نقدینگی چیست؟ مفهوم Liquidity در ارز دیجیتال

بازار ارزهای دیجیتال با چندین عامل منحصربه‌فرد از جمله ماهیت غیرمتمرکز، محیط مبادله جهانی و تنوع شرکت‌کنندگان شناخته می‌شود. علاوه بر این، از آنجایی که این بازار به ساعات معاملات سنتی پایبند نیست، فرصت های معاملاتی و نقدینگی بیشتری را ارائه می‌دهد. با این حال، نقدینگی در بین ارزهای دیجیتال مختلف و پلتفرم‌های معاملاتی متفاوت است. ارزهای دیجیتال اصلی مانند بیت کوین و اتریوم به دلیل پذیرش گسترده و لیست شدن در صرافی‌های معتبر، به طور کلی نقدینگی بالاتری دارند که معاملات سریع را با حداقل نوسان در قیمت ارز دیجیتال امکان‌پذیر می‌کند. این مقاله به مفهوم نقدینگی، اهمیت آن در بازار ارزهای دیجیتال، عوامل مؤثر بر آن و چگونگی تأثیر آن بر استراتژی‌ سرمایه‌گذاران می‌پردازیم.

نقدینگی در ارز دیجیتال به چه معناست؟

نقدینگی در بازارهای مالی به سهولت خرید یا فروش دارایی بدون ایجاد تغییر قابل توجه در قیمت آن اشاره دارد. نقد شوندگی و سرعت تراکنش بالا یکی از اصلی‌ترین ویژگی‌های بازار ارزهای دیجیتال است که آن را از سایر بازارهای سنتی متمایز می‌کند. نقدینگی در ارز دیجیتال به معنای سهولت تبدیل یک ارز به ارزی دیگر یا پول نقد است.  از آنجایی که نقدینگی معیاری برای اندازه گیری تقاضا و عرضه خارجی یک دارایی است، بازار عمیق با نقدینگی فراوان، نشانه بازار سالم است. بنابراین، هر چه نقدینگی موجود در یک ارز دیجیتال بیشتر باشد، آن دارایی پایدارتر است.

اندازه گیری نقدینگی در ارزهای دیجیتال

نقدینگی برخلاف سایر شاخص‌های تحلیلی، ارزش ثابتی ندارد. در نتیجه محاسبه دقیق نقدینگی بازار کمی دشوار است؛ اما بر اساس سایر مولفه‌ها می‌توان نقدینگی را ارزیابی کرد که به شرح زیر است:

اسپرد (Bid-Ask)

اختلاف بین بالاترین قیمتی که خریدار حاضر است بپردازد (Bid) و پایین‌ترین قیمتی که فروشنده حاضر است بپذیرد (Ask)، به عنوان اسپرد پیشنهاد و تقاضا شناخته می‌شود. گفته می‌شود که هرچه این اسپرد کمتر باشد، یک ارز دیجیتال نقدینگی بیشتری دارد. اگر بازار یک دارایی دیجیتال نقدینگی کمی داشته باشد، سرمایه‌گذاران و سفته‌بازان انتظار دارند که اسپرد گسترده‌تری را ببینند که باعث می‌شود معامله آن دارایی گران‌تر شود.

حجم معاملات (Volume)

حجم معاملات عامل مهمی در تعیین نقدینگی در بازار ارزهای دیجیتال است. این شاخص به مجموع دارایی‌های رد و بدل شده در یک صرافی ارز دیجیتال در یک دوره معین اشاره دارد. حجم معاملات بالاتر نشان دهنده فعالیت بازیگران بیشتر (خرید و فروش) است که به معنای نقدشوندگی و کارایی بازار است. حجم معاملات پایین به معنای فعالیت کمتر و در نتیجه کمبود نقدینگی است.

دفترچه سفارشات (Order book)

یکی دیگر از ابزارهای مهم برای ارزیابی نقدینگی دفترچه سفارش است. پلتفرم معاملاتی تمام نقدینگی موجود را جمع‌آوری کرده و به صورت سازمان یافته  در قالب یک دفترچه سفارش به معامله‌گران نمایش می‌دهد. اوردر بوک یک تصویر فوری از سفارشات خرید و فروش است که نقدینگی موجود و تعادل عرضه و تقاضا را نشان می‌دهد. یک دفترچه سفارش بزرگ و شلوغ، اغلب بازار نقدی مناسبی را برای سرمایه گذاران ارائه می‌دهد.

مکانیسم تامین نقدینگی در صرافی های غیرمتمرکز

بسیاری از صرافی‌های غیرمتمرکز ارزهای دیجیتال از بازارسازان خودکار (AMM) برای مدیریت نقدینگی در معاملات استفاده می‌کنند. AMM مکانیزمی را برای معاملات خودکار و تامین نقدینگی ایجاد می‌کند که به طور قابل توجهی با مدل‌های دفتر سفارش سنتی متفاوت است. در این بخش نحوه مدیریت نقدینگی AMM در صرافی‌های ارزهای دیجیتال را توضیح می‌دهیم:

استخرهای نقدینگی (Liquidity pool)

 سیستم بازارسازان خودکار بر اساس استخرهای نقدینگی کار می‌کنند. این استخرها، قراردادهای هوشمندی هستند که ذخایر دو یا چند توکن را در خود نگه می‌دارند و به کاربران اجازه می‌دهند تا بدون نیاز به توافق سنتی خریدار و فروشنده، ارزهای دیجیتال را معامله کنند. این نوع خرید و فروش به طور کامل توسط الگوریتم‌ها مدیریت می‌شود.

 ارائه دهندگان نقدینگی (Liquidity providers)

ارائه دهندگان نقدینگی (LP) کاربرانی هستند که دارایی خود را به استخرهای نقدینگی اضافه و در مقابل، توکن‌های نقدینگی را دریافت می‌کنند که نشان دهنده سهم آن‌ها از استخر است. LP ها کسری از کارمزد تراکنش‌های تولید شده توسط فعالیت های معاملاتی در استخر را نیز به عنوان پاداش کسب می‌کنند. ارائه دهندگان نقدینگی با حفظ سطح بالایی از فعالیت در شبکه و ارائه عرضه ثابت دارایی، در افزایش ثبات بازار نقش اساسی دارند. 

حاکمیت و ادغام (DAO)

در بسیاری از AMMها، توکن‌های حاکمیتی برای رأی دادن به تغییرات پروتکل، مانند تعدیل کارمزد یا ارتقاء الگوریتم‌های استخر نقدینگی استفاده می‌شوند. علاوه بر این، بازارسازان خودکار اغلب با سایر پروتکل‌های مالی غیرمتمرکز (DeFi) ادغام می‌شوند تا عملکرد را بهبود بخشند (مانند پروتکل‌های وام دهی). 

AMM ها با ارائه راه حل های غیرمتمرکز، کارآمد و انعطاف‌پذیر، شیوه انجام معاملات را متحول کرده‌اند. هدف این سیستم کاهش چشم‌گیر موانع ورود ارائه دهندگان نقدینگی و گسترش دسترسی به خدمات مالی در اکوسیستم ارزهای دیجیتال است.

اهمیت لیکوئیدیتی در بازار کریپتو

بازار ارزهای دیجیتال به نقدینگی وابسته است. نقدینگی در ارزهای دیجیتال بر اساس تعداد خریداران و فروشندگان تعیین می‌شود. افزایش مشارکت در بازار به معنای شکل گیری یک بازار نقدشونده است. نقدینگی در ارزهای دیجیتال، معامله‌گران را کمتر در معرض دستکاری بازار توسط بازیگران یا گروهی از نهنگ‌ها قرار می‌دهد. بنابراین ریسک سرمایه گذاری کاهش پیدا می‌کند. در یک دارایی دیجیتال با نقدینگی بالا (مانند بیت کوین یا اتریوم) کنترل قیمت توسط عده خاصی از سرمایه گذاران سخت‌تر است؛ به همین ترتیب آینده آن ارز برای معامله گران خرد قابل پیش بینی‌تر خواهد بود. مهم‌تر از آن، نقدینگی در ارزهای دیجیتال به استراتژی خروج معامله‌گران کمک و فروش دارایی را ساده‌تر می‌کند. 

از سوی دیگر، ما شاهد گسترش بازارهای آتی و معاملات تعهدی برای بیت کوین، اتریوم و سایر رمزارزها هستیم. بازارسازان برای مدیریت و تامین این معاملات آتی باید ریسک خود را با ذخیره‌سازی و مبادله دارایی‌های فیزیکی و فیات کاهش دهند و در نتیجه نقدینگی کلی بازار را عمیق‌تر کنند. 

عوامل موثر بر نقدینگی

جامعه (community) : عوامل متعددی بر نقدینگی در بازار ارزهای دیجیتال تأثیر می‌گذارند. یکی از عوامل تعیین کننده، تعداد علاقمندان و فعالان در بازار است. تعداد بالای معامله گران روزانه، عرضه و تقاضا برای دارایی را افزایش می‌دهد و در نتیجه نقدینگی را بهبود می‌بخشد. 

دسترسی (Accessibility) : عامل مهم دیگر، دسترسی به دارایی در صرافی‌های مختلف است. ارزهایی که در صرافی‌های متعدد و معروف لیست شده‌اند، دسترسی بیشتری برای تریدرها فراهم می‌کنند و معمولا نقدینگی بالاتری دارند. بالعکس، ارزهای دیجیتالی که دسترسی به آن‌ها سخت است یا در صرافی‌های کمتری فهرست شده‌اند، معمولا نقدینگی کمتری دارند.

شرایط اقتصادی (Economic): شرایط بازار و عوامل اقتصادی نیز می توانند تاثیر بسزایی در نقدینگی داشته باشند. به عنوان مثال، در دوره‌های عدم اطمینان بازار یا رکود اقتصادی، نقدینگی می‌تواند به سرعت کاهش یابد؛ زیرا معامله‌گران تمایلی به خرید یا فروش ندارند.

تکنولوژی (Technology): فناوری‌ها و سیستم‌های معاملاتی پیشرفته در پلتفرم‌های معاملاتی می‌توانند با تسهیل معاملات سریع‌تر و کارآمدتر برای کاربران، نقدینگی را تا حد زیادی افزایش دهند.

مشاهده قیمت لحظه‌ای و خرید بایننس کوین در صرافی ارز دیجیتال

چالش ها و ریسک های نقدینگی پایین

ریسک نقدینگی، یکی دیگر از ملاحظات مهم است که به احتمال عدم نقدشوندگی بازار اشاره دارد که خروج از پوزیشن را برای معامله‌گران کند و دشوار می‌کند. بنابراین، توجه به نقدینگی برای معامله موفق در بازار ارزهای دیجیتال بسیار موثر است. در این قسمت از مقاله، چالش‌های اصلی مرتبط با کمبود نقدینگی را مورد بررسی قرار می‌دهیم.

نوسانات شدید قیمت

نقدینگی پایین اغلب منجر به نوسانات بیشتر قیمت می شود. در بازارهایی که شرکت کنندگان کمتر و حجم معاملات کمتری دارند، حتی سفارش های کوچک نیز می توانند تغییرات قابل توجهی در نمودار ایجاد کنند که خطر زیان‌های ناگهانی و از دست رفتن دارایی را افزایش می‌دهد. این نوسانات موجب عدم مشارکت سرمایه گذاران ریسک گریز در معاملات می‌شود.

هزینه های تراکنش بالا

در بازارهای غیر نقدشونده، هزینه‌های مبادله به دلیل گسترده‌تر شدن اسپرد Bid-Ask بیشتر است. این بدان معناست که معامله‌گران اغلب مجبورند با قیمت‌های بالاتر یک دارایی را بخرند یا با قیمت‌های بسیار پایین‌تری دارایی خود را به فروش برسانند که همین موضوع هزینه معاملات را افزایش می‌دهد. علاوه بر این، عدم وجود سفارشات کافی در نزدیکی قیمت فعلی بازار باعث بروز تاخیر در تطابق معاملات می‌شود. 

مشکل در اجرای سفارشات

اجرای سفارشات بزرگ در بازارهایی با نقدینگی پایین می‌تواند چالش برانگیز باشد. از آنجایی که سفارشات خرید و فروش کمتری در دفتر سفارش وجود دارد، معاملات بزرگ می‌توانند قیمت بازار را به شدت تغییر دهند. این امر پر کردن سفارش‌های بزرگ را ناممکن می‌کند، بنابراین معامله گران می‌بایست سفارشات خود را به قسمت‌های کوچکتری تقسیم کنند و آنها را در طول زمان اجرا کنند تا تاثیر قیمت را به حداقل برسانند؛ اما این رویکرد می‌تواند تا حدودی زمان بر و مشکل باشد.

مشاهده قیمت لحظه‌ای و خرید ترون در صرافی ارز دیجیتال

جمع‌بندی

از آنجایی که بازار ارزهای دیجیتال به تکامل خود ادامه میدهد، افزایش نقدینگی همچنان یک چشم انداز مهم است. اقداماتی که برای بهبود شفافیت بازار، وضوح نظارتی و پیشرفت‌های زیرساختی صورت می‌گیرند، نقش‌ اساسی در شکل‌ گیری و افزایش نقدینگی ارزهای دیجیتال ایفا می‌کنند. با تقویت نقدینگی، بازار کریپتو می‌تواند به ثبات بیشتری دست یابد و مشارکت گسترده‌تری را در سطح جهان جذب کند. در این مقاله به تعریف نقدینگی، عوامل تاثیرگذار و اهمیت آن در بازار کریپتو پرداختیم. شما بگویید که آیا بازار ارزهای دیجیتال را بازاری نقد شونده می‌دانید یا خیر؟ بازار ارزهای دیجیتال از چه جهت برای شما جذابیت دارد و چرا این بازار را برای سرمایه‌گذاری انتخاب کرده‌اید؟ لطفا نظرات خود را در قسمت کامنت‌ها برای ما بنویسید.