تفاوت ارز رمزنگاری شده و ارز دیجیتال در چیست؟

در دنیای مالی امروز، دو اصطلاح «ارز دیجیتال» و «ارز رمزنگاری شده» به طور گسترده‌ای استفاده می‌شود اما آیا واقعا می‌دانید این دو مفهوم چه تفاوت‌هایی دارند؟

بیشتر افراد فکر می‌کنند این دو اصطلاح مترادف هستند اما حقیقت این است که تفاوت‌های بنیادین و مهمی بین آنها وجود دارد که بر آینده نظام مالی جهان تاثیر خواهد گذاشت. در ادامه این مقاله از صرافی ارز دیجیتال او ام پی فینکس، تفاوت ارز دیجیتال و ارز رمزنگاری شده را مورد بررسی قرار خواهیم داد و به مهم‌ترین نکات در این زمینه اشاره می‌کنیم.

تصور کنید دنیایی که پول نقد کاملا ناپدید شده و تمام تراکنش‌ها به صورت دیجیتال انجام می‌شود. در چنین دنیایی، درک تفاوت بین انواع مختلف ارزهای دیجیتال می‌تواند تعیین‌کننده باشد که آیا آزادی مالی شما حفظ می‌شود یا اینکه کاملا تحت کنترل نهادهای مرکزی قرار می‌گیرید.

آمار نشان می‌دهد که تا سال ۲۰۲۵، بیش از ۱۰۰ کشور جهان در حال بررسی یا توسعه ارزهای دیجیتال بانک مرکزی (CBDC) هستند، در حالی که بیش از ۲۰ هزار ارز رمزنگاری شده مختلف در بازارهای مالی جهان فعالند. این رقم‌ها نشان می‌دهد که ما در آستانه تحولی عظیم در سیستم مالی جهان قرار داریم.

اما نکته جالب اینجاست که بسیاری از کاربران عادی و حتی برخی از متخصصان مالی هنوز تفاوت‌های کلیدی بین این دو نوع ارز را درک نکرده‌اند. این مقاله قصد دارد تا این ابهام را برطرف کند و نکات مهم و کمتر شناخته شده‌ای را که می‌تواند بر تصمیمات مالی آینده شما تاثیر بگذارد، آشکار سازد.

ارز دیجیتال چیست؟

ارز دیجیتال به معنای گسترده‌تر آن، هر نوع پولی است که به صورت الکترونیکی ایجاد، ذخیره و تبادل می‌شود. این تعریف شامل طیف وسیعی از ابزارهای مالی می‌شود که ممکن است در نگاه اول متفاوت به نظر برسند.

نگاهی دقیق به انواع ارزهای دیجیتال

همانطور که اشاره شد، ارزهای دیجیتال به معنای وسیع، هر شکل از پول که به صورت الکترونیکی وجود دارد و برای انجام تراکنش‌های مالی استفاده می‌شود را شامل می‌شود. این تعریف طیف گسترده‌ای از فناوری‌ها، سیستم‌ها و پلتفرم‌های مختلف را در بر می‌گیرد که از ساده‌ترین شکل‌های پرداخت الکترونیکی تا پیچیده‌ترین سیستم‌های رمزنگاری شده را شامل می‌شود. آنچه همه این انواع را به یکدیگر متصل می‌کند، ماهیت غیرفیزیکی آنها و قابلیت انتقال الکترونیکی ارزش است.

ارزهای رمزنگاری شده  (Cryptocurrencies)

ارزهای رمزنگاری شده مانند بیت کوین، اتریوم، لایت کوین و هزاران ارز دیگر، پیشرفته‌ترین و شناخته‌شده‌ترین نوع ارزهای دیجیتال محسوب می‌شوند. این ارزها در دسته ارزهای دیجیتال قرار می‌گیرند زیرا از تکنولوژی‌های پیشرفته رمزنگاری برای تضمین امنیت و اعتبار تراکنش‌ها استفاده می‌کنند. ویژگی بارز این دسته، طبیعت غیرمتمرکز آنها است و به این معنا است که هیچ مرجع یا نهاد مرکزی آنها را کنترل نمی‌کند.

فناوری بلاک چین که زیربنای اکثر این ارزها است، دفتر کل توزیع شده‌ای ایجاد می‌کند که تمام تراکنش‌ها در آن ثبت و توسط شبکه کاربران تایید می‌شود. این خصوصیت باعث شده که کاربران بتوانند مستقیما و بدون نیاز به واسطه‌هایی مانند بانک‌ها، با یکدیگر تراکنش انجام دهند. شفافیت کامل تراکنش‌ها در کنار حفظ حریم خصوصی هویت کاربران، از دیگر ویژگی‌های منحصر به فرد این دسته از ارزهای دیجیتال است.

ارزهای دیجیتال بانک مرکزی (CBDC)

ارزهای دیجیتال بانک مرکزی نسخه دیجیتال شده ارزهای ملی کشورها هستند که توسط بانک‌های مرکزی صادر و کنترل می‌شوند. یوان دیجیتال چین که به صورت آزمایشی در چندین شهر در حال اجرا است، پروژه دیجیتال یورو که اتحادیه اروپا در حال توسعه آن است و e-Naira نیجریه که اولین CBDC کاملا راه‌اندازی شده آفریقا محسوب می‌شود، نمونه‌هایی از این نوع ارز دیجیتال هستند.

نصب اپلیکیشن او‌ام‌پی فینکس

با نصب اپ او‌ام‌پی فینکس، به راحتی و با امنیت کامل به بازار ارز دیجیتال دسترسی پیدا کنید و معاملات خود را انجام دهید.

نصب از کافه بازار نصب از مایکت

دلیل قرارگیری این ارزها در دسته ارزهای دیجیتال، ماهیت الکترونیکی آنها و استفاده از فناوری‌های دیجیتال برای صدور، توزیع و کنترل است. برخلاف ارزهای رمزنگاری شده، این ارزها دارای پشتیبانی رسمی دولت هستند و به عنوان پول قانونی شناخته می‌شوند. کنترل متمرکز آنها به بانک‌های مرکزی این امکان را می‌دهد که سیاست‌های پولی را به صورت دقیق‌تری اعمال کنند و در عین حال از مزایای فناوری دیجیتال برای بهبود کارایی سیستم پرداخت استفاده کنند.

استیبل کوین‌ها (Stablecoins)

استیبل کوین‌ها دسته خاصی از ارزهای دیجیتال هستند که برای حل مشکل نوسانات قیمتی شدید ارزهای رمزنگاری شده طراحی شده‌اند. این ارزها ارزش خود را به دارایی‌های مرجع مانند دلار آمریکا، یورو، طلا یا سبدی از دارایی‌ها متصل می‌کنند تا ثبات قیمتی را تضمین کنند. تتر یا USDT که توسط شرکت Tether منتشر می‌شود، USDC  که توسط Centre تولید می‌شود و DAI که یک استیبل کوین غیرمتمرکز است، نمونه‌هایی از این دسته هستند.

این ارزها در دسته ارزهای دیجیتال قرار می‌گیرند زیرا از تکنولوژی بلاک چین برای عملکرد خود استفاده می‌کنند و به صورت کاملا دیجیتال وجود دارند. تفاوت اصلی آنها با سایر ارزهای رمزنگاری شده در مکانیزم تثبیت قیمت است که معمولا از طریق نگهداری ذخایر معادل در بانک‌ها یا استفاده از الگوریتم‌های هوشمند انجام می‌شود. این ویژگی باعث شده که استیبل کوین‌ها به عنوان پلی بین دنیای ارزهای سنتی و دیجیتال عمل کنند.

ارزهای دیجیتال خصوصی (Private Digital Currencies)

ارزهای دیجیتال خصوصی توسط شرکت‌ها و سازمان‌های خصوصی برای اهداف خاص ایجاد و کنترل می‌شوند. پروژه Libra که بعدا به Diem تغییر نام داد و توسط متا (فیس‌بوک) توسعه یافت، JPM Coin  که توسط بانک JPMorgan Chase  برای تسهیل پرداخت‌های بین‌المللی ایجاد شد و حتی ارزهای داخلی بازی‌های آنلاین و پلتفرم‌های مختلف، نمونه‌هایی از این دسته هستند.

دلیل قرارگیری این ارزها در طیف ارزهای دیجیتال، استفاده از فناوری‌های دیجیتال برای ایجاد، توزیع و مدیریت آنها است. اگرچه این ارزها معمولا دارای کاربرد محدود هستند و تنها در محیط‌های خاص قابل استفاده هستند اما از نظر فنی همان ویژگی‌های اساسی ارزهای دیجیتال را دارند. کنترل متمرکز توسط شرکت صادرکننده و محدودیت در حوزه استفاده از ویژگی‌های متمایز این دسته است.

سیستم‌های پرداخت دیجیتال (Digital Payment Systems)

سیستم‌های پرداخت دیجیتال شامل پلتفرم‌هایی مانند PayPal، Venmo، Alipay، WeChat Pay، Apple Pay، Google Pay  و سایر کیف پول‌های الکترونیکی هستند که امکان ذخیره، انتقال و مدیریت پول را به صورت دیجیتال فراهم می‌کنند. اگرچه این سیستم‌ها معمولا پول سنتی را به صورت دیجیتال نمایش می‌دهند و خود ارز جدیدی ایجاد نمی‌کنند اما بخش مهمی از اکوسیستم ارزهای دیجیتال محسوب می‌شوند.

این پلتفرم‌ها در دسته ارزهای دیجیتال قرار می‌گیرند زیرا تمام فرآیندهای مالی در آنها به صورت الکترونیکی انجام می‌شود و کاربران می‌توانند بدون نیاز به پول نقد یا کارت‌های فیزیکی، تراکنش‌های مالی خود را انجام دهند. موجودی حساب کاربران در این سیستم‌ها به صورت دیجیتال ذخیره می‌شود و تمام عملیات پرداخت، انتقال و دریافت از طریق شبکه‌های دیجیتال صورت می‌گیرد.

ارزهای دیجیتال نهادی و بین‌المللی

سیستم‌های پرداخت بین‌المللی مانند SWIFT، Ripple و سایر شبکه‌های انتقال پول بین‌المللی نیز بخشی از زیرساخت ارزهای دیجیتال محسوب می‌شوند. این سیستم‌ها روزانه میلیاردها دلار ارزش را به صورت کاملا دیجیتال بین بانک‌ها و موسسات مالی در سراسر جهان منتقل می‌کنند. SWIFT که مخفف Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication  است، شبکه‌ای امن برای انتقال اطلاعات مالی بین بانک‌ها فراهم می‌کند.

این سیستم‌ها در دسته ارزهای دیجیتال قرار می‌گیرند زیرا تمام فرآیندهای انتقال ارزش در آنها به صورت الکترونیکی و بدون حضور فیزیکی پول انجام می‌شود. پیام‌های مالی، تایید تراکنش‌ها، و حتی خود انتقال ارزش، همگی از طریق شبکه‌های دیجیتال و با استفاده از پروتکل‌های الکترونیکی انجام می‌شود. این سیستم‌ها اگرچه قدمت زیادی دارند اما پایه و اساس توسعه فناوری‌های مالی مدرن و ارزهای دیجیتال امروزی را تشکیل می‌دهند.

ویژگی‌های کلیدی ارزهای دیجیتال

یکی از نکات کمتر شناخته شده در مورد ارزهای دیجیتال، قابلیت ردیابی کامل آنهاست. برخلاف پول نقد که تا حد زیادی ناشناس است، ارزهای دیجیتال معمولا تمام تراکنش‌ها را ثبت می‌کنند. این ویژگی می‌تواند هم مزیتی باشد برای جلوگیری از پولشویی و تقلب و هم نگرانی از نظر عدم حفظ حریم خصوصی.

نکته جالب دیگر این است که ارزهای دیجیتال می‌توانند برنامه‌ریزی شده باشند. یعنی می‌توان قوانین خاصی را در خود ارز تعبیه کرد که مثلا مانع از خرج کردن آن برای اهداف خاص شود یا تاریخ انقضا داشته باشد. این قابلیت در آینده می‌تواند کاربردهای گسترده‌ای در سیاست‌های مالی دولت‌ها داشته باشد.

قابلیت ادغام با سیستم‌های مالی موجود یکی دیگر از ویژگی‌های منحصر به فرد ارزهای دیجیتال است. این ارزها می‌توانند به راحتی با سیستم‌های بانکی سنتی، کارت‌های اعتباری، و نرم‌افزارهای حسابداری تجاری ادغام شوند. این ادغام باعث می‌شود که انتقال از سیستم‌های سنتی به دیجیتال بسیار آسان‌تر باشد.

قابلیت نظارت دقیق نیز از ویژگی‌های برجسته ارزهای دیجیتال است. دولت‌ها و نهادهای نظارتی می‌توانند تمام تراکنش‌ها را در زمان واقعی رصد کنند. این امر می‌تواند در مبارزه با فرار مالیاتی و جرائم مالی بسیار موثر باشد. برای مثال، در برخی کشورها که ارزهای دیجیتال بانک مرکزی را آزمایش می‌کنند، دولت می‌تواند مشاهده کند که آیا کمک‌های مالی به درستی به دست نیازمندان می‌رسد یا خیر.

انعطاف‌پذیری در سیاست‌گذاری یکی دیگر از مزایای کلیدی است. بانک‌های مرکزی می‌توانند نرخ بهره را مستقیما روی ارز دیجیتال اعمال کنند، یا حتی پول را به صورت خودکار به حساب‌های مردم واریز کنند. این امر سیاست‌گذاری پولی را بسیار دقیق‌تر و سریع‌تر می‌سازد.

ارز رمزنگاری شده چیست؟

ارز رمزنگاری شده یا کریپتوکارنسی، نوع خاصی از ارز دیجیتال است که از تکنولوژی رمزنگاری (کریپتوگرافی) برای تأمین امنیت و کنترل ایجاد واحدهای جدید استفاده می‌کند. اما این تعریف ساده، عمق و پیچیدگی واقعی این تکنولوژی را نشان نمی‌دهد.

انواع مختلف ارزهای رمزنگاری شده

ارزهای اثبات کار (Proof-of-Work) مانند بیت کوین که از قدرت محاسباتی برای تامین امنیت استفاده می‌کنند. این ارزها اگرچه مصرف انرژی بالایی دارند اما از بالاترین سطح امنیت برخوردارند. لایت کوین و بیت کوین کش نیز از این دسته هستند.

ارزهای اثبات سهام (Proof-of-Stake) مانند اتریوم ۲.۰، کاردانو و سولانا که بر اساس میزان نگهداری ارز عمل می‌کنند. این ارزها کارآمدی انرژی بالایی دارند و امکان پردازش تراکنش‌های بیشتری را فراهم می‌کنند.

ارزهای حریم خصوصی (Privacy Coins) مانند مونرو، زی‌کش و دش که طراحی شده‌اند تا حریم خصوصی کامل کاربران را حفظ کنند. این ارزها از تکنیک‌های رمزنگاری پیشرفته‌ای استفاده می‌کنند تا حتی مقدار و مقصد تراکنش‌ها نیز مخفی بماند.

استیبل کوین‌های غیرمتمرکز مانند DAI که توسط قراردادهای هوشمند کنترل می‌شوند و نیازی به نهاد مرکزی برای نگهداری پشتوانه ندارند. این ارزها تلاش می‌کنند تا ثبات قیمت را با حفظ غیرمتمرکز بودن ترکیب کنند.

توکن‌های پلتفرم مانند اتریوم، بایننس کوین و سولانا که علاوه بر عملکرد ارزی، امکان اجرای برنامه‌ها و قراردادهای هوشمند را فراهم می‌کنند. این ارزها بستری برای توسعه اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز (DApps) هستند.

نگاهی به فناوری زیرساخت ارز رمزنگاری شده

تکنولوژی بلاک چین قلب تپنده اکثر ارزهای رمزنگاری شده است. این تکنولوژی به جای اتکا به یک نهاد مرکزی، از شبکه‌ای غیرمتمرکز از کامپیوترها (که به آنها گره یا node می‌گویند) استفاده می‌کند تا تراکنش‌ها را تایید و ثبت کند.

تکنولوژی DAG (Directed Acyclic Graph) روش جایگزینی برای بلاک چین است که در ارزهایی مانند IOTA و Nano استفاده می‌شود. این تکنولوژی امکان پردازش همزمان تراکنش‌ها را فراهم می‌کند و سرعت بیشتری نسبت به بلاک چین‌های سنتی دارد.

شبکه‌های لایه دوم (Layer 2) مانند Lightning Network برای بیت کوین یا Polygon برای اتریوم، راه‌حل‌هایی هستند که روی بلاک چین اصلی قرار می‌گیرند تا سرعت و کارایی را افزایش دهند. این شبکه‌ها امکان انجام هزاران تراکنش در ثانیه را فراهم می‌کنند.

تکنولوژی Sharding روشی است که در آن بلاک چین به قسمت‌های کوچک‌تر تقسیم می‌شود تا بتواند تراکنش‌های بیشتری را به صورت موازی پردازش کند. این تکنولوژی در اتریوم ۲.۰ و برخی بلاک چین‌های جدید استفاده می‌شود.

نکته بسیار مهم که کمتر به آن اشاره می‌شود، مفهوم اجماع غیرمتمرکز است. در سیستم‌های سنتی، یک بانک یا نهاد مرکزی تصمیم می‌گیرد که کدام تراکنش معتبر است. اما در ارزهای رمزنگاری شده، این تصمیم توسط اکثریت شبکه گرفته می‌شود. این امر منجر به ایجاد سیستمی می‌شود که نیازی به اعتماد به نهاد خاصی ندارد.

مکانیزم‌های اجماع در ارزهای رمزنگاری شده چگونه عمل می‌کند؟

الگوریتم اثبات کار (Proof of Work) که در بیت کوین استفاده می‌شود، سیستمی است که در آن ماینرها با حل مسائل ریاضی پیچیده، حق تایید تراکنش‌ها را کسب می‌کنند. این مکانیزم اگرچه انرژی‌بر است اما سطح بالایی از امنیت را فراهم می‌کند. در این سیستم، هر ۱۰ دقیقه یک بار یک بلاک جدید به زنجیره اضافه می‌شود.

الگوریتم اثبات سهام (Proof of Stake) در ارزهایی مانند اتریوم ۲.۰ استفاده می‌شود، به جای مصرف انرژی، بر اساس میزان ارز نگهداری شده توسط فرد، حق تایید تراکنش‌ها را اعطا می‌کند. این مکانیزم کارآمدتر از نظر انرژی است اما بحث‌هایی در مورد متمرکز شدن قدرت دارد.

الگوریتم اثبات سهام نمایندگی شده (Delegated Proof of Stake) که در ارزهایی مانند EOS و TRON استفاده می‌شود، سیستمی است که در آن کاربران برای نمایندگانی رای می‌دهند که وظیفه تایید تراکنش‌ها را برعهده دارند. این مکانیزم سرعت بالایی دارد اما از نظر غیرمتمرکز بودن بحث‌برانگیز است.

اثبات اعتبار (Proof of Authority) در شبکه‌های خصوصی یا نیمه‌خصوصی استفاده می‌شود، جایی که تعداد محدودی از گره‌های مورد اعتماد وظیفه تأیید تراکنش‌ها را دارند. این مکانیزم برای شرکت‌ها و کنسرسیوم‌ها مناسب است.

اثبات فضا و زمان (Proof of Space and Time) در ارزهایی مانند Chia استفاده می‌شود، به جای مصرف انرژی، از فضای ذخیره‌سازی و زمان برای تأیید تراکنش‌ها استفاده می‌کند. این مکانیزم تلاش می‌کند تا مشکلات زیست‌محیطی اثبات کار را حل کند.

اثبات تاریخچه (Proof of History) که در سولانا استفاده می‌شود، روشی است که در آن زمان‌بندی تراکنش‌ها به صورت رمزنگاری شده ثبت می‌شود. این مکانیزم امکان پردازش بسیار سریع تراکنش‌ها را فراهم می‌کند.

کاربردهای عملی و آینده‌نگری ارزهای رمزنگاری شده

ارزهای رمزنگاری شده کاربردهای فراوانی دارند که در ادامه به برخی از آنها اشاره خواهیم کرد.

کاربردهای حوزه بین‌المللی

ارزهای رمزنگاری شده برای کارگران مهاجر که نیاز به ارسال پول به کشور مادری دارند، راه‌حل بسیار مقرون‌به‌صرفه‌ای محسوب می‌شود. هزینه‌های انتقال پول از طریق روش‌های سنتی می‌تواند تا ۱۰ درصد مبلغ انتقالی باشد، در حالی که ارزهای رمزنگاری شده این هزینه را به کمتر از ۱ درصد کاهش می‌دهند. علاوه بر این، سرعت انتقال که در روش‌های سنتی ممکن است چندین روز طول بکشد، در ارزهای رمزنگاری شده به چند دقیقه کاهش می‌یابد.

تجارت بین‌المللی نیز از این فناوری بهره‌مند می‌شود، زیرا شرکت‌ها می‌توانند بدون نیاز به سیستم‌های بانکی پیچیده و زمان‌بر، مستقیما با شرکای تجاری خود در کشورهای مختلف تراکنش انجام دهند. این موضوع به ویژه برای کشورهای در حال توسعه که دسترسی محدود به سیستم‌های بانکی بین‌المللی دارند، اهمیت بسیاری دارد.

کاربردهای حوزه حکمرانی

برخی از ارزهای رمزنگاری شده امکان شرکت در تصمیم‌گیری‌های مربوط به آینده پروژه را فراهم می‌کنند. نگهدارندگان توکن‌هایی مانند UNI یا COMP می‌توانند در مورد تغییرات پروتکل رای دهند. این مدل حکمرانی غیرمتمرکز، مفهوم جدیدی از دموکراسی دیجیتال را معرفی می‌کند که در آن قدرت تصمیم‌گیری بر اساس سهم مالکیت و میزان مشارکت در اکوسیستم توزیع می‌شود.

سازمان‌های خودمختار غیرمتمرکز (DAO) نیز از این فناوری برای ایجاد ساختارهای سازمانی بدون مرجع مرکزی استفاده می‌کنند. این سازمان‌ها می‌توانند بودجه‌ای را مدیریت کنند، پروژه‌ها را به تصویب برسانند و حتی استخدام انجام دهند، همه این‌ها بدون نیاز به مدیریت سنتی و صرفا بر اساس رای اعضای جامعه.

کاربردهای حوزه هنر و دارایی‌های دیجیتال

NFTها (توکن‌های غیرقابل تعویض) نوعی از ارزهای رمزنگاری شده هستند که برای نشان دادن مالکیت دارایی‌های یکتا استفاده می‌شوند. این تکنولوژی کاربردهای فراوانی در عرصه هنر دیجیتال، املاک مجازی و حتی اسناد هویتی دارد. هنرمندان می‌توانند آثار دیجیتال خود را مستقیما به فروش برسانند و از هر فروش مجدد نیز درآمد کسب کنند.

در حوزه بازی‌های آنلاین، NFTها امکان مالکیت واقعی اقلام بازی را فراهم می‌کنند، به طوری که بازیکنان می‌توانند دارایی‌های خود را بین بازی‌های مختلف منتقل کنند یا در بازارهای ثانویه بفروشند. این مفهوم به اقتصاد متاورس و دنیای مجازی عمق جدیدی می‌بخشد.

کاربردهای حوزه مالی غیرمتمرکز (DeFi)

پروتکل‌هایی مانند Uniswap، Aave و Compound امکان وام‌دهی، وام‌گیری و معاملات بدون نیاز به واسطه‌های مالی سنتی را فراهم می‌کنند. این سیستم‌ها به کاربران اجازه می‌دهند تا دارایی‌های رمزنگاری شده خود را به عنوان وثیقه قرار دهند و در ازای آن وام دریافت کنند یا دارایی‌های خود را در استخرهای نقدینگی قرار دهند و از سود حاصل بهره‌مند شوند.

بازارهای پیش‌بینی غیرمتمرکز نیز امکان شرط‌بندی روی رویدادهای آینده را فراهم می‌کنند، که می‌تواند به عنوان ابزاری برای جمع‌آوری اطلاعات و پیش‌بینی روندهای اقتصادی، سیاسی، و اجتماعی استفاده شود. این بازارها اغلب دقت بالایی در پیش‌بینی رویدادها داشته و به عنوان منبع اطلاعاتی معتبر شناخته می‌شوند.

کاربردهای حوزه زنجیره تامین و شفافیت

بلاک چین و ارزهای رمزنگاری شده در ردیابی محصولات از مبدا تا مقصد کاربرد وسیعی دارند. شرکت‌هایی مانند Walmart از این فناوری برای ردیابی مواد غذایی استفاده می‌کنند تا در صورت بروز مشکل، بتوانند به سرعت منشا آلودگی را شناسایی کنند. این شفافیت باعث افزایش اعتماد مصرف‌کنندگان و بهبود کیفیت محصولات می‌شود.

در صنعت الماس، شرکت‌هایی مانند De Beers از بلاک چین برای تضمین اصالت الماس‌ها و جلوگیری از ورود الماس‌های غیرقانونی به بازار استفاده می‌کنند. این روش باعث ایجاد اعتماد بیشتر در بازار و حمایت از استخراج اخلاقی الماس می‌شود.

کاربردهای حوزه هویت دیجیتال

سیستم‌های هویت خودمختار (Self-Sovereign Identity) بر پایه بلاک چین امکان مدیریت هویت دیجیتال توسط خود افراد را فراهم می‌کنند. این سیستم‌ها به کاربران اجازه می‌دهند تا کنترل کاملی بر اطلاعات شخصی خود داشته باشند و تنها بخش‌هایی از هویت خود را که لازم است با سایرین به اشتراک بگذارند.

در حوزه تحصیلات، دانشگاه‌ها می‌توانند مدارک و گواهینامه‌ها را به صورت NFT صادر کنند که قابل تایید و غیرقابل تقلب هستند. این روش فرآیند تایید مدارک را ساده‌تر کرده و امکان تقلب را به حداقل می‌رساند.

نکات کمتر شناخته شده درباره ارزهای رمزنگاری

یکی از جنبه‌های کمتر شناخته شده ارزهای رمزنگاری شده، قابلیت انتقال ارزش بدون مرز است. برخلاف سیستم‌های بانکی سنتی که ممکن است روزها طول بکشد تا پول از کشوری به کشور دیگر منتقل شود، ارزهای رمزنگاری شده این امکان را فراهم می‌کنند که در عرض دقایق یا حتی ثانیه‌ها، مبالغ هنگفتی را به هر نقطه از جهان منتقل کرد.

نکته دیگر، قابلیت تقسیم بالا است. در حالی که کوچک‌ترین واحد ارزهای سنتی معمولاً سنت است، بیت کوین تا ۸ رقم اعشار قابل تقسیم است. این یعنی می‌توان مبالغ بسیار کوچک را نیز منتقل کرد که برای میکروپرداخت‌ها بسیار مفید است.

مقاومت در برابر تورم یکی دیگر از ویژگی‌های منحصر به فرد برخی از ارزهای رمزنگاری شده است. بیت کوین با حد مشخص ۲۱ میلیون واحد، طراحی شده تا در برابر تورم مقاوم باشد. این ویژگی آن را به عنوان یک ابزار حفظ ارزش در برابر سیاست‌های پولی تورم‌زا جذاب می‌سازد.

امکان ایجاد اقتصاد خرد با استفاده از توکن‌های قابل برنامه‌ریزی، امکان ایجاد اقتصادهای کوچک و خودکفا را فراهم می‌کند. جوامع آنلاین، بازی‌ها، و حتی شرکت‌ها می‌توانند اقتصاد داخلی خود را با استفاده از توکن‌های اختصاصی طراحی کنند.

قابلیت کامپوزیبیلیتی در اکوسیستم DeFi (مالی غیرمتمرکز) امکان ترکیب پروتکل‌های مختلف مالی را فراهم می‌کند. این یعنی می‌توان محصولات مالی پیچیده‌ای را با ترکیب ابزارهای ساده ایجاد کرد، درست مانند قطعات لگو که با هم ترکیب می‌شوند.

خودکفایی و عدم وابستگی به زیرساخت سنتی یکی دیگر از نکات مهم است. ارزهای رمزنگاری شده می‌توانند حتی در صورت قطع ارتباط با سیستم بانکی سنتی، همچنان عمل کنند. این ویژگی آنها را برای مناطق جنگ‌زده، کشورهای تحت تحریم، یا شرایط بحرانی بسیار مفید می‌سازد.

تفاوت ارز دیجیتال و ارز رمزنگاری شده در چیست؟

درک تفاوت‌های بنیادین بین این دو نوع ارز، کلید فهم آینده سیستم مالی جهان است. این تفاوت‌ها فراتر از جنبه‌های فنی هستند و بر جنبه‌های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی نیز تاثیر می‌گذارند.

کنترل و مرکزیت

ارزهای دیجیتال سنتی معمولا تحت کنترل یک نهاد مرکزی قرار دارند. این نهاد می‌تواند بانک مرکزی، شرکت خصوصی، یا سازمان دولتی باشد. این کنترل مرکزی به آنها اجازه می‌دهد تا سیاست‌های مالی را اعمال کنند، تراکنش‌ها را مسدود کرده یا حتی موجودی‌های کاربران را مصادره کنند.

ارزهای رمزنگاری شده در مقابل، طراحی شده‌اند تا غیرمتمرکز باشند. هیچ نهاد واحدی نمی‌تواند بر آنها کنترل کامل داشته باشد. این امر منجر به ایجاد سیستمی می‌شود که مقاوم در برابر سانسور است و نمی‌تواند توسط یک نهاد خاص خاموش شود.

شفافیت و حریم خصوصی

نکته متناقض‌نما اینجاست که ارزهای رمزنگاری شده اغلب شفاف‌تر از ارزهای دیجیتال سنتی هستند. تمام تراکنش‌های بیت کوین برای همگان قابل مشاهده است اما هویت افراد ناشناس باقی می‌ماند. در مقابل، ارزهای دیجیتال سنتی معمولا تراکنش‌ها را مخفی نگه می‌دارند اما هویت کاربران کاملا شناخته شده است.

سرعت و هزینه

ارزهای دیجیتال سنتی معمولا سرعت بالایی دارند چون از سیستم‌های متمرکز استفاده می‌کنند اما این سرعت با قیمت از دست دادن غیرمتمرکز بودن همراه است.

ارزهای رمزنگاری شده سرعت متفاوتی دارند. بیت کوین نسبتا کند است (حدود ۷ تراکنش در ثانیه) اما بسیار امن. در مقابل، ارزهایی مانند Solana یا Cardano سرعت بسیار بالایی دارند اما ممکن است در امنیت کمی کمتر باشند.

قابلیت برنامه‌نویسی

یکی از تفاوت‌های کلیدی که کمتر به آن اشاره می‌شود، قابلیت برنامه‌نویسی است. بسیاری از ارزهای رمزنگاری شده امکان ایجاد قراردادهای هوشمند (Smart Contracts) را فراهم می‌کنند. این قراردادها می‌توانند خودکار اجرا شوند و نیازی به واسطه نداشته باشند.

ارزهای دیجیتال سنتی نیز می‌توانند برنامه‌ریزی شده باشند اما این برنامه‌ریزی معمولا توسط نهاد مرکزی کنترل می‌شود و نه توسط کاربران.

مزایا و معایب ارزهای رمزنگاری شده و ارزهای دیجیتال سنتی

در ادامه جا دارد که به برخی از مزایا و معایب ارزهای رمزنگاری شده و ارزهای دیجیتال سنتی نگاهی داشته باشیم.

مزایای ارزهای دیجیتال سنتی

ثبات و پیش‌بینی‌پذیری: ارزهای دیجیتال صادر شده توسط بانک‌های مرکزی معمولاً از ثبات نسبی برخوردارند. این امر آنها را برای استفاده روزمره مناسب می‌سازد.

پشتیبانی رسمی: این ارزها از حمایت کامل نهادهای دولتی برخوردارند که باعث اعتماد بیشتر مردم می‌شود.

سرعت و کارایی: عدم نیاز به اجماع غیرمتمرکز باعث می‌شود که تراکنش‌ها سریع‌تر و با هزینه کمتر انجام شوند.

امکان کنترل سیاسی: دولت‌ها می‌توانند از این ارزها برای اجرای سیاست‌های مالی استفاده کنند.

معایب ارزهای دیجیتال سنتی

کنترل مرکزی: همین کنترل مرکزی که یکی از مزایا محسوب می‌شود، می‌تواند منجر به محدودیت‌های شدید برای کاربران شود.

خطر نقض حریم خصوصی: امکان نظارت کامل بر تراکنش‌های کاربران وجود دارد.

عدم دسترسی جهانی: این ارزها معمولاً محدود به کشور یا منطقه خاصی هستند.

وابستگی به زیرساخت: در صورت خرابی سیستم مرکزی، کل شبکه از کار می‌افتد.

مزایای ارزهای رمزنگاری شده

آزادی مالی: کاربران کنترل کاملی بر دارایی‌های خود دارند و نیازی به اجازه نهاد خاصی برای تراکنش ندارند.

دسترسی جهانی: امکان ارسال پول به هر نقطه از جهان بدون محدودیت جغرافیایی.

مقاومت در برابر سانسور: هیچ نهادی نمی‌تواند تراکنش‌ها را مسدود کند.

شفافیت: تمام تراکنش‌ها قابل بررسی عمومی هستند.

نوآوری: امکان ایجاد کاربردهای جدید مالی از طریق قراردادهای هوشمند.

معایب ارزهای رمزنگاری شده

نوسان قیمت: بیشتر ارزهای رمزنگاری شده دارای نوسان قیمت بالایی هستند.

پیچیدگی فنی: استفاده از آنها نیازمند دانش فنی بیشتری است.

مصرف انرژی: برخی از آنها مانند بیت کوین مصرف انرژی بالایی دارند.

عدم حمایت قانونی: در بسیاری از کشورها هنوز وضعیت قانونی مشخصی ندارند.

خطر از دست دادن: اگر کلید خصوصی گم شود، دسترسی به ارز برای همیشه از دست می‌رود.

فرجام سخن

تفاوت بین ارز دیجیتال و ارز رمزنگاری شده فراتر از یک مسئله فنی است؛ این تفاوت نشان‌دهنده دو فلسفه متفاوت در مورد آینده پول و سیستم مالی جهان است.

ارزهای دیجیتال سنتی نمایانگر تکامل طبیعی سیستم مالی موجود هستند. آنها کارایی و راحتی را ارائه می‌دهند اما همچنان کنترل و قدرت را در دست نهادهای مرکزی نگه می‌دارند. این ارزها برای جوامعی مناسب هستند که بر ثبات و کنترل دولتی تاکید دارند.

در مقابل، ارزهای رمزنگاری شده نمایانگر تحولی رادیکال هستند. آنها قدرت را از نهادهای مرکزی گرفته و به افراد می‌دهند. این ارزها برای کسانی مناسب هستند که آزادی مالی و کنترل شخصی را بر امنیت و ثبات ارجح می‌دانند.

احتمالا آینده مالی جهان ترکیبی از هر دو نوع ارز خواهد بود. ارزهای دیجیتال بانک مرکزی ممکن است جایگزین پول نقد شوند، در حالی که ارزهای رمزنگاری شده به عنوان ابزارهای سرمایه‌گذاری، ذخیره ارزش، یا ابزارهای مالی نوآورانه ادامه فعالیت دهند.

کلید موفقیت در این دنیای جدید، درک عمیق تفاوت‌های این دو نوع ارز و انتخاب مناسب بر اساس نیازها و اهداف شخصی است. آینده پول رقمی است، اما شکل دقیق آن هنوز در حال تکوین است.

سوالات متداول