ارزش کل قفل شده یا TVL چیست؟ راهکار سنجش عملکرد پروژه‌های دیفای

عبارت TVL یا همان ارزش کل قفل شده به عنوان یک معیار برای ارزیابی پروژه‌های دیفای مورد استفاده قرار می‌گیرد. به زبان ساده، این عبارت به میزان دارایی‌هایی اشاره دارد که در یک زمان خاص در حال قفل شدن در یک پروتکل خاص هستند. این شاخص نمایانگر کل ذخایر ارز دیجیتالی است که توسط یک برنامه مختص دیفای به صورت کامل حفاظت می‌شوند. در این مقاله از صرافی ارز دیجیتال او ام پی فینکس به سوالات شما در این زمینه مانند TVL چیست، TVL چگونه محاسبه می‌شود پاسخ می‌‌دهیم و به بررسی اهمیت ارزش کل قفل شده در دیفای می‌پردازیم.

پادکست ارزش کل قفل شده یا TVL برای سنجش پروژه‌های DeFi

ارزش کل قفل شده چیست؟

ارزش کل قفل شده یا TVL ارزش کل دارایی‌هایی را نشان می‌دهد که در قراردادهای هوشمند یک پلتفرم دیفای شرکت دارند. TVL مخفف چیست؟ TVL مخفف عبارت Total Value Locked است.

در سال ۲۰۲۰ که امور مالی غیر متمرکز یا همان DeFi بین مردم معنا و مفهوم پیدا کرد، فعالان بازارهای مالی با نوع جدیدی از سرمایه‌گذاری روبه‌رو شدند و به دنبال راهی برای اندازه‌گیری و سنجش عملکرد آن هستند. TVL یکی از شاخص‌های محبوب در جامعه کریپتو برای سرمایه‌گذاران است و برای ارزیابی ارزش کل دارایی‌هایی که در تمام پروتکل‌های DeFi یا یک پروژه DeFi سپرده‌گذاری شده‌اند، مورد استفاده قرار می‌گیرد.

چه مواردی در دیفای دارایی محسوب می‌شود؟

دارایی‌های دیفای شامل پاداش‌ها و سودها هستند که از خدمات معمولی مانند وام‌دهی، استیکینگ و استخرهای نقدینگی به دست می‌آیند و به صورت قراردادهای هوشمند ارائه می‌شوند. برای مثال سرمایه‌گذارانی که در روش staking به دنبال پشتیبانی از پلتفرم‌های DeFi با بالاترین پاداش هستند؛ اندیکاتور TVL یک شاخص بسیار مفید برای آن‌ها محسوب می‌شود. این شاخص مجموع ارزش قفل شده در پروتکل‌های دیفای استیکینگ و میزان دارایی‌هایی که توسط تامین‌کنندگان نقدینگی وارد شده است را نشان می‌دهد.

مشاهده قیمت لحظه‌ای و خرید لونا در صرافی آنلاین ارزدیجیتال

چگونه TVL به یک شاخص ارزشمند تبدیل شد؟

در سال ۲۰۲۲ شاخص TVL از ۴۰۰ میلیون دلار به ۲ بیلیون دلار در سطح جهانی در طی دو سال افزایش یافت. با افزایش محبوبیت DeFi در فضای کریپتوکارنسی، TVL به یک پارامتر ضروری در بین سرمایه‌گذاران تبدیل شد. آن‌ها از طریق شاخص ارزش کل قفل شده می‌توانند ارزیابی کنند آیا کل اکوسیستم یا تنها پروتکل مورد نظرشان سالم است و ارزش سرمایه‌گذاری را دارد یا خیر.

هرچند که TVL به راحتی میزان سرمایه قفل شده در یک قرارداد هوشمند را نشان می‌دهد اما عوامل دیگری وجود دارند که می‌توانند بر ارزش یک پروژه دیفای تاثیرگذار باشند.

عناصر مختلف به جز واریزها، برداشت‌ها و مقدار سرمایه‌ای که یک پروتکل نگه می‌دارد، در ارزش TVL مشارکت دارند. TVL همچنین با ارزش ارزهای فیات یا توکن‌های محلی تغییر می‌کند. برخی از سپرده‌های پروتکل‌ها ممکن است در توکن اصلی پروژه تعریف شوند، بنابراین ارزش TVL آن‌ها با ارزش این توکن متغیر است. اگر ارزش یک توکن خاص افزایش یابد، TVL پروتکل نیز افزایش می‌یابد.

چرا TVL در دیفای اهمیت دارد؟

پلتفرم‌های دیفای مبلغ زیادی سرمایه را به عنوان وثیقه یا نقدینگی در استخرهای معاملاتی خود ذخیره می‌کنند تا بتوانند به درستی کار کنند. ارزش قفل‌شده به دلیل نشان دادن تاثیر سرمایه بر سود و قابلیت استفاده از برنامه‌های DeFi برای معامله‌گران و سرمایه‌گذاران، اهمیت دارد.

هنگامی که TVL یک پلتفرم DeFi افزایش می‌یابد به دنبال آن نقدینگی، محبوبیت و قابلیت استفاده نیز افزایش پیدا می‌کند که همگی باعث کمک به موفقیت پروژه دیفای می‌شوند. در صورتی که TVL عدد بزرگتری را نشان دهد یعنی مقدار سرمایه بیشتری در پروتکل دیفای قفل شده است و شرکت‌کنندگان از درآمد و مزایای بیشتری برخوردار می‌شوند. زمانی که TVL عدد کمتری را نشان دهد به معنی در دسترس بودن پول کمتر است و در نتیجه بازدهی کمتری دارد.

سهم بازار پروتکل‌های DeFi را می‌توان به راحتی از طریق پلتفرم‌های شرکت‌های تحلیلی مانند DeFi Pulse و DefiLlama شناسایی کرد که داده‌هایی را در مورد میزان دارایی‌های رمزنگاری قفل شده در قراردادهای هوشمند مربوطه ارائه می‌دهند.

تفاوت بین TVL و Market Cap

ارزش بازار یا مارکت کپ، کل ارزش دلاری تمام سهام یک شرکت است. با در نظر گرفتن رمزارز به عنوان مثال، بیت کوین، ارزش بازار معیاری از ارزش کل تمام بیت کوین‌های استخراج شده تا به امروز است. با ضرب عرضه در گردش در قیمت فعلی محاسبه می‌شود.

ارزش بازار = عرضه در گردش x قیمت توکن

معمولا یک ارز دیجیتال با ارزش بازار بزرگتر احتمالا به عنوان یک سرمایه‌گذاری ایمن‌تر و پایدارتر از ارز دیجیتال با ارزش بازار کمتر است. ارزش بازار برای سنجش سلامت کلی توکن استفاده می‌شود و به شما امکان می‌دهد ارزش یک ارزدیجیتال را با ارز دیجیتال دیگری مقایسه کنید.

برعکس، TVL کل دارایی‌هایی است که در یک پروتکل DeFi قفل شده‌اند. DeFi TVL با ضرب تعداد دارایی‌های قفل شده در یک اکوسیستم در قیمت فعلی دارایی‌ها محاسبه می‌شود.

ارزش کل قفل شده = تعداد دارایی قفل شده x قیمت فعلی دارایی

TVL چگونه محاسبه می‌شود؟

به دلیل ظهور پروتکل‌های جدید در فضای DeFi، تعیین دقیق مقدار TVL کل بازار و تشخیص ایمن بودن یک پلتفرم خاص DeFi برای کاربران نهایی، چالش برانگیز است. از سوی دیگر، هنگامی که پروتکل‌های DeFi با TVL پایین و بازدهی بالا ارائه می‌شوند، برای سرمایه‌گذاران نوعی هشدار قرمز است. این موضوع می‌تواند ناشی از تبلیغات برای پلتفرم‌های جدیدی که می‌خواهند سهم بازار را کسب کنند صورت گرفته باشد. همچنین ممکن است با قصد کلاهبرداری و فیک بودن پروژه نیز این اتفاق بیافتد.

سه عامل اصلی برای محاسبه TVL یک پروتکل DeFi به شکل زیر است که اگر این عوامل به درستی محاسبه شوند، TVL را می‌توان یک شاخص معتبر برای تشخیص سلامت یک پروتکل DeFi در نظر گرفت.

1. مقدار دارایی قفل شده در قراردادهای هوشمند.
2. ارزش دلاری دارایی‌های مختلف، مانند توکن‌های کریپتوکارنسی.
3. اطلاعات معاملاتی که در شبکه انجام می‌شود.

مثال محاسبه TVL

معمولا فرایند محاسبه ارزش کل قفل شده با جمع‌آوری دارایی‌های دیجیتالی که در یک پروتکل یا قرارداد هوشمند دیفای قفل شده‌اند، صورت می‌گیرد. این دارایی‌ها ممکن است شامل ارزهای رمزنگاری، استیبل‌کوین‌ها و یا سایر توکن‌ها باشند که به عنوان وثیقه برای وام‌ها یا ماهیت دادن به پلتفرم، مورد استفاده قرار می‌گیرند.

برای مثال، فرض کنید یک پلتفرم دیفای، ۱۰ میلیون دلار ارز اتریوم، ۵ میلیون دلار ارز USDT و ۲ میلیون دلار ارز‌های دیگر ERC-20 را در قرارداد هوشمند خود قفل کرده باشد، در این صورت ارزش قفل‌شده آن به مجموع ۱۷ میلیون دلار خواهد رسید.

به طور عمومی، سرمایه‌گذاران از ارزش‌های قفل‌شده که توسط پلتفرم‌های تحلیلی دیفای شخص ثالث محاسبه شده‌اند، استفاده می‌کنند. این پلتفرم‌ها از رابط‌های برنامه‌نویسی (API) و فرآیندی به نام جمع‌آوری وب برای به دست آوردن داده‌های مورد نیاز محاسبه TVL استفاده می‌کنند.

مشاهده قیمت لحظه‌ای و خرید سونیک در صرافی آنلاین ارزدیجیتال

بزرگترین شبکه بر اساس TVL دیفای

با توجه به رشد استثنایی DeFi در سال ۲۰۲۰، TVL همه پروتکل‌های DeFi تا پایان سال ۲۰۲۱ به سرعت و به طور قابل توجهی افزایش یافت. طبق گفته DefiLlama، در ابتدای سال ۲۰۲۰، مجموع TVL در تمام پلتفرم‌های DeFi حدود ۶۳۰ میلیون دلار بود. در سه ماهه اول سال ۲۰۲۲، ارزش آن به بیش از ۱۷۲ میلیارد دلار رسیده بود. در سال ۲۰۲۲، اتریوم به عنوان بزرگترین شبکه توسط DeFi TVL ظاهر شد که بیش از نیمی از کل حجم DeFi در سراسر جهان را به خود اختصاص داد.

شبکه اتریوم دیفای کمتر از ۵۰۰ پروتکل را شامل می‌شود. اتریوم دارای TVL تقریبا ۷۳ میلیارد دلاری با ۶۴ درصد از سهم بازار در مقایسه با BNB Smart Chain که با ۸.۷۴ میلیارد دلار ارزش با ۷.۷ درصد از سهم بازار دومین TVL برتر است. آوالانچ با ۵.۲۱ میلیارد دلار و ۴.۵ درصد از سهم بازار و سولانا با ۴.۱۹ میلیارد دلار و ۳.۶۸ درصد از سهم بازار را به خود اختصاص داده‌اند. این اعداد نشان‌دهنده TVL برای کل بازار DeFi است که به دلار بیان می‌شود. هم‌چنین شما می‌توانید با بررسی بهترین پروژه‌های دیفای و اعداد TVL مرتبط با آن‌ها به این درک برسید که این شاخص به تنهایی نمی‌تواند ملاک خوبی برای انتخاب یک پروژه باشد.

کدام ارز بیشترین TVL را دارد؟

معیار کلی ارزش قفل‌شده در تمام زنجیره‌ها به وضوح نشان می‌دهد که اتریوم، شبکه‌ای با بیشترین ارزش قفل‌شده است. در واقع، TVL یک شاخص عالی برای حوزه‌ی دیفای ارزهای دیجیتال محسوب می‌شود و احتمالا بیشترین استفاده را برای ارزیابی سلامت پروژه دیفای و رشد بازار دارد. در نتیجه میان ارزهای دیجیتال، رمزارز اتریوم بیشترین TVL را دارد.

نوسانات بازار به صورت کلی قیمت ارز دیجیتال را تغییر می‌دهند، در نتیجه می‌توان آن را به عنوان یکی از عوامل اصلی و تاثیرگذار بر ارزش دارایی‌های قفل شده معرفی کرد. این تاثیرگذاری از قیمت ETH شروع می‌شود که اکثر دارایی‌ها در پلتفرم آن قرار دارند. افزایش قابل توجه ارزش قیمت ETH به ناچار بر TVL دیفای از سال ۲۰۲۰ تاثیر گذاشت، اما این بدان معناست که ارزش کل قفل شده می‌تواند بدون ورود کاربران جدید یا سرمایه به DeFi افزایش یابد.

معرفی سایت های محاسب TVL 

بسیاری از افراد به دنبال سایت TVL هستند یعنی سایت‌هایی که امکان مشاهده TVL پروژه‌های مختلف را برایشان فراهم کنند. چالش اصلی در اینجا این است که یک استاندارد رسمی برای اندازه‌گیری دقیق TVL وجود ندارد و از روش‌های مختلف برای محاسبه این معیار در پلتفرم‌های تحلیلی مختلف استفاده می‌شود. سایت‌هایی وجود دارند که می‌توانند به شما کمک کنند تا TVL پروژه‌های مختلف را بررسی و مشاهده کنید. این امر می‌تواند در درک بهتر از وضعیت پروژه‌ها به شما کمک کند که در ادامه به بررسی آن‌ها می‌پردازیم.

سایت DeFi Pulse

با استفاده از وب‌سایت‌هایی مانند DeFi Pulse، می‌توانید TVL پروژه‌های مختلف را پیگیری کنید. این سایت ارزش کل قفل شده را به عنوان یک معیار استاندارد در نظر گرفته است. اما باید توجه داشت که وب‌سایت defipulse.com تعدادی از منابع مالی مربوط به ییلد فارمینگ را پوشش نمی‌دهد، زیرا فقط روی قرارداد‌های هوشمند اتریوم تمرکز دارد.

نمودارهای این سایت به صورت زمان‌بندی شده و با استفاده از مقدار کل ذخایر اتر (ETH) و توکن‌های ERC-20 مرتبط با این قراردادهای هوشمند به‌روزرسانی می‌شوند. همچنین، میزان TVL به دلار نیز با استفاده از این منابع مالی و ضرب آن‌ها در قیمت ارز محاسبه می‌شود.

سایت DeFi Llama

سایت DeFi Llama تقریبا تمامی TVL زنجیره‌های دیفای را محاسبه می‌کند، نه فقط اتریوم. سایت difillama.com به شما این امکان را می‌دهد که ارزش کل قفل شده زنجیره‌های مختلف را به صورت جداگانه بررسی کنید. به طور طبیعی، هرچه ارزش قفل شده در یک پروژه بیشتر باشد، احتمالا بازدهی ییلدفارمینگ آن نیز بیشتر خواهد بود، زیرا سرمایه‌گذاران به دنبال بسترهایی هستند که بازدهی بالاتری دارند.

شرکت‌کنندگان DeFi که TVL را در DeFi Pulse ردیابی می‌کنند باید بدانند که این پلتفرم حرکات قرارداد هوشمند پروتکل‌ها را در بلاک چین اتریوم تنها با استخراج کل موجودی توکن‌های اتر (ETH) و ERC-20 نظارت می‌کند. از سوی دیگر، DefiLlama شاخص TVL را با استخراج کل موجودی تمام زنجیره‌های DeFi یا هر پلتفرم جداگانه به طور مجزا محاسبه می‌کند.

نکات مهم در استفاده از TVL

ارزش کل قفل شده می‌تواند یک معیار مفید برای ارزیابی محبوبیت و استفاده از یک پلتفرم یا پروژه DeFi باشد، اما درک محدودیت‌های آن برای سرمایه‌گذاران مهم است. هنگامی که می‌خواهید از شاخص TVL برای بررسی یک پروژه دیفای استفاده کنید باید به نکات زیر توجه کنید تا به اشتباه برای سرمایه‌گذاری روی یک پروژه تصمیم نگیرید.

ارزیابی TVL؛ فعالیت کاربران و ارزش دارایی‌های قفل‌ شده

TVL فقط ارزش کل دارایی‌هایی را که در یک پلتفرم قفل شده اندازه‌گیری می‌کند، اما مواردی مانند سطح فعالیت واقعی کاربران را در نظر نمی‌گیرد. اگر یک پلتفرم دارای TVL بالا اما سطوح پایین فعالیت کاربر باشد، برای سرمایه‌گذاران یک پرچم قرمز محسوب می‌شود.

شناسایی امنیت و شهرت؛ اهمیت ارزیابی پلتفرم‌ها قبل از سرمایه‌گذاری

پلتفرمی با TVL بالا نشان‌دهنده‌ی کیفیت یا امنیت مطلق یک پلتفرم نیست. برای کاربران مهم است که شهرت و سیاست‌های امنیتی یک پلتفرم را قبل از سرمایه‌گذاری ارزیابی کنند. از آنجایی که سرمایه‌گذاری در یک پلتفرم مربوط به دارایی‌های دیجیتال به معنای انتقال دارایی و اطلاعات حساس است، مهم است که کاربران از شهرت و استانداردهای امنیتی موجود در پلتفرم‌ها آگاه باشند تا خطرات احتمالی را بررسی کنند.

نوسانات TVL؛ ارزیابی صحت و پایداری طولانی‌مدت پروژه‌ها

نوسانات در TVL ممکن است تصویر دقیقی از سلامت یا پتانسیل طولانی مدت یک پروژه را نشان ندهند. TVLها به راحتی تحت تأثیر عوامل خارجی قرار می‌گیرند، مانند شرایط بازار، تغییرات در پوشش رسانه‌ای، تغییرات در احساسات سرمایه‌گذاران، یا حتی معرفی پروتکل‌ها و DAppهای جدید. این امور می‌توانند تأثیر گذار بر TVL یک پروژه باشند، به طوری که ممکن است افزایش یا کاهش ناگهانی در TVL، واکنشی به این تغییرات باشد، بدون اینکه واقعیتی درباره‌ی موفقیت یا ناموفقیت آینده‌ی آن پروژه را نشان دهد.

به‌روزرسانی داده‌های TVL؛ اهمیت تحلیل مداوم برای سرمایه‌گذاران

زمانی که از یک پلتفرم تحلیلی برای مطالعه TVLها استفاده می‌شود، سرمایه‌گذار باید مطمئن شود که پلتفرم موردنظر داده‌های TVL را به صورت منظم به‌روزرسانی می‌کند. این امر به او کمک می‌کند تا اطمینان حاصل کند که داده‌هایی که از آن پلتفرم استفاده می‌کند، همواره به‌روز و دقیق هستند. به دلیل نوسانات و تغییرات پویا در بازارهای مالی و ارز دیجیتال، ارتباط با داده‌های به‌روز و دقیق بسیار اهمیت دارد تا تصمیم‌گیری‌های صحیح و موثر انجام شود.

مصنوعی بودن افزایش ارزش قفل‌ شده؛ چالش‌های ارزیابی میزان استفاده واقعی از پلتفرم‌ها

در برخی موارد، مقدار کل ارزش قفل‌شده ممکن است به‌طور مصنوعی توسط افرادی که قصد دارند توجه بیشتری به یک پلتفرم یا پروژه خاص جلب کنند، افزایش یابد. این امر ممکن است باعث سختی در ارزیابی دقیق محبوبیت و استفاده واقعی از پلتفرم مبتنی بر TVL برای سرمایه‌گذاران شود. تشخیص اینکه آیا افزایش در ارزش قفل‌شده به دلیل افزایش واقعی استفاده و جذب کاربران یا فقط یک نمایش نسبتا مصنوعی است، می‌تواند به‌طور قابل‌توجهی بر سطح اعتماد سرمایه‌گذاران تأثیر بگذارد.

سوالات پرتکرار در مورد ارزش کل قفل شده (TVL)