در سالهای آغازین رشد بازار رمزارز، جهش خیرهکننده قیمت بیتکوین موجی از کنجکاوی و هیجان را در میان کاربران، سرمایهگذاران و شرکتهای فناوری ایجاد کرد. میلیونها مخاطب تازهوارد تلاش کردند با بهرهگیری از توان پردازشی رایانههای شخصی یا دستگاههای تخصصی، در فرآیند استخراج ارزهای دیجیتال سهمی برای خود دستوپا کنند. کمی بعد، با ظهور اتریوم بهعنوان دومین اکوسیستم بزرگ و قدرتمند بلاکچین، این تب جهانی وارد مرحله تازهای شد و برای سالها استخراج اتریوم یکی از محبوبترین مسیرهای ورود به دنیای کریپتو محسوب میشد.
اما همهچیز با رخداد بزرگ و تاریخی مرج (Merge) تغییر کرد؛ نقطهای که اتریوم با یک تحول عمیق در ساختار خود، از الگوریتم انرژیبر اثبات کار (PoW) به مدل نوین و کارآمد اثبات سهام (PoS) مهاجرت کرد. این تحول بنیادی مهر پایانی بر دوره ماینینگ اتریوم بود.
در این مقاله از بلاگ صرافی ارز دیجیتال او ام پی فینکس، با نگاهی دقیق و جامع بررسی میکنیم که استخراج اتریوم چیست، چگونه انجام میشد، چرا متوقف شد و اکنون این شبکه بر چه بستری فعالیت میکند.
استخراج اتریوم به زبان ساده
ماینینگ (Mining) یا استخراج ارز دیجیتال، یکی از نخستین روشهای کسب درآمد از ارزهای دیجیتال بودهاست. در این فرایند، کامپیوترها یا همان ماینرها با حل معادلات پیچیده رمزنگاری، تراکنشها را تأیید و در بلاکچین ثبت میکنند و در مقابل، شبکه به آنها پاداشی در قالب ارز دیجیتال پرداخت مینماید. این سازوکار که با الگوریتم اثبات کار (PoW) شناخته میشود، نیازمند مصرف بالای انرژی و استفاده از سختافزارهای قدرتمند مانند GPU یا ASIC بود.
اتریوم چیست و چرا استخراج میشد؟
اتریوم (Ethereum) تنها یک ارز دیجیتال نیست؛ بلکه بستری قدرتمند برای قراردادهای هوشمند و اپلیکیشنهای غیرمتمرکز (dApps) بهشمار میرود. تا سال ۲۰۲۲ و پیش از تغییر سازوکار شبکه، اتریوم نیز یکی از بهترین ارزها برای استخراج محسوب میشد و محبوبیت زیادی میان کاربران داشت. در آن زمان، ماینرها با اجرای الگوریتم PoW امنیت شبکه را تضمین کرده و در ازای آن، رمزارز ETH را بهعنوان پاداش دریافت مینمودند. هدف اصلی استخراج در آن دوران، ایجاد انگیزه برای مشارکت در تأمین امنیت و اعتبارسنجی تراکنشها بود.
اما با رخداد تاریخی مرج (Merge)، این شبکه از مدل PoW به اثبات سهام (PoS) مهاجرت کرد و عملاً فرایند استخراج اتریوم در شبکه اصلی پایان یافت و این وظیفه به فرآیند استیکینگ سپرده شد؛ روشی که به جای مصرف انرژی زیاد، بر پایه قفلکردن داراییها در شبکه و مشارکت در اعتبارسنجی عمل میکند.
مکانیزم اثبات کار و نقش آن در استخراج اتریوم
در مدل PoW، ماینرها با استفاده از توان محاسباتی و نرخ هش تلاش میکردند عددی موسوم به نانس (Nonce) را بیابند تا هش بلاک به مقدار قابلقبول برسد. هر ماینر بسته به قدرت سختافزاری خود شانس بیشتری برای ایجاد بلاک و دریافت پاداش داشت. این رقابت محاسباتی، مصرف بالای برق، تولید گرمای زیاد و نیاز به سرمایهگذاری سنگین در تجهیزات را در پی داشت.
تفاوت استخراج اتریوم با ماینینگ بیت کوین
هرچند اتریوم و بیتکوین در ابتدا هر دو بر پایه الگوریتم اثبات کار (PoW) فعالیت میکردند، اما تفاوتهای مهمی میان آنها وجود داشت که مسیر این دو شبکه را از هم جدا کرد. این تفاوتها به نوع الگوریتم هش، کاربردهای شبکه، پاداش استخراج و تمرکز مزارع ماینینگ در فارمهای بزرگ یا امکان استخراج با GPU مربوط میشد.
مهمترین تفاوتی که امروز میان نحوه استخراج ارز اتریوم و استخراج بیت کوین وجود دارد این است که BTC همچنان بر پایه مکانیسم اجماع PoW فعالیت میکند و ماینینگ آن با شیوههای سنتی امکانپذیر است، اما اتریوم با مهاجرت به اثبات سهام (PoS) عملاً استخراج را کنار گذاشته و به سمت استیکینگ حرکت کردهاست.
| جنبه | ماینینگ PoW | Staking PoS |
| انرژی/هزینه | بالا (۹۹.۹۵٪ مصرف بیشتر) | پایین (سختافزار ساده، اینترنت ۲۴ساعته |
| حداقل سرمایه | GPU/ASIC گران (هزاران دلار) | ۰.۰۱ ETH (حدود ۳۰ دلار) |
| پاداش | متغیر، رقابتی و پرریسک | ۲.۹-۴.۲٪ سالانه، پایدار |
| ریسک | آسیب سختافزار، نوسان برق | اسلشینگ (جریمه آفلاین)، کلاهبرداری |
| تأثیر زیستمحیطی | آلاینده و ناپایدار | سبز و مقیاسپذیر |
مطالعه بیشتر: استخراج دوج کوین چیست و چگونه انجام میشود؟
نحوه استخراج اتریوم از صفر تا صد
استخراج اتریوم، که سالها بهعنوان یکی از محبوبترین روشهای ورود به این اکوسیستم شناخته میشد، نقشی کلیدی در امنیت و پایداری شبکه داشت و تا پیش از رخداد مرج، بخشی از ارزشگذاری و تحلیل آینده اتریوم محسوب میشد. از این جهت آشنایی با پیشینه این صنعت میتواند به شناخت و تحلیل دقیقتر این ارز کمک کند.
تجهیزات لازم برای ماین کردن اتریوم
پیش از رخداد مرج، بسیاری از علاقهمندان برای ورود به دنیای استخراج رمزارز اتریوم به دنبال تهیه سختافزارهای قدرتمند بودند. در آن زمان، داشتن تجهیزات مناسب تفاوت بزرگی در میزان سودآوری ایجاد میکرد و حتی برخی افراد به جای تحلیل اتریوم و سرمایهگذاری مستقیم یا خرید اتریوم ارزان، ترجیح میدادند با راهاندازی سیستمهای ماینینگ، ارز دیجیتال خود را تولید کنند. شناخت این تجهیزات، هرچند امروز دیگر برای شبکه اصلی کاربرد عملی ندارد، همچنان برای درک تاریخچه و مقایسه با روشهای جایگزین مانند استیکینگ اهمیت دارد:
- کارتهای گرافیک قدرتمند
- منبع تغذیه (PSU) با راندمان بالا برای تامین انرژی پایدار و جلوگیری از آسیب به قطعات
- مادربرد برای نصب و مدیریت چند کارت گرافیک بهصورت همزمان
- سیستم خنککننده و تهویه جهت کنترل دما
- کیف پول دیجیتال
گفتنی است که در دوران استخراج اتریوم بر پایه PoW، نرمافزارهای ماینینگ نقش واسطه میان سختافزار و شبکه را ایفا میکردند. ابزارهایی مانند Ethminer ،PhoenixMiner یا Claymore امکان برقراری ارتباط مستقیم میان کارتهای گرافیک و پروتکل بلاکچین را فراهم میساختند. امروزه با توقف استخراج رمز ارز اتریوم، این نرمافزارها برای ETH دیگر کاربرد عملی ندارند.
نکته مهم بعدی این است که بسیاری از ماینرها، از استخرهای استخراج اتریوم (Mining Pool) برای افزایش درآمد خود استفاده میکردند. استخرها با تجمیع توان محاسباتی ماینرهای مختلف، امکان تقسیم پاداشها براساس سهم مشارکت را فراهم میکردند و به این ترتیب نوسان درآمد کاهش مییافت.
امروز اگرچه استخراج ارز اتریوم روی شبکه اصلی دیگر امکانپذیر نیست، اما استخرها همچنان در فورکهایی مانند ETHW یا سایر ارزهای مبتنی بر PoW کاربرد دارند. بنابراین برای کسانی که قصد دارند تجربه استخراج را ادامه دهند، بررسی دقیق سیاستهای استخر، میزان کارمزد و اعتبار آن همچنان یک گام حیاتی محسوب میشود.
استخراج شیبا با گوشی ممکن است؟ یا فقط تبلیغات فریبنده است؟
آیا استخراج ابری اتریوم امکانپذیر است؟
از سپتامبر ۲۰۲۲ استخراج ابری واقعی اتریوم عملاً متوقف شدهاست. بسیاری از وبسایتهایی که هنوز «استخراج ابری اتریوم» (Cloud Mining) را تبلیغ میکنند، در واقع طرحهای کلاهبرداری (Scam) یا پانزی هستند و هیچ استخراج واقعی انجام نمیدهند. اگر قصد سرمایهگذاری یا کسب درآمد از اتریوم دارید، روشهای معتبرتر مانند استیکینگ (Staking) در شبکه، خرید مستقیم ETH یا شرکت در استخرهای استیکینگ توصیه میشود.
روشهای جدید استخراج ارز دیجیتال اتریوم
با گذشت بیش از سه سال از رخداد تاریخی Merge، استخراج سنتی با GPU یا ASIC برای همیشه غیرممکن شده و دیگر چیزی به نام ماینینگ اتریوم به شیوه کلاسیک وجود ندارد و تنها راه رسمی دریافت اتریوم تازهمنتشرشده، مشارکت در فرایند استیکینگ و فناوریهای نوین اعتبارسنجی شبکه است؛ رویکردی که گاهی از آن با عنوان «استخراج اتریوم نسل جدید» یا «ماینینگ PoS» یاد میشود.
۱. Solo Staking (نود شخصی)
- نیازمند حداقل ۳۲ واحد ETH برای راهاندازی یک نود مستقل
- فعالیت بهعنوان ولیدیتور (Validator) با کنترل مستقیم بر دارایی و عملیات
- سود سالانه حدود ۴ تا ۶ درصد
- مناسب برای کاربران حرفهای با دانش فنی و سرمایه کافی
۲. استخرهای استیکینگ غیرمتمرکز (Lido، Rocket Pool، StakeWise)
- امکان مشارکت با حداقل ۰.۰۱ ETH؛
- دریافت توکنهای مشتقه مانند stETH یا rETH که قابلمعامله و استفاده در فضای دیفای (DeFi) هستند؛
- مناسب برای کسانی که سرمایه اندک دارند، اما میخواهند در امنیت شبکه سهیم باشند.
۳. لیکوئید استیکینگ (Liquid Staking)
- پروژههایی مانند Mantle، EigenLayer، Symbiotic امکان استیکینگ مجدد (Restaking) را فراهم کردهاند،
- اتریوم استیکشده دوباره برای امنیت شبکههای دیگر استفاده میشود،
- سود مرکب بین ۸ تا ۱۵ درصد سالانه؛
- گزینهای نوآورانه برای کاربران علاقهمند به بازدهی بالاتر و مشارکت چندلایه.
۴. استیکینگ در صرافیهای متمرکز (Coinbase، Kraken، Binance، Bybit)
- سادهترین روش برای مبتدیان؛
- امکان استیکینگ با هر مقدار اتریوم؛
- پرداخت سود روزانه یا هفتگی (معمولاً ۴ تا ۶ درصد)؛
- مناسب برای کاربرانی که به دنبال سهولت و تجربه کاربری ساده هستند.
۵. فناوری اعتبارسنجی توزیعشده (SSV Network، Obol)
- فناوری نوینی موسوم به DVT Staking که یک ولیدیتور را میان چند نفر تقسیم میکند؛
- کاهش ریسک و نیاز به سرمایه زیاد؛
- افزایش امنیت و تمرکززدایی شبکه؛
- مناسب برای کسانی که میخواهند با سرمایه کمتر وارد فرایند اعتبارسنجی شوند.
معرفی ۵ نرم افزار حرفهای استخراج ارز دیجیتال
آینده صنعت ماینینگ و استخراج ارز اتریوم
مهاجرت تاریخی اتریوم نشان داد که آینده بلاکچین بهسمت مصرف انرژی کمتر، پایداری بیشتر و مشارکت غیرمتمرکزتر حرکت میکند. هرچه پروژههای بیشتری به PoS یا مدلهای ترکیبی روی بیاورند، احتمالا سهم ماینینگ سنتی در سالهای آینده بهتدریج کاهش خواهد یافت. هرچند بیتکوین بهعنوان بزرگترین شبکه مبتنی بر PoW همچنان ستون اصلی این صنعت باقی میماند.
سوالات متداول درباره استخراج اتریوم
- آیا استخراج اتریوم با مرورگر یا گوشی ممکن است؟
استخراج اتریوم واقعی با مرورگر یا گوشی موبایل اساساً غیرممکن است، زیرا الگوریتم Ethash که برای استخراج PoW طراحی شدهاست، دیگر وجود ندارد.
- چگونه اتریوم استخراج کنیم؟
از آنجا که استخراج سنتی با کارت گرافیک یا دستگاه ASIC برای همیشه متوقف شدهاست. امروزه تنها راه کسب اتریوم جدید، استیکینگ است.
- آیا تجهیزات ماینینگ قدیمی (GPU/ASIC) هنوز کاربرد دارند؟
برای اتریوم خیر؛ اما این تجهیزات میتوانند برای استخراج سایر ارزهای مبتنی بر PoW مانند اتریوم کلاسیک (ETC) یا ریون استفاده شوند.
- جایگزینهای استخراج رمزارز اتریوم چیست؟
مشارکت در استیکینگ و یا استخراج سایر ارزهای مبتنی بر اثبات کار مثل اتریوم کلاسیک گزینههای قابلاعتمادی هستند.
