ارز دیجیتال چیست؟ آشنایی با کریپتوکارنسی

ارز دیجیتال یا کریپتوکارنسی، نوع جدیدی از پول است که بر پایه فناوری بلاکچین ساخته شده و بدون نیاز به واسطه‌هایی مانند بانک‌ها، امکان انتقال مستقیم ارزش را در سراسر جهان فراهم می‌کند. این ارزها، مانند بیت‌کوین و اتریوم، با استفاده از رمزنگاری ایمن شده و غیرمتمرکز هستند، به این معنا که هیچ دولت یا نهادی کنترل کامل بر آن‌ها ندارد. در این مقاله از وبلاگ صرافی ارز دیجیتال او ام پی فینکس به بررسی مفهوم ارزهای دیجیتال، نحوه عملکرد، مزایا، معایب و کاربردهای آن‌ها می‌پردازیم تا درک جامعی از این فناوری نوظهور و تأثیر آن بر آینده مالی جهان به دست آورید.

پادکست ارز دیجیتال چیست؟

ارز دیجیتال چیست؟

ارز دیجیتال همانطور که از نامشان پیدا است این دسته از انواع دارایی برخلاف پول‌های رایج، در جهان واقعی وجود خارجی نداشته و تنها در بستر اینترنت قابل دسترس هستند. ارزهای دیجیتال در واقع الگوی جدیدی از پول هستند که با استفاده از مکانیسم رمزنگاری بر بستر بلاک‌‌چین ایجاد و محافظت می‌شوند. به همین علت، این دسته از دارایی اصطلاحا «رمزارز» نیز نامیده می‌شوند.

افراد با استفاده از ارزهای دیجیتال می‌توانند تنها از طریق اینترنت و بدون نیاز به مراجعه به یک موسسه یا نهاد مالی، به هر نقطه از دنیا پول انتقال دهند. علاوه‌بر تراکنش‌های مالی دریافت و پرداختی، ارزهای دیجیتال به عنوان ابزاری برای ذخیره ارزش و سرمایه‌گذاری نیز محسوب می‌شوند. در حال حاضر، بسیاری از افراد در سطح جهان خرید ارز دیجیتال را به عنوان بهترین سرمایه گذاری با پول کم می‌شناسند.

کریپتوکارنسی چیست؟

بازار کریپتوکارنسی یا همان «کریپتو» یک اکوسیستم مالی دیجیتال و غیرمتمرکز است که برای خرید، فروش و ذخیره ارزهای رمزنگاری‌شده ایجاد شده‌است. واژه «کریپتو کارنسی» از ترکیب «کریپتوگرافی» به معنای رمزنگاری و «کارنسی» به معنای ارز ساخته شده و بیانگر امنیت و ساختار فنی این بازار است.

معاملات تعهدی

در بازارهای صعودی و نزولی ۱۰ برابر بیشتر سود کنید

معامله کنید

تاریخچه ارز دیجیتال

تاریخچه شکل‌گیری ارز دیجیتال به سال ۲۰۰۹ بازمی‌گردد، زمانی که بیت‌کوین به‌عنوان نخستین ارز دیجیتال غیرمتمرکز معرفی شد. ایده اصلی بیت‌کوین ایجاد سیستمی بود که افراد بتوانند بدون نیاز به بانک یا واسطه مالی، تراکنش انجام دهند. این تحول، دریچه‌ای جدید به سمت پول دیجیتال گشود و به‌سرعت باعث شکل‌گیری صدها ارز دیجیتال دیگر مانند اتریوم، ریپل، کاردانو و بایننس کوین شد.

تصور کنید کیف پول شما به‌جای اسکناس، یک اپلیکیشن روی گوشی است که با آن می‌توانید در عرض چند دقیقه پول را از تهران به لندن بفرستید؛ بدون نیاز به بانک، صرافی سنتی یا کارمزدهای بالا. این همان تجربه‌ای است که بازار کریپتو به کاربران می‌دهد.

نقش بلاکچین در کریپتوکارنسی

بلاکچین دفتر کل دیجیتال مشترکی است که اطلاعات تراکنش‌ها را در «بلوک‌ها» ذخیره کرده و این بلوک‌ها با استفاده از «هش» به هم متصل می‌شوند. این اتصال باعث می‌شود تغییر داده‌های قدیمی تقریباً غیرممکن شود.

برای درک ساده، بلاکچین را به یک دفتر حساب مشترک تشبیه کنید که نسخه‌ای از آن در اختیار همه اعضای شبکه است و هر تغییر باید توسط آن‌ها تایید شود. این ساختار باعث شفافیت بالا و جلوگیری از تقلب می‌شود. علاوه بر این، ماهیت توزیع‌شده بلاکچین باعث می‌شود هیچ نقطه شکست واحدی وجود نداشته باشد و سیستم حتی در صورت بروز مشکل در بخشی از شبکه، به کار خود ادامه دهد. همین ویژگی، اعتماد و پایداری این فناوری را در بازار کریپتو تضمین می‌کند.

بلاکچین ستون فقرات کریپتو کارنسی است و چهار نقش اصلی دارد:

۱. ایجاد امنیت و اعتماد: تراکنش‌ها با رمزنگاری پیشرفته ایمن می‌شوند و هیچ‌کس نمی‌تواند بدون اجازه مالک، دارایی را منتقل کند.

۲. حفظ غیرمتمرکز بودن: اطلاعات روی هزاران کامپیوتر ذخیره می‌شود، بنابراین هیچ نهاد مرکزی کنترل کامل ندارد.

۳. تضمین شفافیت: همه تراکنش‌ها قابل مشاهده و بررسی هستند، حتی اگر هویت افراد مخفی باشد.

۴. پول قابل برنامه‌ریزی: با قراردادهای هوشمند می‌توان تراکنش‌ها یا توافقات را به‌صورت خودکار اجرا کرد. نمونه واقعی این کاربرد را می‌توان در شبکه اتریوم دید که میزبان هزاران برنامه غیرمتمرکز است.

این نقش‌ها نه تنها امنیت و شفافیت را افزایش می‌دهند، بلکه بستر رشد اکوسیستم‌های مالی جدید و حذف واسطه‌های پرهزینه را نیز فراهم می‌کنند. به همین دلیل بلاکچین به عنوان قلب تپنده دنیای کریپتو شناخته می‌شود.

تفاوت پول فیات و ارز دیجیتال چیست؟

منظور از ارز فیات (Fiat Money) همان پول‌های رایج امروزی همچون دلار، یورو، پوند و ریال است که به عنوان پول ملی کشورها شناخته می‌شود. پول فیات و ارز دیجیتال را می‌توان در ابعاد مختلف ماهیت وجودی، پشتوانه و نحوه قیمت‌گذاری با یکدیگر مقایسه کرد.

• تفاوت در ماهیت وجودی

همان‌طور که ابتدای مقاله توضیح داده شد، ارزهای دیجیتال ماهیت فیزیکی نداشته و تنها در بستر اینترنت قابل دسترس هستند. اما پول‌های فیات به صورت فیزیکی در دنیای واقعی قابل لمس و مشاهده‌اند.

• پشتوانه

ارزهای دیجیتال هیچ‌گونه پشتوانه فیزیکی نداشته و پشتوانه اصلی آن‌ها اعتقاد و باور سرمایه‌گذاران به ارزشمند بودن آن‌ها است. اما ارزهای فیات دارای پشتوانه‌های فیزیکی همچون طلا هستند و دولت‌ها تنها در صورت وجود پشتوانه طلا در بانک مرکزی اجازه چاپ پول را دارند.

شاید برایتان جالب باشد که وجود پشتوانه فیزیکی برای ارزهای فیات تنها یک تصور و توهم میان افراد است؛ چرا که نظام پایه پولی طلا در اکثر کشورها از بین رفته و دولت‌ها به اعتبار اقتصاد و تولید ناخالص داخلی کشور اقدام به انتشار اسکناس می‌کنند و نه به اعتبار وجود پشتوانه طلا در خزانه بانک مرکزی!

• نحوه قیمت‌گذاری

همان طور که در قسمت‌های قبل توضیح داده شد، قیمت ارزهای دیجیتال توسط مکانیسم عرضه و تقاضا در بازار تعیین می‌شود. اما ارزش پول‌های فیات توسط دولت‌ها و بر اساس سیاست‌های پولی و مالی کشورها تعیین می‌شود. به بیان دیگر، دولت‌ها در تعیین ارزش پول فیات نقش اساسی دارند.

مزایای بازار کریپتو

بازار کریپتو به دلیل ویژگی‌های خاصش، محبوبیت زیادی پیدا کرده‌است. این بازار محدودیت مکانی و زمانی ندارد و نوآوری‌های مستمری ارائه می‌دهد.

پیش از بررسی جزئیات، باید گفت که مهم‌ترین مزیت کریپتو، کاهش موانع سنتی سیستم مالی است. بدون نیاز به حساب بانکی یا حضور فیزیکی، هر شخصی می‌تواند به این بازار بپیوندد.

• دسترسی جهانی: هر فرد با اینترنت می‌تواند وارد این بازار شود.
• فعالیت ۲۴ ساعته: برخلاف بورس یا بازار ارز سنتی، هیچ تعطیلی ندارد.
• سرعت و هزینه پایین تراکنش‌ها: انتقال پول بین‌المللی در چند دقیقه با کارمزد کم انجام می‌شود.
• پتانسیل سودآوری بالا: نوسانات شدید قیمت فرصت‌های کسب سود ایجاد می‌کند.
• تنوع دارایی‌ها: هزاران کوین و توکن با کاربردهای مختلف در دسترس است.

معایب بازار کریپتو

همان‌طور که هر بازار مزایایی دارد، ریسک‌ها و معایب خود را نیز به همراه می‌آورد. شناخت این موارد برای سرمایه‌گذاری آگاهانه ضروری است. هرچند این معایب به معنای پرهیز کامل از سرمایه‌گذاری نیستند، اما بدون مدیریت ریسک، می‌توانند منجر به زیان شوند.

• نوسانات قیمت: تغییرات ناگهانی و بزرگ ارزش دارایی‌ها، به‌خصوص تحت تاثیر اخبار یا شایعات.
• ریسک‌های امنیتی: امکان هک صرافی‌ها یا حملات فیشینگ.
• نبود قوانین یکسان: مقررات در بسیاری از کشورها هنوز در حال شکل‌گیری است و تغییر ناگهانی آن‌ها می‌تواند تاثیر زیادی داشته‌باشد.
• پیچیدگی فنی: استفاده ایمن نیاز به دانش درباره مدیریت کلید خصوصی و کیف پول دارد.

کاربرد ارز دیجیتال چیست؟

کریپتوکارنسی امروز کاربردهایی فراتر از خرید و فروش ساده دارد و به بخش‌های مختلف اقتصاد دیجیتال نفوذ کرده‌است. این کاربردها از سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت و پرداخت‌های سریع گرفته تا ایجاد مدل‌های جدید کسب‌وکار و مالکیت دیجیتال را شامل می‌شود و مرزهای سنتی خدمات مالی را جابه‌جا کرده‌است.

سرمایه‌گذاری و ذخیره ارزش: بیت‌کوین نمونه بارز این نوع کریپتو است که به‌عنوان «طلای دیجیتال» هم شناخته می‌شود.

پرداخت و حواله بین‌المللی: انتقال سریع و کم‌هزینه بدون واسطه بانکی. مانند استفاده از ریپل (XRP) برای پرداخت‌های بین‌المللی در شبکه RippleNet.

قراردادهای هوشمند: اجرای خودکار توافقات در شبکه‌هایی مانند اتریوم. برای مثال؛ پلتفرم یونی‌سواپ (Uniswap) معاملات را با قراردادهای هوشمند انجام می‌دهد.

امور مالی غیرمتمرکز (DeFi): وام‌دهی، استقراض و معاملات بدون بانک. پلتفرم Aave از جمله مشهورترین پلتفرم‌های دیفای محسوب می‌شود.

توکن‌های غیرمثلی (NFT): مالکیت دیجیتال آثار هنری، آیتم‌های بازی و حتی زمین‌های مجازی. پروژه Bored Ape Yacht Club در بلاکچین اتریوم در این دسته قرار می‌گیرد.

کیف پول‌های مناسب کریپتو

کیف پول ارز دیجیتال ابزاری برای نگهداری کلید خصوصی و عمومی شماست. بدون کلید خصوصی، دسترسی به دارایی غیرممکن است.

• کیف پول گرم: به اینترنت متصل است (موبایل، دسکتاپ، تحت‌وب)، مناسب معاملات روزانه، اما امنیت کمتری نسبت به کیف پول سرد دارد. نمونه‌ها: MetaMask، Trust Wallet.
• کیف پول سرد: آفلاین است (سخت‌افزاری یا کاغذی)، امنیت بسیار بالا و مناسب ذخیره بلندمدت. نمونه‌ها: Ledger، Trezor.

همچنین کیف پول‌ها می‌توانند حضانتی یا غیرحضانتی باشند. در نوع حضانتی، کلیدها در اختیار شخص ثالث (مثل صرافی) است، اما در نوع غیرحضانتی شما مالک واقعی کلیدها هس

نظر بزرگان در مورد ارز دیجیتال چیست؟

قوانین وضع شده در مورد ارز دیجیتال چیست؟

صنعت بلاک‌چین و ارز دیجیتال در اغلب کشورهای جهان به عنوان یک بستر مناسب برای ایجاد کسب‌وکارهای جدید شناخته می‌شوند. مقامات ارشد مالی در سطح جهان معتقدند که با توجه به استقبال گسترده افراد از رمزارزها می‌بایست قانون‌گذاری‌هایی برای این کلاس از دارایی صورت بگیرد تا افراد نتوانند از ویژگی غیرمتمرکز بودن این تکنولوژی برای اهداف کلاهبرداری و پول‌شویی سواستفاده کنند.

برخی کشورها همچون السالوادور بیت‌کوین را به عنوان پول رسمی کشور پذیرفته‌‌اند. استفاده از دستگاه‌های خودپرداز بیت‌‌کوین نیز در برخی کشورها به امری بسیار رایج تبدیل شده‌است.

اصلی‌ترین نهاد قانون‌گذاری بر ارزهای دیجیتال در سطح جهان، کمیته بورس و اوراق بهادار آمریکا (SEC) بوده که نهایت تلاش خود را در راستای مهار فعالیت‌های مالی غیرمجاز در پوشش ارزهای دیجیتال به کار گرفته و خواهان اعمال قوانین نظارتی و مالیاتی بر صنعت کریپتوکارنسی است. برخی کشورها نیز وجود دارند که هر گونه فعالیت رمزارزی از جمله خرید و فروش ارزهای دیجیتال و استخراج را ممنوع اعلام کرده‌اند.

قوانین ایران در مورد ارز دیجیتال چیست؟

خرید و فروش ارز دیجیتال در ایران به‌صورت رسمی قانونی نیست؛ اما انجام معاملات آن در کشور جرم محسوب نمی‌شود. طبق آخرین قوانین مربوط به ارز دیجیتال در ایران، معاملات خرید و فروش بیت‌کوین و سایر رمزارزها در بانک‌ها، موسسات مالی و صرافی‌های زیر نظر بانک مرکزی قابل انجام نبوده و تنها از طریق صرافی‌های رمزارزی امکان‌پذیر است. استخراج ارزهای دیجیتال نیز اگر با کسب مجوز از وزارت صنعت، معدن و تجارت انجام شود، هیچ‌گونه ممانعت قانونی ندارد.

نکات پایانی برای ورود به بازار ارز دیجیتال

در هنگام فعالیت در بازارهای مالی از جمله بازار ارز دیجیتال، ابتدا می‌بایست افق زمانی خود را مشخص کنید. اگر تصمیم شما سرمایه‌گذاری بلند مدت در ارز دیجیتال است، بهترین گزینه‌ها برای سرمایه‌گذاری، پروژه‌های رمزارزی با ارزش بازار بالا هستند. طبق هرم سرمایه‌گذاری، شما می‌بایست 50 درصد از سبد سرمایه‌گذاری خود را به رمزارز شماره یک بازار یعنی بیت‌کوین اختصاص دهید.

رمزارزهای اتریوم، بایننس کوین، سولانا و به صورت کلی ۱۰ رمزارز برتر بازار پس از بیت‌کوین می‌بایست ۳۰ درصد از سبد سرمایه‌گذاری شما را تشکیل دهند. برای متنوع‌سازی پرتفولیو نیز می‌توانید ۱۵ درصد از سرمایه‌تان را به رمزارزهایی که در جایگاه دهم تا بیستم وبسایت کوین مارکت کپ قرار گرفته‌اند، اختصاص دهید. در نهایت، میم‌کوین‌ها و شت‌کوین‌ها به عنوان پرریسک‌ترین دارایی‌های رمزارزی نیز می‌بایست تنها ۵ درصد از سرمایه شما را دربرگیرند.

بیشترین سوالات کاربران در مورد ارز دیجیتال