استخر نقدینگی چیست؟ Liquidity Pool کلید مدیریتی برای معاملات ارزهای دیجیتال

استخر نقدینگی یا Liquidity Pool یکی از اصطلاحات کلیدی در دنیای ارزهای دیجیتال است که نقش بسیار مهمی در فعالیت‌های مالی این حوزه دارد. این مفهوم به وجود مجموعه‌ای از دارایی‌های نقدینگی متمرکز اشاره دارد که توسط شرکت‌کنندگان و سرمایه‌گذاران به اشتراک گذاشته می‌شود. این امر باعث ایجاد یک محیط معاملاتی فعال و پویا می‌شود که افراد می‌توانند در آن به صورت مستقیم با یکدیگر دارایی‌های خود را معامله کنند، به دیگر شرکت‌کننده‌ها وام بدهند یا از دیگر شرکت‌کنندگان وام بگیرند. در این مقاله از صرافی ارز دیجیتال او ام پی فینکس به سوالات شما در این زمینه مانند liquidity Pool چیست، بهترین استخرهای نقدینگی کدام است پاسخ می‌دهیم و اهمیت وجود استخرهای نقدینگی در دیفای را بررسی می‌کنیم.

استخر نقدینگی چیست؟

یک استخر نقدینگی مجموعه‌ای از سرمایه قفل شده در یک قرارداد هوشمند در شبکه دیفای یا امور مالی غیرمتمرکز است. این موضوع بنیان و زیرساخت دیفای است زیرا استخرهای نقدینگی منبع نقدینگی برای کاربران و معاملات آن‌ها را تامین می‌کند. استخرهای نقدینگی جایگزین دفتر سفارش‌ها (OrderBook) در معاملات سنتی شده‌اند. این جایگزینی به واسطه مچ کردن مستقیم خریدار و فروشنده با یک دیگر صورت گرفته است که می‌تواند روی قیمت ارز دیجیتال تاثیرگذار باشد.

استخرهای نقدینگی را می‌توان پشتوانه پلتفرم‌های دیفای معرفی کرد. استخرهای نقدینگی افرادی را که قصد دارند دارایی‌های خود را عرضه کنند و کسانی که قصد دارند با دارایی‌های فرد دیگر ترید کنند یا وام بگیرند را گرد هم می‌آورند. شرکت‌کنندگان با واریز وجوه به یک استخر ذخیره نقدینگی، به حفظ دسترسی مداوم به دارایی‌ها برای معامله، وام‌دهی و سایر عملیات‌های مالی کمک می‌کنند.

نحوه کار استخر نقدینگی

یک استخر نقدینگی باید به گونه‌ای طراحی شود که تامین‌کنندگان نقدینگی کریپتو را تشویق کند تا دارایی‌های خود را در یک استخر به اشتراک بگذارند. معمولا یک تامین‌کننده نقدینگی در ارز دیجیتال، با توجه به مقدار سرمایه‌ای که در استخر نقدینگی قرار داده است توکن LP دریافت می‌کند. ارائه‌دهنگان نقدینگی زمانی که یک معامله در صرافی غیر متمرکز صورت می‌گیرد یک هزینه ناچیز از کارمزد تراکنش به صورت متناسب بین دارندگان توکن LP تقسیم می‌شود. زمانی که تامین‌کنندگان نقدینگی سرمایه خود را در اختیار استخرها قرار می‌دهند توکن‌های LP را به عنوان پاداش دریافت می‌کنند. توکن‌های LP به تنهایی دارایی‌های ارزشمندی هستند و می‌توانند در سراسر اکوسیستم DeFi به صورت مختلف استفاده شوند.

استخرهای نقدینگی ارزش بازار منصفانه را برای توکن‌هایی که در اختیار دارند، ارائه می‌دهند. این موضوع به لطف بازارساز خودکار که قیمت توکن‌ها را نسبت به یکدیگر در هر استخر خاص حفظ می‌کند، اتفاق می‌افتد. استخرهای نقدینگی با توجه به نوع پروتکل از الگوریتم‌های متفاوت استفاده می‌کنند. به عنوان مثال استخرهای نقدینگی Uniswap از فرمول ثابت محصول برای حفظ نسبت قیمت استفاده می‌کنند و بسیاری از پلتفرم‌های DEX از مدل مشابهی استفاده می‌کنند. این الگوریتم کمک می‌کند تا اطمینان حاصل شود که یک استخر به طور مداوم نقدینگی بازار کریپتو را با مدیریت هزینه و نسبت توکن‌های مربوطه با افزایش مقدار تقاضا فراهم می‌کند.

مثال از نحوه کار Liquidity Pool

تصور کنید در یک صرافی، دو توکن به نام‌های بیت کوین (BTC) و یو اس دی سی (USDC) در یک لیکوییدیتی پول وجود دارند. برای سادگی، فرض کنید قیمت ۱ بیت کوین برابر ۳۵۰۰۰ یو اس دی سی باشد. حالا تامین‌کنندگان نقدینگی می‌خواهند این دو توکن را به استخر وارد کنند. زمانی که یک تامین‌کننده نقدینگی ۱ بیت کوین (BTC) وارد می‌کند باید معادل آن یعنی ۳۵۰۰۰ USDC نیز وارد شود تا تعادل استخر از بین نرود.

زمانی که شخصی تصمیم به خرید یا فروش بیت کوین دارد، نیازی به صبر کردن برای یافتن شخص مقابل نیست. به جای آن، می‌تواند به سرعت و بر اساس مقدار موجود در استخر، معامله کند.

تامین‌کنندگان نقدینگی به دلیل مشارکت در این فرایند، پاداش دریافت می‌کنند. از طریق شرکت در استخر لیکوییدیتی، آن‌ها Pool Token دریافت می‌کنند که نمایانگر سهم آن‌ها از استخر است. به عبارت دیگر، توکن استخر که با نام “BTCUSDC” شناخته می‌شود، به عنوان سهم تامین‌کنندگان نقدینگی از استخر در اختیارشان قرار می‌گیرد.

همچنین سهم کارمزد معاملات پرداختی توسط کاربران استفاده‌کننده برای تبادل توکن‌ها به طور خودکار بین تمام تامین‌کنندگان نقدینگی بر اساس سهمی که از استخر دارند، توزیع می‌شود. به عبارت دیگر، اگر مثلا کارمزد معاملات در استخر BTC-USDC برابر با ۰.۵٪ باشد و سهم تامین‌کننده نقدینگی از استخر ۱۵٪ باشد، ۱۵٪ از کل کارمزد معاملات (یعنی ۰.۵٪) به آن‌ها تعلق می‌گیرد. همچنین در صورت تمایل به برداشت سهم از استخر نقدینگی، تامین‌کنندگان نقدینگی باید توکن‌های استخر خود را از بین ببرند.

بهترین استخر نقدینگی

بسیاری از پلتفرم‌های غیرمتمرکز از بازارسازان خودکار استفاده می‌کنند تا از استخرهای نقدینگی در جهت معامله دارایی‌های دیجیتال به روش خودکار و بدون مجوز بهره‌مند شوند. پلتفرم‌های محبوبی وجود دارند که فعالیت‌های خود را بر روی استخرهای نقدینگی متمرکز کرده‌اند. از جمله ارائه‌دهندگان بهترین استخر نقدینگی می‌توان موارد زیر را نام برد.

یونی ‌سواپ (Uniswap)

یونی سواپ یک پروتکل صرافی غیرمتمرکز روی شبکه اتریوم است که دنیای تامین نقدینگی را متحول کرد. یونی سواپ با حذف واسطه‌ها به کاربران اجازه مستقیم معامله توکن ERC-20 را از طریق کیف پولشان می‌دهد. مدل منحصر به فرد بازارساز خودکار از قراردادهای هوشمند برای تسهیل معاملات استفاده می‌کند.

این نقدینگی غیرمتمرکز امکان معامله مستمر و تعیین قیمت را فراهم می‌کند. محبوبیت Uniswap به دلیل سادگی، کارمزدهای پایین و ماهیت بدون مجوز آن افزایش یافت و به هر کسی اجازه داد تا به یک ارائه دهنده نقدینگی تبدیل شود. Uniswap به عنوان پیشگام در DeFi، چشم انداز امور مالی غیرمتمرکز را متحول کرده است.

سوشی ‌سواپ (Sushiswap)

سوشی سواپ یک پروتکل نقدینگی غیر متمرکز است که روی بلاک چین اتریوم ساخته شده است. این پروتکل به کاربران اجازه تامین نقدینگی و معامله برای توکن‌های مختلف را از طریق قرارداد هوشمند صادر می‌کند. یک ویژگی منحصر به فرد سوشی سواپ این است که از AMM استفاده می‌کند و به کاربران این امکان را می‌دهد که در برابر تامین نقدینگی جفت توکن‌ها، پاداش دریافت کنند.

Sushiswap با مدل حاکمیت مبتنی بر جامعه خود در فضای DeFi محبوبیت پیدا کرده است و یک رابط کاربر پسند ارائه می‌دهد و کاربران را با فرصت‌های ییلد فارمینگ تشویق می‌کند. به عنوان یک پروتکل پیشرو نقدینگی، Sushiswap به نوآوری و کمک به رشد مالی غیرمتمرکز ادامه می‌دهد. 

پنکیک‌ سواپ (PancakeSwap)

پنکیک‌ سواپ یک صرافی غیرمتمرکز و پروتکل نقدینگی است که روی زنجیره هوشمند بایننس ساخته شده است. این پلتفرم امکان تامین نقدینگی و معامله برای توکن‌های مختلف را فراهم می‌سازد. PancakeSwap با بهره‌گیری از بازارسازان خودکار (AMM) نیاز به سفارشات سنتی را از بین می‌برد. کاربران می‌توانند با قرار دادن توکن‌های خود در استخرهای نقدینگی، کارمزد و پاداش دریافت کنند.

کیک توکن محلی پروتکل پنکیک سواپ نقش حیاتی در تشویق شرکت‌کنندگان و حکمرانی ایفا می‌کند. PancakeSwap با کارمزدهای پایین و تراکنش‌های سریع خود به عنوان جایگزینی کاربرپسند و مقرون به صرفه برای سایر صرافی‌های غیرمتمرکز تبدیل شده است.

کرو فایننس (Curve Finance)

Curve Finance یک پروتکل نقدینگی است که بر پایه اتریوم ایجاد شده و به بهبود معاملات استیبل‌کوین‌ها می‌پردازد. با استفاده از بازارسازان خودکار (AMM) و لغزش کم، Curve معامله کارامد و مقرون به صرفه استیبل‌کوین‌ها را با حداقل ضرر ناپایدار ارائه می‌دهد. طراحی خاص آن به نیازهای کاربران DeFi پاسخ می‌دهد، به‌ویژه کسانی که در زمینه ییلد فارمینگ و استراتژی‌های معاملاتی برای استیبل‌کوین‌ها فعالیت دارند.

الگوریتم‌های خلاقانه Curve و استخرهای نقدینگی عمیق، با دقت بالا معاملات استیبل‌کوین را تضمین می‌کنند. این امر باعث محبوبیت استیبل‌ کوین‌ها در بین معامله‌گرانی که به دنبال معاملات با کمترین ریسک و لغزش کم در اکوسیستم مالی غیرمتمرکز هستند، می‌شود.

بالانسر (Balancer)

پروتکل نقدینگی Balancer یک پلتفرم مالی غیرمتمرکز (DeFi) است که مدیریت خودکار پرتفوی و تامین نقدینگی را فراهم می‌کند. این پلتفرم به کاربران اجازه می‌دهد با توکن‌های متعدد به ایجاد و مدیریت استخرهای نقدینگی بپردازند. هم‌چنین امکان تخصیص دارایی‌های پویا را فراهم می‌کند.

این پروتکل همچنین از مبادله توکن پشتیبانی می‌کند و ارائه‌دهندگان نقدینگی را از طریق کارمزد و پاداش توکن تشویق می‌کند. رویکرد نواورانه Balancer انعطاف‌پذیری و کارایی بیشتری را ارائه می‌دهد و کاربران را قادر می‌سازد تا در مبادلات غیرمتمرکز شرکت کنند و بازده خود را به حداکثر برسانند و در عین حال کنترل دارایی‌های خود را حفظ کنند.

اهمیت استخرهای نقدینگی در دیفای

هر معامله‌گر باتجربه ای در ارزهای دیجیتال می‌تواند در مورد خطرات و مشکلات ورود به بازاری با نقدینگی کم به شما بگوید. حال این نقدینگی کم می‌تواند مرتبط با یک ارز دیجیتال با سقف پایین یا یک سهام کم ارزش باشد. لغزش قیمت هنگام تلاش برای ورود یا خروج از هر معامله‌ای نگران کننده خواهد بود. لغزش، تفاوت بین قیمت مورد انتظار یک معامله و قیمتی است که در آن انجام می‌شود. لغزش در دوره‌هایی با نوسانات بیشتر رایج است. زمانی که یک سفارش بزرگ اجرا می‌شود اما حجم کافی در قیمت انتخاب‌شده برای حفظ اختلاف قیمت پیشنهادی وجود ندارد، لغزش رخ می‌دهد.

قیمت سفارش بازار که در مواقع نوسانات بالا یا حجم کم در مدل دفتر سفارش سنتی استفاده می‌شود، با اسپرد پیشنهاد و تقاضای (bid-ask) اوردر بوک برای یک جفت معاملاتی، تعیین می‌شود.

این بدان معناست که قیمت سفارش بازار، نقطه میانی بین آنچه فروشندگان مایل به فروش دارایی هستند و قیمتی است که خریداران مایل به خرید آن هستند. با این حال، نقدینگی پایین می‌تواند لغزش بیشتری را به همراه داشته باشد و قیمت معاملاتی اجرا شده می‌تواند بسیار بیشتر از قیمت سفارش اصلی بازار باشد، بسته به اسپرد پیشنهاد و تقاضا برای دارایی در هر زمان معین.

استخرهای نقدینگی با ارائه انگیزه به کاربران از طریق دریافت سهمی از کارمزد معاملات، به حل مشکل بازارهای غیرنقدینگی می‌پردازند تا خود کاربران برای ارائه نقدینگی رمزارزی وارد شوند. این هدف اصلی استخرهای نقدینگی است.

معامله با پروتکل‌های استخر نقدینگی مانند Balancer یا Uniswap نیازی به تطابق خریدار و فروشنده ندارد. این بدان معناست که کاربران می‌توانند به سادگی توکن‌ها و دارایی‌های خود را با استفاده از نقدینگی معامله کنند. این موضوع توسط کاربران ارائه می‌شود و از طریق قراردادهای هوشمند انجام می‌شود.

انواع استخرهای نقدینگی

چندین نوع Liquidity Pool وجود دارد که در دیفای استفاده می‌شود هر کدام از این استخرها ویژگی‌ها و مزایای خاص خود را دارند که به برخی از رایج‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم. شایان ذکر است که برخی از پلتفرم‌های DeFi ممکن است از ترکیبی از انواع مختلف استخرهای نقدینگی استفاده کنند تا بهترین تجربه معاملاتی ممکن را برای کاربران خود فراهم کنند.

استخر محصولات ثابت: رایج‌ترین نوع استخرهای نقدینگی، استخرهای محصولات ثابت هستند و از یک الگوریتم AMM برای حفظ یک محصول ثابت بین دو توکن در استخر استفاده می‌کنند. این بدان معنی است که با خرید یک توکن، قیمت آن افزایش می‌یابد و قیمت توکن دیگر کاهش می‌یابد و محصول ثابت باقی می‌ماند.

استخرهای جمع ثابت: این استخرها از یک الگوریتم AMM برای حفظ مجموع ثابت دو توکن در استخر استفاده می‌کنند. در واقع در این استخر با خرید یک توکن، قیمت آن افزایش می‌یابد و قیمت توکن دیگر نیز افزایش می‌یابد و مجموع ثابت را حفظ می‌کند.

استخرهای هیبریدی: این استخرها عناصر هر دو محصول ثابت و جمع ثابت را ترکیب می‌کنند و می‌توانند برای برآوردن نیازهای خاص سفارشی شوند.

استخرهای پویا: این استخرها از یک الگوریتم AMM استفاده می‌کنند که قیمت گذاری را بر اساس حجم معاملات تنظیم می‌کند که می‌تواند به کاهش لغزش قیمت و بهبود نقدینگی کمک کند.

استخرهای وزن‌دار: این استخرها از سیستم وزن‌دهی برای تنظیم قیمت بر اساس نقدینگی هر توکن در استخر استفاده می‌کنند. این مدل می‌تواند به جلوگیری از زیان ناپایدار برای تامین‌کنندگان نقدینگی کمک کند.

هر نوع استخر نقدینگی مزایا و معایب خود را دارد و انتخاب استخر به نیازهای خاص معامله‌گران و تامین‌کنندگان نقدینگی بستگی دارد. یک برنامه نویس قرارداد هوشمند می‌تواند به طراحی و پیاده سازی استخرهای نقدینگی سفارشی که نیازهای خاص را برآورده می‌کند، کمک کند.

مشاهده قیمت لحظه‌ای و خرید کاو در صرافی آنلاین ارزدیجیتال

Liquidity Pool چه مزیتی دارد؟

استخرهای نقدینگی برای تامین‌کنندگان نقدینگی و معامله‌گران مزایای مختلفی فراهم می‌کنند که آن‌ها را به یکی از اجزای حیاتی اکوسیستم DeFi تبدیل می‌کند. در اینجا تعدادی از مزایای اساسی آورده شده است:

افزایش نقدینگی

استخرهای نقدینگی چندین مزیت از جمله توانایی افزایش نقدینگی را ارائه می‌دهند. این استخرها به شرکت‌کنندگان اجازه می‌دهند تا دارایی‌های خود را به اشتراک بگذارند و مجموعه‌ای از وجوه در دسترس را برای معاملات ایجاد کنند.

این تجمیع نقدینگی عمق بازار را افزایش می‌دهد و تضمین می‌کند که وجوه کافی برای انجام معاملات وجود دارد و شاهد کاهش خطر افت قیمت خواهیم بود. علاوه بر این، استخرهای نقدینگی با حذف محدودیت‌های دفتر سفارش، کارایی بازار را ارتقا می‌دهند. شرکت‌کنندگان به جای تکیه بر تطابق سفارش، می‌توانند مستقیما از نقدینگی ادغام شده معامله کنند.

این فرایند ساده، سرعت تراکنش را افزایش داده و هزینه‌ها را کاهش می‌دهد. به طور خلاصه، استخرهای نقدینگی افزایش نقدینگی، عمیق‌تر کردن عمق بازار، بهبود کارایی و غلبه بر محدودیت‌های سیستم‌های دفتر سفارش سنتی را فراهم می‌کنند.

کاهش موانع ورود

Liquidity Pool دسترسی به بازارهای مالی را با اجازه دادن به هر کسی بدون در نظر گرفتن پیشینه اقتصادی یا موقعیت جغرافیایی آن‌ها برای شرکت در آن امکان‌پذیر ساختند.

با استخرهای نقدینگی، دسترسی به شدت افزایش می‌یابد، زیرا سرمایه‌گذاران خرد می‌توانند بدون مواجهه با محدودیت‌های موجود در بازارهای سنتی به بازارهای مالی بپیوندند. علاوه بر این، ماهیت بدون مجوز این استخرها، نیاز به واسطه‌ها یا فرایندهای طولانی تأیید را از بین می‌برد و افراد را قادر می‌سازد تا مستقیما با بازار درگیر شوند.

این موضوع به سرمایه‌گذاران خرد قدرت می‌دهد تا به طور فعال نقدینگی را به اشتراک بگذارند، پاداش کسب کنند و در امور مالی غیرمتمرکز سهیم شوند و آن را تقویت کنند.

کسب درامد غیرفعال

استخراج نقدینگی و مشوق‌ها اجزای جدایی‌ناپذیر استخرهای نقدینگی هستند که مزایای بسیاری را ارائه می‌دهند. آن‌ها به مفهوم ییلد فارمینگ دامن می‌زنند و شرکت‌کنندگان را قادر می‌سازند تا با ارائه نقدینگی به پلتفرم‌های غیرمتمرکز درامد غیرفعالی کسب کنند.

برنامه‌های استخراج نقدینگی، کاربران را تشویق می‌کند تا توکن‌های خود را در این استخرها مشارکت دهند و به آن‌ها توکن‌های اضافی را به عنوان جبران، پاداش می‌دهند. این رویکرد نقدینگی کافی را برای پلتفرم تضمین می‌کند و مشارکت جامعه را تقویت می‌کند.

با مشارکت فعالانه در استخرهای نقدینگی، افراد به ذینفعان اکوسیستم تبدیل می‌شوند و منافع خود را با موفقیت پلتفرم هماهنگ می‌کنند.

مشاهده قیمت لحظه‌ای و خرید ای آی دوج در صرافی آنلاین ارزدیجیتال

استخر نقدینگی چه معایبی دارد؟

با اینکه استخرهای نقدینگی مزایای زیادی دارند، اما با خطرات و محدودیت‌هایی نیز همراه هستند که معامله‌گران و ارائه‌دهندگان نقدینگی باید به آن‌ها توجه کنند. در اینجا به برخی از خطرات و محدودیت‌های آن اشاره می‌کنیم.

از دست دادن سرمایه

اگر قیمت توکن‌ها در استخر به طور چشمگیری تغییر کند، ارائه‌دهندگان نقدینگی ممکن است در معرض خطر زیان ناپایدار قرار بگیرند. این ممکن است زمانی رخ دهد که قیمت یک توکن در استخر نسبت به دیگر توکن‌ها به طور قابل توجهی افزایش یا کاهش یابد، که منجر به ضرر ارائه‌دهنده نقدینگی خواهد شد.

خطرات قرارداد هوشمند

استخرهای نقدینگی با استفاده از قراردادهای هوشمند اجرا می‌شوند که ممکن است در برابر مشکلاتی مانند هک آسیب‌پذیر باشند. این آسیب‌پذیری ممکن است به از دست رفتن وجوه برای تامین‌کنندگان نقدینگی یا معامله‌گران منجر شود.

نقدینگی محدود

در حالی که استخرهای نقدینگی مشکل نقدینگی را برای معامله‌گران حل کردند، ممکن است همچنان نقدینگی محدودی در مقایسه با مبادلات متمرکز داشته باشند. این موضوع می‌تواند انجام معاملات بزرگ یا معاملات برای توکن‌های با محبوبیت کمتر را دشوار کند.

لغزش قیمت

در حالی که استخرهای نقدینگی می‌توانند لغزش قیمت را در مقایسه با معاملات مستقیم در بازار کاهش دهند، اما اگر عمق استخر برای انجام یک معامله بزرگ، کافی نباشد، لغزش همچنان ممکن است رخ دهد.

استخرهای نقدینگی رویکردی خلاقانه در دنیای کریپتو

در مراحل اولیه DeFi، صرافی‌های غیرمتمرکز هنگام تلاش برای مدل‌سازی بازارسازان سنتی از مشکلات نقدینگی بازار کریپتو رنج می‌بردند. استخرهای نقدینگی با تشویق کاربران به ارائه نقدینگی به جای تطبیق فروشنده و خریدار در دفترچه سفارش، به رفع این مشکل کمک کردند. این یک راه حل قدرتمند و غیرمتمرکز برای نقدینگی در DeFi ارائه کرد و در باز کردن قفل رشد بخش DeFi موثر بود. ناستخرهای نقدینگی راه جدیدی را برای ارائه نقدینگی غیرمتمرکز به صورت الگوریتمی از طریق استخرهای جفت دارایی با انگیزه و سرمایه توسط کاربر به ارمغان آورد.

پرسش‌های متداول درباره استخرهای نقدینگی و نحوه عملکرد آن‌ها