تفاوت بین سافت فورک و هارد فورک و تاثیر آن‌ها بر شبکه بلاک‌چین

در فناوری بلاک‌چین، فورک (Fork) به تغییری در پروتکل گفته می‌شود که دو مسیر مجزا می‌سازد: یکی که از قوانین قبلی پیروی می‌کند و دیگری که مطابق با قوانین جدید عمل خواهد کرد. فورک‌ها به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند: هارد فورک (Hard Fork) و سافت فورک (Soft Fork). این تغییرات معمولاً زمانی رخ می‌دهند که جامعه بلاک‌چین نیاز به به‌روزرسانی یا اصلاح قوانین داشته باشد. فورک‌ها ممکن است به دلایل مختلفی از جمله افزودن ویژگی‌های جدید، بهبود امنیت یا حل اختلافات میان اعضای شبکه ایجاد شوند. در ادامه این مقاله از بلاگ صرافی ارز دیجیتال او‌ام پی فینکس، انتخاب درست از بین هارد فورک و سافت‌ فورک در مواقع مختلف را پیدا می‌کنیم.

فایل صوتی مقاله را از اینجا گوش کنید:

سافت فورک چیست و چگونه کار می‌کند؟

سافت‌فورک (Soft Fork) را می‌توان به‌نوعی با یک به‌روزرسانی نرم‌افزاری مقایسه کرد، چرا که باعث بهبود شبکه می‌شود و با بلاک‌های پیش از فورک نیز سازگاری دارد. این یعنی تمامی کاربران، حتی افرادی که از نسخه‌های قدیمی‌تر نرم‌افزار استفاده می‌کنند، می‌توانند بلاک‌های جدید و تراکنش‌های انجام‌شده را ببینند.

برای کاربرانی که همچنان از نسخه‌های قدیمی‌تر نرم‌افزار استفاده می‌کنند، سافت فورک مشکلی ایجاد نمی‌کند، زیرا بلاک‌ها و تراکنش‌های جدید همچنان در زنجیره معتبر باقی می‌مانند و توسط شبکه پذیرفته می‌شوند.

مزایای سافت فورک؛ تغییرات بدون ایجاد تفکیک

• سازگاری با نسخه‌های قدیمی‌تر: به گره‌هایی (Nodes) که از نسخه‌های قدیمی‌تر نرم‌افزار استفاده می‌کنند، اجازه می‌دهد بدون نیاز به ارتقا همچنان در شبکه فعالیت کنند.
• کاهش ریسک انشعاب زنجیره: در سافت فورک، هیچ انشعاب دائمی در بلاک‌چین رخ نمی‌دهد؛ بنابراین، جامعه همچنان یکپارچه باقی می‌ماند و از ایجاد بلاک‌چین‌های رقیب جلوگیری می‌شود.
• کمترین میزان اختلال: پیاده‌سازی و انتقال به سافت فورک آسان است و نیازی به هماهنگی گسترده یا به‌روزرسانی‌های پرهزینه در منابع ندارد.
• قوانین سخت‌گیرانه‌تر: امنیت شبکه را با محدودتر کردن قوانین افزایش می‌دهد، بدون این‌ که عملکرد‌های موجود را مختل کند.
• نیاز کمتر به منابع: سافت فورک به زیرساخت‌ها و توان پردازشی کمتری نیاز دارد، زیرا برخلاف هارد فورک، نیازی به اجرای دو بلاک‌چین مجزا نیست.

معایب سافت فورک؛ محدودیت‌های تغییرات سازگار با گذشته

• محدودیت در مقیاس تغییرات: سافت فورک‌ها به دلیل نیاز به حفظ سازگاری با نسخه‌های قدیمی‌تر، امکان ایجاد تغییرات گسترده را ندارند و مقیاس تغییرات را محدود می‌کنند.
• احتمال ناسازگاری: اگر بخش قابل توجهی از شبکه به‌روزرسانی را انجام ندهد، اجرای قوانین جدید ممکن است به‌طور یکپارچه صورت نگیرد.
• سردرگمی موقت: از آنجا که نود‌ها در زمان‌های مختلف به‌روزرسانی می‌شوند، ممکن است برای مدتی ناهماهنگی یا ابهام در تایید تراکنش‌ها به وجود آید.
• چالش‌های اجرایی: اجرای موفق سافت فورک وابسته به پذیرش اکثریت ماینرها است که باعث اعمال نابرابر قوانین جدید در سراسر شبکه شود.
• کند شدن نوآوری: از آنجا که سافت فورک‌ها باید با نسخه‌های قبلی سازگار باشند، تغییرات بنیادی و نوآوری‌های بزرگ در پروتکل را محدود می‌کنند.

هارد فورک چیست و چرا باعث شکاف در بلاک‌چین می‌شود؟

هارد فورک (Hard Fork) تغییری اساسی در پروتکل بلاک‌چین است که پشتیبانی از نسخه‌های پیشین را به‌طور کامل از بین می‌برد. در چنین حالتی، بلاک‌چین به دو شاخه مجزا تقسیم می‌شود. قانون کلی در این نوع فورک این است که اگر نرم‌افزار خود را به‌روزرسانی نکنید، دیگر بخشی از شبکه جدید نخواهید بود. البته، می‌توانید همچنان در زنجیره قدیمی فعالیت کنید، اما برای ادامه کار، ممکن است آن زنجیره نیز به یک سافت فورک نیاز داشته باشد.

هارد فورک یک تفکیک دائمی در بلاک‌چین ایجاد می‌کند. پس از وقوع آن، گره‌هایی که نرم‌افزار خود را به‌روزرسانی نکرده‌اند، قادر به اعتبارسنجی بلاک‌هایی که توسط گره‌های ارتقا یافته و بر اساس قوانین جدید اجماع ایجاد شده‌اند، نخواهند بود.

مزایای هارد فورک؛ آغاز یک مسیر جدید در شبکه

• آزادی برای تغییرات عمده: به توسعه‌دهندگان این امکان را می‌دهد که تغییرات اساسی مانند بهبود مقیاس‌پذیری، ویژگی‌های جدید یا تغییرات در حکمرانی را اعمال کنند.
• امکان انتخاب جامعه: در صورت بروز اختلافات، جوامع می‌توانند از هم جدا شوند و بلاک‌چین مورد نظر خود را دنبال کنند که باعث نوآوری در هر دو زنجیره می‌شود.
• بهبود مقیاس‌پذیری: تغییرات عمده‌ای مانند افزایش اندازه بلاک یا سرعت تراکنش‌ها می‌توانند کارایی کلی شبکه را بهبود بخشند.
• افزایش امنیت: هارد فورک‌ها می‌توانند پچ‌های امنیتی مهمی را معرفی کنند که دستیابی به آن‌ها از طریق به‌روزرسانی‌های جزئی دشوار است.
• مسیر‌های جدید توسعه: ایجاد یک زنجیره جدید این امکان را می‌دهد که آزمایش‌ها و توسعه‌های بیشتر صورت گیرد، بدون آن که ثبات زنجیره قدیمی تحت تاثیر قرار گیرد.

معایب هارد فورک؛ چالش‌های انشعاب شدن بلاک‌چین

•  ریسک شکاف در جامعه: هارد فورک‌ها می‌توانند جامعه را به دو بخش تقسیم کنند و باعث ایجاد بلاک‌چین‌های رقیب و کاهش اثرات شبکه‌ای شوند.
• مسائل امنیتی: کاربران ممکن است به‌طور تصادفی توکن‌ها را به زنجیره اشتباهی ارسال کنند که منجر به تراکنش‌های تکراری یا از دست دادن دارایی‌ها می‌شود.
• نیاز به منابع زیاد: نود‌های قدیمی ممکن است منسوخ شوند و نیاز به به‌روزرسانی یا کنار گذاشتن داشته باشند که می‌تواند هزینه‌‌های زیادی به جای بگذارد.
• سردرگمی برای کاربران: کاربران باید تصمیم بگیرند که کدام زنجیره را پشتیبانی کنند و ممکن است در مورد ارزش و امنیت دارایی‌های موجود در هر زنجیره سردرگم شوند.
• اختلال در اجماع: فرآیند فورک نیاز به هماهنگی گسترده شبکه دارد که ممکن است به‌طور موقت باعث اختلال در عملکرد عادی شود.

تفاوت بین سافت فورک و هارد فورک و اثرات آن‌ها بر شبکه

حال که این نکات را می‌دانید، ممکن است کنجکاو باشید که تفاوت‌های واقعی بین این دو چیست؟ در اینجا نحوه تشخیص هارد فورک از سافت فورک در بلاک‌چین آورده شده‌است.

هارد فورک زمانی رخ می‌دهد که یک برنامه نرم‌افزاری به دو نسخه جداگانه تقسیم می‌شود، معمولاً به این دلیل که یک گروه از کاربران می‌خواهند قابلیت جدیدی به برنامه اضافه کنند در حالی که گروه دیگر نمی‌خواهند. به‌طور کلی، هارد فورک‌ها اجرای دشواری دارند. اما از آنجا که این فورک‌ها مشکلاتی را حل می‌کنند که با سافت فورک قابل حل نیست و ممکن است مسائل دیگری را ایجاد کنند، بسیاری از توسعه‌دهندگان آن را به‌عنوان آخرین گزینه در نظر می‌گیرند.

از سوی دیگر، سافت فورک زمانی است که یک به‌روزرسانی به نرم‌افزار موجود اعمال می‌شود که نیاز به سازگاری نسخه‌های قدیمی‌تر دارد، به‌طوری‌که نسخه‌های قدیمی نرم‌افزار همچنان به درستی با به‌روزرسانی‌های جدید کار کنند. این به‌روزرسانی منجر به تفکیک بلاک‌چین نمی‌شود و معمولاً به‌روزرسانی اختیاری است؛ برخی از کاربران ممکن است تصمیم بگیرند که به استفاده از نسخه‌های قدیمی‌تر نرم‌افزار ادامه دهند.

انتخاب درست؛ چه زمانی باید از سافت فورک و چه زمانی از هارد فورک استفاده کنیم؟

به این سوال نمی‌توان پاسخ ساده‌ای داد، زیرا تفاوت بین سافت فورک و هارد فورک بسیار است. هارد فورک‌هایی که به‌طور متوالی اتفاق می‌افتند می‌توانند به بلاک‌چین آسیب برسانند، در حالی که سافت فورک‌ها قادر به ایجاد تغییرات عمده در پروتکل بلاک‌چین نیستند. هرچند سافت فورک‌ها به‌عنوان روشی دیپلماتیک و ملایم‌تر برای شبکه در نظر گرفته می‌شوند و با اجماع کامل در مورد تغییرات، حتی به‌روزرسانی‌های بزرگ نیز می‌توانند در بلاک‌چین انجام شوند. بنابراین، در وضعیت کنونی، کمی بیشتر به سمت سافت فورک‌ها گرایش پیدا می‌کنیم.

فورک‌ها، ابزاری برای پیشرفت یا تهدیدی برای شبکه؟

هر نرم‌افزار و تکنولوژی برای پیشرفت نیاز به به‌روزرسانی دارد. به‌همین ترتیب، به‌روزرسانی در بلاک‌چین برای اضافه کردن ویژگی‌های جدید، نگهداری از زنجیره و ارتقا به یک شبکه بهتر ضروری است. «هارد فورک بلاک‌چین در مقابل سافت فورک» رقابت قابل توجهی است، اما از آنجایی که ما به درک کامل هر دو پرداخته‌ایم، می‌فهمیم که هر دو برای تکنولوژی بلاک‌چین به یک اندازه مهم هستند. بدون این فورک‌ها، دوباره به سیستم متمرکزی خواهیم رسید که هدف اصلی بلاک‌چین را از دست می‌دهد.

سوالات متداول درباره تفاوت بین سافت فورک و هارد فورک