نقش فناوری در آینده مالی ایران؛ بررسی در پنل تخصصی فینشورتک
صنعت مالی جهان به سرعت در حال تغییر است و رمزارزها به عنوان یکی از بازیگران اصلی این تحول، با چالش‌های زیادی در مسیر پذیرش در نظام مالی مواجه هستند. در حالی که بانک‌های سنتی با اصلاح فرایندها و دیجیتالی شدن به دنبال حفظ جایگاه خود هستند، رمزارزها و فناوری‌های نوین مالی روزبه‌روز به گزینه‌ای جذاب‌تر برای کاربران تبدیل می‌شوند. در همین راستا، فینشورتک امسال میزبان پنلی تخصصی بود که در آن چالش‌های نظام بانکی، نیازهای جدید مشتریان و آینده رمزارزها مورد بحث و بررسی قرار گرفت. آیا بانک‌ها می‌توانند با تغییرات همگام شوند یا رمزارزها به زودی جایگزین آنها خواهند شد؟ ادامه این نشست تخصصی را در ادامه این گزارش از صرافی ارز دیجیتال او ام پی فینکس بخوانید.
نشست تخصصی فینشورتک: آینده بانک‌ها در عصر تحول دیجیتال
یاسر مرادی، عضو اجرایی هیات‌مدیره بانک صادرات ایران، به عنوان نخستین سخنران این نشست، در پاسخ به پرسشی درباره وضعیت بانک، بورس و بیمه در کشور و مسیر پیش‌روی این حوزه‌ها، به سرعت تحولات بازارهای مالی اشاره کرد. وی تأکید کرد که این تحولات فراتر از انتظارات گذشته بوده و بانک‌ها که در ابتدا برای واسطه‌گری وجوه ایجاد شده بودند، اکنون در حال تغییر کارکرد به سمت ارائه خدمات بانکی هستند.
مرادی با اشاره به تغییر رویکرد نسل جدید نسبت به بانکداری سنتی افزود: امروزه مردم به خدمات بانکی نیاز دارند، اما دیگر تمایلی به مراجعه حضوری به بانک‌ها ندارند. به گفته وی، این تغییر رفتار موجب شده تا بانک‌ها ناچار به تطبیق با نیازهای جدید شوند، اما در این میان، چالش بزرگی به نام نبود قوانین و مقررات متناسب با رشد فناوری‌های مالی وجود دارد. وی تأکید کرد که با وجود پیشرفت‌های چشمگیر در حوزه فناوری‌های مالی، هنوز ساختارهای قانونی نتوانسته‌اند همگام با این تحولات حرکت کنند، مساله‌ای که می‌تواند بر آینده بانکداری و نقش رمزارزها در نظام مالی کشور تاثیرگذار باشد.
چالش‌های قوانین سنتی در برابر تحولات مالی
عضو اجرایی هیات‌مدیره بانک صادرات ایران، در ادامه این نشست با اشاره به قدمت قوانین تجاری کشور، به چالش‌های ناشی از مقررات قدیمی در حوزه بانکداری و مالی پرداخت. وی خاطرنشان کرد که قانون تجارت ایران مربوط به حدود ۱۰۰ سال پیش است و همچنان از اسناد تجاری مانند «برات» نام می‌برد، درحالی‌که این ابزار دیگر در عملیات بانکی امروز کاربردی ندارد.
مرادی همچنین با اشاره به قانون بانکداری بدون ربا که در سال‌های ۱۳۶۲ و ۱۳۶۳ اجرایی شد، تاکید کرد که از آن زمان تاکنون تحولات گسترده‌ای در صنعت بانکداری رخ داده اما قوانین نتوانسته‌اند همگام با این تغییرات به‌روز شوند. وی در این زمینه به حوزه لیزینگ اشاره کرد و افزود: دستورالعمل لیزینگ که ۱۰ سال پیش ابلاغ شد، بر مبنای عقد فروش اقساطی و اجاره به شرط تملیک تدوین شده بود، درحالی‌که امروزه لنتک‌ها، بازارهای دیجیتال و سایر نهادهای مالی جدید دیگر با این چارچوب‌ها کار نمی‌کنند.
وی در ادامه با مقایسه صنعت لیزینگ و گردش مالی رمزارزها در ایران، به تاثیر مقررات سنتی بر توسعه بازارهای مالی نوین پرداخت. به گفته وی، گردش مالی صنعت رمزارز در کشور به‌اندازه‌ای رشد کرده که در برخی موارد با صنعت لیزینگ برابری می‌کند. علت این موضوع، به باور مرادی، این است که خدمات بانکی و مالی در چارچوب سنتی و قوانین قدیمی متوقف مانده‌اند و بازارهای مالی نوین به دلیل نبود قانون‌گذاری شفاف، با چالش‌های متعددی مواجه بوده‌اند. وی تاکید کرد که در شرایط کنونی، بانک مرکزی گام‌هایی برای رگولاتوری و چارچوب‌گذاری صنعت رمزارز برداشته است، اقدامی که می‌تواند مسیر روشنی برای آینده این حوزه ترسیم کند.
چالش‌های قانون‌گذاری و پوست‌اندازی بانک‌ها
مرادی در ادامه این نشست با انتقاد از عدم تطابق سیاست‌گذاران حوزه پولی و بانکی با تحولات بازارهای مالی، بر خلاهای قانونی در بخش‌های نوین مالی تاکید کرد. وی تصریح کرد که بسیاری از حوزه‌ها، از جمله لنتک و رمزارزها، همچنان فاقد قوانین منسجم و مشخص هستند. به گفته او، افرادی که در این زمینه‌ها به مراجع قضایی مراجعه می‌کنند، اغلب با این واقعیت مواجه می‌شوند که حتی برخی از قضات و وکلا نیز آگاهی کافی از این حوزه‌ها ندارند، چراکه قانون‌گذاری متناسب با این بازارها انجام نشده‌است.
مرادی هشدار داد تا زمانی که بانک‌ها و سایر بازیگران بخش سنتی تصمیم نگیرند خود را با تحولات همگام سازند، به‌طور ناخواسته از بازار کنار گذاشته خواهند شد.
وی درعین‌حال به تغییرات مثبت در نظام بانکی اشاره کرد و گفت که بانک‌ها در حال پوست‌اندازی هستند. به‌عنوان نمونه، فرآیند افتتاح حساب که در گذشته مستلزم حضور فیزیکی، امضاهای متعدد و پر کردن فرم‌های کاغذی بود، اکنون به‌صورت لحظه‌ای از طریق اپلیکیشن‌های بانکی انجام می‌شود. وی تأکید کرد که امروز تمام نیازهای مالی افراد در صنعت بانکداری سنتی به‌صورت الکترونیک درآمده و ابزارهایی مانند چک، سفته و برات نیز به شکل الکترونیکی ارائه می‌شوند.
مرادی خاطرنشان کرد که بانک‌ها به این نتیجه رسیده‌اند که برای بقا در بازار، باید فعالیت‌های خود را متناسب با تحولات توسعه دهند. وی ابراز امیدواری کرد که سایر نهادهای قانون‌گذار نیز با این روند همگام شده و قوانین موردنیاز را به‌روزرسانی کنند.
چالش‌های بانکداری غیرحضوری و نقش فناوری
حمیدرضا توسلی، عضو هیات‌مدیره بانک مهر ایران، در پاسخ به این سوال که بانک مهر ایران چگونه توانسته خدمات بانکی را به مشتریان خرد ارائه دهد و نیاز به مراجعه حضوری را کاهش دهد، بر اهمیت تحول دیجیتال در نظام بانکی تاکید کرد. وی اظهار داشت که بانک مهر ایران همواره در تلاش بوده تا در ارائه خدمات غیرحضوری پیشرو باشد، اما تحقق این هدف نیازمند بلوغ فناوری، برنامه‌ریزی دقیق و تلاش منسجم است.
توسلی با اشاره به رشد روزافزون فناوری در کسب‌وکار و نظام مالی طی پنج سال گذشته، توضیح داد که اگرچه بانک‌ها از گذشته سرویس‌های مشخصی ارائه می‌دادند اما نیازهای مشتریان تغییر کرده و اغلب ترجیح می‌دهند که حداقل تعامل را با بانک‌ها داشته‌باشند. به گفته او، مسیر تحول دیجیتال در نظام بانکی هنوز در مراحل ابتدایی قرار دارد، اما بانک مهر ایران تلاش کرده تا با زیست‌بوم فناوری کشور تعامل بیشتری داشته باشد و در این زمینه به موفقیت‌های قابل توجهی دست یافته‌است.
وی همچنین خاطرنشان کرد که در گذشته ارائه خدمات بانکی مستلزم تاسیس شعب جدید بود، اما توسعه خدمات غیرحضوری باعث شده که بانک‌ها بتوانند بدون وابستگی به زمان و مکان، خدمات خود را ارائه دهند. توسلی با اشاره به تغییر الگوی تعامل مشتریان، بیان کرد که تقریبا ۵۰ درصد از درخواست‌های مشتریان بانک مهر ایران در ساعاتی ثبت می‌شود که شعبه‌ها فعال نیستند. علاوه بر این، حدود ۳۸ درصد از مشتریان این بانک در نقاطی اقدام به افتتاح حساب کرده‌اند که هیچ شعبه فیزیکی در نزدیکی آنها وجود ندارد.
عضو هیات‌مدیره بانک مهر ایران تاکید کرد که تعامل نظام بانکی با فناوری‌های نوین دیگر یک انتخاب نیست، بلکه ضرورتی است که بانک‌ها باید به‌عنوان یک ظرفیت توسعه به آن نگاه کنند.
چالش‌های نظام بانکی و بیمه‌ای در تعامل با تجار
علیرضا میرجعفری عضو کمیسیون فناوری اتاق بازرگانی ایران، در پاسخ به این پرسش که تجار چه نیازهایی در حوزه سیستم بانکی و بیمه‌ای کشور دارند و این حوزه‌ها به چه سمتی در حال حرکت هستند، بر ضرورت درک تغییرات جهانی تاکید کرد. وی اظهار داشت که دنیای مالی در حال تحول است و اگر خواسته‌های فعالان اقتصادی نادیده گرفته شود، آنها به دنبال راهکارهای جایگزین خواهند رفت.
میرجعفری با اشاره به اینکه نسل جدید بیشتر به استفاده از تتر و دلار در معاملات خود تمایل دارد، بیان کرد که چنانچه نیازهای این نسل مورد توجه قرار نگیرد، ممکن است از نظام مالی کشور دلسرد شوند. وی افزود که بانک‌ها و بیمه‌ها باید تغییرات لازم را بپذیرند، اما در عین حال تجار با پیچیدگی‌های زیادی در ارتباط با رگولاتورها مواجه‌اند و گاهی احساس می‌کنند که دسترسی به راه‌حل‌های مورد نیازشان دشوار است.
عضو کمیسیون فناوری اتاق بازرگانی ایران همچنین به چالش‌های رگولاتوری اشاره کرد و گفت که مهم‌ترین مشکل این است که رگولاتورها در مواجهه با فناوری دچار ترس می‌شوند. به همین دلیل، تنها مواردی را که از آنها اطمینان دارند قانون‌گذاری کرده و مواردی که نسبت به آنها نگرانی دارند را به کلی ممنوع می‌کنند. به گفته او، این ممنوعیت‌ها نه‌تنها مشکلات را حل نمی‌کند، بلکه باعث می‌شود شرکت‌ها و افراد به دنبال راه‌های غیررسمی برای رفع نیازهای خود باشند که این خود، مانعی در مسیر پیشرفت نظام مالی کشور است.
میرجعفری تاکید کرد که نظام بانکی نباید صرفا به دنبال ارائه راه‌حل باشد، بلکه باید ابزارهای لازم را در اختیار بخش‌های چابک‌تر و نوآورتر قرار دهد تا آنها بتوانند به سرعت نیازهای تجار، شرکت‌ها و سایر فعالان اقتصادی را برطرف کنند. همچنین، رگولاتور نباید به‌عنوان یک نهاد بالادستی مانع این ارتباط شود، بلکه باید بستر لازم را برای تسهیل تعاملات مالی فراهم کند.
تحلیل چالش‌های نظام بانکی و رگولاتوری در شرایط نوین
مهدی حیدری اقتصاددان، در پاسخ به سوال در مورد سرعت تغییرات نظام بانکی و لزوم پیشرفت بیشتر، به پیشرفت‌های چشمگیر صنعت مالی اشاره کرد و بیان داشت که با وجود تمام تحولات صورت‌گرفته، همچنان سرعت تغییرات در سیستم بانکی آنطور که باید بالا نبوده‌است.
حیدری در ادامه افزود که در دنیای امروز، که تکنولوژی در حال پیشرفت است، حتی هنوز هوش مصنوعی به صورت گسترده وارد بازار نشده و با این حال، صنعت مالی توانسته‌است به سرعت با این تکنولوژی‌ها همگام شود. به عنوان نمونه، اولین خط تلگرافی برای بازار سهام ایجاد شد و خطوط ارتباطی سریع ابتدا در حوزه بازارهای مالی استفاده می‌شود، زیرا این بازارها مقیاس بزرگ‌تری دارند و به همین دلیل از تکنولوژی با سرعت بیشتری به آن سمت سوق یافته و مورد استفاده قرار می‌گیرد.
این اقتصاددان تاکید کرد که برای پیشرفت، باید خدمات بانکی بازتعریف شوند و همواره این سوال مطرح شود که چگونه می‌توان خدمات را به نحوی بهتر ارائه داد. به نظر وی، گنجینه‌ای که در اختیار بانک‌ها قرار دارد، داده‌های بانکی است. زیرا هر فعالیتی در جامعه به نوعی با نظام بانکی مرتبط است و بانک‌ها می‌توانند با تحلیل داده‌ها به این نتیجه برسند که پول در کدام بخش بیشتر در گردش است و چرا. بانک‌ها از این نظر می‌توانند نسبت به سایر نهادها بهتر درک کنند که جریان پولی جامعه به کدام سمت می‌رود.
حیدری همچنین به تفاوت چشمگیر اندازه بانک‌های ایران با اقتصادهای بزرگ جهانی اشاره کرد و افزود که در حوزه بیمه، این تفاوت بسیار بزرگ‌تر است و جای کار زیادی دارد. به باور وی، تکنولوژی می‌تواند در گسترش صنعت بیمه و بهبود آن نقش بسزایی ایفا کند.
وی در نهایت با اشاره به چالش‌های رگولاتوری، گفت که رگولاتوری باید به عنوان یک خدمت عمومی در نظر گرفته شود. حیدری ادامه داد که در شرایطی که پلتفرم‌های ارز دیجیتال در کشور در حال گسترش هستند و سرمایه‌گذاری در آنها انجام می‌شود، کاربران از رگولاتورها انتظار دارند که امنیت این سرمایه‌گذاری‌ها را تامین کنند. او معتقد است که نباید گفت که رگولاتور نباید باشد، بلکه باید تاکید کرد که رگولاتور باید کار خود را به درستی انجام دهد.
تجربه ایران در فناوری‌های نوین مالی: از خودجوشی شرکت‌ها تا ضرورت تسریع در رگولاتوری
سامان بیرقی، رئیس هیات مدیره او ام پی فینکس در پاسخ به سوالی در مورد چگونگی استفاده از تکنولوژی‌های نوین در بازارهای مالی و صنعت بانکداری، ابتدا به تجربه ۷ ساله کشور در این حوزه اشاره کرد و اظهار داشت که در این مدت شرکت‌های توانمند، خلاق و با پشتکار در کشور به صورت خودجوش فعالیت‌های خود را آغاز کرده‌اند. او بیان کرد این در حالی است که در بسیاری از کشورها تا زمانی که موضوعی به صورت قانونی تنظیم نشود، هیچ شرکتی در آن حوزه سرمایه‌گذاری نمی‌کند و پیشرفتی در زمینه تکنولوژی صورت نمی‌گیرد.
بیرقی سپس به وضعیت کشور روسیه اشاره کرد و توضیح داد که تا دو سال پیش در روسیه هیچ گونه رگولاتوری برای فعالیت‌های استخراج و فعالیت صرافی‌ها وجود نداشت. اما امروز این بخش‌ها قانون‌گذاری شده‌اند و این کشور در این زمینه پیشرفت قابل توجهی کرده‌است. در عین حال، رئیس هیات مدیره او ام پی فینکس تاکید کرد که متاسفانه در کشور ما نسبت به تکنولوژی‌های جدید به طور کلی برخورد سلبی صورت گرفته است. با این حال، او معتقد است که ایران هنوز در مقایسه با کشورهایی مانند روسیه در زمینه فناوری‌های نوین در بازارهای مالی و رمزارزها جلوتر است.
این اظهار نظر بیرقی حاکی از لزوم تسریع در روند رگولاتوری و پذیرش فناوری‌های جدید در کشور است تا از ظرفیت‌های موجود به بهترین شکل ممکن استفاده شود.
چالش‌های پیشرفت صنعت بلاک چین در ایران: محدودیت‌ها، سنگ‌اندازی‌ها و نیاز به رگولاتوری همسو
سامان بیرقی، رئیس هیات مدیره او ام پی فینکس، در خصوص چالش‌ها و فرصت‌های موجود در صنعت بلاک‌چین و رمز ارز در کشور اظهار داشت: ما از روز اول دو چیز را تجربه کرده‌ایم، اول محدودیت برای پیشرفت و دوم سرعت پیشرفت تکنولوژی در صنعت بلاک‌چین. افرادی که در این حوزه فعالیت می‌کنند با اشتیاق پیش می‌روند. به همین دلیل، اکنون که در خدمت شما هستم، می‌توانم بگویم از کشورهایی مانند روسیه جلوتر هستیم. اما گلایه‌ای که از رگولاتور داریم این است، همانطور که قبلا اشاره کردم، تکنولوژی به سرعت در حال پیشرفت بوده و از نظر بنده و همکاران من که در حوزه توسعه رمز ارز ایران فعالیت می‌کنند، موانع برای پیشرفت و توسعه این حوزه بسیار زیاد است.»
رئیس هیات مدیره او ام پی فینکس در ادامه به مشکلات سیستم پرداخت‌ها اشاره کرد و افزود: «یکی از موانع اصلی سیستم پرداخت‌ها است. به عنوان مثال، یک فروشگاه آنلاین اینترنتی می‌تواند تا ۲۰۰ میلیون تومان از درگاه پرداخت واریز کند اما اکنون بیش از یک ماه است که درگاه‌های پرداخت به روی پلتفرم‌های رمز ارزی بسته شده‌است. اینکه نهادهای مسئول و بانک مرکزی به این نتیجه رسیدند که حوزه رمز ارز را رگولاتوری کنند قابل تقدیر است اما در همین راستا هم دوباره با فشارهای وارد شده توسط نهادها، ناامیدی برای فعالیت در این عرصه بیشتر شد. این اتفاق باعث می‌شود به همان راحتی که نخبگان از کشور رفتند، کسب‌وکارها نیز به خارج از کشور مهاجرت کنند. به این ترتیب در حوزه‌ای که تلاش کرده‌ایم بیشترین توسعه را داشته باشیم و دیگر کشورها نیز به تدریج در حال حرکت به سمت این فناوری و استفاده از امکانات آن هستند، عقب خواهیم ماند.»
رگولاتور و صنعت رمزارز: لزوم درک نیازهای مشترک برای پیشرفت
بیرقی در ادامه به تغییرات لازم در سیستم بانکی اشاره کرد و گفت: حتی برای استفاده از تکنولوژی، بانک‌ها نیز اشتیاق زیادی برای تغییر و پوست‌اندازی وجود دارد اما متاسفانه در این مسیر سنگ‌اندازی‌های زیادی صورت می‌گیرد. به نظر من رگولاتور باید رفتاری همسو با تغییرات داشته‌باشد. صنعت ارزهای دیجیتال در حال پیشرفت است و سهم بزرگی از بازار را به زودی در اختیار خواهد گرفت. انتظار من از رگولاتور این است که یک نهاد مشخص بر هر اتفاقی که در حوزه رمز ارز رخ می‌دهد نظارت کامل داشته باشد، اما مانع‌تراشی نکند.
رئیس هیات مدیره او ام پی فینکس همچنین به مشکلات پیش روی فعالان این حوزه اشاره کرد و گفت: حضور رگولاتور برای جلوگیری از کلاهبرداری در عرصه رمز ارز و چارچوب‌بندی فعالیت‌ها بسیار اهمیت دارد. اما چیزی که الان وجود دارد نوعی لختی و عدم هماهنگی بین رگولاتور و شرکت‌های فعال در این عرصه است. بسته شدن درگاه‌های پرداخت بدون هماهنگی و اطلاع قبلی باعث ایجاد ترس و ناامنی در میان سرمایه‌گذاران می‌شود و به فعالان این عرصه آسیب جدی وارد می‌کند. این موضوع باعث می‌شود که پیشرفت در این عرصه متوقف شود.
بیرقی افزود: حوزه تکنولوژی را می‌توان به دوچرخه‌سواری تشبیه کرد؛ که اگر برای زمین نخوردن باید رکاب زد و به جلو رفت. شرکت‌های فعال در این حوزه به ویژه همواره با تصمیمات رگولاتوری همراهی کرده‌اند و ما امروز نیاز به همراهی رگولاتور داریم. نیاز داریم که رگولاتور نیازهای ما را نیز درک کند. هر پلتفرمی که در این عرصه فعالیت می‌کند، حداقل ۴۰۰ یا ۵۰۰ نفر در آن مشغول به فعالیت هستند و نخبگان آن را راهبری می‌کنند. با سنگ‌اندازی در مسیر این پلتفرم‌ها، مسیر اشتغال‌زایی به چالش جدی بر خواهد خورد. همچنین این رفتارهای سلبی باعث می‌شود که فعالان این عرصه، از جمله بنده، احساس کنیم وصله ناجوری برای اقتصاد دیجیتال کشور هستیم. ما از رگولاتوری استقبال می‌کنیم زیرا نیازمند پذیرفته شدن هستیم و اینکه طبق چهارچوب جلو برویم، اما اینکه به جز ناامیدی چیزی به همراه ندارد.
چالش‌ها و ضرورت‌های به‌روزرسانی سیستم بانکی و قوانین مالی در ایران
یاسر مرادی، درباره تحولات بانکداری و چالش‌های پیش روی صنعت بانکداری در ایران گفت: سه بانک بزرگ کشور یعنی ملت، تجارت و صادرات هر سه امسال نزدیک ۱۰۰۰ نفر استخدام کردند. درست است که تصور می‌شود روزی فرا خواهد رسید که بانک‌ها را پشت سر می‌گذاریم و دیگر تراکنش‌ها داخل بانک‌ها انجام نخواهد شد اما فعلا روند تحولات در سطحی نیست که ما به آن نقطه رسیده‌باشیم. در حال حاضر شعب نیز مراجعان زیادی دارند و صف‌های طولانی هنوز در بانک‌ها وجود دارد و این نشان می‌دهد که تعطیلی شعب به این راحتی و به این نزدیکی نخواهد بود. البته، شعب زیادی تعطیل شدند اما اکنون به پوسته سخت رسیده‌ایم که عبور از آن کار آسانی نیست. در حال حاضر، حدود ۲۲۰۰۰ شاغل در شعب مشغول فعالیت هستند، از طرفی مشتریانی وجود دارند که به مراجعه به بانک عادت کرده‌اند و همین باعث می‌شود حذف بانک‌ها غیرممکن شود.
عضو اجرایی هیات‌مدیره بانک صادرات ایران در خصوص تحولات سریع در بازارهای مالی و ناکارآمدی برخی سیاست‌های پولی افزود: متاسفانه متناسب با رشد بازارهای مالی، سیاست‌گذاران حوزه پولی و بانکی نتوانسته‌اند به‌موقع قوانین و مقررات مرتبط را به‌روز کنند. امروزه ما ضابطه و قاعده‌ای برای بسیاری از این اتفاقات نداریم و این خلأ قانونی می‌تواند منجر به مشکلاتی برای فعالان این حوزه شود.
وی همچنین به تغییرات در خدمات بانکی اشاره و تاکید کرد: بانک‌ها در حال پوست‌اندازی هستند و به این جمع‌بندی رسیده‌اند که باید متناسب با بازارهای مالی نوین، فعالیت‌های خود را به‌روز کنند. اگر بانک‌ها تصمیم نگیرند که به‌موقع فعالیت‌های خود را به‌روز کنند، حتماً در این بازار جا خواهند ماند و مجبور به حذف غیرارادی خواهند شد.
لزوم به‌روزرسانی قوانین برای تطبیق با بازارهای مالی نوین
مرادی در ادامه به به‌روزرسانی قوانین در حوزه‌های نوین مالی همچون فین‌تک‌ها و رمزارزها اشاره کرد و گفت: امروزه مردم در حوزه فین‌تک‌ها و رمزارزها فعالیت می‌کنند، اما متأسفانه قوانین و مقررات مرتبط با این حوزه‌ها به‌روز نشده است. این خلأ قانونی می‌تواند منجر به مشکلاتی برای فعالان این حوزه شود.
عضو اجرایی هیات‌مدیره بانک صادرات ایران در پایان با تاکید بر لزوم همکاری بین بانک‌ها، نهادهای نظارتی و فعالان صنعت افزود: امیدوارم که با همکاری همه دست‌اندرکاران، بتوانیم قوانین و مقررات متناسب با بازارهای مالی نوین را تدوین و اجرایی کنیم.
حمیدرضا توسلی نیز به تاثیر خدمات غیرحضوری بر نظام بانکی و فرصت‌هایی که این تحول ایجاد می‌کند، پرداخت. عضو هیات مدیره بانک مهر ایران اظهار داشت که بانک‌ها به دنبال ایجاد یک زیست‌بوم پذیرنده هستند که بتواند خدمات مالی را به شکل گسترده‌تری به مردم ارائه دهد. وی در ادامه به سه محور اصلی این زیست‌بوم یعنی افزایش مبالغ مالی، مدیریت تعاملات و تحول دیجیتال اشاره کرد و در توضیح آن افزود: بانک‌ها باید با استفاده از فناوری‌های نوین، مبالغ بیشتری به مشتریان خود ارائه دهند. در تعاملات خود با مشتریان و سازمان‌ها، از ابزارهای فناورانه بهره‌برداری کنند و به جای صرفا انجام تراکنش، بر تعاملات متمرکز شوند. همچنین، به سمت طراحی خدمات دیجیتال بروند تا مشتریان بتوانند از خدمات غیرحضوری بهره‌مند شوند و تعاملات بیشتری با بانک داشته باشند.
توسلی در ادامه به ضرورت بلوغ و پذیرش کامل فناوری در بانک‌ها اشاره و بر این نکته تاکید کرد: فناوری‌های جدید، از جمله کریپتو، باید به‌طور همزمان با فرآیند‌های مرتبط خود بالغ شوند. وی در ادامه گفت که هدف نهایی از این اقدامات، ایجاد یک زنجیره ارزشی است که خدمات مالی را به دست مردم برساند و بانک‌ها را به عنوان تسهیل‌کنندگان این فرآیند معرفی کند.
گفتمان‌سازی بانک و صنعت رمزارز: فینشورتک بستری برای تعامل و پیشرفت
رئیس هیأت مدیره او ام پی فینکس در واکنش به سخنان توسلی اظهار داشت: صحبت‌های شما مبنی بر ایجاد زنجیره ارزش و بلوغ همزمان با فرایندهای مرتبط بسیار مهم و مفید بود، اما نکته این است که در عمل این اتفاق‌ها به‌طور کامل رخ نمی‌دهد. به عنوان مثال، ما در زمینه نصب VTM برای ارائه کارت‌های نقدی به اتباع و گردشگران، نیاز به همکاری با بانک‌ها داریم تا این خدمات متناسب با قوانین پولشویی و سایر قوانین مرتبط ارائه شود. با این وجود، بانک‌ها به سختی حاضر به همکاری در این زمینه می‌شوند و در عمل هماهنگی لازم برای پیشبرد این پروژه وجود ندارد.
توسلی در پاسخ به سخنان بیرقی گفت: تا سه سال پیش، احراز هویت غیرحضوری به این شکل وجود نداشت. چک دیجیتال هنوز اجرایی نشده بود و فرایند واخواست سفته هنوز تعریف نشده بود تا دیجیتالی شود. اما امروز همه این اتفاقات رقم خورده است. نیازمندی شما قرار است اکوسیستم را تحت تاثیر قرار دهد، بنابراین من به عنوان مجری بانک حق دارم که در این زمینه تحقیقات لازم را انجام دهم زیرا نماینده هزاران فردی هستم که دارایی خود را با اعتماد به ما سپردند. این موضوع را باید از یک سطح دیگر دید. این کاملا درست است که فعالیت شما برای اکوسیستم بسیار ارزشمند است اما بانک نمی‌تواند درخواست را بدون بررسی بپذیرد. این امر نیازمند تشکیل یک کمیسیون تخصصی است. بنابراین درخواست شما از ابعاد گوناگون بررسی خواهد شد و در نهایت نظر نهایی اعلام می‌شود.
عضو هیات مدیره او ام پی فینکس در پاسخ با تصدیق سخنان توسلی گفت: بنده کاملا قبول دارم که اولویت شما باید حفظ امنیت دارایی کاربران باشد و شما باید با توجه به نیازسنجی مشتریان خود در این زمینه تصمیم‌گیری کنید. از طرفی، شرکت ما نیز به دنبال این نیست که بانک‌ها تصمیم‌گیری بیرون از چارچوب و قانون انجام دهند. البته برخی از بانک‌ها برای همکاری در این زمینه پیشگام شدند، اما برای برخی از مسائل فنی و زیرساختی مشکلاتی داشتند که با وجود اینکه همکاری و کمک به آنها داده‌ایم. با این وجود آنها حاضر به تلاش و جنگیدن برای پیاده‌سازی این نوآوری در کشور نیستند. این در حالی است که ما همین دستگاه را با معرفی در کشور روسیه به سرانجام رساندیم.
عضو هیات مدیره بانک مهر با بیان اینکه جلسات این‌چنینی باعث گفتمان‌سازی می‌شود، اظهار داشت: اگر به عنوان یک نهاد بانکی به این نتیجه برسیم که در کنار نیاز استارتاپ، ارزش بیشتری به مجموعه خود اضافه می‌کنیم، حتما با بررسی‌های دقیق وارد همکاری خواهیم شد. این مسیر گفتمان‌سازی و فراهم ساختن زیرساخت‌ها و دانش فنی برای حصول همکاری و پیشرفت به تدریج حاصل خواهد شد.
نقد رویکردهای محدودکننده دولت در نوآوری و ریسک‌پذیری بازارهای مالی
میرجعفری با تاکید بر نیاز به بررسی چالش‌ها و نقش دولت در بازارهای مالی و پلتفرم‌های نوآورانه بیان کرد: دولت‌ها ممکن است بخواهند به عنوان نهادهای قیم برای مردم عمل کنند، اما این رویکرد به نظر غیرمنطقی می‌آید. وی این پرسش رامطرح کرد که چرا دولت باید اطمینان حاصل کند که یک پلتفرم خاص موفق می‌شود و چرا باید به افرادی که تمایل به ریسک دارند، محدودیت‌هایی اعمال کند؟
او ادامه داد: اگر فردی تصمیم به ریسک کردن می‌گیرد، باید مسئولیت نتایج انتخاب‌های خود را بپذیرد و دولت نباید به عنوان قیم عمل کند. همچنین اشاره کرد که اقتصاد و سیاست به شدت به هم متصل هستند و این ارتباط می‌تواند بر روند تصمیم‌گیری‌ها تاثیر بگذارد.
در نهایت، میرجعفری به نیازهای خاص مالی و خدماتی در جامعه دانشگاهی اشاره کرد و گفت: «ممکن است در ارائه این خدمات اشتباهاتی پیش آید. این صحبت‌ها به‌طور کلی نقدی بر رویکردهای محدودکننده دولت در زمینه نوآوری و ریسک‌پذیری در بازارهای مالی است.
چالش‌های پراکندگی سامانه‌ها و ضعف رگولاتوری
مهدی حیدری، در پایان با اشاره به چالش‌ها و مشکلات سامانه‌های مختلف کشور گفت: «در حال حاضر چندین سامانه مانند سنا، سخاوت و ملک در کشور به صورت جداگانه فعالیت می‌کنند و این پراکندگی مشکلاتی در زمینه احراز هویت و دسترسی به اطلاعات ایجاد می‌کند. این مسائل می‌تواند بر روند تصمیم‌گیری و مدیریت اطلاعات تاثیر منفی بگذارد.
حیدری همچنین با اشاره به ضعف رگولاتورهای داخلی، به مقایسه آنها با رگولاتورهای خارجی مانند SEC آمریکا پرداخت و اظهار داشت: این رگولاتور برای نظارت بر شرکت‌ها از کارمندان مخفی استفاده می‌کند. مدیران شرکت‌ها نباید به مردم دروغ بگویند یا از اطلاعات محرمانه سوءاستفاده کنند.
وی افزود: وجود یک سامانه واحد و منسجم می‌تواند به بهبود وضعیت کمک کند و نظم اجتماعی را حفظ کند. اگر رگولاتورها به درستی عمل کنند، شهروندان می‌توانند با اطمینان بیشتری تصمیم‌گیری کنند و ریسک‌های مالی خود را کاهش دهند.
سخن پایانی:
در دنیایی که رمزارزها با سرعتی شگفت‌انگیز در حال گسترش هستند، بانک‌ها و موسسات مالی دیگر نمی‌توانند نسبت به این تحول بی‌تفاوت باشند. قانون‌گذاران نیز باید به جای سیاست‌های سلبی، با درک عمیق‌تر از فناوری‌های نوین، مسیر قانونی روشنی برای فعالیت این صنعت فراهم کنند. در غیر این صورت، نه‌تنها فرصت‌های اقتصادی از دست خواهد رفت، بلکه کاربران و سرمایه‌ها به پلتفرم‌های غیرمتمرکز و خارج از کنترل دولت‌ها کوچ خواهند کرد. فینشورتک نشان داد که بانک‌ها و نهادهای مالی هنوز برای تغییر آماده‌اند اما این تغییر چقدر سریع اتفاق خواهد افتاد؟ آینده مالی ایران در گروی تصمیماتی است که امروز گرفته می‌شود.
.
