دلایل ریزش (Market Crash) چیست و چه تفاوتی با اصلاح قیمت (Correction) دارد؟

دنیای ارزهای دیجیتال از زمان آغاز به کار بیت کوین در سال ۲۰۰۹، شاهد رشد و نوسان قابل توجهی بوده‌است. دو اصطلاح رایجی که برای توصیف این نوسانات استفاده می‌شوند عبارتند از ریزش بازار (Market Crash) و اصلاح قیمت (Correction).  درک دقیق این دو اصطلاح نه تنها به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا تصمیمات بهتری بگیرند، بلکه از جنبه‌های اقتصادی و روانی نیز اهمیت زیادی دارد.  این مقاله به بررسی جامع این دو مفهوم، تفاوت‌‌ها، علل وقوع و اقداماتی که سرمایه گذاران در مواجهه با بازار خرسی باید انجام دهند، می‌پردازیم.

ریزش Market Crash چیست؟

ریزش بازار، کاهش شدید و سریع قیمت‌ها در بازارهای مالی است که معمولاً در یک بازه زمانی کوتاه (چند روز یا چند ساعت) اتفاق می‌افتد. سقوط قیمت می‌تواند در اثر عوامل مختلفی از جمله ترس معامله‌گران، رویدادهای اقتصادی منفی، یا تغییرات سیاسی رخ دهد. این نوع افت‌ قیمت معمولا با وحشت و نگرانی سرمایه‌گذاران همراه است که می‌تواند به فروش انبوه و خروج دارایی‌ها از بازار منجر شود.

اصلاح Correction چیست؟

اصلاح قیمت به کاهش ملایم‌تر و تدریجی قیمت‌ها در بازارهای مالی اشاره دارد که به عنوان بخشی طبیعی از چرخه بازار شناخته می‌شود. اصلاح معمولاً پس از یک روند صعودی رخ می‌دهد و باعث حفظ تعادل عرضه و تقاضا می‌شود. به بیان دیگر، این افت قیمت نشانه تثبیت است و از ایجاد حباب‌های قیمتی جلوگیری می‌کند. بسیاری از سرمایه‌گذاران از اصلاح قیمت به عنوان فرصتی برای خرید دارایی‌ها با قیمت‌های کمتر استفاده می‌کنند.

مشاهده قیمت لحظه‌ای و خرید ترون

مقایسه ریزش بازار و اصلاح قیمت

بازار ارزهای دیجیتال، به نوسانات سریع قیمت در مقایسه با سایر بازارها شناخته می‌شود. همانطور که از بازار سبز رنگ و گاوی اغلب سرمایه گذاران سودهای چشم گیری بدست می‌آورند، در زمان بازار قرمز رنگ و خرسی نیز بسیاری از سرمایه گذاران متحمل زیان‌های جبران ناپذیری می‌شوند. بنابراین شناخت چرخه بازار و دلایل ریزش بازار از مهم‌ترین اصول معامله‌گری در بازار کریپتو است. افت قیمت را می‌توان به دو نوع اصلی طبقه بندی کرد: سقوط (Market Crash) و اصلاح (Correction). در حالی که هر دو روندهای نزولی در بازار هستند، اما از نظر شدت، مدت زمان و علل ایجاد متفاوت هستند. 

• میزان افت قیمت: هنگامی که بازار شروع به ریزش می‌کند، حرکت قیمت شدیدتر و سریع‌تر است، در حالی که اصلاح قیمت به صورت تدریجی و آرام اتفاق می‌افتد و معمولا عمق زیادی ندارد. 
• دوره زمانی: Market Crash اغلب به صورت ناگهانی در مدت زمان چند ساعت تا چند روز رخ می‌دهد، اما Correction ممکن است طی چند هفته یا حتی چند ماه ادامه یابد.
• دلایل: سقوط قیمت معمولاً ناشی از عوامل بحرانی و غیرمنتظره است؛ ولی اصلاح قیمت بیشتر به عنوان بخشی از چرخه عادی بازار در نظر گرفته می‌شود.

آشنایی با بازار خرسی (Bear Market)

در بازار ارز دیجیتال، بازار خرسی به دوره‌هایی اشاره دارد که قیمت ارز دیجیتال به صورت مداوم و قوی افت می‌کند. اصطلاح “Bear” از رفتار خرس گرفته شده است که به سمت پایین با پنجه‌هایش ضربه می‌زند، نمادی از حرکت نزولی بازار است. زمانی که روند بازار نزولی می‌شود، قیمت بیش از ۲۰٪ از اوج خود فاصله می‌گیرد و اعتماد سرمایه‌گذاران به بازار کاهش می‌یابد. در نتیجه، بسیاری از سرمایه‌گذاران به خصوص کسانی که تجربه کمتری دارند، دارایی‌های خود را به سرعت و با ترس از کاهش بیشتر قیمت‌ها می‌فروشند. رسانه‌ها و تحلیل‌گران اغلب در طول بازار خرسی به انتشار اخبار منفی و تحلیل‌های بدبینانه می‌پردازند که در روانشناسی بازار تاثیرگذار است. 

استراتژی معامله در بازار نزولی

در بازار نزولی، استفاده از استراتژی‌های مناسب می‌تواند به معامله‌گران کمک کند تا هم سرمایه خود را حفظ کنند و هم از ریزش بازار سود ببرند. در این بخش از مقاله به برخی از استراتژی‌ها برای جلوگیری از ضرر و افزایش سودآوری در بازار خرسی می‌پردازیم:

تنوع‌بخشی (Diversification)

یکی از اصول اصلی مدیریت ریسک، تنوع‌بخشی به سبد سرمایه‌گذاری است. سرمایه‌گذاری در انواع مختلف ارزهای دیجیتال از جمله ارزهای برتر بازار، ارزهای دیفای، ارزهای هوش مصنوعی، ارزهای گیمفای، میم کوین‌ها و دسته بندی‌های دیگر سبب افزایش تنوع پرتفوی شما شده و ریسک ناشی از کاهش قیمت یک ارز خاص را کاهش می‌دهد.  

سرمایه‌گذاری در استیبل کوین‌ها (Stable coins)

در زمان بازار خرسی، سرمایه‌گذاران معمولا به سمت دارایی‌های امنی تمایل پیدا می‌کنند که در مقابل نوسانات بازار مقاوم‌تر هستند. استیبل‌کوین‌ ارزهای دیجیتالی است که ارزش آن‌ها به یک دارایی ثابت مثل دلار آمریکا متصل بوده و خرید و نگهداری آن‌ها می‌تواند از کاهش ارزش سرمایه شما جلوگیری کند.

مشاهده قیمت لحظه‌ای و خرید تتر

پوزیشن شورت (Short Selling)

پوزیشن فروش (Short) یک استراتژی است که در آن معامله‌گر پیش‌بینی می‌کند که قیمت یک دارایی کاهش خواهد یافت و از این ریزش قیمت سود می‌برد. به بیان ساده، معامله‌گر مقدار مشخصی از یک ارز را قرض می‌گیرد و آن را در اوج قیمت می‌فروشد، سپس در قیمت پایین‌تر دوباره خریداری می‌کند تا قرض خود را برگرداند و بدین ترتیب از اختلاف قیمت سود می‌کند. این استراتژی به همان اندازه که پتانسیل سود بسیار بالایی را برای معامله گران فراهم می‌کند، ریسک زیادی نیز دارد.  زیرا اگر قیمت‌ برخلاف پیش بینی سرمایه‌گذار شروع به افزایش کند، معامله‌گر ممکن است با ضرر مواجه شود و دارایی خود را از دست بدهد. 

برای آشنایی بیشتر با این استراتژی مقاله «مارجین تریدینگ چیست؟» را مطالعه کنید.

خرید پله‌ای (Dollar-Cost Averaging)

این استراتژی شامل خرید منظم و دوره‌ای دارایی‌ها با مقدار ثابتی پول است. به این معنا که به جای خرید یکباره یک دارایی با کل بودجه موجود، به تدریج و در فواصل زمانی منظم، مبلغ ثابتی را برای خرید آن دارایی صرف کنید. در این روش وقتی قیمت دارایی که قبلاً خریده‌‌اید کاهش می‌یابد، با خرید بیشتر در قیمت‌های پایین‌تر، میانگین قیمت خرید خود را کاهش می‌دهید. بنابراین، نوسانات ناشی از ریزش بازار تاثیر کمتری در پرتفوی شما خواهند داشت و پس از رشد مجدد بازار، سود خوبی به سبد ارز دیجیتال خود اضافه خواهید کرد.

دلایل ریزش Market Crash در بازار ارزهای دیجیتال

بازار کریپتو به دلیل ماهیت غیرمتمرکز و پرنوسان آن، به راحتی تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار می‌گیرد که می‌تواند منجر به ریزش قیمت‌ها شود. شناخت این عوامل به تریدرها کمک می‌کند تا بهتر بتوانند نوسانات بازار را پیش‌بینی و مدیریت کنند. برخی از تاثیرگذارترین دلایل ریزش Market Crash به شرح زیر است:

سیاست‌ها و اقدامات نظارتی (Regulatory Actions)

قوانین مالیاتی، اعلام ممنوعیت استخراج، خرید و فروش ارزهای دیجیتال یا حتی محدود کردن دسترسی به صرافی‌ها می‌تواند منجر به ترس و ریزش شدید قیمت‌ها شود. برای مثال، ممنوعیت استخراج ارزهای دیجیتال در چین در سال ۲۰۲۱ تاثیر منفی بزرگی بر بازار داشت. به علاوه، افزایش نظارت و مقررات ضد پولشویی (AML) و احراز هویت(KYC) باعث جلوگیری از فعالیت‌های غیرقانونی و کاهش حجم معاملات در بازار ارزهای دیجیتال می‌شود. سیاست‌های پولی مالی مانند افزایش نرخ بهره توسط بانک‌های مرکزی نیز می‌تواند جذابیت سرمایه‌گذاری در ارزهای دیجیتال را کاهش دهد و باعث افت قیمت‌ بیتکوین و سایر ارزهای دیجیتال شود.

مشکلات امنیتی و هک (Security problems and hacking)

همچنین، مسائل امنیتی و حملات سایبری نقش مهمی در ایجاد ریزش‌های ناگهانی در بازار کریپتو دارند. این مشکلات می‌توانند علاقه سرمایه‌گذاران را به شدت کاهش دهند. هنگامی که یک صرافی ارز دیجیتال هک می‌شود و مقادیر زیادی از ارزهای دیجیتال به سرقت می‌روند و قیمت‌ها به سرعت ریزش می‌کنند. مانند هک صرافی Mt. Gox در سال ۲۰۱۴ که باعث از دست رفتن صدها میلیون دلار بیت‌کوین شد. در مثالی دیگر، هک DAO در سال ۲۰۱۶ نیز منجر به از دست رفتن میلیون‌ها دلار در اتریوم شد.

اخبار منفی و تاثیرات رسانه‌ای (Negative News and Media Influence)

نظرات یا توئیت‌های افراد مشهور و تاثیرگذار مانند ایلان ماسک، نوسانات بزرگی در قیمت ارزهای دیجیتال ایجاد می‌کنند. انتشار شایعات یا اطلاعات غلط نیز می‌تواند به سرعت بازار را تحت تأثیر قرار دهد؛ حتی اگر بعدها تکذیب و یا نادرست بودن آن‌ها ثابت شود.

فشار فروش نهنگ ها (Whale Activity)

فشار فروش از سوی سرمایه‌گذاران بزرگ و نهنگ‌ها (whales) که مقادیر زیادی از یک ارز دیجیتال را در اختیار دارند، موجب ریزش ناگهانی و شکل گیری سطوح عرضه یا مقاومت می‌شود. سرمایه‌گذاران نهادی مانند صندوق‌های سرمایه‌گذاری بزرگ نیز می‌توانند با تغییر استراتژی‌های خود بازار را دستکاری کنند.

مشکلات داخلی پروژه‌ (Ecosystem problems)

در بازار کریپتو ممکن است بعضی‌ها پروژه‌ها نتوانند به وعده‌های خود عمل کنند یا به دلایل مختلف شکست بخورند. خبر ورشکستگی یک شرکت یا پروژه در حوزه ارزهای دیجیتال، کل بازار را تحت تاثیر قرار می‌دهد و  موجب سقوط قیمت می‌شود. لازم به ذکر است که مشکلات تکنیکی در شبکه‌ها مانند عدم توانایی در مقیاس‌پذیری یا ارتقاء‌ نرم‌افزاری می‌تواند به کاهش قیمت‌ همان ارز خاص منجر شود.

مثال‌هایی از ریزش در بازار ارزهای دیجیتال

بازار ارزهای دیجیتال تاریخچه‌ای پر از ریزش‌های شدید را تجربه کرده‌است که این ریزش‌ها می‌توانند ناشی از عوامل مختلفی باشند. در ادامه، به بررسی برخی از نمونه‌های چشمگیر Market Crash در گذشته می‌پردازیم:

سقوط بازار در دوره ویروس کرونا (مارس ۲۰۲۰)

با شروع همه‌گیری ویروس کرونا در اوایل سال ۲۰۲۰، بازارهای جهانی دچار شوک شدیدی شدند و ارزش دارایی‌های مختلف، از جمله ارزهای دیجیتال، به سرعت سقوط کرد. بیت‌کوین در عرض چند روز بیش از نیمی از ارزش خود را از دست داد و به دنبال آن آلت کوین‌ها نیز شاهد روند نزولی بوند. این کاهش شدید ناشی از ترس و عدم اطمینان جهانی بود که باعث شد سرمایه‌گذاران به سرعت دارایی‌های پرریسک‌تر خود را فروخته و از بازار خارج شوند. بدین ترتیب، اقدامات اضطراری و تعطیلی‌های اقتصادی در سراسر جهان به کاهش نقدینگی و فرار سرمایه‌گذاران از بازارهای مالی منجر شد.

ریزش بازار پس از ممنوعیت‌های دولت چین (مه ۲۰۲۱)

در مه ۲۰۲۱، دولت چین ممنوعیت‌های سخت‌گیرانه‌ای علیه استخراج و تجارت ارزهای دیجیتال اعمال کرد. این ممنوعیت‌ها باعث شد بسیاری از فارم‌های استخراج در چین تعطیل شوند و نگرانی‌های گسترده‌ای در مورد تاثیرات بلندمدت این اقدامات بر بازار ارزهای دیجیتال به وجود آید. به دنبال این اخبار، قیمت بیت‌کوین و دیگر ارزهای دیجیتال ریزش بسیار شدیدی را تجربه کردند.

فروپاشی لونا و استیبل‌کوین UST (مه ۲۰۲۲)

پروژه Terra، که توسط دو کوان (Do Kwon) راه‌اندازی شده بود، شامل استیبل‌کوینی به نام UST و یک ارز دیجیتال پشتیبان به نام لونا بود. UST به‌عنوان یک استیبل‌کوین الگوریتمی طراحی شده بود که باید ارزش خود را در سطح ۱ دلار حفظ ‌می‌کرد. اما در مه ۲۰۲۲، سیستم نتوانست تعادل خود را حفظ کند و ارزش UST به شدت کاهش پیدا کرد. این رویداد به فروپاشی کامل ارز لونا و از بین رفتن اعتماد سرمایه‌گذاران منجر شد.

سقوط صرافی FTX و بحران نقدینگی (نوامبر ۲۰۲۲)

صرافی FTX یکی از بزرگترین صرافی‌های ارز دیجیتال بود که به دلیل مشکلات نقدینگی و بدهی‌های سنگین در نوامبر ۲۰۲۲ ورشکست شد. این اتفاق شوک بزرگی به بازار ارزهای دیجیتال وارد کرد و بسیاری از کاربران دارایی‌های خود را از دست دادند. ورشکستگی FTX باعث کاهش شدید قیمت بیت‌کوین و دیگر ارزهای دیجیتال شد و اعتماد عمومی به صرافی‌های متمرکز را به شدت تحت تأثیر قرار داد. بنابراین، بسیاری از کاربران دارایی‌های خود را به پلتفرم‌های غیرمتمرکز انتقال دادند.