آیا اتریوم دوباره افزایش قیمت خواهد داشت؟

اتریوم یکی از چالش‌برانگیزترین دوره‌های تاریخ خود را تجربه می‌کند. تا همین چند سال پیش، طرفداران این شبکه معتقد بودند که مکانیزم توکن‌سوزی و تغییر الگوریتم اجماع به اثبات سهام (Proof-of-Stake) آن را به یک دارایی کاهش‌دهنده عرضه تبدیل خواهد کرد. اتریوم به عنوان «پول فوق‌العاده سالم» شناخته می‌شد یعنی دارایی‌ای که عرضه آن در طول زمان کاهش می‌یابد و ارزشش افزایش پیدا می‌کند. اما تا سال ۲۰۲۵ مشخص شد که این فرضیه در عمل به وقوع نپیوسته است.

امروز عرضه ETH بار دیگر در حال افزایش است و قیمت آن به‌شدت از بیت‌کوین عقب افتاده است. در حالی که BTC با اطمینان در حال ثبت رکوردهای جدید است، اتریوم در حال از دست دادن اعتماد سرمایه‌گذاران است. قیمت ETH نسبت به بیت‌کوین به ۰.۰۲۷ BTC کاهش یافته است و در کمترین سطح در چهار سال گذشته قرار دارد. کاهش قیمت منجر به کاهش خرید اتریوم در بین طرفداران کریپتو نیز شده است.

از کاهش عرضه به افزایش تورمی: عرضه اتریوم دوباره در حال رشد است

زمانی که ارتقای EIP-1559 در سال ۲۰۲۱ اجرا شد، مکانیزم توکن‌سوزی را معرفی کرد که قرار بود انتشار توکن‌های جدید را خنثی کرده و ETH را به یک دارایی با عرضه محدود تبدیل کند. در سال ۲۰۲۲، توسعه‌دهندگان یک گام دیگر به سمت تحقق چشم‌انداز «پول فوق‌العاده سالم» برداشتند یعنی شبکه ماینینگ را کنار گذاشتند و به اثبات سهام تغییر یافتند. در این مدل، ETH جدید تنها از طریق استیکینگ صادر می‌شد، که به‌طور تئوری نرخ انتشار آن را کاهش می‌داد.

اما در سال ۲۰۲۴، شرایط تغییر کرد. فعالیت تراکنش‌ها در شبکه کاهش یافت، کارمزدها افت کرد و در نتیجه، روند توکن‌سوزی ETH کند شد. به همین دلیل، عرضه اتریوم متوقف نشد و دوباره شروع به افزایش کرد. کل عرضه ETH اکنون به ۱۲۰.۵ میلیون رسیده است یعنی سطحی که آخرین بار در سپتامبر ۲۰۲۲، قبل از ارتقای The Merge دیده شده بود.

در مقایسه با پروژه‌های مشابه، اتریوم از نظر درآمد شبکه‌ای که از کارمزدها بین اعتبارسنج‌ها توزیع می‌شود، نیز عقب افتاده است. طبق داده‌های Token Terminal، اتریوم در این شاخص تنها در جایگاه ششم قرار دارد و حتی از دارایی‌هایی مانند USDC و سولانا عقب‌تر است. همزمان، تعداد اعتبارسنج‌های فعال شبکه در حال کاهش است: تنها در ماه گذشته، این تعداد ۱٪ افت کرده است که باعث نگرانی در جامعه شده، به‌ویژه با توجه به اینکه به‌روزرسانی Pectra بار دیگر به تعویق افتاده است.

ویتالیک بوترین، یکی از بنیان‌گذاران اتریوم، اعلام کرده است که در صورت اجرای تغییرات کلیدی Pectra، این تغییرات می‌تواند روند نزولی فعلی را معکوس کند.

چرا سرمایه‌گذاران روی بیت‌کوین شرط‌بندی می‌کنند؟

بازار اشتباهات را نمی‌بخشد. در حالی که اتریوم درگیر چالش‌های خود است، بیت‌کوین به تقویت موقعیت خود ادامه می‌دهد. تنها در سال ۲۰۲۴، BTC با ۱۲۱٪ رشد همراه بوده است، در حالی که اتریوم تنها ۴۶٪ افزایش قیمت داشته است. این اختلاف زمانی بیشتر نمایان می‌شود که نرخ تبدیل ETH/BTC را بررسی کنیم: از سال ۲۰۲۲، این نرخ بیش از ۷۰٪ کاهش یافته است.

ضعف اتریوم به‌ویژه در میان رشد علاقه سرمایه‌گذاران نهادی مشهود است. در ژانویه ۲۰۲۴، تنظیم‌کنندگان ایالات متحده اولین ETFهای اسپات برای ارزهای دیجیتال را تأیید کردند، که یک رویداد مهم برای بازار محسوب می‌شود. اما مشخص شد که سرمایه‌گذاران بزرگ بیشتر به بیت‌کوین علاقه دارند. ETFهای بیت‌کوین ۴۰.۶ میلیارد دلار جذب کرده‌اند، در حالی که صندوق‌های متمرکز بر اتریوم تنها ۲.۶ میلیارد دلار جذب کرده‌اند، یک اختلاف چشمگیر.

اتریوم در وضعیت دشواری قرار گرفته است: برای سرمایه‌گذاران نهادی بیش از حد پیچیده است، در حالی که در میان معامله‌گران خرد نیز در حال از دست دادن محبوبیت خود است.

چالش‌های داخلی اتریوم

فراتر از عوامل اقتصاد کلان، اتریوم با مشکلات داخلی نیز دست‌وپنجه نرم می‌کند. در ژانویه، آیاه میاگوچی، مدیر اجرایی بنیاد اتریوم، پس از یک مصاحبه ناموفق بحث‌برانگیز شد. اظهار نظر او مبنی بر اینکه «اتریوم هیچ رهبر واحدی ندارد» به‌عنوان نشانه‌ای از بحران حکمرانی در این شبکه تلقی شد. ویتالیک بوترین حتی اشاره کرد که ممکن است تغییراتی در کادر مدیریتی بنیاد اتریوم رخ دهد.

تمام این موارد باعث تضعیف اعتماد به این پروژه شده است. اتریومی که زمانی یک رهبر فناوری به شمار می‌رفت، اکنون با سازمان‌های بوروکراتیکی مقایسه می‌شود که در حال از دست دادن جایگاه خود هستند.

آیا اتریوم شانس بازگشت دارد؟

با وجود همه این چالش‌ها، اتریوم همچنان دومین ارز دیجیتال بزرگ از نظر ارزش بازار است و در اکوسیستم DeFi و NFT نقش مهمی ایفا می‌کند. اما چشم‌انداز بلندمدت آن به این بستگی دارد که آیا می‌تواند دوباره به یک مدل کاهش عرضه بازگردد یا خیر.

اگر اتریوم نتواند فعالیت شبکه را افزایش دهد، توکن‌سوزی را تقویت کند و سرمایه‌گذاران نهادی را جذب کند، ممکن است به یک دارایی درجه دو تبدیل شود که در سایه بیت‌کوین باقی می‌ماند و به تدریج جایگاه خود را به بلاکچین‌های سریع‌تر و نوآورانه‌تر مانند سولانا واگذار می‌کند. اتریوم به‌عنوان شبکه آینده طراحی شده بود. اما امروز، آینده آن نامشخص به نظر می‌رسد.