توکن چیست؟ مروری بر ماهیت انواع توکن در صنعت ارز دیجیتال

توکن یکی از اصطلاحات پر کاربرد در صنعت ارز دیجیتال است که به طور کلی، به یک رمزارز منحصربه فرد گفته می‌شود. به عبارت دیگر، در پاسخ به سوال توکن چیست؟ باید گفت توکن‌ها دارایی‌های قابل مبادله‌ای هستند که بلاکچین‌ مخصوص به خود را ندارند و روی بلاکچین‌های دیگر ایجاد می‌شوند. توکن‌ها به طور معمول از طریق روندی به نام عرضه اولیه توکن (ICO) در دسترس معامله‌گران قرار می‌گیرد. شایان ذکر است که می‌توان این ارزهای دیجیتال را برای اهداف سرمایه‌گذاری، ذخیره ارزش یا خرید مورد استفاده قرار داد.

برخی از افراد از کلمه «توکن» به‌عنوان جایگزینی برای ارزهای دیجیتال استفاده می‌کنند؛ اما باید دانست که توکن معنای خاص‌تری دارد. حتی برخی از افراد فقط رمزارزهایی را که بر بستر بیت کوین و اتریوم ایجاد شده‌اند، توکن می‌دانند در حالی که تعداد زیادی توکن وجود دارد که روی بلاک چین‌هایی غیر از بیت کوین و اتریوم ارائه شده‌اند و آنها هم به طور تکنیکال توکن محسوب می‌شوند. بسیاری از توکن‌های امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) اینگونه هستند. توکن‌ها طیف وسیعی از عملکردهای بالقوه از کمک به امکان مبادلات غیرمتمرکز گرفته تا فروش قابلیت‌های مورد نیاز در بازی‌های ویدیویی را ارائه می‌دهند.

از طرفی همه این دارایی‌ها را می‌توان مانند هر ارز دیجیتال دیگری معامله یا نگهداری کرد. برای شناخت کامل مفهوم توکن، انواع و ویژگی‌های آن، در این مقاله از صرافی ارز دیجیتال او ام پی فینکس با ما همراه باشید. در ادامه، به سوال «توکن چیست؟» پاسخ می‌دهیم و با ماهیت انواع توکن‌ها بیشتر آشنا خواهیم شد.

توکن بیشتر با دو معنای خاص شناخته می‌شود که کاربردی‌تر از سایرین هستند:  

• به‌طور خاص، توکن مفهومی برای توصیف دارایی‌های رمزنگاری‌شده‌است که روی بلاک چین‌های دیگر اجرا می‌شوند. اگر به امور مالی غیرمتمرکز یا (DeFi) علاقه‌مند باشید، احتمالا تاکنون با این اصطلاح مواجه شده‌اید. در حالی که ارز دیجیتالی مانند بیت کوین، بلاک‌چین اختصاصی خود را دارد، توکن‌های دیفای مانند چین‌لینک و ارز دیجیتال آوه Aave روی یک بلاک‌چین دیگر همچون اتریوم، اجرا می‌شوند یا از آن استفاده می‌کنند.

• توکن‌ها به برنامه‌های غیرمتمرکز کمک می‌کنند تا همه چیز از نرخ بهره خودکار گرفته تا فروش املاک مجازی را ارائه دهند. علاوه بر این، آنها را می‌توان مانند هر ارز دیجیتال دیگری نگهداری یا معامله کرد.

دسته‌بندی انواع توکن چیست؟

با توجه به اینکه هنگام مطالعه درباره بازار ارزهای دیجیتال یا ورود به این صنعت، با کلمه توکن زیاد برخورد خواهید کرد، درک برخی مفاهیم رایج درباره این مفهوم مفید است. به عنوان مثال، باید بدانید که برخی دارایی‌های رمزنگاری شده، به نوعی نام «توکن» را با خود به همراه دارند. در ادامه به برخی از آنها اشاره خواهیم کرد:

توکن‌های DeFi، توکن‌های دیفای نوعی جدید از پروتکل‌های مبتنی بر ارز دیجیتال محسوب می‌شوند که هدف آن‌ها بازتولید عملکردهای سنتی سیستم مالی همچون وام‌دهی، پس‌انداز، بیمه و تجارت است. این پروتکل‌ها، توکن‌هایی با عملکردهای مختلف ایجاد می‌کنند؛ اما می‌توانند مانند هر ارز دیجیتال دیگری معامله یا نگهداری شوند.

دسترسی سریع: فروش بیت کوین

توکن‌های حاکمیتی، توکن‌های تخصصی دیفای هستند که به دارندگان اجازه می‌دهند درباره آینده یک پروتکل یا برنامه غیرمتمرکز تصمیم‌گیری کنند. برای مثال، پروتکل وام‌دهی محبوب پس انداز کامپاند (Compound)، برای همه کاربران یک توکن به نام COMP صادر می‌کند. دارندگان این توکن می‌توانند در مورد نحوه ارتقاء Compound رای دهند و هر چه توکن‌های COMP بیشتری داشته‌باشند، حق رای بیشتری کسب خواهند کرد.

توکن غیرقابل تعویض یا به اختصار NFT‌، نوعی دارایی رمزنگاری شده‌است که یک اثر دیجیتال را در فضای بلاکچین صادر می‌کند. این توکن‌ها در ابتدا بر پایه استاندارد شبکه ERC-721 که استانداردی مشابه ERC-20 است، توسعه یافتند و به‌عنوان یک توکن خاص اتریوم شناخته می‌شدند. البته در حال حاضر این توکن‌ها بر بستر بلاکچین‌های دیگر نیز توسعه یافته‌اند. بیشترین کاربرد NFT‌ها در بازی‌‌های کارتی و متاورسی است.

توکن‌های اوراق بهادار (Security tokens)، توکن‌های اوراق بهادار دسته جدیدی از دارایی‌ها هستند که معادل رمزنگاریِ اوراق بهادار سنتی مانند سهام و اوراق قرضه عمل می‌کنند. موارد استفاده اصلی آنها فروش سهام یک شرکت بدون نیاز به کارگزار است. در حال حاضر، شرکت‌های بزرگ و استارت‌آپ‌ها در حال بررسی توکن‌های اوراق بهادار به عنوان جایگزینی بالقوه برای سایر روش‌های جذب سرمایه هستند.

توکن‌های مبتنی بر پرداخت (Currency Tokens): این یکی از رایج‌ترین انواع توکن‌ها است که برای خرید و فروش و معاملات یا ذخیره دارایی استفاده می‌شود. توکن‌هایی مانند ارز دیجیتال سولانا (SOL) و رمزارز ریپل (XRP) از جمله بهترین توکن‌های مبتنی بر پرداخت هستند.

توکن‌های کاربردی (Utility tokens): ظهور اتریوم باعث به وجود آمدن توکن‌های کاربردی شد. برخلاف توکن‌های ارزی، این نوع از توکن‌ها به دارندگانشان اجازه دسترسی به یک محصول یا سرویس خاص را می‌دهند. توکن‌های کاربردی چندکاره هستند، معمولا روی یک بلاکچین مانند اتریوم ساخته می‌شوند و در همان شبکه نیز استفاده می‌شوند.

توکن‌های دارایی (Asset tokens): توکن‌های دارایی توکن‌هایی هستند که پشتوانه‌ آن‌ها دارایی استانداردی است که خودش ارزش مستقلی دارد. به عنوان مثال، طلا، نفت یا ارزهای حاکمیتی از این دسته‌اند. در جهان، پروژه‌های بسیاری هستند که به دنبال مرتبط کردن توکن‌ها با ارزهای حاکمیتی همچون دلار هستند. به عنوان نمونه، توکن تتر (USDT)، ترو یواس‌دی (TUSD) و میکر (Maker) شناخته‌شده‌ترین این پروژه‌ها هستند. نفت هم از جمله دارایی‌هایی است که به عنوان پشتوانه توکن‌های دارایی مورد استفاده قرار می‌گیرد و ونزوئلا در این حوزه، توکن پترو (Petro) را که وابسته به نفت کشور است، ارائه داد.

توکن‌های سهمی (Equity tokens): توکن سهمی نوعی توکن اوراق بهادار (Security token) محسوب می‌شود که شباهت زیادی به سهام سنتی دارند. به بیان ساده‌تر، کسانی که توکن سهمی دارند، دارای نوعی مالکیت در سرمایه‌گذاری‌های خود هستند که هر توکن نشان‌دهنده درصدی از مالکیت آنها است.

توکن‌های جایزه (Reward tokens): این توکن‌ها را می‌توان معادل امتیاز وفاداری (loyalty points) یا راهی برای پرداخت جایزه‌ معرفی کرد؛ جوایزی که در قالب توکن بومی یک صرافی، بازی کامپیوتری یا بلاک‌چین‌های مختلف به کاربران پرداخت می‌شوند. البته ممکن است توکن جایزه با توکن بومی متفاوت باشد. جایزه‌ای که در قالب توکن به کاربران پرداخت می‌شود می‌تواند به دلیل هولد کردن مقدار زیادی توکن شبکه، حضور در استخر‌های نقدینگی یا تبلیغ برای پلتفرم باشد.

توکن‌های سودده (dividend tokens) : به استثنای توکن‌های ارزی، سایر توکن‌ها نوعی قرارداد سرمایه‌گذاری با پتانسیل درآمد غیرفعال محسوب می‌شوند. این درآمدها می‌توانند اشکال و انواع مختلفی داشته‌باشند که کسب سود از طریق نگهداری توکن، سرمایه‌گذاری و یا انجام عملیات استخراج نمونه‌ای از آنها است. شماری از نهادها درآمد خود را با توزیع سود بین دارندگان توکن تقسیم می‌کنند. افزون بر آن، بلاکچین‌هایی هستند که ویژگی‌هایی مشابه پرداخت سود دارند. این موضوع باعث می‌شود ارز آن‌ها مشابه یک «توکن سودده» عمل کند.

مفهوم توکن‌های مثلی و غیرمثلی و تفاوت آنها چیست؟

مهم‌ترین تفاوت توکن‌های مثلی و غیرمثلی این است که توکن‌های غیرمثلی یا NFT، قابل معاوضه نبوده اما در مقابل، توکن‌های مثلی قابل معاوضه هستند. علاوه بر این، توکن‌های غیرمثلی ارزهایی خاص و کمیاب هستند و به صورت یک شکل ارزش‌گذاری نمی‌شوند. به عبارت دیگر، هیچ‌کدام از این توکن‌ها را نمی‌توان با یکدیگر معاوضه کرد؛ زیرا هر کدام از آنها منحصر به فرد هستند و نمی‎‌توانیم صرفا به دلیل توکن بودن آن‌ها یا قیمت مشابه‌شان، این توکن‌ها را با یکدیگر معاوضه کرد. به بیان ساده‌تر، توکن غیرمثلی یک ارز دیجیتال است که واحدهای آن از نظر ارزش مشابه و قابل تعویض نیست.

شایان ذکر است که تعداد توکن‌های مثلی در بازار معاملات رمزارزی بیشتر از توکن‌های غیرمثلی است. همچنین، همانطور که پیش‌تر اشاره شد، از توکن‌های غیرمثلی بیشتر در صنعت گیمینگ و هنر استفاده می‌شود.

دلایل ارزشمندی توکن‌های غیرمثلی چیست؟

البته موارد دیگری نیز وجود دارد که باعث ارزشمندی و محبوبیت توکن‌های NFT در بازار شده‌. در ادامه به برخی از آنها خواهیم پرداخت.

دسترسی سریع: خرید اتریوم

یکی از ویژگی‌های مهم NFTها محدود بودن آنها است. باوجود آنکه سازندگان توکن‌های مثلی از این امکان برخوردارند که توکن‌ها را به شکل نامحدودی تولید کنند، اما تولید توکن‌های مثلی محدود است. موضوعی که موجب کمیابی توکن‌های غیرمثلی می‌شود.

اصالت، موضوع دیگری است که زمینه را برای ارزشمندی NFT فراهم می‌کند. هر NFT دارای زبانه (tab) ویژه‌ای است که حکم گواهی اصالت را برای آن دارد. طبق این tab، هر توکن غیر قابل تعویض اطلاعات خاصی را در خود ذخیره دارد و این مهم‌ترین ویژگی توکن‌های غیر مثلی به شمار می‌آید.

علاوه بر این، NFTها غیر قابل تقسیم هستند. به عنوان نمونه، می‌توان بیت‌کوین را به واحدهای کوچک‌تر تقسیم و معامله کرد اما بر خلاف آنها، توکن‌های غیرمثلی فقط در قالب یک واحد قابل خرید و فروش هستند.

 در نهایت، نزدیک کردن دنیای مجازی به واقعیت از دیگر موضوعاتی است که این توکن‌ها را ارزشمند می‌کند. در توضیح این موضوع باید گفت که گیمرها با استفاده از توکن‌های NFT بازی‌های خود را به حقیقت نزدیک می‌کنند، به عنوان مثال در این بازی‌ها، دارندگان این توکن‌ها می‌توانند دارایی‌های حقیقی همچون خانه، ماشین یا هر چیز دیگری را در بازی ساخته و در دنیای مجازی از آن استفاده کنند.

سوالات پرتکرار شما درباره توکن چیست؟