نهنگ بیت کوین چیست؟ نگاهی به پشت پرده معاملات بزرگ بازار

اگر از طرفداران بازار رمزارزها باشید، حتماً درباره اصطلاح «نهنگ بیت کوین» و نقش اساسی آن در شکل‌دادن به بازار شنیده‌اید. علاوه بر تاثیر عمیقی که این افراد یا نهادها بر روند و نقدینگی بازار دارند، نگرانی‌هایی هم درخصوص تمرکز ثروت و دستکاری بازار ایجاد کرده‌اند. در این مقاله از وبلاگ صرافی ارز دیجیتال او ام پی فینکس قصد داریم علاوه‌بر آشنایی با اصطلاح «نهنگ در بیت کوین»، به بررسی تاثیر آن‌ها بر پویایی بازار بپردازیم و ببینیم چطور می‌توانیم با هدف کسب سود بیشتر، استراتژی معاملاتی خودمان را با آن‌ها هماهنگ کنیم.

آشنایی با نهنگ بیت کوین و تاثیر آن بر حجم معاملات و قیمت بیت کوین

در دنیای ارزهای دیجیتال، دارندگان یا به‌اصطلاح «هولدرهای بیت کوین»، متناسب با میزان دارایی که دراختیار دارند، در یکی از هشت گروه نهنگ‌های گوژپشت، نهنگ‌ها (یا وال‌ها)، کوسه‌ها، دلفین‌ها، ماهی‌ها، هشت‌پاها، خرچنگ‌ها یا میگوها قرار می‌گیرند.

گروه اول در صدر این جدول طبقه‌بندی، یعنی نهنگ‌های گوژپشت، به افراد یا سازمان‌هایی گفته می‌شود که بیش از ۵۰۰۰ واحد بیت کوین (BTC) دراختیار دارند. دومین گروه که همان نهنگ های بیت کوین هستند، در کیف پول‌های خود بین ۱۰۰۰ تا ۵۰۰۰ واحد بیت کوین نگهداری می‌کنند.

این دو گروه از هولدرهای بسیار بزرگ بیت کوین، این قدرت را دارند که از طریق فعالیت‌های معاملاتی خود، بر حجم معاملات و قیمت بیت کوین تأثیر بگذارند. هنگامی که یک نهنگ خرید بزرگی انجام می‌دهد، عرضه موجود در بازار کاهش پیدا می‌کند. اگر در همین زمان، سرمایه‌گذاران خرد با تقلید و پیروی از این اقدام، برای خرید هجوم بیاورند، به دلیل افزایش تقاضا، شاهد افزایش قیمت این دارایی خواهیم بود.

برعکس، زمانی که یک نهنگ مقدار قابل توجهی از بیت‌کوین‌های خود را می‌فروشد، با بالا بردن میزان عرضه، باعث کاهش قیمت‌ها و ایجاد وحشت در بین سرمایه‌گذاران کوچکتر می‌شود. به همین دلیل است که سرمایه‌گذاران خرد همیشه تلاش می‌کنند قبل از خرید و فروش بیت کوین، اقدامات این گروه از هولدرها را به‌دقت نظارت کنند، زیرا همانطور که دیدیم، نهنگ ها این قدرت را دارند که نوسانات و تغییرات قابل‌توجهی را هم در احساسات بازار و هم در قیمت بیت کوین ایجاد کنند.

چند نمونه از حرکات نهنگ های بیت کوین که به نوسانات شدید قیمت منجر شد

حرکات نهنگ های بیت کوین تاکنون چندین بار منجر به بروز تاثیراتی عمیق بر بازار ارزهای دیجیتال شده است. برای مثال در طول بازار صعودی بیت کوین در سال ۲۰۱۷، چندین سرمایه‌گذار بزرگ با فروش مقادیر قابل توجهی بیت کوین باعث کاهش شدید قیمت‌ها و آغاز یک بازار نزولی طولانی‌مدت شدند که چندین ماه به طول انجامید.

در سال ۲۰۲۱ هم ایلان ماسک به عنوان یک نهنگ بیت کوین، اعلام کرد که شرکت خودروسازی تسلا مقادیر قابل توجهی بیت کوین خریده است. این اقدام باعث جهش شدید قیمت بیت کوین شد. ولی مدتی بعد با بیان اینکه این شرکت دیگر بیت کوین را به عنوان یک گزینه پرداخت نمی‌پذیرد، این دارایی را در سراشیبی سقوط قرار داد.

شاید یکی از زیان‌بارترین رویدادهای ناشی از حرکات نهنگ ها در بازار کرپیتو، تراژدی فروپاشی شبکه ترا (Terra) باشد. در ماه می سال ۲۰۲۲، گروهی متشکل از هفت نهنگ با فروش توکن‌های UST خود طی چند روز، منجر به بروز حادثه تلخی شدند که تقریباً ۴۰ میلیارد دلار از دارایی‌های سرمایه‌گذاران را از بین برد.

در یکی دیگر از اتفاقات مشابه، یک نهنگ بیت کوین در سال ۲۰۱۹ با جابجایی ۲۵ هزار واحد BTC در صرافی بیت‌فینکس (Bitfinex) ضربه سنگینی به بازار وارد کرد.

چرا ردیابی و شناسایی حرکات نهنگ های بیت کوین در بازارهای سرمایه اهمیت دارد؟

با توجه به توضیحاتی بالا، ردیابی و شناسایی حرکت نهنگ ها در بازار سرمایه به چند دلیل مهم است:

تأثیر بر بازار

نهنگ ها مقادیر قابل‌توجهی از دارایی‌های دیجیتال مثل بیت کوین را دراختیار دارند، پس عجیب نیست که خرید یا فروش این حجم از دارایی بتواند منجر به تغییر روند بازار و احساسات حاکم بر آن شود.

نوسان و نقدینگی

گاهی حتی معاملات یک نهنگ بیت کوین برای ایجاد نوسانات بازار کافیست. این اقدامات با برهم‌زدن تعادل میان عرضه و تقاضا، به ویژه در بازارهایی با نقدشوندگی کمتر، منجر به ایجاد نوساناتی می‌شوند که می‌تواند برای معامله‌گران کوچکتر نابودکننده باشد. به همین جهت، نظارت بر فعالیت نهنگ های بیت کوین به ما کمک می‌کند نوسانات احتمالی را پیش‌بینی کرده و استراتژی‌های خود را بر این اساس تنظیم کنیم.

ریسک‌ دستکاری بازار

نهنگ های بیت کوین این قابلیت را دارند که از طریق تاکتیک‌هایی مانند طرح‌های «پامپ و دامپ»، شرایط بازار را دستکاری کنند. در این شرایط، نهنگ ها قبل از فروش دارایی‌های خود، به‌طور مصنوعی قیمت‌ها را افزایش می‌دهند. ردیابی حرکات نهنگ بیت کوین به ما اجازه می‌دهد الگوهایی که ممکن است نشان‌دهنده دستکاری بازار باشند را تشخیص دهیم و از ضررهای احتمالی جلوگیری کنیم.

استراتژی‌های سرمایه‌گذاری

ردیابی فعالیت نهنگ بیت کوین، بینشی قابل اطمینان در مورد احساسات و روند بازار دراختیار ما قرار می‌دهد. اگر یک نهنگ بیت کوین در حال انباشت دارایی باشد، احتمالاً دلیل آن، اعتماد به افزایش ارزش دارایی در آینده نزدیک است. یا حتی برعکس، اگر یک نهنگ بیت کوین در حال دامپ دارایی‌های خود باشد، می‌تواند احساسات نزولی بازار را تایید کند. با شناخت این حرکات، می‌توانیم استراتژی معاملاتی خودمان را متناسب با شرایط بازار تغییر دهیم.

مدیریت ریسک

شناسایی حرکات نهنگ بیت کوین، در پیاده‌سازی هرچه بهتر استراتژی‌های مدیریت ریسک به ما کمک می‌کند. برای مثال، تنظیم دستورات حد ضرر یا تنوع بخشیدن به سبد سرمایه‌گذاری می‌تواند تأثیر حرکت‌های ناگهانی قیمت ناشی از فعالیت نهنگ های بیت کوین را کاهش دهد.

برای آشنایی بیشتر، مقاله مدیریت ریسک در بازار ارزهای دیجیتال را مطالعه کنید.

معرفی ابزارها و وب‌سایت‌های تحلیل فعالیت نهنگ ها

گفتیم که تجزیه و تحلیل فعالیت نهنگ ها در بازار ارزهای دیجیتال، برای درک پویایی بازار و تصمیم‌گیری‌های آگاهانه بسیار ضروری است. حتماً می‌پرسید چطور باید این رفتارها را زیرنظر بگیریم! برای رسیدن به این هدف، ابزارها و وب‌سایت‌های مختلفی وجود دارند که به شما کمک می‌کنند کلیه تراکنش‌های انجام گرفته در شبکه‌های بلاک‌چین را بادقت رصد کنید.

پلتفرم «Whale Alert» یکی از شناخته‌شده‌ترین ابزارها برای ردیابی تراکنش‌های بزرگ ارزهای دیجیتال در چندین بلاک‌چین مختلف است. این پلتفرم به شما اجازه می‌دهد تراکنش‌ها را بر اساس ارز رمزپایه موردنظر (مثلاً بیت کوین) یا مبلغ آن، فیلتر کنید. این قابلیت، شناسایی حرکات بالقوه نهنگ بیت کوین را برای شما آسان‌تر می‌کند.

اتراسکن (Etherscan) هم یک کاوشگر بلاک‌چین است که به طور خاص برای تراکنش‌های اتریوم مورد استفاده قرار می‌گیرد. پلتفرم کریپتو کوانت (CryptoQuant) با ارائه فهرست کاملی از نهنگ های بیت کوین و بینشی عمیق در مورد رفتارهای تجاری آن‌ها، بستری را دراختیارتان قرار می‌دهد تا بتوانید علاوه بر تحلیل داده‌های آن‌چین، موجودی کیف پول، جریان نقدینگی و سایر معیارهای مربوط به فعالیت یک نهنگ بیت کوین را ردیابی کنید.

علاوه بر موارد فوق، پلتفرم‌های دیگری مثل «Whalemap»  ،«Arkham Intelligence» ،«DexCheck» و «BitInfoCharts» نیز به شما کمک می‌کنند داده‌های بلاک‌چین ازجمله جابجایی وجوه بین آدرس‌های متعلق به نهنگ های بیت کوین را با جزئیات زیرنظر بگیرید.

استراتژی‌های معروف نهنگ‌ها برای دستکاری قیمت

نهنگ های بیت کوین از استراتژی‌های مختلفی برای دستکاری قیمت در بازار به نفع خود استفاده می‌کنند. در‌حالی‌که برخی از این تاکتیک‌ها با هدف به‌حداکثررساندن سود نهنگ بیت کوین، به بهای نابودی سرمایه‌گذاران خرد طراحی شده‌اند، ممکن است برخی از آن‌ها بتوانند بازار را در دوره‌های پرنوسان، تثبیت کنند. درک این استراتژی‌ها برای سرمایه‌گذارانی که می‌خواهند کنترل پیچیدگی‌های بازار ارزهای دیجیتال را به‌دست بگیرند، بسیار ضروری است. در اینجا به چند مورد از مهم‌ترین استراتژی‌های نهنگ های بیت کوین اشاره می‌کنیم:

استراتژی‌ پامپ و دامپ

استراتژی‌ «پامپ و دامپ»، تاکتیک رایجی است که در آن گروهی از نهنگ‌ها برای افزایش مصنوعی قیمت یک دارایی خاص، با یکدیگر همکاری می‌کنند. این تبانی، با خرید مقادیر زیادی از یک دارایی و افزایش تقاضا برای آن آغاز می‌شود. وقتی قیمت به سطح مطلوبی رسید، این نهنگ ها دارایی خود را یک‌باره می‌فروشند و باعث سقوط سنگین قیمت می‌شوند. این کار باعث می‌شود سرمایه‌گذاران کوچک‌تری که در این هیاهو خرید کرده‌اند، به‌شدت ضرر کنند. درحقیقت، استراتژی پامپ و دامپ از واکنش‌های احساسی و هیجانی سرمایه‌گذاران خرد به‌نفع سرمایه‌گذاران بزرگ، سوءاستفاده می‌کند.

مطالعه بیشتر: پامپ و دامپ در ارز دیجیتال چیست؟ چطور در دام آن نیفتیم؟

استراتژی حمله خرس

در استراتژی حمله خرس (Bear Raid)، نهنگ‌ها با همکاری یکدیگر، قیمت یک ارز دیجیتال را پایین می‌آورند. آن‌ها معمولاً این کار را با «فروش استقراضی» انجام می‌دهند. در این روش معامله‌گران بزرگ با قرض گرفتن یک ارز دیجیتال، آن را به قیمت فعلی بازار می‌فروشند و دوباره آن را با قیمت پایین‌تر می‌خرند. این تاکتیک می‌تواند باعث ایجاد وحشت در میان سایر سرمایه‌گذاران شده و آنها را وادار کند دارایی خود را بفروشند. این کار باعث افت شدید قیمت خواهد شد.

حمله جعل

حمله جعل یا اسپوفینگ (Spoofing) شامل جعل سفارشات خرید یا فروش بزرگ است بدون اینکه قصد اجرای آنها را داشته باشند. معمولاً چند نهنگ بیت کوین از این تاکتیک برای ایجاد تصورات نادرست از عرضه یا تقاضا در بازار استفاده می‌کنند. برای مثال، یک سفارش فروش بزرگ می‌تواند باعث شود سایر معامله‌گران به این باور برسند که قیمت‌ها به‌زودی کاهش می‌یابند. این باور آنها را به فروش دارایی‌های خود وادار می‌کند که نتیجه آن، کاهش واقعی قیمت‌ها خواهد بود.

تجارت شستشو

واش تریدینگ یا تجارت شستشو (WashTrading) به وضعیتی اطلاق می‌شود که در آن یک نهنگ بیت کوین این دارایی را در یک بازه زمانی کوتاه، برای چندین بار متوالی خرید و فروش می‌کند تا از این راه توهم افزایش حجم معاملات را میان سرمایه‌گذاران ایجاد کند. این دستکاری باعث می‌شود معامله‌گران استراتژی معاملاتی خود را بر پایه حجم نادرست بازار تنظیم کنند.

استراتژی اسکوپ وال

استراتژی اسکوپ وال (Whale Scoop Strategy) بیشتر مخصوص معامله‌گران کوچک‌تر بازار است که با تقلید از رفتار نهنگ‌های بیت کوین، به‌دنبال کسب سود هستند.  

علاوه بر آنچه گفته شد، گاهی اوقات، نهنگ های بیت کوین می‌توانند با خرید مقادیر قابل توجهی از این دارایی در بازار نزولی و همزمان با کاهش قیمت، بازار را در زمان رکود به تثبیت برسانند. این اقدام می‌تواند اعتماد سرمایه‌گذاران خرد را بازگرداند و از کاهش بیشتر قیمت جلوگیری کند.  معاملات فرا بورس (OTC)، آربیتراژ و معاملات مارجین هم از دیگر استراتژی‌های محبوب میان نهنگ های بیت کوین است.

به‌طورکلی، نهنگ های بیت کوین برای ایجاد کمبود در بازار، تغییر احساسات سرمایه‌گذاران و تقویت فومو (ترس از دست دادن) میان آنها، معمولاً حرکتی خلاف جهت کلی بازار دارند. با این شیوه یک نهنگ بیت کوین می‌تواند در اوج رکود یا کف قیمت، مقادیر زیادی از این دارایی دیجیتال را انباشت کند.

مقایسه نهنگ بیت کوین با نهنگ سایر بازارهای مالی

نهنگ ها در بازارهای مالی، اعم از بازار ارزهای رمزپایه مانند بیت کوین یا دارایی‌های سنتی مثل بازار سهام، شباهت‌های زیادی به هم دارند که از آن جمله می‌توان به تأثیر قابل توجه بر حرکت قیمت و نقدینگی بازار اشاره کرد. معاملات بزرگ نهنگ ها می‌تواند در هر دو محیط، منجر به نوسانات قابل توجه قیمت شود و بر روند بازار تأثیر بگذارد. علاوه بر این، اقدامات آنها در تمام بازارها، غالباً به‌عنوان سیگنال‌هایی برای سایر سرمایه‌گذاران عمل می‌کند و احساسات بازار و رفتار معاملاتی آن‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

با این حال، میان اصطلاح نهنگ در بیت کوین و نهنگ های موجود در بازارهای سنتی، تفاوت‌هایی هم وجود دارد که آگاهی از آنها خالی از لطف نیست. بازار ارزهای دیجیتال به طور کلی یک بازار غیرمتمرکز و بی‌ثبات است. این ویژگی منجر می‌شود نوسانات قیمت ناشی از فعالیت نهنگ ها در مقایسه با بازارهای دیگر، چشمگیرتر باشد.

به‌علاوه، بازارهای مالی سنتی با مقررات مشخص، به بلوغ رسیده‌اند، درحالی‌که فضای رمزارزها هنوز در حال تکامل است؛ پس تکنیک‌های دستکاری قیمت در آن با بقیه بازارها متفاوت خواهد بود. ضمن اینکه، در مقایسه با بازارهای سنتی، سرمایه‌گذاران خرد در جامعه کریپتو تمایل بیشتری به درگیر شدن و بروز واکنش نسبت به حرکت نهنگ ها نشان می‌دهند. این خاصیت باعث تفاوت‌های عمده در پویایی بازار کریپتو با بازارها سنتی می‌شود.

لیست بزرگترین نهنگ های بیت کوین

با بررسی نمودار نهنگ های بیت کوین در پلتفرم‌های مختلف، می‌توان این هولدرهای بزرگ را به دو گروه اشخاص و سازمان‌ها طبقه‌بندی کرد.

در میان افرادی که تا نوامبر ۲۰۲۴ (آبان ۱۴۰۳) بیشترین مقدار بیت کوین را در کیف پول‌های خود دارند، نام چهره‌های سرشناسی مثل چانگ پنگ ژائو مدیرعامل اسبق بایننس، با ثروتی بالغ بر ۳۲.۵ میلیارد دلار بیت کوین و برایان آرمسترانگ از کوین بیس با ۱۱.۲ میلیارد دلار بیت کوین به‌چشم می‌خورد. جیان‌کارلو دیواسینی (Giancarlo Devasini)، مدیر ارشد مالی بنیاد تتر، مایکل سیلور، ژان-لویی وندر فلده (Jean-Louis van der Velde) مدیرعامل بیت‌فینکس، تیم درِیپر و دوقلوهای وینکلووس نفرات بعدی در این فهرست هستند.

براساس داده‌های مربوط به آدرس نهنگ های بیت کوین در وبسایت رسمی کوین گکو (CoinGecko)، تا سپتامبر ۲۰۲۴ کمپانی مایکرواستراتژی با دراختیارداشتن بیش از ۲۲۶۳۳۱ واحد بیت کوین، بزرگ‌ترین نهنگ بیت کوین در میان سرمایه‌گذاران نهادی این ارز محسوب می‌شود. ماراتون دیجیتال (۱۷۳۲۰ BTC)، گلکسی دیجیتال (۱۵۴۴۹ BTC)، تسلا (۱۱۵۰۹ BTC) و دو صرافی کوین بیس و بایننس از دیگر شرکت‌های بزرگی هستند که در فهرست بزرگ‌ترین نهنگ بیت کوین جای دارند.

جالب است بدانید، دولت‌هایی مثل امارات متحده عربی، ویتنام، دولت آمریکا، السالوادور، بلغارستان، اوکراین، ایران، فیلیپین، برزیل و عربستان سعودی نیز جز نهنگ های بزرگ بیت کوین محسوب می‌شوند. این درحالی ‌است که در برخی موارد هیچ گزارش رسمی از مقدار دقیق دارایی این دولت‌ها منتشر نشده است.

علاوه‌بر این موارد، چندین آدرس نهنگ های بیت کوین هم وجود دارند که هویت واقعی آن‌ها مشخص نیست ولی به دلیل موجودی زیادی که در کیف پول خود دارند، جزء نهنگ های ناشناس به‌ حساب می‌آیند. ضمن اینکه درباره نهنگ بیت کوین ایران هم اطلاعات مشخصی در دست نیست.

نهنگ‌ها: قدرت‌های پنهان بازار بیت‌کوین

نهنگ‌ها، با دارا بودن مقادیر قابل توجهی از د‌ارایی‌های دیجیتال مثل بیت‌کوین، قادرند تاثیر چشمگیری بر قیمت‌ها و روندهای کلی بازار بگذارند. در این مقاله نشان دادیم که چگونه استراتژی‌های مختلفی مانند پامپ و دامپ، اسپوفینگ و حمله خرس به نهنگ ها این امکان را می‌دهد که بازار را به نفع خود دستکاری کنند و بر رفتار سرمایه‌گذاران کوچک‌تر تأثیر بگذارند. با توجه به اهمیت و تاثیر این سرمایه‌گذاران بزرگ می‌فهمیم که چرا ردیابی فعالیت نهنگ بیت کوین و سایر سرمایه‌گذاران بزرگ برای داشتن تصمیمات بهتر هنگام مواجهه با نوسانات بازار و جلوگیری از ریسک‌های احتمالی ضرورت دارد.

سوالات شما