حباب بیت کوین: نشانه‌های هشدار و بهترین استراتژی سرمایه‌گذاری

پس از ظهور بیت کوین در پی بحران مالی سال ۲۰۰۸، نوید پیدایش یک جایگزین غیرمتمرکز برای ارزهای سنتی، سرمایه‌گذاران بیشتری را به این دارایی جدید علاقمند کرد. همزمان با جهش نجومی قیمت در سال ۲۰۲۱، وقتی سرمایه‌گذاران به دلیل ترس از دست دادن (FOMO) و طمع رسیدن به ثروت در کمترین زمان ممکن به سمت بیت کوین هجوم آوردند، بازار نوسانات شدیدی را تجربه کرد. افت سنگین قیمت پس از هر بار جهش ناگهانی، مسئله‌ای با نام «حباب بیت کوین» را مطرح کرد که پتانسیل این دارایی به‌عنوان یک گزینه امن سرمایه‌گذاری را به‌چالش می‌کشید.

اگر به‌دنبال پاسخی روشن برای سوالات خود درباره حباب بیت کوین و بهترین استراتژی‌های سرمایه‌گذاری در این شرایط هستید، در ادامه این مقاله از بلاگ صرافی ارز دیجیتال او ام پی فینکس با ما باشید.

مفهوم حباب اقتصادی

مفهوم «حباب اقتصادی» به یک پدیده در بازارهای مالی اشاره دارد که مشخصه اصلی آن، افزایش سریع قیمت دارایی‌ها تا محدوده‌ای فراتر از ارزش ذاتی آنها و سپس، کاهش یا سقوط شدید قیمت است. دلیل اصلی این جهش و سقوط ناگهانی، از سفته‌بازی سرمایه‌گذارانی ناشی می‌شود که دارایی‌ها را نه بر اساس ارزش بنیادی آن‌ها، بلکه بر اساس خوش‌بینی نسبت به تداوم روند افزایش قیمت معامله می‌کنند. این انتظار برای افزایش بیشتر قیمت‌ها، اغلب به‌واسطه هیاهو و هیجانات اجتماعی پیرامون یک دارایی ایجاد می‌شود.

واگرایی قابل‌توجه میان قیمت بازار یک دارایی و ارزش ذاتی آن و تشکیل یک حباب اقتصادی، شامل چرخه‌ای از افزایش سریع قیمت‌ها (boom)، به‌دنبال فروپاشی بعدی (bust) است. این روند تاکنون بارها و بارها در بازارهای مختلف مشاهده شده است.

جنون گل لاله هلندی (Dutch Tulip Mania) یکی از نمونه‌های بارز حباب اقتصادی در خلال سال‌های ۱۶۳۴ تا ۱۶۳۷ میلادی بود. در این دوران که با عنوان «عصر طلایی هلندی» نیز شناخته‌می‌شود، قیمت پیاز گل لاله تا سطوحی باورنکردنی افزایش یافت و ظرف مدت کوتاهی به یکباره سقوط کرد. به این ترتیب، اولین حباب اقتصادی تاریخ در اواسط قرن هفدهم رقم خورد. حباب دریای جنوب (یا South Sea Bubble در سال‌های ۱۷۱۱ تا ۱۷۲۰) و حباب دات-کام (Dot-com Bubble در اواخر دهه ۱۹۹۰) از دیگر موارد افزایش چشمگیر قیمت‌ها و سقوط‌های فاجعه‌بار بعد از آن هستند.

بررسی اتفاقات متعددی که تاکنون تحت عنوان حباب اقتصادی رخ داده‌اند مشخص می‌کند که ویژگی‌هایی مثل رفتار سوداگرانه، ناکارآمدی بازار، رفتار غیرمنطقی سرمایه‌گذاران و عرضه محدود یک دارایی در همه آنها به‌اشتراک وجود دارد.

انطباق مفهوم حباب اقتصادی با شرایط بیت کوین

با بررسی ویژگی‌های ذاتی بیت کوین، به‌عنوان بزرگ‌ترین رمزارز بازار، به این واقعیت پی می‌بریم که بسیاری از ویژگی‌های حباب‌های اقتصادی را می‌توان در این دارایی دیجیتال پیدا کرد. برای مثال، به‌خوبی می‌دانیم که در بیشتر مواقع، تغییرات قیمت بیت کوین به جای عوامل فاندامنتال، ناشی از تاثیرات سفته‌بازی و هیجانات زودگذر سرمایه‌گذاران است.

علاوه بر این، بازار ارزهای دیجیتال به شدت تحت‌تأثیر رسانه‌های اجتماعی، اخبار و احساسات عمومی حاکم بر بازار قرار دارد. عرضه ثابت ۲۱ میلیون واحدی بیت کوین نیز موجب «کمیاب» شدن آن شده است. کاهش عرضه در کنار افزایش تقاضا برای این دارایی به شکل‌گیری حباب اقتصادی بیت کوین دامن می‌زند.

ناگفته نماند که فقدان چارچوب‌های نظارتی قوی در بسیاری از حوزه‌های قضایی، امکان سفته بازی و دستکاری بازار رمزارزها را فراهم کرده‌است که به‌نوبه‌خود می‌تواند شرایط مناسب برای ایجاد حباب بیت کوین را فراهم کند.

افزون بر مواردی که اشاره کردیم، نوسانات چشمگیری که قیمت بیت کوین از زمان پیدایش تاکنون تجربه کرده‌است باعث می‌شود، عده زیادی از سرمایه‌گذاران، این دارایی را به داشتن حباب اقتصادی متهم کنند. صعودهای سریع قیمت بیت‌کوین و سقوط آن با شیبی مشابه – که تاکنون به‌دفعات مشاهده کرده‌ایم – از نشانه‌های آشکار حباب‌های اقتصادی است. هر بار افزایش قابل توجه قیمت با اصلاحی همراه بوده است که بسیاری آن را به ترکیدن یک حباب نسبت می‌دهند و درک بیت کوین به‌عنوان یک دارایی سوداگرانه مستعد نوسانات شدید را تقویت می‌کند.

اولین حباب بیت کوین

اولین حباب قابل‌توجه در تاریخ بیت کوین در سال ۲۰۱۱ رخ داد. در این دوره، قیمت بیت کوین از اوایل آوریل (حدود ۰.۳۰ دلار) تا ژوئن همان سال، به مرز ۳۰ دلار رسید. این افزایش چشمگیر توجه رسانه‌ها و موجی از سرمایه‌گذاری‌های سوداگرانه را به سمت این دارایی کشاند، زیرا بسیاری از این سرمایه‌گذاران جدید، به‌خاطر ترس از دست دادن فرصت، به دنبال خرید و فروش بیت کوین و سرمایه‌گذاری بر روی قیمت‌هایی بودند که به سرعت در حال افزایش بود.

با این حال، این حباب ظرف مدت کوتاهی ترکید و قیمت بیت کوین تا اواخر سال ۲۰۱۱ تک رقمی شد. علیرغم اینکه عده زیادی از معامله‌گران موفق شدند با کمک این جهش قیمت، سرمایه خود را چندین برابر کنند، درنهایت، سقوط سنگین قیمت با زیان قابل‌توجهی برای بسیاری از سرمایه‌گذاران همراه شد.

حباب‌های بعدی بیت کوین

از زمان تشکیل اولین حباب بیت کوین در سال ۲۰۱۱، این دارایی چندین حباب دیگر را نیز تجربه کرده است:

حباب ۲۰۱۳: قیمت بیت کوین برای اولین بار در اواخر سال ۲۰۱۳ از حدود ۱۰۰ دلار، به بالای ۱۰۰۰ دلار رسید و در اوایل سال ۲۰۱۵ به حدود ۲۰۰ دلار سقوط کرد.

حباب ۲۰۱۷: این حباب باعث شد که بیت کوین در دسامبر ۲۰۱۷ از زیر ۱۰۰۰ دلار، به بالاترین قیمت تاریخی خود در آن زمان، یعنی نزدیک به ۲۰ هزار دلار برسد و به دنبال آن سقوطی رخ داد که قیمت را تا دسامبر ۲۰۱۸ به حدود ۳۰۰۰ دلار برگرداند.

حباب ۲۰۲۰-۲۰۲۱: بیت کوین در این بازه زمانی، جهش دیگری را تجربه کرد و در نوامبر ۲۰۲۱ و همزمان با پاندمی کرونا، از مرز ۶۸ هزار دلار گذشت، ولی در طول سال ۲۰۲۲ اصلاح قابل‌توجهی را تجربه کرد.

چگونه می‌توان حباب بیت کوین را تشخیص داد؟

شناسایی حباب بیت کوین علاوه بر درک پویایی بازار، به شناخت شاخص‌ها و الگوهای رفتاری خاصی بستگی دارد که تایید می‌کنند قیمت این دارایی به جای ارزش ذاتی، فقط به دلیل حدس و گمان و هیجانات بازار در مسیر صعود قرار گرفته است. شاخص‌های کلیدی تشخیص حباب بیت کوین عبارتند از:

افزایش پارابولیک قیمت

یکی از بارزترین نشانه‌های تشخیص حباب اقتصادی بیت کوین، افزایش ناگهانی و قابل توجه قیمت در یک دوره زمانی کوتاه است. اگر قیمت بدون تحولات مربوط به حوزه‌های فناوری، پذیرش در جریان اصلی یا پیشرفت اصول فاندامنتال بازار مثل آدرس‌های فعال و تعداد تراکنش‌ها، به میزان چشمگیری افزایش یابد، ممکن است نشان‌دهنده این باشد که بازار در حال تجربه یک حباب سوداگرانه است.

نوسانات بالا

نوسانات شدید و پامپ و دامپ قیمت طی چند روز یا حتی چند ساعت، اغلب به معاملات سوداگرانه اشاره دارد تا رفتار پایدار سرمایه‌گذاری.

افزایش حجم معاملات

افزایش قابل توجه در حجم معاملات و حضور پررنگ سرمایه‌گذاران خرد، به ویژه همراه با سفارشات خرید یا فروش بزرگ، می‌تواند نشانگر معاملات هیجانی باشد که به‌خاطر ترس از دست دادن یا همان فومو (FOMO) در بازار انجام می‌شوند.

تبلیغات رسانه‌ای و احساسات عمومی

پوشش رسانه‌ای و هیاهو در شبکه‌های اجتماعی نقش مهمی در شکل دادن به احساسات سرمایه‌گذاران دارد. وقتی بیت‌کوین به سرفصل اخبار مهم راه پیدا می‌کند، می‌تواند با افزایش علاقه عمومی و خرید سوداگرانه موجه شود. نظارت بر شاخص‌های احساسات بازار مانند «شاخص ترس و طمع» می‌تواند در این مورد کمک کننده باشد.

رشد غیرمنطقی سرمایه بازار

افزایش سریع کل ارزش بازار بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال نشانه خوبی از تشکیل یک حباب اقتصادی است.

افزایش معاملات مارجین

افزایش در معاملات مارجین می‌تواند نشان‌دهنده افزایش فعالیت‌های سفته‌بازی در بازار باشد؛ در چنین شرایطی، سرمایه‌گذاران نه بر اساس دلایل منطقی و تحلیل روزانه بیت کوین، بلکه به‌خاطر موج هیاهوی خرید، برای به دست آوردن بیت کوین بیشتر، به معاملات مارجین تا چندین برابر سرمایه اصلی خود متوسل می‌شوند.

برای آشنایی بیشتر با مارجین تریدینگ، این مقاله را مطالعه کنید.

تحلیل رفتار هیجانی سرمایه‌گذاران و تأثیر شبکه‌های اجتماعی بر تشدید حباب بیت کوین

احساسات سرمایه‌گذاران و تاثیر شبکه‌های اجتماعی نقش مهمی در تشدید حباب بیت کوین دارد. علاوه بر ترس از دست دادن (FOMO) که قبلاً به آن اشاره کردیم، تقلید از رفتار دیگران نیز مثل یک محرک قدرتمند، به شکل‌گیری عواطف بازار جهت ‌می‌دهد. گاهی سرمایه‌گذاران با مشاهده رفتار دوستان، خانواده یا شخصیت‌های تاثیرگذار اجتماعی احساس می‌کنند که مجبور هستند به آن‌ها بپیوندند. افزایش موج خرید ناشی از این ذهنیت می‌تواند به یک چرخه خودتقویت‌کننده منجر شود که در آن، افزایش قیمت‌ها، بدون توجه به ارزش ذاتی دارایی، خریداران بیشتری را به سمت آن جذب می‌کند.

آغاز موج فروش همزمان با افت قیمت، باعث ایجاد احساس ترس شده و می‌تواند فروش وحشت‌زده را در بین سرمایه‌گذاران تشدید کند. واکنش‌های احساسی به رکود بازار نیز منجر به فروش گسترده‌تر، تقویت روند کاهش قیمت و ترکیدن حباب بیت کوین می‌شود.

تاثیر شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌ها در شکل‌گیری ادراک و احساسات عمومی مربوط به بیت کوین و سایر رمزارزها بر هیچ‌کس پوشیده نیست. اخبار مثبت درباره افزایش سرسام‌آور قیمت‌ها یا تاییدیه‌ افراد مشهور می‌تواند باعث افزایش علاقه و سرمایه‌گذاری مردم روی این دارایی خاص شود. برعکس، پوشش منفی با ایجاد حس ترس و وحشت، موج فروش را تقویت می‌کند.

این روزها، پلتفرم‌هایی مانند توییتر، ردیت و تلگرام به مراکز اصلی بحث در مورد بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال تبدیل شده‌اند. محتوای تولید شده توسط کاربران در این پلتفرم‌ها منعکس‌کننده احساسات حاکم بر بازار بوده و می‌تواند احساسات صعودی یا نزولی سرمایه‌گذاران را به سرعت تغییر داده و بر تصمیم‌های معاملاتی آنها تأثیر بگذارد. نقش اینفلوئنسرها و چهره‌های تاثیرگذار در فضای ارزهای دیجیتال هم می‌تواند افکار عمومی را از طریق رسانه‌های اجتماعی تحت تأثیر قرار دهند.

بررسی تاثیر ترس و طمع در شکل‌گیری قیمت‌ها و حباب‌ بیت کوین

ترس و طمع، دو نیروی احساسی قدرتمند هستند که تاثیر قابل‌توجهی بر شکل‌گیری قیمت و تداوم حباب در بازارهای مالی از جمله بیت کوین دارند. درک این احساسات به شما کمک می‌کند تا با شناخت حباب‌های بالقوه، به‌جای تسلیم شدن در برابر رفتارهای غیرمنطقی ناشی از احساسات بازار، تصمیمات آگاهانه بگیرند.

در بازارهای مالی و به‌طور خاص بیت کوین، احساس «طمع» با میل شدید به انباشت ثروت مشخص می‌شود و اغلب سرمایه‌گذاران را به سمت ریسک غیرقابل توجیه و بیش از حد سوق می‌دهد. این احساسات در یک بازار صعودی می‌تواند باعث پامپ قیمت تا محدوده‌ای فراتر از ارزش‌های بنیادی آن شود.

با افزایش قیمت، افراد بیشتری به دلیل ترس از دست دادن (FOMO) به این بازار جذب می‌شوند. افزایش تقاضا روند افزایش قیمت را تقویت می‌کند و درنهایت منجر به تشکیل حباب بیت کوین می‌شود. به‌علاوه، این احساس طمع، اعتمادبه‌نفس کاذبی در میان سرمایه‌گذاران ایجاد کرده و آن‌ها را به این باور غلط می‌رساند که می‌توانند حرکت بازار را به‌درستی پیش‌بینی کنند. این احساس اغلب منجر به نادیده گرفتن علائم هشداردهنده و بزرگ‌تر شدن حباب اقتصادی بیت کوین می‌شود.

درمقابل، احساس ترس معمولاً با پیش بینی ضرر یا دوره رکود بازار ایجاد می‌شود. وقتی قیمت‌ها شروع به کاهش می‌کنند یا حباب بیت کوین می‌ترکد، احساس ترس به‌وجودآمده میان سرمایه‌گذاران، آن‌ها را وادار به فروش وحشت‌زده دارایی‌هایشان می‌کند.

درحال‌حاضر، ابزارهایی مانند شاخص ترس و طمع بیت کوین، با تجزیه و تحلیل عوامل مختلفی مانند نوسانات، حرکات قیمت و روند غالب در رسانه‌های اجتماعی به سنجش احساسات بازار کمک می‌کنند. این شاخص که با عددی بین صفر تا ۱۰۰ بیان می‌شود، احساسات بازار را با مقیاسی بین «ترس شدید»، «ترس»، «خنثی»، «طمع» و «طمع شدید» تعریف می‌کند.

ترکیدن حباب بیت کوین چه پیامدهایی دارد؟

عواقب ترکیدن حباب بیت کوین  معمولاً گسترده‌تر از زیان مالی است که سرمایه‌گذاران متحمل می‌شوند. این اتفاق می‌تواند ثبات بازار، چشم‌اندازهای نظارتی و شرایط اقتصادی حاکم بر بازار ارزهای دیجیتال را تا حد زیادی تحت تأثیر قرار دهد. تاثیرات روانی ترکیدن حباب بیت کوین در دراز مدت باعث اضطراب و بی‌میلی سرمایه‌گذاری نسبت به ارزهای دیجیتال شده و به طور بالقوه مشارکت کلی در بازار را کاهش می‌دهد.

از سوی دیگر، بیشتر شدن حساسیت معامله‌گران نسبت به اخبار و رویدادهای کوچک و واکنش‌های هیجانی پس از آن، با افزایش شدید نوسانات و بی‌ثباتی بازار همراه می‌شود. علاوه بر این، همبستگی رمزارزها به یکدیگر باعث می‌شود کاهش ناگهانی قیمت بیت کوین به آلتکوین‌ها و سایر دارایی‌های دیجیتال نیز سرایت کند و درنهایت، منجر به بی‌ثباتی گسترده در بازار شود.

افزایش فشار مالی بر صرافی‌های رمزارزی و مشاغل مرتبط هم به‌نوبه‌خود، موجی از خسارت و ورشکستگی را به‌دنبال دارد که می‌تواند سرمایه معامله‌گران را به‌خطر بیاندازد. چنین اتفاقی، حساسیت نهادهای نظارتی نسبت به صنعت کریپتو و فعالان آن را بیشتر کرده و آن‌ها را وادار می‌کند برای محافظت از سرمایه‌گذاران و تضمین ثبات بازار، مقررات سختگیرانه‌تری در این حوزه وضع کنند. این اقدامات گرچه باعث اطمینان خاطر سرمایه‌گذاران می‌شوند، می‌توانند با تحمیل الزامات قانونی سنگین، توسعه استارتاپ‌ها و پروژه‌های نوظهور در فضای ارزهای دیجیتال را در نطفه خفه کنند.

گذشته از تمام این پیامدها، سقوط سنگین بازار پس از ترکیدن حباب بیت کوین، اعتماد عمومی نسبت به ارزهای رمزپایه به عنوان یک کلاس دارایی قابل اطمینان برای سرمایه‌گذاری را از بین خواهد برد. از دست دادن این اعتماد به‌مرور زمان منجر به کاهش مشارکت عمومی در بازار ارزهای دیجیتال و توقف رشد و پذیرش این بازار خواهد شد.

بهترین استراتژی برای کاهش ریسک در زمان تشکیل حباب بیت کوین

حرکت موفق در بازار کریپتو همزمان با تشکیل حباب بیت کوین، مستلزم داشتن یک برنامه‌ریزی استراتژیک و درک کاملی از دینامیک بازار است. در ادامه به چند مورد از استراتژی‌های کارآمد برای هولدرها و تریدرها هنگام رویارویی با این شرایط اشاره می‌کنیم:

تنوع بخشیدن به سبد سرمایه‌گذاری

یکی از موثرترین راه‌ها برای مدیریت ریسک در حین تشکیل حباب بیت کوین، تنوع بخشیدن به پرتفوی است. توصیه می‌شود تاحدامکان، به جای متمرکز کردن کل سرمایه خود روی بیت‌کوین، آن را به چندین ارز دیجیتال یا حتی سایر دارایی‌ها مانند سهام و اوراق قرضه هم اختصاص دهید. با این اقدام، حتی در صورت سقوط قیمت بیت کوین، ضرر کمتری را متحمل خواهید شد.

تنظیم یک استراتژی خروج مشخص و حساب‌شده

داشتن یک استراتژی خروج هوشمندانه، به شما کمک می‌کند در زمان مناسب سود خود را برداشت کنید یا حداقل، بتوانید ضرر خود را کاهش دهید. این نقاط خروج بهتر است بر اساس تحلیل‌های تکنیکال و فاندامنتال تعیین شوند تا بیشترین تاثیر را در مدیریت ریسک شما داشته باشند.

مطالعه بیشتر: تحلیل بیت کوین، مشاهده نمودار و آخرین تحلیل های تکنیکال BTC

نظارت مستمر بر احساسات بازار

ابزارهایی مانند شاخص ترس و طمع می‌توانند دیدگاه مفیدی در مورد روانشناسی بازار دراختیار شما قرار دهند. با شناخت این احساسات، پیش‌بینی هیجانات غیرمنطقی بازار و دوری از آنها ساده‌تر خواهد بود.

استفاده از دستورات حد ضرر (Stop-Loss)

اگر تریدر هستید، هرگز از دستورات حد ضرر در پوزیشن‌های معاملاتی خود غافل نشوید. این استراتژی به شما در محدود کردن زیان‌های احتمالی در هنگام نوسانات غیرمنتظره کمک می‌کند. پس به طور مرتب سطوح حد ضرر خود را بر اساس شرایط بازار تنظیم کنید تا مطمئن شوید از سرمایه شما در برابر نوسانات قیمت محافظت می‌کند.

استفاده از استراتژی هجینگ (Hedging)

استراتژی هجینگ شامل خرید دارایی‌هایی است که با سایر دارایی‌ها، همبستگی معکوس دارند. این روش که معمولاً در بازارهای آتی یا آپشن انجام می‌شود، می‌تواند به حفظ سود یا کاهش زیان شما کمک کند.

استراتژی میانگین ​​هزینه دلاری (DCA)

میانگین هزینه دلاری (Dollar Cost Averaging) یک استراتژی محبوب سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی است. در مورد بیت کوین، استراتژی DCA شامل خرید مقادیر ثابتی از این دارایی در فواصل زمانی منظم، بدون توجه به نوسانات قیمت است. این استراتژی به کاهش تاثیر نوسانات کمک کرده و به شما اجازه می‌دهد صرف‌نظر از هیجانات بازار، مقدار مشخصی از بیت کوین را در طول زمان ذخیره کنید و تحت تاثیر تبعات ترکیدن حباب بیت کوین قرار نگیرید.

کلام آخر

حباب بیت کوین مصداق بارزی از ماهیت سوداگرانه بازار ارزهای دیجیتال است که درنتیجه رفتارهای احساسی سرمایه‌گذاران مانند ترس و طمع شکل می‌گیرد. ترکیدن این حباب‌ها می‌تواند منجر به زیان مالی قابل‌توجهی برای سرمایه‌گذاران، افزایش نوسانات بازار و تشدید فشارهای نظارتی در کل بازار شود و تبعات گسترده‌تری به همراه داشته باشد. برای عبور از این چالش‌ها، سرمایه‌گذاران باید استراتژی‌هایی مانند تنوع بخشیدن به سبد دارایی، استفاده از دستورات حد ضرر و نظارت بر احساسات بازار از طریق ابزارهایی مانند شاخص ترس و طمع را به‌طور ویژه مد نظر قرار دهند. درک این پویایی‌ها برای تصمیم‌گیری آگاهانه و مدیریت ریسک‌های ذاتی مرتبط با حباب‌های اقتصادی در بازار ارزهای دیجیتال بسیار اهمیت دارد.

سوالات متداول درباره حباب بیت کوین