بازارساز خودکار چیست؟ آینده‌ای بدون واسطه در معاملات ارزهای دیجیتال

بازارسازان خودکار (AMM) بخشی از اکوسیستم مالی غیرمتمرکز (DeFi) هستند. آن‌ها به جای بازار سنتی خریداران و فروشندگان، امکان معامله دارایی‌های دیجیتال را به صورت خودکار و بدون مجوز با استفاده از استخرهای نقدینگی فراهم می‌کنند. کاربران AMM استخرهای نقدینگی را با توکن‌های رمزنگاری عرضه می‌کنند که قیمت آن‌ها با یک فرمول ریاضی ثابت تعیین می‌شود. استخرهای نقدینگی ابزار مهمی در اکوسیستم DeFi هستند و می‌توان آن‌ها را برای اهداف مختلف بهینه کرد. در این مقاله از صرافی ارز دیجیتال او ام پی فینکس پاسخ برخی سوالات شما مانند بازارساز خودکار چیست و چه مزیتی دارد، را خواهیم داد و نحوه عملکرد AMM را مورد بررسی قرار می‌دهیم.

پادکست بازارساز خودکار چیست؟

بازار ساز خودکار چیست؟

بازارساز خودکار یا همان AMM مخفف عبارت Automated Market Makers است. در صرافی‌های متمرکز، سفارش‌های خرید و فروش کاربران در دفتر سفارش یا همان Order Book ثبت می‌شود. صرافی‌های متمرکز به عنوان یک واسط، معاملات بین خریداران و فروشندگان را انجام می‌دهند. اما در صرافی‌های غیرمتمرکز که به دارایی‌های کاربران دسترسی ندارند، چگونه سفارش‌ها انجام می‌شود؟ در اینجا، روش بازارساز خودکار یا AMM مورد استفاده قرار می‌گیرد.

صرافی‌های متمرکز تحت نظارت گروه‌های مختلف عمل می‌کنند و دسترسی مستقیم به دارایی‌های کاربران دارند، این امر با ویژگی‌ اصلی ارزهای دیجیتال در تضاد است. در مقابل، صرافی‌های غیرمتمرکز یا DEX، بدون نگهداری دارایی‌های کاربران در کیف پول‌های امانی و بدون الزامات احراز هویت، امکان معامله مستقیم ارزهای دیجیتال را فراهم می‌کنند. این نوع صرافی‌ها در تامین نقدینگی و تعیین قیمت ارز دیجیتال موثر هستند.

عملکرد بازارساز خودکار

بازارسازهای خودکار به یک راه‌حل اساسی برای معامله دارایی‌ها در اکوسیستم DeFi تبدیل شده‌اند. در واقع AMM یک فرمول ریاضی ساده است که می‌تواند اشکال مختلفی داشته باشد. رایج‌ترین فرمول توسط ویتالیک بوترین خالق اتریوم به صورت زیر پیشنهاد شده است:

tokenA_balance (p) * tokenB_balance (p) = k

و توسط Uniswap تبدیل به فرمول زیر شد که محبوبیت زیادی پیدا کرد.

x * y = k

در این فرمول x و y تعداد واحدهای دو ارز مختلف در یک استخر هستند و k مقدار ثابتی نشان داده می‌شود به این معنی که تعادل ثابتی از دارایی‌ها وجود دارد که قیمت توکن‌ها را در استخر نقدینگی تعیین می‌کند.

نحوه ایجاد تعادل در یک استخر نقدینگی

به عنوان مثال، اگر یک AMM دارای اتر (ETH) و بیت کوین (BTC)، باشد، هر بار که اتریوم خریداری می‌شود، قیمت اتریوم افزایش می‌یابد زیرا اتریوم کمتری نسبت به قبل از خرید در استخر وجود دارد. برعکس، قیمت بیت کوین کاهش می‌یابد، زیرا BTC بیشتری در استخر وجود دارد.

در نتیجه استخر در تعادل ثابت باقی می‌ماند، جایی که مقدار کل ETH در استخر همیشه با ارزش کل BTC در استخر برابر است. تنها زمانی که تامین‌کنندگان نقدینگی جدید به آن بپیوندند، اندازه استخر گسترش می‌یابد. از نظر بصری، قیمت توکن‌ها در یک استخر AMM از منحنی تعیین شده توسط فرمول پیروی می‌کند.

در حالت تعادل ثابت، خرید یک اتریوم، قیمت اتریوم را اندکی در امتداد منحنی افزایش می‌دهد و فروش یک اتریوم، قیمت اتریوم را اندکی در طول منحنی کاهش می‌دهد. برعکس قیمت بیت کوین در استخر ETH-BTC اتفاق می‌افتد.

مهم نیست که قیمت چقدر نوسان می‌کند، در نهایت بازگشتی به حالت تعادل وجود خواهد داشت که منعکس‌کننده قیمت نسبتا دقیق بازار است. اگر قیمت AMM بیش از حد از قیمت‌های بازار در سایر صرافی‌ها فاصله داشته باشد، این مدل معامله‌گران را تشویق می‌کند تا از تفاوت قیمت‌های بین AMM و صرافی‌های ارزهای خارجی استفاده کنند تا زمانی که دوباره تعادل برقرار شود.

مشاهده قیمت لحظه ای و خرید بیت کوین در صرافی ارزدیجیتال

مثالی از نحوه عملکرد بازارساز خودکار

با استفاده از نمونه‌ای از یک معامله، عملکرد فرمول بازارسازی خودکار را شرح می‌دهیم.

فرض کنید در یک استخر نقدینگی، تعداد ۱۰ واحد کوین A و ۲۰ واحد کوین B وجود دارد و هر واحد کوین A با قیمت ۵ واحد کوین B قابل مبادله است. به‌طور کلی، در اینجا X نشان‌دهنده کوین A و Y نشان‌دهنده کوین B می‌باشد و K عدد ثابتی است که برابر X ضربدر Y می‌شود.

حال فرض کنید شخصی می‌خواهد ۱۰ واحد کوین B را به کوین A تبدیل کند. برای این کار، او ۱۰ واحد کوین B را به استخر نقدینگی واریز می‌کند. این عمل باعث افزایش تعداد کوین A به ۱۲ واحد و کاهش تعداد کوین B به ۱۸ واحد می‌شود.

حالا برای حفظ تعادل استخر، محاسبات مجدد انجام می‌شود. مقدار K باید ثابت بماند، پس طبق فرمول X ضربدر Y، تعداد کل واحدها برابر ۱۲ ضربدر ۱۸ برابر ۲۱۶ می‌شود. با توجه به این مقدار، می‌توان محاسبه کرد که تعداد جدید کوین A بعد از معامله برابر با ۱۰٫۶ واحد و تعداد کوین B برابر با ۱۶٫۴ واحد است. در این معامله، قیمت هر واحد کوین A به ۴٫۸۴ واحد کوین B تغییر کرده است.

مزایای استفاده از AMM چیست؟

بازارسازان خودکار با مزایایی که دارند کاربران و سرمایه‌گذاران زیادی را از سراسر جهان را به خود جلب کرده‌اند. AMM چشم‌انداز معاملات ارزهای دیجیتال را متحول کرده است. در ادامه مزیت بازارسازخودکار و اهمیت آن در امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) را بررسی می‌کنیم.

تامین نقدینگی

بازارساز خودکار به کاربران قدرت می‌دهد تا به تامین‌کنندگان نقدینگی تبدیل شوند، که نقشی حیاتی در اکوسیستم ارزهای دیجیتال دارند. کاربران می‌توانند دارایی‌های خود را به استخرهای نقدینگی، ذخایر ارزهای دیجیتال مدیریت شده توسط قراردادهای هوشمند، انتقال دهند. با سپرده‌گذاری دارایی‌های خود در این استخرها، کاربران عملا به بازارسازان تبدیل می‌شوند و معامله دارایی‌ها را آسان‌تر می‌کنند.

مدل قیمت‌گذاری ثابت

مدل قیمت‌گذاری ثابت یک مفهوم اساسی است که توسط AMMها برای تسهیل معاملات و حفظ نقدینگی در صرافی‌های غیرمتمرکز استفاده می‌شود.

دسترسی

یکی از مزایای قابل توجه بازارسازان خودکار، فراگیر بودن آن‌ها است. هر کسی با داشتن کیف پول ارز دیجیتال و دسترسی به اینترنت می‌تواند در معاملات ارزهای دیجیتال از طریق AMM شرکت کند.

حذف واسطه‌های سنتی

AMMها نیاز به واسطه‌های سنتی مانند صرافی‌های متمرکز را از بین می‌برند. کاربران می‌توانند به صورت مستقیم از طریق کیف پول خود معامله کنند و کارمزدها و ریسک‌های طرف مقابل مرتبط با واسطه‌های شخص ثالث را کاهش دهند.

نقدینگی برای ارزهای دیجیتال با محبوبیت کم‌تر

AMMها حتی برای دارایی‌هایی با محبوبیت کم‌تر که حجم کمی دارند و ممکن است در صرافی‌های متمرکز به راحتی در دسترس نباشند، نقدینگی ارائه می‌دهند. این مزیت برای کاربرانی که علاقه‌مند به معاملات ارزهای دیجیتال خاص و جدید هستند، مطلوب است.

رشد DeFi

بازارساز خودکار نقش مهمی در رشد امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) ایفا کرده است. آن‌ها برای پروتکل‌ها و برنامه‌های مختلف DeFi اساسی هستند، وام‌دهی، وام‌گیری، ییلد فارمینگ و موارد دیگر را تسهیل می‌کنند.

مشاهده قیمت لحظه ای و خرید ترون در صرافی ارزدیجیتال

بهترین AMM برای معاملات ارز دیجیتال

از جمله AMMهای معروف می‌توان به مواردی مانند Uniswap، SushiSwap، PancakeSwap و Curve اشاره کرد. هرکدام از آن‌ها ویژگی‌های منحصربه‌فرد و دارایی‌های پشتیبانی شده‌ای را دارند که در ادامه آن‌ها را به صورت مختصر بررسی می‌کنیم.

Uniswap: در این پلتفرم، شما قادر خواهید بود جفت‌های توکن ERC-20 را با نسبت ۵۰/۵۰ در استخر نقدینگی ایجاد کنید. کارشناسان بازار یونی‌سواپ این را یک بازارساز خودکار پایدار در اتریوم تشخیص می‌دهند.

Curve: در اینجا، شما می‌توانید معاملات پرکاربرد را با کم‌ترین نرخ‌ها مشاهده کنید. اگر تمایل به ایجاد استخرهای نقدینگی دارید که دارایی‌های مشابه دیگری دارند، Curve بهترین انتخاب برای شماست. در این صرافی، مشکلات مربوط به نقدینگی محدود نیز وجود ندارد.

SushiSwap: یک صرافی غیرمتمرکز است که از کد منبع یونی‌سواپ الهام گرفته و به کاربران امکان می‌دهد در استخرهای نقدینگی شرکت کرده و توکن‌های ERC-20 را مبادله کنند. این پلتفرم از توکن خود به نام SUSHI برای انجام معاملات و حفظ انگیزه کاربران استفاده می‌کند.

PancakeSwap: یک صرافی غیرمتمرکز است که بر روی شبکه Binance Smart Chain (BSC) مستقر شده و امکان تبادل توکن‌های BEP-20 را برای کاربران فراهم می‌کند. این صرافی از توکن خود به نام CAKE استفاده می‌کند و امکان کسب درآمد از استخرهای نقدینگی و شرکت در فعالیت‌های مختلف DeFi را به کاربران ارائه می‌دهد.

نقش تامین‌کنندگان نقدینگی در AMM

بازارسازان خودکار برای عملکرد صحیح نیاز به نقدینگی دارند. استخرهایی که بودجه کافی ندارند در معرض از بین رفتن هستند. برای کاهش این خطر، بازارسازان خودکار، کاربران را تشویق می‌کنند که دارایی‌های دیجیتال را در استخرهای نقدینگی سپرده‌گذاری کنند تا سایر کاربران بتوانند با این وجوه معامله کنند. به عنوان مشوق، پروتکل به تامین‌کنندگان نقدینگی (LPs) با کسری از کارمزد پرداخت شده در تراکنش‌های انجام شده در استخر پاداش می‌دهد. به عبارت دیگر، اگر سپرده شما ۱٪ از نقدینگی قفل شده در یک استخر را نشان دهد، یک توکن LP دریافت خواهید کرد که نشان دهنده ۱٪ از کارمزد تراکنش انباشته آن استخر است. هنگامی که یک تامین‌کننده نقدینگی می‌خواهد از یک استخر خارج شود، توکن LP خود را بازخرید می‌کند و سهم خود را از کارمزد تراکنش دریافت می‌کند.

علاوه بر این، AMM‌ها توکن‌های حاکمیتی را برای LPها و همچنین معامله‌گران صادر می‌کنند. همانطور که از نام آن پیداست، یک توکن حاکمیتی به دارنده این امکان را می‌دهد که در مورد مسائل مربوط به حاکمیت و توسعه پروتکل AMM، حق رای داشته باشد.

ضرر ناپایدار چیست؟

ضرر ناپایدار یکی از خطرات و معایب استخرهای نقدینگی است. این مشکل زمانی پیش می‌آید که قیمت دارایی‌های ادغام شده در حال نوسان باشد. آن زمان که قیمت دارایی ادغام شده از قیمتی که وجه را در آن سرمایه‌گذاری کرده است فاصله بگیرد، یک فرد یا شرکت پشتیبان (LP) به صورت خودکار ضرر می‌بیند. هر چقدر نوسانات قیمت بیشتر باشد، ضرر بیشتری به LP وارد می‌شود. این زیان‌ها معمولا بر استخرهایی که دارای ارزهای دیجیتال ناپایدار هستند، تاثیر می‌گذارد.

با این حال، این ضرر ناپایدار است؛ زیرا احتمال بازگشت نسبت قیمت وجود دارد. زیان فقط زمانی دائمی می‌شود که LP وجوه مربوطه را قبل از بازگشت نسبت قیمت برداشت کند. همچنین، درآمدهای بالقوه که از کارمزد تراکنش‌ها و سهام توکن LP به دست می‌آید، تا حدودی این زیان‌ها را جبران می‌کند.

آینده بازارسازهای خودکار

با گسترش رو به رشد فناوری بلاک‌ چین و افزایش استفاده از صرافی‌های غیرمتمرکز، بازارسازهای خودکار در آینده نقش بسیار مهمی در فعالیت‌های مالی خواهند داشت. این بازارسازها با استفاده از الگوریتم‌های پیچیده و هوش مصنوعی، امکان تعیین قیمت و ایجاد نقدینگی را برای انواع دارایی‌ها در صرافی‌های غیرمتمرکز فراهم می‌کنند. آینده این بازارسازها در بهبود نوعی تعادل بازار و ایجاد شرایطی بهتر برای معاملات بدون واسطه، کمک می‌کند. همچنین، با توجه به پویایی و نوسانات بازارهای رمزارز، انتظار می‌رود که بازارسازهای خودکار با استفاده از الگوریتم‌های هوش مصنوعی پیشرفته، بهبودهای چشمگیری در تنظیمات و عملکرد خود ایجاد کنند تا شاهد استحکام و پایداری در بازار ارز دیجیتال باشیم.

سوالات پرتکرار در مورد بازارساز خودکار و نحوه عملکرد آن‌ها