تفاوت بین هارد فورک و سافت فورک: دو مسیر متفاوت در تکامل بلاکچین
فورک‌ها (Forks) بهعنوان نقاط عطف در مسیر پیشرفت بلاکچین و دارایی‌های دیجیتال، تغییرات بنیادینی را در نحوه عملکرد شبکه‌ها ایجاد میکنند. این تغییرات برای بهبود عملکرد، افزایش امنیت یا افزودن ویژگیهای جدید به بلاکچین ضروری هستند. به‌طورکلی، دو نوع اصلی فورک وجود دارد: هارد فورک (Hard Fork) و سافت فورک (Soft Fork). درک تفاوت بین این دو برای تمام علاقه‌مندان به فناوری بلاکچین اهمیت زیادی دارد. در این مقاله از بلاگ صرافی ارز دیجیتال او ام پی فینکس، به بررسی جامع تفاوت بین هارد فورک و سافت فورک و مزایا و معایب هر یک از آنها خواهیم پرداخت تا به درک بهتری از نحوه تکامل شبکه‌های بلاکچین دست یابیم.
سافت فورک چیست
سافت فورک (Soft Fork) بهعنوان یک تغییر سازگار با نسخه قبلی (backward-compatible) در پروتکل بلاکچین تعریف میشود. این بدان معناست که گرههای (nodes) قدیمی که پروتکل جدید را به‌روزرسانی نکرده‌اند، همچنان بلاکهای تولیدشده توسط گرههای به‌روزرسانی‌شده را معتبر تلقی میکنند و می‌توانند با شبکه جدید همکاری کنند. به عبارت دیگر، قوانین جدیدی به شبکه اضافه میشود که سخت‌گیرانه‌تر از قوانین قبلی هستند، اما هیچ تضادی با قوانین قدیمی‌تر ایجاد نمی‌کنند.
برای مثال، فرض کنید در یک شبکه بلاکچین، حداکثر حجم یک بلاک ۱ مگابایت باشد. یک سافت فورک میتواند این قانون را تغییر دهد و حداکثر حجم بلاک را به ۵۰۰ کیلوبایت کاهش دهد. گرههای قدیمی که همچنان با قانون ۱ مگابایت کار میکنند، بلاکهای ۵۰۰ کیلوبایتی را معتبر میدانند، زیرا این بلاک‌ها نیز از نظر آنها شرایط را رعایت کرده‌اند. اما گرههای به‌روزرسانی‌شده، بلاک‌هایی با حجم بیشتر از ۵۰۰ کیلوبایت را نامعتبر خواهند دانست.
ویژگی اصلی سافت فورک این است که نیازی به اجماع کامل شبکه برای اعمال تغییرات ندارد. کافیست اکثریت گره‌ها به‌روزرسانی را بپذیرند تا قوانین جدید به‌طور موثر اعمال شوند. این امر به دلیل سازگاری با عقب و نسخه قبلی است؛ گرههای قدیمی تنها قابلیت‌های جدید را پشتیبانی نمی‌کنند، اما همچنان می‌توانند با گرههای جدید همگام‌سازی شوند. این ماهیت سافت فورک، آن را به ابزاری انعطاف‌پذیر برای اعمال بهبودهای جزئی و رفع اشکالات بدون ایجاد انشعاب دائم در زنجیره تبدیل می‌کند.
مزایای سافت فورک: چرا این تغییرات برای بلاکچین حیاتی هستند؟
سافت فورک‌ها چندین مزیت کلیدی دارند که آنها را به ابزاری مفید برای تکامل شبکه‌های بلاکچین تبدیل میکنند:
عدم نیاز به اجماع کامل:
یکی از بزرگترین مزایای سافت فورک این است که برای اعمال تغییرات نیازی به اجماع ۱۰۰ درصدی همه گره‌ها در شبکه ندارد. تنها اکثریت گره‌ها باید به‌روزرسانی را بپذیرند تا قوانین جدید به‌طور کامل اجرا شوند. این امر فرآیند اعمال تغییرات را بسیار سریع‌تر و آسان‌تر می‌کند، زیرا دستیابی به اجماع کامل در شبکه‌های بزرگ بلاکچین میتواند چالش‌برانگیز و زمان‌بر باشد.
حفظ زنجیره واحد:
برخلاف هارد فورک که منجر به ایجاد دو زنجیره مستقل میشود، سافت فورک زنجیره بلاکچین را تقسیم نمیکند. گرههای قدیمی و جدید همچنان بر روی یک زنجیره واحد کار میکنند. این موضوع از سردرگمی کاربران و تقسیم نقدینگی جلوگیری و یکپارچگی شبکه را حفظ می‌کند.
کاهش ریسک انشعاب ناخواسته:
نصب اپلیکیشن اوامپی فینکس
با نصب اپ اوامپی فینکس، به راحتی و با امنیت کامل به بازار ارز دیجیتال دسترسی پیدا کنید و معاملات خود را انجام دهید.
از آنجایی که گرههای قدیمی بلاکهای تولید شده توسط گرههای جدید را معتبر میدانند، خطر انشعاب ناخواسته در زنجیره به حداقل می‌رسد. حتی اگر برخی از گره‌ها به‌روزرسانی را انجام ندهند، همچنان می‌توانند با شبکه جدید همگام شوند و تراکنش‌ها را تایید کنند (البته با قوانین قدیمی‌تر).
اعمال بهبودهای جزئی و رفع اشکالات:
سافت فورک ابزاری ایده‌آل برای اعمال بهبودهای جزئی در پروتکل، افزایش امنیت یا رفع اشکالات، بدون نیاز به تغییرات اساسی و پرخطر است. یعنی این امکان را فراهم می‌کند که شبکه به‌تدریج و با کمترین اختلال تکامل یابد.
انعطاف‌پذیری بیشتر:
ماهیت سازگار با عقب سافت فورک به شبکه انعطاف‌پذیری بیشتری برای پذیرش تغییرات می‌دهد. گره‌ها می‌توانند در زمان مناسب خود به‌روزرسانی را انجام دهند بدون اینکه بلافاصله از شبکه اصلی جدا شوند.
به‌طور خلاصه، سافت فورک با تسهیل فرآیند اعمال تغییرات، حفظ یکپارچگی زنجیره و کاهش ریسک انشعاب، نقش مهمی در تکامل پایدار و انعطاف‌پذیر شبکه‌های بلاکچین ایفا می‌کند.
معایب سافت فورک: نگاهی به چالش‌ها و محدودیت‌های تغییرات نرم در بلاکچین
سافت فورک با وجود مزایای فراوان، معایبی نیز دارد که درک آنها برای ارزیابی کامل این نوع تغییرات ضروری است:
پیچیدگی در پیاده‌سازی و درک:
طراحی و پیاده‌سازی یک سافت فورک که کاملاً با نسخه قبلی سازگار باشد و درعین‌حال قوانین جدید را به‌طور مؤثر اعمال کند، میتواند پیچیده باشد. اطمینان از اینکه گرههای قدیمی و جدید بدون تضاد با یکدیگر کار میکنند، نیازمند دقت فنی بالایی است. همچنین، درک نحوه عملکرد سافت فورک برای کاربران عادی ممکن است دشوارتر از هارد فورک باشد.
عدم پشتیبانی از تغییرات بنیادین:
سافت فورک برای اعمال تغییرات جزئی و بهبودهای تدریجی مناسب است. اما اگر نیاز به تغییرات بسیار اساسی و بنیادین در ساختار یا عملکرد پروتکل بلاکچین باشد، سافت فورک ممکن است ابزار مناسبی نباشد. تغییراتی که با قوانین قدیمی کاملاً ناسازگار هستند، معمولاً نیازمند هارد فورک هستند.
خطر گرههای خفته (Sleeping Nodes):
ازآنجایی‌که گرههای قدیمی همچنان می‌توانند با شبکه جدید همکاری کنند، ممکن است برخی از گره‌ها هرگز به‌روزرسانی را انجام ندهند. این «گرههای خفته» می‌توانند به‌طور ناخواسته بر امنیت یا کارایی شبکه تأثیر بگذارند، به‌خصوص اگر تعداد آنها زیاد باشد. این گره‌ها از قوانین جدید بی‌خبر می‌مانند و ممکن است در تأیید تراکنش‌ها یا بلاک‌ها بر اساس قوانین قدیمی عمل کنند که میتواند مشکل‌ساز باشد.
محدودیت در اعمال برخی تغییرات امنیتی:
برخی تغییرات امنیتی که نیازمند تغییرات ساختاری عمیق در پروتکل هستند، ممکن است از طریق سافت فورک به‌طور کامل قابل‌اعمال نباشند. ازآنجایی‌که سافت فورک باید با نسخه‌های قبلی سازگار باشد، نمی‌تواند قوانینی را اعمال کند که گرههای قدیمی به‌هیچ‌وجه قادر به درک یا پردازش آنها نیستند.
وابستگی به پذیرش اکثریتی:
با وجود اینکه سافت فورک نیازی به اجماع کامل ندارد، کارآمدبودن قوانین جدید، به پذیرش اکثریت گره‌ها وابسته است. اگر تعداد کافی از گره‌ها به‌روزرسانی را انجام ندهند، قوانین جدید به‌طور کامل در شبکه اعمال نخواهند شد و ممکن است مشکلاتی در همگام‌سازی و تأیید تراکنش‌ها به وجود آید.
به‌طورکلی، معایب سافت فورک بیشتر به محدودیت‌های آن در اعمال تغییرات بزرگ و بنیادین و همچنین پیچیدگی‌های فنی و مدیریتی مرتبط با حفظ سازگاری با نسخه قبلی و مدیریت گرههای قدیمی برمی‌گردد. بااین‌حال، برای بهبود تدریجی و رفع اشکالات شبکه، همچنان ابزاری بسیار ارزشمند محسوب میشود.
هارد فورک چیست؟
هارد فورک (Hard Fork) یک تغییر ناسازگار با نسخه قبلی (backward-incompatible) در پروتکل بلاکچین است. یعنی گرههای قدیمی که پروتکل جدید را به‌روزرسانی نکرده‌اند، بلاکهای تولیدشده توسط گرههای آپ‌گریدشده را نامعتبر تلقی میکنند و نمی‌توانند با شبکه جدید همکاری کنند. در نتیجه، هارد فورک منجر به ایجاد دو زنجیره بلاکچین مستقل و موازی میشود: یک زنجیره که از پروتکل قدیمی پیروی می‌کند و یک زنجیره جدید که از پروتکل جدید استفاده می‌کند.
برای درک بهتر، فرض کنید در یک شبکه بلاکچین، قانونی وجود دارد که اجازه می‌دهد هر کسی تراکنش انجام دهد. یک هارد فورک میتواند این قانون را تغییر داده و فقط به کاربران تایید شده اجازه انجام تراکنش را بدهد. گرههای قدیمی که همچنان قانون قبلی را اجرا میکنند، تراکنش‌های کاربران تاییدشده را معتبر میدانند. اما گرههای آپ‌گریدشده‌ای که پروتکل جدید را پذیرفته‌اند، این تراکنش‌ها را نامعتبر خواهند دانست. این ناسازگاری باعث میشود که همگام‌سازی دو گروه از گره‌ها با یکدیگر صورت نگیرد و در نهایت به ایجاد دو زنجیره جداگانه منجر میشود.
ویژگی اصلی هارد فورک این است که برای اعمال تغییرات، به اجماع قابل‌توجهی از جامعه بلاکچین ازجمله توسعه‌دهندگان، ماینرها و کاربران نیاز دارد. اگر اکثریت جامعه پروتکل جدید را نپذیرند، زنجیره جدید ممکن است با چالش‌هایی در زمینه پذیرش، امنیت و نقدینگی مواجه شود. هارد فورک معمولاً برای اعمال تغییرات بنیادین و اساسی در پروتکل بلاکچین استفاده میشود که با قوانین قدیمی کاملاً ناسازگار هستند، مانند تغییر در الگوریتم اجماع، افزایش حداکثر اندازه بلاک به‌گونه‌ای که گرههای قدیمی نتوانند آن را پردازش کنند، یا اضافه‌کردن ویژگیهای کاملاً جدیدی که در پروتکل قبلی وجود نداشته‌اند.
پیامد اصلی هارد فورک، ایجاد انشعاب در زنجیره و تقسیم جامعه و منابع است. این میتواند منجر به ایجاد ارزهای دیجیتال جدید (مانند اتفاقی که برای بیتکوین کش پس از هارد فورک بیتکوین افتاد)، یا تغییرات اساسی در ارز دیجیتال موجود شود. درحالی‌که هارد فورک میتواند راهی برای اعمال بهبود و تغییرات ضروری و رفع مشکلات بنیادین باشد، با ریسک‌هایی مانند کاهش نقدینگی در زنجیره قدیمی، حملات تکرار تراکنش (replay attacks) و سردرگمی کاربران نیز همراه است. به همین دلیل، تصمیم برای انجام هارد فورک معمولاً با دقت و بررسی فراوان اتخاذ میشود.
نگاهی به مزایای هارد فورک در شبکه‌های بلاکچین
هارد فورک، این نوع تغییر پروتکل بلاکچین مزایای قابل‌توجهی را نیز به همراه دارد که درک آنها برای ارزیابی کامل نقش هارد فورک در تکامل شبکه‌ها ضروری است. این مزایا عمدتاً در توانایی هارد فورک برای ایجاد دگرگونی‌های بنیادین و رسیدگی به مسائل حیاتی نهفته‌اند که از طریق روش‌های دیگر امکان‌پذیر نیست.
اعمال تغییرات بنیادین و اساسی:
هارد فورک بهترین و گاهی تنها راه برای اعمال تغییرات ریشه‌ای و بنیادین در پروتکل بلاکچین است که با قوانین قبلی کاملاً ناسازگار هستند. این تغییرات می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
- تغییر الگوریتم اجماع: مثلاً انتقال از اثبات کار (PoW) به اثبات سهام (PoS) که نیازمند تغییرات اساسی در نحوه تایید تراکنش‌ها و امنیت شبکه است.
- افزایش قابل‌توجه ظرفیت شبکه: مانند افزایش چشمگیر اندازه بلاک برای حل مشکل مقیاس‌پذیری که گرههای قدیمی قادر به پردازش آن نیستند.
- اضافه کردن قابلیت‌های کاملاً جدید: معرفی ویژگی‌ها یا عملکردی که در نسخه قبلی پروتکل وجود نداشته و نیازمند بازنویسی بخش‌هایی از کد است.
حل و فصل بحران‌های امنیتی یا فنی حاد:
در مواجهه با یک نقص امنیتی بزرگ، آسیب‌پذیری بحرانی، یا یک حمله سایبری جدی (مانند هک DAO در اتریوم)، هارد فورک میتواند بهعنوان ابزاری برای بازگرداندن وضعیت شبکه به شرایط قبل از حمله یا اجرای پچ‌های امنیتی ضروری استفاده شود. در چنین شرایطی، ویژگی سازگاری با نسخه قبلی در سافت فورک ممکن است مانع از اعمال اصلاحات لازم شود.
ایجاد زنجیره جدید با اهداف متفاوت (انشعاب عمدی):
هارد فورک میتواند به‌صورت آگاهانه برای ایجاد یک بلاکچین کاملاً جدید با اهداف، فلسفه یا قوانین متفاوت از زنجیره اصلی استفاده شود. این امر به جامعه‌ای که با مسیر فعلی شبکه مخالف است، اجازه می‌دهد تا اهداف خود را دنبال و یک ارز دیجیتال یا پروژه جدید راه‌اندازی کند (مانند بیتکوین کش).
تصمیم‌گیری‌های حاکمیتی مهم:
در مواردی که جامعه یک بلاکچین بر سر یک موضوع حیاتی به بن‌بست می‌رسد و اختلافات شدت می‌گیرند، هارد فورک میتواند بهعنوان یک مکانیسم برای تفکیک مسیر عمل کند. این به نوعی یک «انتخاب دموکراتیک» است که به کاربران حق انتخاب می‌دهد که کدام زنجیره را دنبال کنند.
فرصت برای اصلاح اشتباهات گذشته:
در برخی موارد، هارد فورک فرصتی برای اصلاح اشتباهات طراحی اولیه، مسائل مربوط به توزیع توکن یا سایر مشکلات ریشه‌ای در پروتکل را فراهم می‌کند که از طریق سافت فورک قابل‌حل نیستند.
معایب هارد فورک: نگاهی به چالش‌ها و ریسک‌های بنیادین در روند تکامل بلاکچین
هارد فورک، با وجود پتانسیل ایجاد تغییرات تحول‌آفرین، مجموعه‌ای از معایب و ریسک‌های بنیادین را نیز به همراه دارد که شناخت آنها برای هرگونه تصمیم‌گیری در خصوص اعمال چنین تغییری ضروری است. این معایب عمدتاً ناشی از ماهیت ناسازگار با نسخه قبلی هارد فورک و پیامدهای آن برای یکپارچگی شبکه و جامعه بلاکچین است. در ادامه به تفصیل به این معایب می‌پردازیم:
ایجاد انشعاب در زنجیره و تقسیم جامعه:
بزرگترین و اصلی‌ترین عیب هارد فورک، ایجاد دو زنجیره بلاکچین مستقل و موازی است. این انشعاب منجر به تقسیم جامعه کاربران، توسعه‌دهندگان و ماینرها میشود که هر گروه یکی از زنجیره‌ها را دنبال می‌کند. این تقسیم میتواند به تضعیف شبکه اصلی، کاهش نقدینگی در هر دو زنجیره (به‌خصوص زنجیره قدیمی) و سردرگمی کاربران در انتخاب زنجیره مناسب منجر شود.
ریسک حملات تکرار تراکنش (Replay Attacks):
ازآنجایی‌که هر دو زنجیره جدید و قدیمی قبل از نقطه انشعاب تاریخچه تراکنش‌های یکسانی دارند، ممکن است تراکنشی که در یک زنجیره معتبر است، در زنجیره دیگر نیز معتبر شناخته شود. این پدیده به «حملات تکرار تراکنش» یا «حملات بازپخش» معروف است. بدون مکانیزم‌های حفاظتی مناسب، مهاجمان می‌توانند تراکنش‌های کاربران را در یک زنجیره کپی کرده و در زنجیره دیگر تکرار کنند که درنهایت منجر به ازدست‌دادن سرمایه کاربران میشود.
نیاز به اجماع و دشواری در دستیابی به آن:
برای موفقیت یک هارد فورک، پذیرش بخش قابل‌توجهی از جامعه بلاکچین نیاز است. دستیابی به این اجماع در شبکه‌های بزرگ و با جوامع متنوع میتواند بسیار چالش‌برانگیز و زمان‌بر باشد. اختلاف نظر در خصوص ضرورت یا جزئیات هارد فورک میتواند منجر به تنش‌های شدید در جامعه شود و حتی در صورت اجرای هارد فورک، زنجیره جدید ممکن است با مشکلاتی در زمینه پذیرش و حمایت مواجه گردد.
پیچیدگی در پیاده‌سازی و خطرات فنی:
پیاده‌سازی یک هارد فورک نیازمند تغییرات عمیق در کد پروتکل بلاکچین است. این فرآیند پیچیده و پرخطر است و هرگونه اشتباه فنی میتواند منجر به آسیب‌پذیری‌های جدید، اختلال در عملکرد شبکه، یا حتی ازدست‌رفتن سرمایه کاربران شود. توسعه‌دهندگان باید اطمینان حاصل کنند که پروتکل جدید کاملاً پایدار، امن و کارآمد است.
ایجاد سردرگمی برای کاربران و ارائه‌دهندگان خدمات:
هارد فورک میتواند برای کاربران عادی و همچنین ارائه‌دهندگان خدمات مانند صرافی‌ها، کیف پول‌ها و سرویس‌های پرداخت، دردسرهای زیادی ایجاد کند. کاربران باید تصمیم بگیرند که کدام زنجیره را دنبال کنند و ممکن است برای محافظت از دارایی‌های خود در برابر حملات احتمالی به انجام اقدامات اممنیتی خاصی نیاز پیدا کنند. ارائه‌دهندگان خدمات نیز باید زیرساخت‌های خود را برای پشتیبانی از هر دو زنجیره به‌روزرسانی کنند که این امر به‌نوبه‌خود نیازمند منابع و زمان زیادی است.
کاهش نقدینگی در زنجیره قدیمی:
پس از یک هارد فورک موفق که منجر به جذب بخش عمده‌ای از جامعه به زنجیره جدید میشود، زنجیره قدیمی ممکن است با کاهش قابل‌توجه نقدینگی مواجه شود. این امر میتواند خرید و فروش ارز دیجیتال در آن زنجیره را دشوارتر کند و ارزش آن را کاهش دهد.
تفاوت های کلیدی بین سافت فورک و هارد فورک
اصلی‌ترین تفاوت بین هارد فورک و سافت فورک در ماهیت سازگاری آنها با نسخه‌های قبلی، نحوه اعمال تغییرات و پیامدهای آنها برای شبکه و جامعه بلاکچین نهفته است. درک این تفاوت‌ها برای شناخت عمیق‌تر نحوه تکامل پروتکل‌های ارزهای دیجیتال ضروری است:
- سازگاری با عقب (Backward Compatibility):
- سافت فورک: سازگار با نسخه قبلی است. این بدان معناست که گرههای قدیمی که پروتکل جدید را به‌روزرسانی نکرده‌اند، همچنان بلاکهای تولیدشده توسط گرههای آپدیت‌شده را معتبر تلقی میکنند و می‌توانند با شبکه جدید همکاری کنند. قوانین جدید سخت‌گیرانه‌تر از قوانین قبلی هستند، اما هیچ تضادی با قوانین قدیمی‌تر ندارند.
- هارد فورک: ناسازگار با نسخه قبلی است. گرههای قدیمی که پروتکل جدید را به‌روزرسانی نکرده‌اند، بلاکهای تولیدشده توسط گرههای آپدیت‌شده را نامعتبر تلقی میکنند و نمی‌توانند با شبکه جدید همکاری کنند.
- ایجاد زنجیره جدید:
- سافت فورک: زنجیره را تقسیم نمیکند. گرههای قدیمی و جدید همچنان بر روی یک زنجیره واحد کار میکنند. این موضوع از سردرگمی کاربران و تقسیم نقدینگی جلوگیری و یکپارچگی شبکه را حفظ می‌کند.
- هارد فورک: منجر به ایجاد دو زنجیره بلاکچین مستقل و موازی میشود. یک زنجیره که از پروتکل قدیمی پیروی می‌کند و یک زنجیره جدید که از پروتکل جدید استفاده می‌کند.
- نیاز به اجماع (Consensus):
- سافت فورک: نیازی به اجماع کامل شبکه برای اعمال تغییرات ندارد. تنها اکثریت گره‌ها باید به‌روزرسانی را بپذیرند تا قوانین جدید به‌طور مؤثر اعمال شوند.
- هارد فورک: برای اعمال تغییرات، نیاز به اجماع قابل‌توجهی از جامعه دارد. اگر اکثریت جامعه پروتکل جدید را نپذیرند، زنجیره جدید ممکن است با چالش‌هایی در زمینه پذیرش، امنیت و نقدینگی مواجه شود.
- نوع تغییرات قابل‌اعمال:
- سافت فورک: برای اعمال بهبودهای جزئی و رفع اشکالات بدون ایجاد انشعاب دائم در زنجیره مناسب است. این ابزار برای اعمال تغییرات جزئی در پروتکل، افزایش امنیت یا رفع اشکالات بدون نیاز به تغییرات اساسی و پرخطر ایده‌آل است.
- هارد فورک: برای اعمال تغییرات بنیادین و اساسی در پروتکل بلاکچین استفاده میشود که با قوانین قدیمی کاملاً ناسازگار هستند. این تغییرات می‌توانند شامل تغییر در الگوریتم اجماع، افزایش حداکثر اندازه بلاک یا اضافه‌کردن ویژگیهای کاملاً جدید باشد.
- ریسک‌ها و پیامدها:
- سافت فورک: خطر انشعاب ناخواسته در زنجیره را به‌حداقل می‌رساند. گرههای قدیمی قابلیت‌های جدید را پشتیبانی نمی‌کنند، اما همچنان می‌توانند با گرههای جدید همگام‌سازی شوند.
- هارد فورک: با ریسک‌هایی مانند کاهش نقدینگی در زنجیره قدیمی، حملات تکرار تراکنش و سردرگمی کاربران همراه است.
تفاوت بین هارد فورک و سافت فورک باعث میشود انتخاب بین آنها به ماهیت تغییر مورد نظر، میزان اجماع در جامعه و پیامدهای احتمالی برای شبکه وابستگی زیادی داشته‌باشد.
| ویژگی | سافت فورک (Soft Fork) | هارد فورک (Hard Fork) |
| سازگاری با عقب (Backward Compatibility) | سازگار، یعنی گرههای قدیمی بلاکهای جدید را معتبر میدانند) | ناسازگار، یعنی گرههای قدیمی بلاکهای جدید را نامعتبر میدانند) |
| ایجاد زنجیره جدید | زنجیره را تقسیم نمیکند (یک زنجیره واحد) | منجر به ایجاد دو زنجیره مستقل و موازی |
| نیاز به اجماع (Consensus) | نیاز به پذیرش اکثریت گره‌ها | نیاز به اجماع قابل‌توجه جامعه (توسعه‌دهندگان، ماینرها، کاربران) |
| نوع تغییرات قابل‌اعمال | بهبودهای جزئی و رفع اشکالات | تغییرات بنیادین و اساسی (مانند تغییر الگوریتم اجماع، افزایش ظرفیت شبکه) |
| ریسک‌ها و پیامدها | خطر انشعاب ناخواسته، پیچیدگی پیاده‌سازی، محدودیت در تغییرات بزرگ، خطر گرههای به‌روزنشده | ایجاد انشعاب و تقسیم جامعه، حملات تکرار تراکنش، دشواری در دستیابی به اجماع، پیچیدگی فنی، سردرگمی برای کاربران، کاهش نقدینگی در زنجیره قدیمی |
| مثال | ایجاد بیتکوین کش (Bitcoin Cash) از بیتکوین (Bitcoin). | به‌روزرسانی SegWit در بیتکوین |
هارد فورک یا سافت فورک: زمان و دلیل استفاده از هر یک در دنیای بلاکچین
اینکه چه زمانی از هارد فورک و چه زمانی از سافت فورک استفاده میشود، به نوع تغییر مورد نظر در پروتکل بلاکچین و پیامدهای آن بستگی دارد. به زبان ساده:
زمانی از سافت فورک استفاده میشود که:
- به اعمال تغییرات جزئی یا بهبودهای تدریجی نیاز است.
- لازم است زنجیره بلاکچین یکپارچه باقی بماند.
- نیاز به اجماع کامل نیست.
زمانی از هارد فورک استفاده میشود که:
- به اعمال تغییرات بنیادین و اساسی نیاز است.
- هدف ایجاد یک زنجیره کاملاً جدید با قوانین متفاوت است.
- شبکه با یک بحران امنیتی یا فنی حاد روبرو است.
- لازم است تصمیم‌گیری‌های حاکمیتی مهمی اتخاذ شود که منجر به انشعاب شبکه می‌شوند.
تفاوت بین هارد فورک و سافت فورک: آینده پروتکل‌های بلاکچین
همانطور که بررسی کردیم، اصلی‌ترین تفاوت بین هارد فورک و سافت فورک در ماهیت سازگاری با نسخه قبلی، پیامدهایی که برای یکپارچگی زنجیره دارند و نیاز به اجماع اعضای جامعه خلاصه میشود. سافت فورک با حفظ سازگاری، امکان بهبود تدریجی و رفع اشکالات را بدون انشعاب فراهم می‌کند و نیازمند پذیرش اکثریت است. در مقابل، هارد فورک با ناسازگاری، منجر به ایجاد زنجیره‌های مستقل شده و امکان تغییرات بنیادین را فراهم می‌کند، اما با ریسک‌هایی مانند انشعاب جامعه و حملات تکرار تراکنش همراه است. انتخاب هر یک از این فورک‌ها به نیازهای خاص شبکه، اهداف توسعه‌دهندگان و میزان پذیرش جامعه بستگی دارد و نقش حیاتی در شکل‌گیری آینده پروتکل‌های بلاکچین ایفا می‌کند.
سوالات پرتکرار کاربران درباره تفاوت هارد فورک و سافت فورک
- فورک بلاکچین چیست؟
فورک در بلاکچین به تغییر در پروتکل یا قوانین یک شبکه بلاکچین اشاره دارد که میتواند منجر به ایجاد مسیرهای مختلف در زنجیره شود.
- تفاوت هارد فورک و سافت فورک چیست؟
تفاوت اصلی در سازگاری هر یک با ویژگیهای قبلی نهفته است. در سافت فورک گرههای قدیمی بلاکهای جدید را معتبر میدانند، اما در هارد فورک اینچنین نیست.
- آیا سافت فورک منجر به ایجاد دو زنجیره میشود؟
خیر، سافت فورک زنجیره را تقسیم نمیکند و گرههای قدیمی و جدید بر روی یک زنجیره واحد کار میکنند.
- آیا هارد فورک همیشه منجر به ایجاد یک ارز دیجیتال جدید میشود؟
لزوماً همیشه اینطور نیست، اما هارد فورک میتواند منجر به ایجاد دو زنجیره مستقل شود که یکی از آنها ممکن است بهعنوان یک ارز دیجیتال جدید شناخته شود (مانند بیتکوین کش پس از هارد فورک بیتکوین).
- چه زمانی از سافت فورک و چه زمانی از هارد فورک استفاده میشود؟
از سافت فورک برای تغییرات جزئی و بهبودهای سازگار با عقب و از هارد فورک برای تغییرات بنیادین و ناسازگار با عقب که نیاز به ایجاد زنجیره جدید دارند، استفاده میشود.
