فاد و فومو (FUD & FOMO)؛ آشنایی و نحوه برخورد با فاد و فومو

در دنیای رمزارزها عبارات بسیار زیادی نظیر فاد و فومو وجود دارند که بهتر است سرمایه‌گذاران برای انجام معاملات با آن‌ها آشنایی داشته باشند. با توجه به ماهیت ارزهای دیجیتال و نحوه انتقال اخبار و اطلاعات در شبکه‌های اجتماعی، متاسفانه گاهی اوقات تشخیص درستی آن‌ها کار سختی می‌شود. اینترنت فضای فوق‌العاده‌ای برای مردم بوده تا به‌راحتی اطلاعات را باهم به اشتراک بگذارند، اما گاهی اوقات این اطلاعات کاملاً اشتباه یا حداقل گمراه‌کننده هستند.

بیشتر مردم نسبت به پروژه‌هایی که حامی آن‌ها هستند علاقه زیادی پیدا می‌کنند و حتی شاید از لحاظ احساسی به آن‌ها وابسته شوند. در اکثر مواقع احساسات و سرمایه‌گذاری را نمی‌توان کنار هم داشت، چون باعث می‌شود فرد مرتکب اشتباهات ابلهانه‌ای شود. عشق کورکورانه و نفرت کورکورانه به یک اندازه مخرب هستند و زمانی که پای پولتان در میان است، در مواجهه با این احساسات باید هشیار بود.

تحقیقات نشان داده که تقریباً ۳۹ درصد از سرمایه‌گذاران ارزهای دیجیتال در ایالات متحده افراد بین ۲۵ تا ۳۴ سال هستند. تبهر خاص و شایستگی آن‌ها در اختراع عبارات جدید، بازار رمزارزها را هم در امان نگذاشته و عبارات عامیانه (Crypto-Slang) زیادی را هم برای آن به‌وجود آورده‌اند.

به همین دلیل، اغلب در پلتفرم‌هایی مانند توییتر، دیسکورد یا رِدیت که انجمن‌های کریپتویی زیادی دارند با این اصطلاحات گیج‌کننده برخورد می‌کنیم. در این بین دو عبارت وجود دارند که درواقع دو مهارت ذهنی هستند و برای موفقیت در معاملات لازم است آن‌ها را بلد باشید: دوری از اطلاعات اشتباه و کنترل احساسات. این دو مهارت اهمیت زیادی دارند، چرا که در بازار ارزهای دیجیتال رفتارهای بسیار زیادی ناشی از فاد و فومو (FUD & FOMO) خواهید دید.

مفهوم فاد (FUD) چیست؟

فاد شکل کوچک عبارت “Fear, Uncertainty, and Doubt” و به‌معنای «ترس، شک و تردید» بوده که یک استراتژی جهت پایین آوردن اعتبار و ارزش یک دارایی دیجیتال از طریق پخش اخبار نادرست است.

کهکشان سلامت او‌ام‌پی فینکس

با نصب اپلیکیشن اوام‌پی فینکس، علاوه بر بهره‌مندی از امکانات متعدد برای خرید و فروش ارز دیجیتال، می‌توانید با قدم زدن، امتیاز باشگاه مشتریان کسب کرده و از جوایز این بخش استفاده کنید.

نصب اپلیکیشن اندروید

هدف کسی که اخبار FUD را پخش می‌کند، القای ترس به‌صورت دسته‌جمعی است. از این طریق، کسی که اخبار منفی را پخش کرده ممکن است از پایین آمدن قیمت دارایی مد نظر بتواند کسب سود کند.

گفته می‌شود «جین اَمدَل» که یک طراح ابرکامپیوتر است، برای اولین عبارت FUD را در دهه هشتاد میلادی معرفی کرد. او تیم فروش شرکت “IBM” را به انتشار و القای اخبار فاد در ذهن مشتریان بالقوه خود و ایجاد بی اعتمادی در محصولات رقبا متهم کرد. از آن زمان تا کنون، FUD تبدیل به یک تکنیک سنتی در حوزه روابط عمومی و رسانه شد.

هدف از این کار،‌ تغییر افکار عمومی در مورد یک محصول، شرکت یا فناوری از طریق پخش اطلاعات اشتباه و جذب افکار و احساسات منفی است. رویدادها و عناوین خبری که حاوی اطلاعات اشتباه و بار منفی بدون هیچ‌گونه سند واقعی هستند، می‌توانند احساسات مردم را برانگیخته و موجب تغییرات قیمتی یک محصول یا رمزارز شوند.

بیشتر اوقات انتشار اخبار اشتباه موجب کاهش ناگهانی و یا به‌تدریج قیمت یک دارایی، بدون تغییری در اساس آن می‌شود که زایده ترس، شک و تردید ذهنی افراد است.

فردی که اخبار فاد را منتشر می‌کند، از دو طریق می‌تواند از آن بهره‌مند شود:

• فرد مورد نظر وارد یک معامله “Short” شده و با پایین آمدن قیمت می‌تواند هزینه معامله را پرداخت کرده و سود خود را بردارد.
• او از پتانسیل یک پروژه خبردار بوده، اما قیمت فعلی آن در بازار بالا است. با انتشار اخبار و پایین آمدن قیمت می‌تواند آن را ارزان‌تر بخرد.

چگونه از خود و سرمایه‌مان در برابر فاد محافظت کنیم؟

تنها راهی که می‌توانید از شر این مسائل در امان بمانید داشتن اطلاعات کافی است.

بسیاری از توسعه‌دهندگان ‌به‌راحتی به سوالات در مورد پروژه‌هایشان پاسخ می‌دهند. با رجوع به شبکه‌های اجتماعی مانند دیسکورد، رِدیت، توییتر و تلگرام می‌توانید در مورد صحت اخباری که شنیده‌اید پرس‌و‌جو کنید. البته با مطالعه وایت‌پیپر (Whitepaper) یک کوین یا توکن احتمالا به جواب مورد نظر می‌رسید.

تقریبا تمام پروژه‌ها وایت‌پیپر خود را دارند که شما را از اهداف، راه‌کارها و نحوه عملکرد آن‌ها آگاه می‌سازد. با این کار خودتان می‌توانید صحت اخباری که شنیده‌اید را تایید کنید.

اگر در مورد خبری شک داشتید، می‌توانید با پیگیری آن از منابع دیگر از صحت خبر مطمئن شوید. اگر نتوانستید در منابع دیگری آن خبر را پیدا کنید،‌ از توسعه‌دهندگان آن در مورد خبر سوال بپرسید و تاییدیه را از آن‌ها بگیرید. گرچه معمولاً خود این افراد تایید خبر را انجام می‌دهند.

حواستان باشد که حتی بعد از این‌که مسئولان یک پروژه بیانیه خود را منتشر کردند، باز هم افرادی پیدا می‌شوند که اخبار منفی را منتشر کنند. آن‌ها یا واقعاً گمراه بوده و یا در حقیقت نمی‌خواهند حقیقت را بپذیرند و امید دارند که دیگران هم مثل آن‌ها فکر کنند.

مفهوم فومو (FOMO) چیست؟

فومو (FOMO) یا “Fear of Missing Out” به معنی ترس از دست دادن یا جا ماندن از چیزی است و معمولاً زمانی اتفاق می‌افتد که شما با دیدن موفقیت کسی دست‌پاچه و وحشت‌زده شده و باعث می‌شود امید واهی یک‌شبه پولدارشدن به‌شما دست دهد و فکر کنید که با انجام همان کارها به آرزویتان می‌رسید.

فومو داشتن روی چیزی نمونه‌ای از آشفتگی اجتماعی بوده که از طریق یک ترسِ بی‌وقفه در مورد از دست دادن اخبار مهم یا دیگر وقایع و عقب افتادن از انجام کاری شکل می‌گیرد. این ترس به‌ویژه از طریق بخش‌هایی مشخص از تکنولوژی مدرن مانند موبایل‌ها و شبکه‌های اجتماعی از قبیل فیسبوک و توییتر بیشتر می‌شود، چرا که کاربر در آن‌ها دائماً درحال مقایسه خود با دیگران است.

در دنیای ارز دیجیتال، فومو در صعودهای قیمتی اتفاق می‌افتد. سال‌های قبل بیت‌کوین را یادتان است؟ سال ۲۰۱۷ قیمت بیت کوین در بازار حدود ۹۰۰ دلار بود و اواسط ماه نوامبر (آبان ۱۳۹۶) بین ۶۰۰۰ تا ۷۰۰۰ دلار نوسان داشت و مردم با خود فکر می‌کردند که این آخرین سطح قیمت بیت کوین است و دیگر بیشتر از این نخواهد شد. اما شرایط دقیقاً برعکس شد و فومو کار خودش را کرد و شش ماه بعد قیمت بیت کوین به ۲۰،۰۰۰ دلار رسید.

درواقع به این خاطر این مسئله را “FOMO” نامیدند چون تنها چیزی بود که زمام بازار را به‌دست داشت. اکثر مردم با فناوری بلاک‌چین آشنا نبودند و اشخاص کمی به مزایا و کاربردهای آن باور داشتند. با این حال، همه فکر می‌کردند با خرید بیت کوین عرض یک ‎شب ثروتمند خواهند شد.

بیت کوین تمام اخبار را به خود اختصاص داد و همه‌جا از آن صحبت می‌شد. حتی «هومر جِی سیمپسون» نقش اول اَنیمه کمدی «خانواده سیمپسون‌ها» نیز درباره بیت کوین صحبت می‌کرد. افراد ناآگاه به‌سرعت به‌سمت آن حمله‌ور شدند و اگر دقت کنید، می‌بینید که تنها حباب آن را بزرگ و بزرگ‌تر می‌کردند.

در نهایت پاسخ بازار چیز دیگری بود. قیمت بیت کوین در سال ۲۰۱۸ تا ۳۰۰۰ دلار سقوط کرد که به شکل یک مرگ تدریجی در طول یک‌سال بود و به‌صورت ناگهانی اتفاق نیفتاد؛ اما به‌قدری بود که همه مردم علاقه و امید خود را به بیت کوین از دست دادند.

چگونه از شر فومو در امان بمانیم؟

شما می‌توانید با تحلیل و محاسبه ریسک هنگام خرید ارزهای دیجیتال از فومو دوری کنید و آن‌ها را در سقف قیمتی‌شان خریداری نکنید.

برای مثال، اگر می‌دانید که یک ارز آینده روشنی دارد اما قیمت آن بالا است،‌ همه سرمایه خود را در خرید آن نگذاشته و زمانی که گران است آن را نخرید. پایین آمدن قیمت آن‌ها کاملاً محتمل است و بهتر است یک استراتژی مرحله‌ای مشخص برای خرید آن داشته باشید.

همچنین، برای این‌که دچار فومو نشوید، باید اطلاعات خود را بالا ببرید. با این که کسب سود از یک کوین در حال صعود خیلی وسوسه‌کننده است، تقریباً همیشه حرکت اشتباهی خواهد بود و اگر شما تازه‌کار هستید، این بدترین کاری است که می‌توانید انجام دهید.

حتی پروژه‌هایی که به دلایل روشن مانند آپگرید و تولید نرم‌افزار جدید یا لیست شدن در یک صرافی صعود قیمتی زیادی را تجربه می‌کنند، باز هم قیمتشان پایین می‌آید. پس چنانچه آن صعود قیمتی را از دست دادید اصلاً خودتان را نبازید و در روزهای آتی می‌توانید آن‌ها را با قیمتی مناسب‌تر خریداری کنید.

این استراتژی نسبت به این‌که از این شاخه به آن شاخه بین ارزها بپرید برای شما منفعت بیشتری خواهد داشت. همچنین اگر ارزی داشتید که خیلی حرکات خاصی از خود نشان نمی‌داد، نباید آن را فروخت و به ارزی وارید شوید که در حال رشد است. این حرکت به هیچ‌عنوان سالم نیست و احتمالاً، هم موقع کاهش قیمت آن پروژه ضرر می‌کنید و هم ممکن است سودهای احتمالی از ارز اول خود را از دست دهید.

فاد و فومو : دوست یا دشمن

اگر شما این احساسات را نمی‌شناختید و یا به آن‌ها عادت نکرده‌اید، خیلی زود فاد و فومو تبدیل به دشمنان شما و خصوصاً سرمایه شما می‌شوند. آن‌ها تصمیمات شما را تحت تاثیر قرار داده و در مورد معاملات،‌ انسان دقیقاً برعکس کاری را که باید انجام می‌دهد. این جملات شاید منطقی و قابل درک به‌نظر برسند، اما پیروی از آن‌ها راحت نیست.

با توجه به چیزی که گفته شد، بهتر است بلافاصله پس از یک کاهش قیمتی ۲۰، ۳۰ یا حتی ۴۰ درصدی در بیت کوین آن را خریداری کنید. اما در این‌جا، دلتان به شما می‌گوید که خیلی خطرناک است و شاید این آخر خط برای بیت کوین باشد و ممکن است کاری دقیقاً عکس خرید آن انجام دهید. این یک غریزه طبیعی برای بقا است که در مورد فاد نیز صدق می‌کند.

درست مانند مثال قبل، وقتی قیمت ارزی بالا می‌رود بهتر است که آن را بفروشید؛ اما دلچسب بودن و زیبایی این رشد قیمتی باعث شده که بخواهید باز هم از آن ارز دیجیتال بخرید. این همان فومو بوده و در این گونه مواقع، فاد و فومو تبدیل به دشمنان شما می‌شوند و باید بلد باشید چطور با آن‌ها برخورد کنید.

وقتی حرف از کنترل احساسات می‌شود، به این معنی نیست که آن‌ها را دور انداخته و دیگر حسی نداشته باشید. کنترل غرایز اصلی فرآیندی بسیار پیچیده است و مشخصاً برای انسان مفید واقع می‌شوند. پس به‌جای مبارزه با آن‌ها، باید یاد گرفت که چطور آن‌ها را مدیریت کنیم.

اگر حس شک و تردید دارید (FUD)، شاید زمان باز کردن یک معامله است!
برعکس اگر همه‌چیز زیبا و بر وفق مراد بود، شاید وقت فروش رسیده است!

یاد بگیرید که احساسات خود را به بهترین شکل ممکن درک کرده تا بتوانید آن‌ها بشناسید، تحلیل کنید و بهترین تصمیمات منطقی را بر اساس آن‌ها بگیرید. یک جمله معروف است که می‌گوید: “قلب هم منطق خود را دارد که مغز از آن بی‌خبر است”.

اما چطور باید یاد گرفت که تحت کنترل احساساتمان نباشیم؟ ابزارهای زیادی وجود دارند تا بتوان به این هدف رسید:

• مدیتیشن
• تهیه یک ژورنال معملاتی
• اجبار خود برای انجام منظم خودکاوی و خودشناسی
• قبل از انجام معامله از خود بپرسید که آیا احساساتتان سر جای خود هستند؟!

به‌هر حال نمی‌توان خیلی سریع به نتیجه رسید. شما به مطالعات شخصی، زمان و انگیزه احتیاج دارید. اما تنها کاری که می‌توانید بکنید همین‌ها بوده تا بتوانید فاد و فومو را به دارایی‌هایی واقعی و حتی شاید دوستان خود تبدیل کنید.

نمونه‌های فاد و فومو در دنیای ارزهای دیجیتال

یکی از مشهورترین نمونه‌های فومو در دنیای ارزهای دیجیتال، میم‌کوین‌هایی هستند که با حمایت افراد مشهور یک شبه چندین هزار درصد رشد می‌کنند. برای مثال، میم‌کوین ترامپ (TRUMP) پس از این که دونالد ترامپ تصویر سرمایه‌گذاری خود بر این ارز را در شبکه‌های اجتماعی منتشر کرد، این توکن رشد وحشتناکی داشت و همه افراد برای خرید آن صف کشیدند.

دوج‌کوین نیز نمونه دیگری از میم‌کوین‌ها بود که با اثر فومو هزار درصد رشد کرد. از سوی دیگر، فاد نیز در دنیای ارزهای دیجیتال بسیار رایج است. یکی از نمونه‌های مشهور فاد برای بیت کوین در اواخر سال ۲۰۱۷ رخ داد. زمانی که بیت‌کوین پس از رسیدن به ۲۰ هزار دلار، تا ۱۹/۵۰۰ اصلاح کرد و باعث شد تا همه سرمایه‌گذاران از ترس ریزش بیت‌کوین‌های خود را بفروشند و این ارز دیجیتال به ۶هزار دلار سقوط کند.

عوامل روان‌شناختی که منجر به FUD و FOMO می‌شوند و چگونگی تأثیر آن‌ها

فاد و فومو دو احساس قدرتمند هستند که می‌توانند تاثیرات قابل توجهی را در تصمیمات سرمایه‌گذاری بگذارند. اما چه عوامل روانشناختی باعث ایجاد احساس FUD و FOMO می‌شود؟

• ترس از ضرر: ترس از دست دادن سرمایه یکی از قوی‌ترین انگیزه‌های انسانی است. این ترس می‌تواند باعث شود سرمایه‌گذاران به جای اتخاذ تصمیمات منطقی بر اساس تحلیل، تحت تأثیر احساسات قرار بگیرند و اقدام به فروش دارایی‌های خود کنند.
• طمع: تمایل به کسب سود سریع و آسان یکی دیگر از عوامل مهمی است که می‌تواند به FOMO منجر شود. زمانی که قیمت یک ارز دیجیتال به سرعت افزایش می‌یابد، سرمایه‌گذاران ممکن است به دلیل ترس از از دست دادن فرصت کسب سود بیشتر، اقدام به خرید بی‌رویه کنند.
• تأثیر اجتماعی: نظرات و رفتار سایر افراد در بازار می‌تواند بر تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران تأثیر بگذارد. اگر اکثر افراد در مورد یک ارز دیجیتال نظر منفی داشته باشند، ممکن است FUD ایجاد شود و سرمایه‌گذاران به دلیل ترس از از دست دادن سرمایه، اقدام به فروش دارایی‌های خود کنند.
• عدم اطمینان: بازار ارزهای دیجیتال به دلیل نوسانات شدید و عدم وجود قوانین مشخص، با سطح بالایی از عدم اطمینان همراه است. این عدم اطمینان می‌تواند باعث ایجاد FUD شود و سرمایه‌گذاران را به سمت تصمیمات احساسی سوق دهد.
• احساس گناه: زمانی که سرمایه‌گذاری در یک ارز دیجیتال منجر به ضرر می‌شود، سرمایه‌گذاران ممکن است احساس گناه کنند و برای جبران ضرر، اقدام به ریسک‌های بیشتر کنند. این رفتار می‌تواند به ایجاد یک چرخه معیوب منجر شود.

به‌طور کلی، FUD و FOMO می‌توانند باعث نوسانات شدید قیمت در بازار ارزهای دیجیتال شوند. زمانی که FUD در بازار حاکم است، سرمایه‌گذاران اقدام به فروش دارایی‌های خود می‌کنند و قیمت‌ها کاهش می‌یابد. برعکس، زمانی که FOMO در بازار حاکم است، سرمایه‌گذاران اقدام به خرید بی‌رویه می‌کنند و قیمت‌ها افزایش می‌یابد.

راهکارهای عملی برای مقابله با FUD و FOMO

در بازار ارزهای دیجیتال، اگر ۵۰ درصد موفقیت در معامله‌گری به دانش و مهارت بستگی داشته‌باشد ۵۰ درصد باقی‌مانده مربوط به روانشناسی و مدیریت رفتارهای سرمایه‌گذار است. بازار رمزارزها نوسانات بسیاری دارد و این احساسات مختلفی، از جمله فاد و فومو، را در سرمایه‌گذاران تحریک می‌کند که می‌تواند باعث شود تریدر دست به اقدامات فکرنشده‌ای بزند.

اما خوشبختانه راهکارهایی برای مقابله با این احساسات وجود دارد که می‌توان به کمک آن‌ها سرمایه‌گذاری‌ها امن‌تری را تجربه کرد. برخی از راهکارهای عملی برای مقابله با FUD و FOMO عبارتند از:

• افزایش دانش و آگاهی: هرچه اطلاعات شما در مورد بازار ارزهای دیجیتال، اصول اقتصاد و تحلیل تکنیکال بیشتر باشد، کمتر تحت تاثیر شایعات و اخبار نادرست قرار می‌گیرید.
• تنوع‌سازی پرتفولیو: با تقسیم سرمایه خود بر روی چندین ارز دیجیتال مختلف، ریسک ناشی از نوسانات شدید یک ارز خاص را کاهش می‌دهید.
• تعیین اهداف مشخص: قبل از شروع سرمایه‌گذاری، اهداف خود را به صورت روشن و مشخص تعیین کنید. این کار به شما کمک می‌کند تا در برابر وسوسه‌های لحظه‌ای مقاومت کنید.
• مدیریت ریسک: استفاده از ابزارهایی مانند حد ضرر و حد سود، می‌تواند به شما کمک کند تا زیان‌های احتمالی را محدود کرده و از سود خود محافظت کنید.
• یافتن یک جامعه سرمایه‌گذاری سالم: ارتباط با سایر سرمایه‌گذاران حرفه‌ای و شرکت در گروه‌های گفتگو می‌تواند به شما کمک کند تا دیدگاه‌های مختلف را شنیده و تصمیمات بهتری بگیرید.

علاوه بر این موارد، برای مقابله با FUD، اخبار را از منابع معتبر دنبال کنید و تا حد امکان تحت تاثیر اخبار معامله انجام ندهید. بیشتر به تکنیکال پروژه‌هایی که انتخاب می‌کند دقت کنید و سرمایه‌گذاری بلندمدت داشته‌باشید. همچنین برای مقابله با FOMO، سعی کنید بر احساسات خود کنترل داشته‌باشید و بدانید اگر فرصتی را از دست دادید، بازار به شما فرصت دیگری خواهد داد.

نقش رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی در ایجاد و تقویت FUD و FOMO

رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی، نقش اول ایجاد و تقویت فاد و فومو در سرمایه‌گذاران هستند. آن‌ها به افکار عمومی شکل‌ می‌دهند و به آسانی می‌توانند بر بازارهای مالی تاثیر بگذارند. پلتفرم‌های اجتماعی مثل تلگرام، اینستاگرام یا توییتر، می‌توانند  به‌سرعت اخبار و اطلاعات را، فارغ از درست یا نادرست بودن آن‌ها، منتشر کنند و احساسات سرمایه‌گذاران را تغییر دهند.

رسانه‌ها همچنین اغلب تمایل دارند بیشتر بر اخبار و تحلیل‌های منفی تمرکز و آن‌ها را بزرگنمایی کنند. انتشار این اخبار منفی احساس ناامنی و FUD  را تشدید می‌کند، اعتماد سرمایه‌گذاران به بازار را کاهش می‌دهد و می‌تواند باعث فروش شدید در بازار شود.

از سوی دیگر،  رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی اغلب موفقیت‌های سرمایه‌گذاران را برجسته کرده و این تصور را ایجاد می‌کنند که همه می‌توانند به راحتی در بازار ارزهای دیجیتال سود کنند. این امر می‌تواند باعث ایجاد FOMO در بین افراد شود و آن‌ها را به سمت سرمایه‌گذاری‌های عجولانه سوق دهد. آن‌ها همچنین با استفاده از کلماتی که بار احساسی فراوانی دارند می‌توانند سرمایه‌گذاران را به تصمیم‌‌گیری احساسی سوق دهند.

سخن پایانی

یک سرمایه‌گذار تازه‌وارد مطالب زیادی را باید یاد بگیرد، اما اگر آمادگی کافی را دارید می‌توانید در ارزهای دیجیتال به سود برسید. همیشه به‌خاطر داشته باشید که در پذیرش هرگونه توصیه در مورد سرمایه‌گذاری کمی تردید هم داشته باشید.

در فضای اینترنت افرادی هستند که در کار خود تجربه کافی را دارند، اما بیشتر از آن‌ها کسانی هستند که شما را گمراه می‌کنند. یا خودشان هم در مورد مسئله‌ای که صحبت می‌کنند اطلاعات صحیح نداشته و یا عمداً این کار را کرده تا از طریق تغییر در ذهنیت و تمایلات سرمایه‌گذاران، قیمت ارزی را بالا برده تا از آن سود بگیرند و سپس از کاهش قیمت آن نیز بهره‌مند شوند.

با توجه به آن‌چه گفته شد،‌ واضح است که ترس در انجام معاملات جایی ندارد و با شناخت و استفاده از عباراتی که توضیح داده شد، می‌توانید عامل ترس را از معاملات خود حذف کنید. هنگام مواجهه با فاد، مجدداً به تحلیل‌های قیمتی رجوع کنید و استراتژی معاملاتی خود را طبق آن‌ها پیش ببرید.

اگر هم حس فومو به‌شما دست داد،‌ اگر ارزی پتانسیل رشد داشت نمودار آن را مجدد بررسی کنید و هنگام انجام معامله احساسات خود را دخیل نکنید. مشکل این‌جا است که این احساسات، خصوصاً در بحث معاملات در نهایت شما را مرتکب اشتباه می‌کنند؛ تنها راه‌کار هم برای شما شناخت این مفاهیم و تکیه به خودتان است و متوجه خواهید شد که تلاشتان بی‌فایده نبوده است.

تسلط بر عواملی همچون فاد و فومو می‌تواند آن‌ها را به بهترین یارهای شما در انجام معاملات تبدیل کند.

سوالات پرتکرار