امنیت بلاکچین چقدر است؟ علت امنیت بالای بلاکچین چیست؟

بلاکچین، یکی از جدیدترین تکنولوژی‌های جهان به‌شمار می‌رود که ادعا می‌کند سطح امنیتی فوق‌العاده‌ای را برای دارایی‌ها و داده‌ها ارائه می‌دهد. داده‌هایی که در این شبکه ثبت می‌شوند توسط هیچکس حتی صاحب داده قابل تغییر نخواهند و برای همیشه نیز باقی می‌مانند. اما سوالی که برای کاربران وجود دارد این است که امنیت بلاکچین چقدر است و چطور این امنیت تامین می‌شود؟

ویژگی‌های بلاکچین؛ چرا بلاکچین منحصر‌به‌فرد است؟

بلاک چین یک فناوری دفتر کل توزیع‌شده است که امکان ثبت و ذخیره‌سازی اطلاعات به صورت امن، شفاف و غیرمتمرکز را فراهم می‌کند. برخلاف سیستم‌های سنتی که در آن‌ها اطلاعات در یک پایگاه داده مرکزی ذخیره می‌شود، بلاکچین داده‌ها را در یک زنجیره از بلوک‌های متصل به هم قرار می‌دهد که هر بلوک حاوی اطلاعات یک تراکنش است. این تکنولوژی به دلیل ویژگی‌های خاص خود توانسته امنیت و شفافیت بالایی را به ارمغان بیاورد.

برخی از ویژگی‌های بلاکچین که را منحصربه‌فرد می‌کند عبارتند از:

• غیرمتمرکز بودن: در بلاکچین هیچ نهاد یا شخص واحدی کنترل شبکه را در دست ندارد. اطلاعات به‌صورت توزیع‌شده در میان میلیون‌ها کامپیوتر در سرتاسر جهان قرار و آسیب‌پذیری و دستکاری بیرونی به حداقل می‌رسد.
• شفافیت و قابلیت پیگیری: بلاکچین برای همه اعضای شبکه شفاف است و تمام تراکنش‌ها قابل مشاهده و پیگیری هستند.
• امنیت رمزنگاری‌شده: بلاکچین از تکنیک‌های پیشرفته رمزنگاری برای حفاظت از اطلاعات استفاده می‌کند. هر بلوک به‌وسیله یک هش منحصر به فرد رمزنگاری شده‌است که از امنیت داده‌ها محافظت می‌کند.
• غیرقابل تغییر بودن اطلاعات: پس از اینکه یک تراکنش در بلاکچین ثبت شد، اطلاعات آن به‌هیچ‌وجه قابل تغییر یا حذف نیست. این ویژگی که به آن Immutability گفته می‌شود، امنیت و اعتبار داده‌ها را به‌شدت افزایش می‌دهد.

امنیت بلاکچین چگونه تامین می‌شود؟

امنیت بلاکچین از چندین روش و مکانیزم پیچیده تامین می‌شود که همه به‌طور مشترک به حفاظت از داده‌ها و جلوگیری از دستکاری و تقلب در شبکه کمک می‌کنند. اول از همه، هر تراکنش در بلاکچین، با استفاده از رمزنگاری کلید عمومی و خصوصی تایید می‌شود. به این ترتیب، فقط مالک کلید خصوصی می‌تواند تراکنش‌ها را امضا کند و از این طریق هویت فرد تایید می‌شود. این رمزنگاری همچنین از دسترسی غیرمجاز به اطلاعات جلوگیری می‌کند.

علاوه بر این، هر بلوک در بلاکچین به‌وسیله یک هش منحصر به فرد به بلوک قبلی متصل می‌شود. بنابراین، برای تغییر یک بلوک، باید تمام بلوک‌های بعد از آن تغییر کنند که عملی بسیار دشوار و پرهزینه است. این ویژگی تغییر در اطلاعات را غیرممکن می‌کند و مانع از هرگونه دستکاری می‌شود.

برخی دیگر از عواملی که در تامین امنیت بلاکچین نقش دارند عبارتند از:

• مکانیزم‌های اجماع (Proof of Work, Proof of Stake): بلاکچین از مکانیزم‌های اجماع برای تایید تراکنش‌ها استفاده می‌کند تا مطمئن شود تنها تراکنش‌های معتبر به دفتر کل اضافه می‌شوند.
• توزیع و غیرمتمرکز بودن: اطلاعات در بلاکچین به‌طور توزیع‌شده در شبکه‌های مختلف قرار دارند و هیچ نقطه مرکزی برای ذخیره‌سازی اطلاعات وجود ندارد. این ویژگی باعث می‌شود که در صورت حمله به یکی از گره‌های شبکه، باقی‌مانده گره‌ها سالم بمانند.
• نظارت و بررسی مداوم شبکه: در بلاکچین‌های عمومی، همه تراکنش‌ها برای تمامی شرکت‌کنندگان در دسترس است و به همین دلیل، هرگونه فعالیت مشکوک به‌سرعت شناسایی می‌شود.

با استفاده از این مکانیزم‌ها، بلاکچین به یکی از امن‌ترین فناوری‌ها برای ذخیره و انتقال اطلاعات تبدیل شده‌است. امنیت این سیستم از لایه‌های مختلف فناوری و هم‌چنین مشارکت فعال شبکه‌های توزیع‌شده به دست می‌آید.

نقش الگوریتم اجماع در امنیت بلاکچین

الگوریتم اجماع یکی از مهم‌ترین عوامل تامین امنیت بلاکچین است که نقش اساسی در تایید تراکنش‌ها، جلوگیری از تقلب و حفظ غیرمتمرکز بودن شبکه دارد. در یک شبکه بلاکچینی، اطلاعات تراکنش‌ها باید به‌گونه‌ای ثبت شوند که همه‌ی گره‌ها (نودها) در مورد صحت آن‌ها به توافق برسند. اینجا است که الگوریتم اجماع وارد عمل می‌شود و تضمین می‌کند که تنها تراکنش‌های معتبر در بلاکچین ذخیره شوند.

بلاکچین‌ها از الگوریتم‌های اجماع مختلفی برای تایید تراکنش‌ها استفاده می‌کنند. برخی از مشهورترین این الگوریتم‌ها عبارتند از:

• اثبات کار (PoW): در این روش، ماینرها برای تایید تراکنش‌ها باید مسائل پیچیده‌ی ریاضی را حل کنند. الگوریتم اثبات کار امنیت فوق‌العاده بالایی را ارائه می‌دهد اما به انرژی بالایی نیاز دارد.
• اثبات سهام (POS): در این روش، تأیید تراکنش‌ها بر اساس میزان دارایی کاربران انجام می‌شود؛ یعنی هرچه میزان دارایی یک فرد بیشتر باشد، احتمال تأیید تراکنش‌ها توسط او نیز بیشتر خواهد بود. الگوریتم اثبات سهام به‌طور قابل‌توجهی مصرف انرژی را کاهش می‌دهد و امکان حمله به حداقل می‌رسد.

به‌طور کلی، الگوریتم‌های اجماع ستون فقرات امنیت بلاکچین هستند و با استفاده از روش‌های مختلف، از دستکاری داده‌ها و حملات مخرب جلوگیری می‌کنند. انتخاب نوع الگوریتم به نیازهای شبکه، میزان امنیت موردنظر و کارایی آن بستگی دارد، اما در هر حال، این مکانیزم‌ها تضمین می‌کنند که بلاکچین همچنان یک سیستم ایمن، شفاف و غیرمتمرکز باقی بماند.

چگونه بلاکچین امنیت اطلاعات را تضمین می‌کند؟

در سیستم‌های سنتی، داده‌ها معمولاً در سرورهای مرکزی نگهداری می‌شوند، که این موضوع آن‌ها را در برابر حملات سایبری، هک شدن و حتی تغییرات غیرمجاز از سوی مدیران سیستم آسیب‌پذیر می‌کند. پایگاه‌های داده بانکی یا سازمانی معمولاً تحت کنترل یک نهاد مرکزی هستند، به این معنی که در صورت نفوذ به این سیستم‌ها، اطلاعات می‌تواند به راحتی دستکاری شود یا از بین برود.

در مقابل، بلاکچین با استفاده از ساختار غیرمتمرکز و رمزنگاری پیشرفته، امنیت اطلاعات را تضمین می‌کند. در این فناوری، داده‌ها در یک دفترکل توزیع‌شده ثبت و در هزاران یا میلیون‌ها نود (گره) ذخیره می‌شوند. این ویژگی باعث می‌شود که هیچ فرد یا نهادی نتواند به‌تنهایی اطلاعات را تغییر دهد، مگر اینکه اکثریت شبکه با آن موافق باشد. علاوه بر این، هر تراکنش در بلاکچین از طریق روش‌های رمزنگاری پیچیده تأیید و ثبت می‌شود که امکان تغییر یا حذف اطلاعات را تقریباً غیرممکن می‌کند.

آیا هک بلاکچین ممکن است؟

به‌طور کلی، نمی‌توان هیچ سیستم یا پلتفرم داده‌ای را ۱۰۰ درصد امن دانست. بلاکچین نیز غیرقابل هک نیست اما می‌توان گفت نفوذ و هک کردن آن بسیار سخت است. در واقع، برای هک بلاکچین تنها دو راه وجود دارد و هر دوی آن‌ها به مقدار زیادی از قدرت محاسباتی (در مورد بلاکچین‌های اثبات کار) یا توکن‌های موجود (برای سیستم‌های اثبات سهام) نیاز دارند.

اولین راه هک بلاکچین، حمله ۵۱ درصد است. در این حمله، اگر یک فرد یا گروهی از مهاجمان کنترل بیش از ۵۱ درصد توان محاسباتی شبکه را در اختیار بگیرند، می‌توانند تراکنش‌ها را دستکاری کرده و حتی تراکنش‌های گذشته را بازنویسی کنند. البته این نوع حمله در شبکه‌های بزرگ مانند بیت‌کوین یا اتریوم به دلیل هزینه و منابع محاسباتی مورد نیاز، عملاً غیرممکن است. اما در بلاکچین‌های کوچک‌تر مثل بلاکچین آلت‌کوین‌ها، با قدرت پردازشی کمتر، این ریسک وجود دارد.

راه دوم، اشکالات موجود در کد سیستم مدیریت بلاکچین ممکن است که امکان درج بلوک های داده نادرست را به روش‌های دیگر فراهم می‌کند. در این مورد نیز شبکه‌های بزرگ مصون هستند زیرا سال‌ها است که در انظار عمومی فعالیت می‌کنند و هر نوع حمله سوءاستفاده‌کننده و باگ در طول مسیر خود را مسدود می‌سازند.

توجه داشته‌باشید که هک صرافی‌ها یا کیف پول‌ها را نمی‌توان ناشی از  ضعف بلاکچین دانست. بلکه این اتفاق به علت امنیت ضعیف پلتفرم، خطای انسانی و موارد دیگر رخ می‌دهد.

انواع حملات امنیتی به بلاکچین

با وجود امنیت بالا و ویژگی‌های غیرمتمرکز بلاکچین، این فناوری هنوز در برابر برخی از انواع حملات سایبری آسیب‌پذیر است. مهم‌ترین آن حملات ۵۱ درصدی است که پیش از این درباره آن‌ها صحبت کردیم. سایر حمله‌هایی که می‌تواند تهدیدی برای امنیت بلاکچین به‌شمار روند عبارتند از:

• حمله سیبل (Sybil): در حمله Sybil، یک مهاجم تلاش می‌کند تا با ایجاد تعداد زیادی هویت جعلی در شبکه، بر تصمیمات یا روندهای اجماع تأثیر بگذارد. این حمله بیشتر در شبکه‌های بلاکچینی که از الگوریتم‌های اجماع مانند اثبات اعتبار (PoA) یا اثبات سهام (PoS) استفاده می‌کنند، می‌تواند تهدیدی جدی باشد.
• حملات بر روی قراردادهای هوشمند (Smart Contract Attacks): قراردادهای هوشمند بلاکچین در صورتی که به‌درستی کدنویسی نشوند، می‌توانند نقاط ضعف امنیتی داشته‌باشند. مهاجمین ممکن است از این ضعف‌ها برای اجرای کدهای مخرب استفاده کنند یا تراکنش‌های نادرستی را در داخل قراردادها انجام دهند.
• حمله اکلیپس  (Eclipse) : در این نوع حمله، مهاجم سعی می‌کند تا گره‌های خاصی در شبکه بلاکچین را ایزوله کند و ارتباط آن‌ها را با دیگر گره‌ها قطع نماید. بدین ترتیب، مهاجم می‌تواند اطلاعات غلط را به گره‌های ایزوله شده ارسال کند و آن‌ها را از روندهای صحیح شبکه منحرف سازد. این نوع حمله می‌تواند به اختلال در فرآیند تأیید تراکنش‌ها یا تغییر در تاریخچه بلاکچین منجر شود.
• حمله به الگوریتم‌های اجماع: برخی از بلاکچین‌ها از الگوریتم‌های اجماع غیر از اثبات کار یا اثبات سهام استفاده می‌کنند. این الگوریتم‌ها ممکن است آسیب‌پذیر به حملاتی باشند که منجر به اختلال در اجماع یا تأثیرگذاری بر شبکه شوند. برای مثال، حملات به سیستم‌های مبتنی بر اثبات اعتبار (PoA) یا اثبات ظرفیت (PoC) ممکن است به راحتی رخ دهند و باعث ضعف در امنیت شبکه شوند.

بلاکچین، فناوری‌ای امن اما نه شکست‌ناپذیر

بلاکچین به عنوان یکی از امن‌ترین فناوری‌های دیجیتال شناخته می‌شود که با ساختار غیرمتمرکز، رمزنگاری پیشرفته و الگوریتم‌های اجماع، سطح بالایی از امنیت را برای تراکنش‌ها و داده‌ها فراهم می‌کند. ویژگی‌هایی مانند تغییرناپذیری، شفافیت و تمرکززدایی، بلاکچین را از سیستم‌های سنتی متمایز کرده و آن را به گزینه‌ای مناسب برای تحول در صنایع مالی، بانکداری و بسیاری از حوزه‌های دیگر تبدیل کرده است.

با این حال، امنیت بلاکچین مطلق نیست و همچنان در برابر تهدیداتی مانند حملات ۵۱ درصدی، هک قراردادهای هوشمند، فیشینگ و حملات به کیف پول‌ها و صرافی‌ها آسیب‌پذیر است. برای حفظ امنیت این فناوری، استفاده از الگوریتم‌های اجماع قوی‌تر، به‌روزرسانی مداوم پروتکل‌ها و آموزش کاربران در مورد شیوه‌های ایمن نگهداری دارایی‌های دیجیتال ضروری است.

سوالات متداول درباره امنیت بلاکچین