توکن چیست؟ آشنایی با انواع توکن و کاربردهای آن در دنیای دیجیتال

در قلب انقلاب دیجیتال در عصر حاضر، مفهوم «توکن»، درک ما از شیوه‌های مبادله، مالکیت یا ارزش را به‌کلی متحول کرده‌است. در نظر بگیرید در دنیایی زندگی می‌کنید که در آن امتیازهای وفاداری، بلیط‌های کنسرت، اسناد املاک و حتی حق رای، نه به‌صورت برگه‌های کاغذی یا ورودی‌های دیجیتالی، بلکه به‌شکل واحدهای کوچک و مستقل ارزش، در دسترس عموم قرار دارند که به‌طور یکپارچه در یک شبکه جهانی و بدون نیاز به اعتماد دست‌به‌دست می‌شوند. این همان قدرت بی‌نظیر توکن‌ها است: بلوک‌های سازنده یک آینده دیجیتال غیرمتمرکز.

اما ویژگی اصلی توکن چیست؟ چه چیز توکن‌ها را از سکه‌های معمولی متمایز می‌کند؟ توکن‌ها چگونه کار می‌کنند و چرا موج بعدی نوآوری‌های اینترنتی در گروی این مفهوم است؟ این مقاله از بلاگ صرافی ارز دیجیتال او ام پی فینکس، با پاسخ به این سوالات، ماهیت و ویژگی‌های تعیین‌کننده توکن‌ها را مورد کاوش و بررسی قرار می‌دهد.

توکن چیست؟

توکن (token)، در ابتدایی‌ترین تعریف خود، نوعی دارایی دیجیتالی است که بر بستر یک شبکه بلاک‌چین ایجاد می‌شود و نشان‌دهنده ارزش، مالکیت یا دسترسی به خدماتی خاص است. برخلاف ارزهای دیجیتال اصلی مثل بیت‌کوین که شبکه بلاک‌چین مخصوص خود را دارند و به‌عنوان ارزهای مستقل عمل می کنند، توکن‌ها معمولاً روی پلتفرم‌های موجود مانند اتریوم یا بایننس‌چین ساخته می‌شوند. این دارایی‌های دیجیتال می‌توانند در قالب ارز پرداخت، سند مالکیت دارایی‌های واقعی یا دیجیتالی مثل NFTها، یا حتی حق رأی در سیستم‌های غیرمتمرکز، ایفای نقش کنند.

به عبارت دیگر، توکن‌ها پل ارتباطی بین کاربران و اکوسیستم‌های دیجیتال هستند. برخی به عنوان ابزار پرداخت عمل می‌کنند، برخی امکان دسترسی به خدمات خاص را فراهم می‌نمایند و بعضی دیگر نماینده مالکیت دارایی‌های منحصربه‌فرد یا حقوق حاکمیتی هستند. قدرت اصلی توکن‌ها در برنامه‌پذیری آن‌هاست که از طریق قراردادهای هوشمند، امکان ایجاد مدل‌های اقتصادی جدید در حوزه‌هایی مانند امور مالی غیرمتمرکز (دیفای)، متاورس و حکمرانی جمعی را فراهم می‌کنند.

ارزش توکن‌ها عمدتاً از طریق عرضه و تقاضا در بازار، کاربردهای عملی در پلتفرم‌های مرتبط و اعتماد سرمایه‌گذاران تعیین می‌شود. برخی پروژه‌ها با استفاده از مکانیسم توکن سوزی، بخشی از توکن‌های در گردش را از بین می‌برند تا عرضه را کاهش داده و ارزش توکن‌های باقی‌مانده را افزایش دهند. افزون‌ بر این، کاربردهای واقعی مانند حق رأی، دسترسی به خدمات، یا سوددهی از طریق سهام‌گذاری (Staking) می‌توانند به تقویت ارزش توکن‌ها کمک کنند.

ویژگی‌های اصلی توکن چیست؟

امروزه توکن‌ها به‌عنوان محرک اصلی اقتصاد غیرمتمرکز عمل می‌کنند. اما چه ویژگی‌های منحصربه‌فردی این دارایی‌های دیجیتال را تا این حد ارزشمند ساخته‌است؟ از برنامه‌پذیری هوشمند تا امنیت غیرقابل‌نفوذ، توکن‌ها مجموعه‌ای از قابلیت‌های پیشرفته را ارائه می‌دهند که آنها را از کلیه اشکال سنتی دارایی‌ها متمایز می‌کند. در این بخش، به بررسی ویژگی‌های کلیدی می‌پردازیم که توکن‌ها را به ابزاری تحول‌آفرین در عصر بلاک‌چین تبدیل کرده‌اند.

• قابلیت برنامه‌ریزی (Programmability)

توکن‌ها توسط قراردادهای هوشمند کنترل می‌شوند که امکان خودکارسازی عملکردهایی مانند پرداخت‌ها، توزیع پاداش‌ها و اجرای شرایط خاص را فراهم می‌کنند. این ویژگی امکان ایجاد سیستم‌های پیچیده مانند وام‌دهی خودکار در دیفای (DeFi) یا سیستم‌های رأی‌گیری در سازمان‌های غیرمتمرکز خودگردان ( DAOها) را ممکن می‌سازد.

بیشتر بخوانید: همه چیز درباره سازمان خودگردان غیرمتمرکز (DAO)؛ پیوند فناوری و حاکمیت

• قابلیت همکاری (Interoperability)

توکن‌ها می‌توانند در چندین پلتفرم و شبکه‌های مختلف بلاک‌چین استفاده شوند. استانداردهایی مانند ERC-20 (اتریوم) یا BEP-20 (بایننس‌چین) که در ادامه معرفی خواهیم کرد، این سازگاری را تضمین می‌کنند.

• تقسیم‌پذیری (Divisibility)

اکثر توکن‌ها به واحدهای بسیار کوچک قابل تقسیم هستند (مثلاً تا ۱۸ رقم اعشار). این ویژگی امکان انجام تراکنش‌های خرد و مالکیت بخشی از دارایی‌ها را فراهم می‌کند.

• شفافیت و تغییرناپذیری (Transparency & Immutability)

کلیه تمام تراکنش‌های توکن در دفترکل (ledger) عمومی بلاک‌چین ثبت می‌شوند. پس از ثبت‌شدن، هیچ تراکنشی قابل‌تغییر یا حذف نیست. این ویژگی اعتماد و امنیت را در سیستم افزایش می‌دهد.

• امنیت (Security)

امنیت توکن‌ها با استفاده از فناوری پیشرفته رمزنگاری تامین می‌شوند. مکانیزم‌های اجماع (مثل اثبات سهام یا اثبات کار) از شبکه در برابر حملات محافظت می‌کنند.

• تمرکززدایی (Decentralization)

توکن‌ها معمولاً توسط نهادهای متمرکز کنترل نمی‌شوند، بلکه مدیریت آن‌ها بین اعضای شبکه توزیع شده‌است. این ویژگی مقاومت در برابر سانسور و کنترل مرکزی را ایجاد می‌کند.

• مالکیت و قابلیت انتقال (Ownership & Transferability)

دارندهگان توکن‌ها، مالک واقعی آن‌ها محسوب می‌شوند و این مالکیت با کنترل کلیدهای خصوصی قابل اثبات است. از سوی دیگر، انتقال توکن‌ها به‌صورت همتا‌به‌همتا (P2P) و بدون نیاز به واسطه انجام می‌شود. سرعت انتقال بالا و هزینه پایین آن، ویژگی‌هایی هستند که افزایش محبوبیت توکن‌ها برای حواله‌های مالی میفزاید.

کارمزد کم تراکنش‌ها (Low Transaction Costs)

حذف واسطه‌ها (مانند بانک‌ها) هزینه تراکنش‌های توکن را کاهش می‌دهد. همانطور که گفتیم، این ویژگی به‌طور خاص، برای نقل‌وانتقال‌های بین‌المللی ارزشمند است.

مجموع این ویژگی‌ها، توکن‌ها را به ابزاری انعطاف‌پذیر و قدرتمند برای ایجاد سیستم‌های اقتصادی جدید تبدیل کرده‌اند. اکنون می‌توانیم بفهمیم دلیل اهمیت توکن چیست.

کاربردهای توکن چیست؟

توکن‌ها به‌عنوان پایه‌های اقتصاد دیجیتال، تحولات گسترده‌ای در صنایع مختلف ایجاد کرده‌اند. مهمترین کاربردهای توکن‌ها را می‌توان در حوزه‌های زیر دسته‌بندی کرد:

•  سیستم‌های پرداخت و ارزهای دیجیتال

توکن‌هایی مانند بیت‌کوین و استیبل‌کوین‌ها به عنوان جایگزین غیرمتمرکز سیستم‌های پرداخت سنتی عمل می‌کنند. امکان انجام تراکنش‌های سریع، کم‌هزینه و بین‌المللی بدون نیاز به واسطه و نیز، کاهش هزینه‌های نقل و انتقالات ارزی به ویژه در حواله‌های بین‌المللی از مهم‌ترین مزیت‌های استفاده از توکن‌ها به‌عنوان ابزارهای پرداخت است.

•  امور مالی غیرمتمرکز (DeFi):

کاربرد توکن‌ها در ایجاد سیستم‌های وام‌دهی و استقراض بدون نیاز به نهادهای متمرکز، فراهم‌کردن امکان کسب سود از طریق تأمین نقدینگی یا کشت سود (Yield Farming)، ایجاد صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX) برای معاملات همتابه‌همتا و توسعه ابزارهای مالی پیچیده مانند مشتقات و بیمه‌های غیرمتمرکز ازجمله موارد استفاده از توکن‌ها در فضای دیفای هستند.

• حاکمیت سازمانی (Governance):

نقش توکن‌ها در حکمرانی و مدیریت سازمانی به اعطای حق رأی به هولدرها برای تصمیم‌گیری درباره آینده پروژه‌ها، ایجاد سازمان‌های خودگردان غیرمتمرکز (DAO) و امکان مشارکت جامعه در توسعه و به‌روزرسانی پروتکل‌ها برمی‌گردد.

• مالکیت دیجیتال:

یکی دیگر از کاربردهای اصلی توکن‌ها، اثبات مالکیت دارایی‌های دیجیتال منحصربه‌فرد یا همان توکن‌های غیرمثلی (NFTها) و ایجاد بازارهای جدید برای ارائه آیتم‌های هنر دیجیتال، اقلام کلکسیونی و محتوای دیجیتال است. این دارایی‌ها در زمینه ایجاد سیستم‌های اعتباربخشی و گواهی‌های دیجیتال نیز کاربرد گسترده‌ای دارند.

• توکن‌سازی دارایی‌های واقعی:

از توکن‌ها برای تقسیم مالکیت دارایی‌های فیزیکی مانند املاک و مستغلات در فضای متاورس، ایجاد نقدینگی برای دارایی‌های سنتی غیرنقدشونده و فراهم‌کردن امکان سرمایه‌گذاری خرد در پروژه‌های بزرگ نیز استفاده می‌شود.

• صنعت بازی و متاورس:

در ادامه بحث آشنایی با کاربردهای مختلف توکن‌ها، به نقش آن‌ها در صنعت جدید متاورس می‌پردازیم. ایجاد اقتصادهای پایدار درون‌بازی، امکان خرید و فروش آیتم‌های بازی به‌صورت واقعی، توسعه دنیاهای مجازی با اقتصادهای مستقل و ایجاد سیستم‌های پاداش و انگیزشی برای بازیکنان مهم‌ترین نقش‌هایی هستند که توکن‌ها در دنیایی گیمینگ و متاورس ایفا می‌کنند.

• مدیریت هویت و حریم خصوصی:

در سیستم‌های امنیتی، از توکن‌ها برای ایجاد سیستم‌های احراز هویت غیرمتمرکز، اعمال کنترل هرچه بیشتر کاربران بر داده‌های شخصی، کاهش وابستگی به گذرواژه‌ها و سیستم‌های متمرکز احراز هویت و اشتراک‌گذاری امن اطلاعات شخصی استفاده می‌شود.

• مدیریت زنجیره تأمین:

در حوزه مدیریت زنجیره تامین، از توکن‌ها برای ردیابی دقیق کالاها از مبدأ تا مقصد، افزایش شفافیت در فرآیندهای تأمین و توزیع، کاهش تقلب و جعل در محصولات و بهبود قابلیت ردیابی در صنایعی مانند مواد غذایی و دارویی استفاده می‌شود.

• سرمایه‌گذاری جمعی و تأمین مالی:

توکن‌ها، با فراهم‌ساختن امکان جذب سرمایه از طریق عرضه اولیه سکه (ICO)، کاهش هزینه‌های تأمین مالی برای استارتاپ‌ها و ایجاد بازارهای ثانویه برای دارایی‌های مختلف، دسترسی عادلانه‌تری به فرصت‌های سرمایه‌گذاری را برای طیف گسترده‌تری از کاربران فراهم می‌کنند.

علاوه‌بر موارد فوق، کاربرد در فعالیت‌های خیریه و اجتماعی باعث افزایش شفافیت در کمک‌های مردمی، ردیابی دقیق نحوه هزینه‌کرد کمک‌ها، کاهش هزینه‌های عملیاتی سازمان‌های خیریه و ایجاد سیستم‌های انگیزشی برای مشارکت اجتماعی می‌شود. با این توضیح مشخص می‌شود که کاربرد توکن‌ها تنها محدود به حوزه مالی نبوده و تحولی اساسی در شیوه تعاملات دیجیتال ایجاد کرده‌اند. با توسعه فناوری بلاک‌چین، انتظار می‌رود کاربردهای نوین و خلاقانه‌تری برای توکن‌ها پدیدار شود که می‌تواند ساختارهای سنتی در بسیاری از صنایع را دگرگون کند.

آشنایی با انواع توکن

تا اینجا متوجه شدیم که ویژگی‌ها و کاربردهای اصلی توکن چیست. در این بخش به معرفی انواع مختلف توکن خواهیم پرداخت. به‌طورکلی، توکن‌ها را می‌توان به چند نوع اصلی طبقه‌بندی کرد که هر کدام با ویژگی‌های منحصربه‌فردی که دارند، اهداف مشخصی را دنبال می‌کنند.

برای مثال، توکن‌های پرداخت (Payment Tokens)، به‌عنوان وسیله مبادله، ذخیره ارزش یا واحد حساب در شبکه‌های بلاک‌چین طراحی می‌شوند و برای خرید کالا و خدمات، انتقال ارزش به فراسوی مرزها و جایگزینی دیجیتال برای پول نقد کاربرد دارند. گروهی از توکن‌ها نیز در دسته دارایی‌های ذخیره ارزش (Store of Value Tokens) قرار می‌گیرند و برای حفاظت از دارایی‌ها در مقابل تورم استفاده می‌شوند. در ادامه با چند مورد دیگر از پرکاربردترین نوع توکن‌ها بیشتر آشنا می‌شویم:

توکن‌های دارای ارزش ثابت (Stablecoin)

استیبل کوین‌ها (Stablecoin) نوعی از ارزهای دیجیتالی هستند که به‌واسطه پیوند با یک دارایی ذخیره مانند ارزهای فیات (USD، EUR) یا طلا، به‌منظور حفظ ارزش پایدار و جلوگیری از نوسانات قیمت ارزهای دیجیتال طراحی شده‌اند.

حتماً می‌پرسید مزیت اصلی این نوع توکن چیست؟ استیبل کوین‌ها مشکل نوسانات قیمت که در ارزهای رمزنگاری‌شده رایج است را حل می‌کنند. یعنی سرمایه‌گذاران به‌جای خرید بیت کوین (BTC) یا خرید اتریوم (ETH)، سرمایه خود را به یک استیبل کوین مثل تتر (USDT) تبدیل می‌کنند تا ارزش دارایی خود را در شرایط ناپایدار بازار، تاحدامکان حفظ کنند.

برای مطالعه بیشتر: استیبل کوین چیست؟ آشنایی با انواع مختلف stablecoin

تتر (USDT)، یواس‌دی کوین (USDC) و دای (DAI) نمونه‌هایی از مشهورترین استیبل کوین‌ها هستند که اغلب برای معامله، حواله‌های مالی یا وثیقه‌گذاری در برنامه‌های امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) استفاده می شوند.

توکن‌های غیرمثلی (NFTs)

توکن‌های غیرقابل تعویض یا غیرمثلی (NFTها)، دارایی‌های دیجیتالی منحصربه‌فردی هستند که مالکیت یک کالای خاص، اعم از دیجیتالی یا فیزیکی را نشان می‌دهند. بر خلاف ارزهای دیجیتال اصلی مانند بیت کوین یا اتریوم که قابل تعویض هستند، NFTها را نمی‌توان به‌صورت یک‌به‌یک مبادله کرد. از این نوع داریی برای ساخت کلکسیون‌های دیجیتالی، آیتم‌های هنری، موسیقی و کالاهای مجازی استفاده می شود.

بیشتر بخوانید: NFT یا توکن غیر مثلی چیست؟ سند مالکیت دیجیتال

توکن‌های کاربردی (Utility Token)

توکن‌های کاربردی (Utility Token)، دارایی‌های دیجیتالی هستند که برای دسترسی و استفاده از محصولات یا خدمات خاص در یک پلتفرم یا اکوسیستم مبتنی بر بلاک‌چین طراحی شده‌اند. این توکن‌ها عمدتاً به عنوان ابزاری کاربردی درون اکوسیستم پروژه‌ها عمل می‌نمایند و ارزش آنها بیشتر به عملکرد و میزان پذیرش پلتفرم مرتبط است.

این توکن‌ها در واقع مانند «کوپن‌ها» یا «اعتبارات» دیجیتالی عمل می‌کنند که کاربران می‌توانند آنها را خریداری و در پلتفرم مربوطه استفاده نمایند. کاربردهای اصلی آنها شامل پرداخت کارمزد تراکنش‌ها، خرید خدمات، دریافت تخفیف‌ها، دسترسی به ویژگی‌های ویژه یا مشارکت در سیستم‌های پاداش می‌شود.

این توکن‌ها معمولاً در عرضه‌های اولیه سکه (ICO) ارائه می‌شوند و سرمایه‌گذاران با خرید آنها، هم به توسعه پروژه کمک می‌کنند و هم حق دسترسی به خدمات آینده پلتفرم را کسب می‌نمایند. توکن‌های کاربردی با ایجاد انگیزه برای مشارکت کاربران، نقش حیاتی در رشد و توسعه اکوسیستم‌های غیرمتمرکز ایفا می‌کنند.

توکن حاکمیتی (Governance token)

توکن‌های حاکمیتی، دارایی‌های دیجیتالی هستند که به دارندگان خود حق رأی و مشارکت فعال در فرآیندهای تصمیم‌گیری مربوط به توسعه و مدیریت دائوها و پلتفرم‌های امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) را اعطا می‌کنند. این توکن‌ها ستون اصلی حکمرانی جمعی در اکوسیستم‌های بلاک‌چین محسوب می‌شوند و به کاربران امکان می‌دهند در مورد مسائل ضروری ازجمله تغییر پارامترهای پروتکل، به‌روزرسانی‌ها، تخصیص بودجه‌ها و تعیین جهت‌گیری‌های استراتژیک پروژه‌ها مشارکت داشته باشند.

برای مطالعه بیشتر: توکن حاکمیتی چیست؟ معرفی بهترین Governance Token

مکانیسم عمل این توکن‌ها به این صورت است که هر توکن معمولاً معادل یک حق رأی محسوب می‌شود و هولدرها متناسب با میزان توکن‌های خود می‌توانند در تصمیم‌گیری‌ها اثرگذار باشند. این سیستم‌ها غیرمتمرکز هستند و به نهادهای مرکزی برای هدایت پروژه‌ها نیاز ندارند. به عبارت دیگر، این توکن‌ها تجسم اصلی فلسفه غیرمتمرکزسازی در فضای بلاک‌چین هستند و قدرت تصمیم‌گیری را از دست نهادهای متمرکز خارج و به جامعه کاربران منتقل می‌کنند.

توکن‌های اوراق بهادار (Security Token)

توکن‌های اوراق بهادار (که به اشتباه با نام توکن‌های امنیتی نیز شناخته می‌شوند)، دارایی‌های دیجیتالی تنظیم‌شده‌ای هستند که مالکیت یا سهمی از دارایی‌های واقعی مانند سهام شرکت‌ها، اوراق قرضه، املاک و مستغلات یا سایر ابزارهای مالی سنتی را به دارنده خود ارائه می‌کنند. این توکن‌ها که تحت نظارت دقیق نهادهای نظارتی مانند سازمان بورس و اوراق بهادار (SEC) فعالیت می‌نمایند، در واقع نسخه دیجیتالی اوراق بهادار سنتی هستند که بر بستر فناوری بلاک‌چین منتشر و معامله می‌شوند.

ارائه حقوق قانونی کامل به دارندگان (حق رأی، دریافت سود سهام و سهم از درآمد)، امکان تقسیم مالکیت دارایی‌های ارزشمند به بخش‌های کوچک، کاهش هزینه‌های واسطه‌گری و شفافیت بالا از طریق ثبت تغییرناپذیر بودن تراکنش‌ها در بلاک‌چین، از ویژگی‌های متمایز این توکن‌ها محسوب می‌شوند.این توکن‌ها ضمن حفظ تمام ویژگی‌های حقوقی اوراق بهادار سنتی، مزایای منحصربه ‌فرد فناوری دفترکل توزیع‌شده را نیز به سرمایه‌گذاران ارائه می‌دهند.

مهم‌ترین استاندارد های ساخت توکن چیست؟

حالا که فهمیدیم انواع توکن چیست و چه کاربری دارند، وقت آن است که بررسی کنیم این توکن‌ها با چه استانداری در بستر شبکه‌های مختلف ساخته می‌شوند. استانداردهای توکن چارچوب‌های فنی هستند که نحوه ایجاد، مدیریت و تعامل توکن‌ها با قراردادهای هوشمند و برنامه‌های غیرمتمرکز (dApps) در بلاک‌چین‌های مختلف را تعریف می‌کنند. ازجمله رایج‌ترین استاندارهای ساخت توکن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

استاندارد TRC-20

استاندارد TRC-20 یک چارچوب فنی برای ایجاد توکن‌های قابل تعویض در بلاک‌چین ترون است که از نظر طراحی و عملکرد مشابه استاندارد ERC-20 اتریوم عمل می‌کند. این استاندارد با تعریف مجموعه‌ای از قوانین و توابع اجباری، امکان ایجاد توکن‌های سازگار و قابلیت همکاری کامل در اکوسیستم ترون را فراهم می‌سازد. از ویژگی‌های کلیدی آن می‌توان به قابلیت تعویض توکن‌ها، مدیریت هوشمند از طریق قراردادهای هوشمند، سازگاری با کیف پول‌هایی مانند ترون لینک ( TronLink) و کاربرد گسترده در حوزه‌های استیبل‌کوین‌ها (مانند USDT-TRON))، پروژه‌های دیفای و برنامه‌های غیرمتمرکز (DApps) اشاره کرد.

استاندارد BEP-20

استاندارد BEP-20 ، به‌عنوان استاندارد اصلی برای ایجاد و مدیریت توکن‌های قابل تعویض در بلاک‌چین بایننس اسمارت چین (BSC) معرفی شده‌است. این استاندارد که از استاندار ERC-20 اتریوم الهام گرفته‌است، امکان ایجاد توکن‌های کاملاً سازگار در اکوسیستم BSC را فراهم می‌کند. از ویژگی‌های برجسته BEP-20 می‌توان به قابلیت تعویض توکن‌ها، کارمزد تراکنش پایین (به مراتب کمتر از اتریوم)، سرعت بالا با زمان بلوک حدود ۳ ثانیه و توان پردازش ۱۰۰ تراکنش در ثانیه اشاره کرد. این استاندار از قراردادهای هوشمند با زبان سالیدیتی (Solidity) پشتیبانی می‌کند و امکان ایجاد پل‌های زنجیره‌ای بین شبکه BSC  و اتریوم را فراهم می‌سازد.

این استاندارد کاربردهای گسترده‌ای در حوزه‌های مختلف از جمله توسعه پروژه‌های دیفای، استخرهای نقدینگی، ایجاد DApp‌های غیرمتمرکز، راه‌اندازی ICO و توسعه استیبل‌کوین‌ها و توکن‌های کاربردی دارد. هزینه‌های عملیاتی کمتر، سرعت تراکنش بالاتر، سازگاری کامل با ماشین مجازی اتریوم (EVM) و امکان استفاده از ابزارهای توسعه اتریوم و قابلیت همکاری میان زنجیره‌ای از مزایای BEP-20 نسبت به ERC-20 است.

استاندارد ERC-20

استاندارد ERC-20 که در سال ۲۰۱۵ توسط فابیان ووگلستلر (Fabian Vogelsteller) معرفی شد، به‌عنوان استاندارد فنی ایجاد توکن‌های قابل تعویض در شبکه اتریوم شناخته می‌شود. این استاندارد با تعیین قوانین و توابع اجباری، به عنوان الگویی برای دیگر استانداردهای مشابه مانند BEP-20  و TRC-20 عمل می‌کند. از ویژگی‌های اصلی این استاندارد می‌توان به قابلیت تعویض کامل، سازگاری با کیف پول‌ها، صرافی‌ها و DAppهای اکوسیستم اتریوم و پشتیبانی از قراردادهای هوشمند با زبان سالیدیتی اشاره کرد.

استاندارد ERC-20 در زمینه‌های متعددی مانند راه‌اندازی ICO، توسعه پروژه‌های دیفای، ایجاد توکن‌های حاکمیتی برای DAOها و پیاده‌سازی استیبل‌کوین‌ها نقشی اساسی دارد. این استاندارد علیرغم ویژگی‌هایی مثل سهولت توسعه، یکپارچگی اکوسیستم و ایجاد بازارهای نقدشونده را فراهم می‌آورد، با چالش‌هایی مانند محدودیت‌های مقیاس‌پذیری و هزینه‌های بالای تراکنش در زمان ازدحام شبکه اتریوم مواجه است. با وجود این چالش‌ها، ERC-20 همچنان به عنوان پرکاربردترین و معتبرترین استاندارد توکن در این بلاک‌چین شناخته می‌شود و نقش محوری در رشد اکوسیستم غیرمتمرکز ایفا کرده‌است.

استاندارد ERC-721

در سال ۲۰۱۸، گروهی از توسعه‌دهندگان به رهبری دیتر شرلی (Dieter Shirley)، جاکوب اوانز (Jacob Evans) و چند تن دیگر، استاندارد ERC-721 را به‌عنوان چارچوبی برای توکن‌های غیرقابل تعویض (NFT) در شبکه اتریوم معرفی کردند. این استاندارد تحولی اساسی در مفهوم مالکیت دیجیتال ایجاد نمود.

برخلاف استاندارد ERC-20، که برای توکن‌های قابل تعویض طراحی شده‌است، هر توکن ساخته شده با ERC-721 ، منحصربه‌فرد بوده و ویژگی‌ها و ارزش خاص خود را دارد. این استاندارد به‌طور خاص برای نمایش دارایی‌های دیجیتال منحصربه‌فرد مانند اقلام هنر دیجیتال، کلکسیون‌ها، آیتم‌های بازی‌های ویدیویی، دارایی‌های مجازی در متاورس و بلیط‌های رویدادهای خاص طراحی شده‌است.

از ویژگی‌های کلیدی ERC-721 می‌توان به غیرقابل‌تعویض بودن، شفافیت در ردیابی مالکیت و تاریخچه انتقالات، قابلیت برنامه‌ریزی از طریق قراردادهای هوشمند پیچیده و سازگاری با کیف پول‌ها و بازارهای NFT اشاره کرد. این استاندارد همچنان گزینه اول برای ساخت و مدیریت NFT‌ها محسوب می‌شود.

علاوه بر مواردی که گفته شد، برخی از توسعه‌دهندگان از استاندارهای دیگری مثل BRC-20 در شبکه بیت کوین، ERC-721C، ERC-6551، ERC-998 و ERC-1155 برای توکن‌های غیرمثلی و استانداردهای ERC-777، TRC-10 و TRC-1155 برای توکن‌های قابل تعویض استفاده می‌کنند.

آینده در دستان توکن‌هاست!

توکن‌ها تنها نوعی از دارایی‌های دیجیتال نیستند؛ بلکه نمادی انقلابی در دنیای دیجیتال هستند که تعرفی نو از مفاهیم سنتی ارزش، اعتماد و تبادل ارائه کرده‌اند. با گسترش فناوری بلاک‌چین و کاربردهای گسترده توکن‌ها در حوزه‌هایی مانند امور مالی غیرمتمرکز، هنر دیجیتال، مدیریت زنجیره تأمین و احرازهویت دیجیتال، زیرساخت‌های مالی آینده شکلی تازه گرفته و فرصت‌های نوآورانه‌ای در دنیای دیجیتال ایجاد شده‌است. در این مقاله، ضمن پاسه به سوال «توکن چیست»، به‌خوبی متوجه شدیم که توکن‌ها نه تنها به‌عنوان دارایی‌های برنامه‌پذیر، بلکه به‌عنوان زبان جهانی برای ساخت اقتصادهای خودگردان و سیستم‌های مشارکتی عمل می‌کنند. آینده دیجیتال متعلق به کسانی است که این زبان را می‌فهمند و از قدرت آن برای دگرگونی صنایع و جامعه بهره می‌گیرند.

سوالات متداول درباره توکن چیست؟