به صعودی تبدیل می‌شود.

الگوهای برگشتی و تغییر روند نیز نشان‌دهنده یک نبرد بین خریداران و فروشندگان هستند که در نهایت، منجر به پیروزی گروه مخالف و تغییر جهت بازار می‌شود. شناسایی به موقع این الگوها، به معامله‌گران این امکان را می‌دهد که در موقعیت مناسب از معاملات قبلی خود با سود خارج یا برای ورود به معامله‌ای جدید در جهت روند آینده آماده شوند.

انواع الگوهای برگشتی

الگوهای بازگشتی به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند: الگوهای نموداری که در مقیاس بزرگ‌تر و طی چندین کندل شکل می‌گیرند و الگوهای شمعی (کندل استیک) که از یک یا چند کندل تشکیل شده و سیگنال‌های سریع‌تری ارائه می‌دهند. در ادامه، مشهورترین الگوهای بازگشتی را با هم بررسی می‌کنیم. 

الگوی برگشتی سر و شانه (Head and Shoulders)

الگوی برگشتی سر و شانه، یکی از مشهورترین و قابل اعتمادترین الگوهای برگشتی نزولی است که در انتهای یک روند صعودی قدرتمند ظاهر می‌شود. این الگو نشان می‌دهد که خریداران دیگر توانایی ثبت قله‌های بالاتر را ندارند. شکسته‌شدن خط گردن به سمت پایین، سیگنال نهایی برای شروع روند نزولی است. 

معاملات تعهدی

در بازارهای صعودی و نزولی ۱۰ برابر بیشتر سود کنید

معامله کنید

نحوه تشکیل: این الگو از سه قله تشکیل شده است. قله میانی (سر) بلندتر از دو قله کناری (شانه‌ها) است. خطی که کف‌های بین این سه قله را به هم وصل می‌کند، خط گردن (Neckline) نامیده می‌شود. 

سیگنال تایید: هنگامی که قیمت به زیر این خط گردن سقوط می‌کند، الگو تأیید می‌شود و نشانگر حرکت احتمالی قیمت به سمت پایین است.

الگوی برگشتی سر و شانه معکوس (Inverse Head and Shoulders)

درست برعکس الگوی قبلی، الگوی سر و شانه معکوس یک شاخص بازگشت صعودی است که به معامله‌گران و سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا تغییر روند از نزولی به صعودی را پیش‌بینی کنند. این الگو به دلیل این که برای تشکیل شدن نیاز به مدت زمان بیشتری دارد، نسبت به سایر الگوها معتبرتر است. علاوه بر این، این الگو با شکل مثلث برعکس خود شناخته می‌شود که در آن اولین کندل شانه چپ، دومی سر و سومی شانه راست را تشکیل می‌دهند.

نحوه تشکیل: برای تشکیل این الگو ابتدا، قیمت‌ها تا سطح حمایت کاهش می‌یابند که باعث افزایش قیمت کوتاه‌مدت می‌شود. سپس، روند معکوس می‌شود و ارزش دارایی حتی پایین‌تر می‌رود، سپس دوباره به بالا جهش می‌کند و دوباره پایین می‌آید. این دو نقطه اوج، خط گردن نامیده می‌شوند. در نهایت، دارایی برای آخرین بار بالا می‌رود و معمولاً به افزایش خود ادامه می‌دهد.

سیگنال تایید: همچنین شکسته‌شدن خط گردن به سمت بالا، سیگنال تایید برای آغاز یک روند صعودی جدید است.

الگوی برگشتی دو قله و دو دره (Double Top – Bottom)

الگوی دو قله و دو دره یکی از رایج‌ترین الگوهای برگشتی است. این الگو به دو صورت شکل می‌گیرد:

• دو قله (نزولی): شبیه حرف “M” انگلیسی است و در انتهای روند صعودی شکل می‌گیرد.
• دو دره (صعودی): شبیه حرف “W” انگلیسی است و در انتهای روند نزولی دیده می‌شود.

نحوه تشکیل: در تشکیل الگوی نزولی، قیمت دو بار به یک سطح مقاومت برخورد می‌کند و نمی‌تواند آن را بشکند. شکست خط حمایت بین دو قله، سیگنال فروش است. برعکس در تشکیل الگوی صعودی، قیمت دو بار به یک سطح حمایت واکنش نشان می‌دهد و نمی‌تواند پایین‌تر برود. در اینجا شکست خط مقاومت بین دو دره، سیگنال خرید است.

سیگنال تایید: این الگو زمانی تایید می‌شود که خط حمایت در کف الگو یا خط مقاومت در سقف آن شکسته شود. 

الگوی برگشتی کف و سقف گرد (Rounding Bottom & Top)

این الگو نشان‌دهنده یک تغییر روند تدریجی، آرام و بلندمدت است. در این الگو کف گرد، حرکت قیمت به شکل “U” را در نمودار نشان می‌دهد و پایان روند نزولی طولانی مدت را مشخص می‌کند. بازه‌ی زمانی این الگو می‌تواند از چند هفته تا چند ماه متغیر باشد و بسیاری از معامله‌گران آن را یک اتفاق نادر می‌دانند.

نحوه تشکیل: این الگو به تدریج و طی کندل‌های زیاد شکل می‌گیرد. در سقف گرد، قیمت به آرامی شتاب صعودی خود را از دست داده و به شکل یک قوس رو به پایین در می‌آید. در کف گرد، قیمت به تدریج شتاب نزولی خود را از دست داده و یک قوس رو به بالا تشکیل می‌دهد.

سیگنال تایید: سیگنال زمانی تایید می‌شود که قیمت خط گردن (سطح شروع الگو) را با قدرت بشکند.

الگوی برگشتی الماس (Diamond)

الگوی الماس یک الگوی نموداری معکوس است که پس از یک روند قوی رخ می‌دهد و نشان‌دهنده احتمال تغییر در جهت بازار است.  

نحوه تشکیل: این الگو با نوسانات گسترده شروع می‌شود (شبیه الگوی بلندگو) و سپس نوسانات به تدریج کاهش یافته و همگرا می‌شوند (شبیه الگوی مثلث). شکل کلی آن شبیه یک لوزی یا الماس است.

سیگنال تایید: شکست ضلع پایینی الگو (در الماس سقف) سیگنال نزولی و شکست ضلع بالایی (در الماس کف) سیگنال صعودی است.

الگوی برگشتی چکش (Hammer) و چکش برعکس (Inverted Hammer)

این دو، الگوهای تک کندلی و صعودی هستند که در انتهای روند نزولی ظاهر می‌شوند. این دو الگو از ساده‌ترین الگوهای برگشتی به‌شمار می‌روند و الگوی صعودی هستند. 

نحوه تشکیل: الگو چکش بدنه کوچک در بالا و سایه پایینی بلند دارد. چکش برعکس بدنه کوچک در پایین و سایه بالایی بلند دارد. 

سیگنال تایید: مشاهده این کندل به تنهایی کافی نیست. تایید زمانی است که کندل بعدی به صورت صعودی و بالاتر از قیمت بسته‌شدن کندل چکش، بسته شود. این نشان می‌دهد که خریداران وارد عمل شده‌اند.

الگوی مرد به دار آویخته یا هنگینگ من (Hanging Man)

الگوی مرد به دار آویخته یا هنگینگ من از نظر ظاهری دقیقا شبیه الگوی چکش است، اما با این تفاوت که این الگو در انتهای یک روند صعودی ظاهر می‌شود و یک سیگنال برگشتی نزولی است. 

نحوه تشکیل: الگوی هنگینگ من از یک کندل تشکیل شده و دارای بدنه کوچکی با فتیله بالایی کوتاه و فتیله پایینی بلند است. این الگو هشدار می‌دهد که با وجود ظاهر صعودی کندل، فشار فروش در حال افزایش است.

سیگنال تایید: سیگنال الگوی هنگینگ من زمانی تایید می‌شود که کندل بعدی به صورت نزولی و پایین‌تر از قیمت بسته‌شدن کندل مرد به دار آویخته، بسته شود.

الگوی ستاره دنباله‌دار (Shooting Star)

الگوی ستاره دنباله‌دار نیز ظاهری شبیه چکش برعکس دارد اما در انتهای یک روند صعودی شکل می‌گیرد و یک الگوی نزولی قدرتمند است. سایه بالایی بلند آن نشان می‌دهد که خریداران قیمت را به شدت بالا برده‌اند اما فروشندگان کنترل را به دست گرفته و قیمت را پایین کشیده‌اند.

نحوه تشکیل: ستاره دنباله‌دار توسط یک کندل با بدنه کوچک، سایه بالایی بلند و سایه پایینی کوتاه تشکیل می‌شود. این الگو معمولا پس از یک روند صعودی ظاهر می‌شود و پایان آن را نشان می‌دهد.

سیگنال تایید: سیگنال فروش زمانی معتبر است که کندل بعدی به صورت نزولی باز شده و قیمت پایین‌تر برود.

الگوی پوشای صعودی و نزولی (Engulfing Patterns)

الگوهای پوشای صعودی و نزولی از دو کندل تشکیل شده و سیگنال‌های بسیار قوی صادر می‌کنند. اصلی‌ترین نشانه این الگو، این است که بدنه کندل دوم کاملا کندل اول را بپوشاند. در این الگو بدنه شمع‌ها بسیار مهم است و سایه‌ها اهمیت چندانی ندارند. 

نحوه تشکیل: در الگوی پوشای صعودی، یک کندل بزرگ صعودی، بدنه کندل کوچک نزولی قبل از خود را کاملا می‌پوشاند. در الگوی پوشای نزولی، یک کندل بزرگ نزولی، بدنه کندل کوچک صعودی قبلی را کاملاً در بر می‌گیرد.

سیگنال تایید: خود الگو بسیار قدرتمند است، اما تایید نهایی زمانی است که کندل بعدی نیز در جهت الگو (برای پوشای صعودی، صعودی و برای پوشای نزولی، نزولی) ادامه پیدا کند.

الگوی برگشتی هارامی

الگوی برگشتی هارامی نشان می‌دهد که احتمالا تغییری در احساسات بازار ایجاد شده و ممکن است به زودی یک رالی رخ دهد. این الگو نیز دو کندلی است و کاهش شتاب روند فعلی را نشان می‌دهد.

نحوه تشکیل: پس از یک کندل بزرگ (صعودی یا نزولی)، یک کندل کوچک با رنگ مخالف ظاهر می‌شود که بدنه آن کاملاً در دل بدنه کندل قبلی قرار دارد. این الگو نشان‌دهنده توقف و عدم قطعیت در بازار است.

سیگنال تایید: هارامی یک سیگنال هشدار است نه یک سیگنال قطعی. تایید زمانی رخ می‌دهد که کندل سوم، از محدوده کندل اول در جهت مخالف روند قبلی خارج شود.

نکات کلیدی برای استفاده از الگوهای برگشتی و تایید آن‌ها

شناسایی یک الگوی بازگشتی تنها نیمی از مسیر است. بخش مهم‌تر، اجرای یک معامله هوشمندانه و مدیریت شده بر اساس آن است. برای این که بتوانید از این الگوها به درستی در استراتژی‌های خود باید به چند نکته توجه کنید. برخی از این نکات عبارتند از:

• همیشه منتظر تأیید بمانید: هرگز بلافاصله پس از دیدن الگو وارد معامله نشوید. منتظر بمانید تا کندل بعدی در جهت پیش‌بینی شما بسته شود و از اعتبار سیگنال مطمئن شوید.
• حجم معاملات را چک کنید: یک شکست معتبر از الگو، معمولا با افزایش چشمگیر حجم معاملات همراه است که نشان می‌دهد بازار از این حرکت جدید حمایت می‌کند.
• از اندیکاتورها کمک بگیرید: الگوها را در کنار سایر ابزارها مانند RSI یا MACD استفاده کنید. یک واگرایی همزمان با تشکیل الگو، سیگنال بسیار قدرتمندتری محسوب می‌شود.
• حد ضرر خود را هوشمندانه تنظیم کنید: برای الگوهای صعودی، حد ضرر را کمی پایین‌تر از کف الگو و برای الگوهای نزولی، کمی بالاتر از سقف آن قرار دهید تا از سرمایه‌ خود محافظت کنید.
• نسبت ریسک به ریوارد را رعایت کنید: هدف‌گذاری کنید که حد سود شما حداقل دو برابر فاصله نقطه ورود تا حد ضرر باشد. معامله‌ای که پاداش آن ارزش ریسک ندارد، منطقی نیست.
• استراتژی ورود خود را مشخص کنید: می‌توانید بلافاصله پس از شکست الگو  یا پس از یک پولبک به خط شکسته شده وارد شوید. روش دوم ریسک کمتری دارد.
• به روند کلی بازار توجه کنید: یک الگوی بازگشتی صعودی در انتهای یک روند نزولی بلندمدت، اعتبار بسیار بیشتری نسبت به الگویی مشابه در میانه یک بازار خنثی و بدون روند دارد.

علاوه بر این موارد، همواره به یاد داشته‌باشید که این الگوها گاهی اوقات، به خصوص در بازارهای پرنوسان، می‌توانند سیگنال‌های نادرست صادر کنند. به همین دلیل است که هرگز نباید تنها بر اساس یک الگو تصمیم به معامله بگیرید. همیشه آن را در کنار سایر ابزارهای تحلیل تکنیکال مانند خطوط روند، سطوح کلیدی و اندیکاتورها بررسی کنید تا یک دید جامع و قابل اعتماد به دست آورید.

یک استراتژی قدرتمند: معامله با الگوی بازگشتی سه کندلی

قدرت واقعی الگوهای بازگشتی زمانی آشکار می‌شود که آن‌ها را با سایر ابزارهای تحلیلی ترکیب کنیم. یکی از ساده‌ترین و در عین حال موثرترین روش‌ها برای این کار، استفاده از استراتژی بازگشتی سه کندلی است. این استراتژی به شما کمک می‌کند تا نقاط احتمالی پایان یک روند و شروع روندی جدید را با اطمینان بیشتری شناسایی کنید.

استراتژی سه کندلی همانطور که از نام آن پیداست، از سه کندل تشکیل شده که شامل:

• کندل اول: کندل روند

این کندل باید هم‌جهت با روند فعلی بازار باشد. برای مثال، در انتهای یک روند نزولی، این کندل یک شمع قرمز و قدرتمند خواهد بود که نشان‌دهنده ادامه فشار فروش است.

• کندل دوم: کندل تردید

این کندل نشان‌دهنده تضعیف قدرت روند فعلی است. معمولاً بدنه‌ی کوچکی دارد (مانند یک دوجی یا فرفره) و نشان می‌دهد که خریداران و فروشندگان به یک تعادل موقت رسیده‌اند و کنترل بازار از دست فروشندگان در حال خارج شدن است.

• کندل سوم: کندل تأیید بازگشت

این کندل، مهم‌ترین بخش الگو است. در یک روند نزولی، این باید یک کندل صعودی (سبز) قدرتمند باشد که به وضوح درون بدنه کندل اول نفوذ کرده و ترجیحاً بالاتر از نیمه‌ی آن بسته شود. این کندل تأیید می‌کند که قدرت به دست خریداران افتاده است.

پس از این که این سه کندل را شناسایی کردید، بهترین نقطه ورود، پس از بسته شدن کامل کندل سوم و در ابتدای کندل چهارم است. ورود در این نقطه به شما تأیید لازم برای بازگشت روند را می‌دهد. همچنین برای مدیریت ریسک، حد ضرر خود را کمی پایین‌تر از کمترین قیمت (Low) در بین این سه کندل (معمولاً کندل دوم) قرار دهید.

حد سود خود را بر اساس سطوح مقاومت پیش رو یا با رعایت نسبت ریسک به ریوارد حداقل ۱ به ۲ تنظیم کنید تا معامله شما توجیه اقتصادی داشته‌باشد. به یاد داشته‌باشید که این استراتژی نیز مانند هر ابزار دیگری تضمینی برای موفقیت نیست، اما با ترکیب آن با تحلیل حجم معاملات و سطوح حمایت و مقاومت، می‌توانید شانس موفقیت خود را به شکل چشمگیری افزایش دهید.

سوالات متداول درباره الگوهای بازگشتی