مزایا و معایب بلاک چین چیست ؟ بررسی کامل بلاک چین

اغلب مردم فکر می‌کنند بلاکچین با بیت‌کوین برابری می‌کند، اما این تکنولوژی پیچیدگی‌های بیشتری دارد. فناوری بلاک چین (Blockchain) یک سیستم دفترکل دیجیتال (digital ledger) انقلابی است که امکان تراکنش‌های امن، شفاف و غیرمتمرکز را فراهم می‌کند. این فناوری پایه‌گذار ارزهای دیجیتال مانند بیت‌کوین (Bitcoin) است و کاربردهایی در صنایع مختلف از جمله امور مالی، بهداشت و درمان و مدیریت زنجیره تأمین دارد.

غیرمتمرکز بودن، شفافیت و امنیت از جمله اصلی‌ترین مزایای این تکنولوژی به‌شمار می‌روند. اما از طرفی بلاکچین با چالش‌هایی مانند مسائل مقیاس‌پذیری، مصرف بالای انرژی و عدم قطعیت‌های قانونی مواجه است. این مقاله از بلاگ صرافی ارز دیجیتال او ام پی فینکس، به بررسی مزایا و معایب فناوری بلاکچین می‌پردازد.

بلاکچین چه ویژگی هایی دارد؟

ویژگی‌های زیر مواردی هستند که یک شبکه بلاکچین برای عملکرد صحیح باید داشته باشد. بدون این موارد یک بلاکچین به درستی کار نمی‌کند:

شبکه غیرمتمرکز

شبکه غیرمتمرکز، پایه فناوری بلاک‌چین است. در این نوع شبکه به‌جای سرور مرکزی، از گره (نود) استفاده می‌شود. نقش هر گره بسته به برنامه‌نویسی که برای شبکه انجام شده‌است، می‌تواند متفاوت باشد. غیرمتمرکز‌بودن، نیاز به یک مرجع مرکزی را از بین می‌برد و مشکلاتی نظیر نیاز به یک سرور با قدرت پردازش بالا را حذف می‌کند.

اجماع (Consensus)

برای تغییر وضعیت در یک شبکه (مانند تایید یک تراکنش)، اعضای آن باید به اجماع برسند. اجماع به‌عنوان یک تاییدیه عمل می‌کند و تصمیم برای انجام تغییر در یک شبکه را انجام می‌دهد. اگر اجماع حاصل نشود، تراکنش به‌عنوان یک بلوک جدا افتاده خارج از زنجیره اصلی باقی می‌ماند. تنها بلوک‌هایی که اجماع روی آن‌ها حاصل شده، به زنجیره اصلی اضافه می‌شوند.

این فرآیند، مرجع مرکزی را حذف کرده و عنصر اعتماد را به شرکت‌کنندگان منتقل می‌کند. پروتکل اجماع مورد استفاده توسط برنامه‌نویس‌ها تعیین می‌شود. برخی از الگوریتم‌های معروف اجماع شامل اثبات سهام (PoS)، اثبات کار (PoW) و اثبات اعتبار (PoA) هستند.

دفتر کل توزیع‌شده

دفترکل (Ledger)، فهرستی از تمام تراکنش‌ها و داده‌های درون شبکه است. دفترکل توزیع‌شده دارای مرجع مرکزی نیست و توسط گره‌های مشارکت‌کننده کنترل و به‌روزرسانی می‌شود. در این حالت، بلاک‌چین در هر گره اطلاعات را در خود ذخیره می‌کند و نیاز به پایگاه داده (دیتابیس) را از بین می‌برد. همچنین، دفترکل توزیع‌شده به کاربران آن شبکه امکان می‌دهد تا وضعیت تراکنش‌ها و داده‌ها را ردیابی و بررسی کنند.

مزایای بلاک چین

از جمله مزایایی که استفاده از فناوری بلاکچین برای کاربران به‌همراه دارد، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

امنیت بیشتر

یکی از مهم‌ترین مزایای بلاک‌چین، امنیت بالای آن است. این فناوری از رمزنگاری برای ایمن‌سازی داده‌ها و تراکنش‌ها استفاده می‌کند و دستکاری یا هک اطلاعات را تقریبا غیرممکن می‌سازد. ماهیت غیرمتمرکز شبکه بلاک‌چین نیز به امنیت آن می‌افزاید، زیرا هیچ نقطه ضعیفی برای نفوذهای امنیتی وجود ندارد. این ویژگی، بلاک‌چین را به یک راه‌حل ایده‌آل برای صنایع مالی، بهداشت و درمان و دولت تبدیل می‌کند که به سطح بالایی از امنیت نیاز دارند.

شفافیت بیشتر

فناوری بلاک‌چین شفافیت بیشتری فراهم می‌کند، زیرا تمام مشارکت‌کنندگان در شبکه می‌توانند تراکنش‌ها و داده‌ها را به‌صورت زنده مشاهده کنند. این موضوع ردیابی و تایید اطلاعات را آسان‌تر کرده و خطر تقلب و خطا را کاهش می‌دهد. شفافیت بلاک‌چین به ایجاد اعتماد بین مشارکت‌کنندگان نیز کمک می‌کند که برای صنایعی مانند مدیریت زنجیره تأمین و سیستم‌های رأی‌گیری ضروری است.

کاهش هزینه‌ها

فناوری بلاک‌چین پتانسیل کاهش چشمگیر هزینه‌ها را دارد. ماهیت غیرمتمرکز شبکه، نیاز به واسطه‌ها مانند بانک‌ها و مؤسسات مالی را از بین می‌برد و هزینه‌های تراکنش و سایر هزینه‌های مرتبط را کاهش می‌دهد. اتوماتیک‌کردن فرآیندها نیز نیاز به مداخله دستی را کم کرده و هزینه‌های نیروی کار را کاهش می‌دهد و کارایی را بهبود می‌بخشد.

بهبود کارایی و سرعت

فناوری بلاک‌چین به دلیل توانایی بهبود سرعت، محبوبیت زیادی پیدا کرده‌است. اتوماتیک‌کردن فرآیندها و حذف واسطه‌ها، زمان لازم برای تکمیل تراکنش‌ها را کاهش داده و آن را سریع‌تر می‌کند. پردازش تراکنش‌ها میان چندین گره نیز اطمینان می‌دهد که اطلاعات به‌روز و دقیق هستند و خطر هرگونه خطا کاهش می‌یابد.

 قابلیت بررسی و ردیابی

فناوری بلاک‌چین قابلیت ردیابی فراهم می‌کند، زیرا تمام تراکنش‌ها و داده‌ها روی یک دفترکل دائمی و تغییرناپذیر ثبت می‌شوند. این موضوع، ردیابی منشأ و حرکت دارایی‌ها و محصولات را آسان‌تر کرده و مدیریت زنجیره تأمین را بهبود می‌بخشد و خطر تقلب و جعل را کاهش می‌دهد.

پروژه های موفق در بلاک چین

پروژه‌های مربوط به این فناوری همواره درحال پیشرفت هستند و حتی دولت‌ها نیز بیشتر از همیشه بدین سمت گرایش پیدا کرده‌اند. برای مثال استونی، مالتا، السالوادور و کره‌جنوبی در حال ایجاد زیرساخت بلاکچین خود هستند. موارد زیر از جمله موفق‌ترین پروژه‌های بلاکچینی به‌شمار می‌روند:

بایننس (Binance)

بایننس بزرگترین اکوسیستم بلاک چین در جهان است. مهم‌ترین بخش این اکوسیستم، بزرگترین صرافی دارایی دیجیتال آن به‌شمار می‌رود. ماموریت بایننس، ارائه زیرساختی قوی برای صنعت کریپتو در آینده است. این صرافی که توسط چانگ پنگ ژائو (Changpeng Zhao) در سال ۲۰۱۷ تاسیس شد، امکان خرید، معامله و نگهداری بیش از ۳۵۰ ارز دیجیتال مختلف را برای مشتریان خود فراهم کرده‌است.

بایننس ارز دیجیتال خود را به نام‌ بایننس کوین (BNB) راه‌اندازی کرد. بایننس‌کوین که در ابتدا به‌عنوان یک توکن اتریوم (ERC20) شروع به کار کرد، بعدها به شبکه اختصاصی بایننس به نام بایننس اسمارت چین (BSC) منتقل شد. این بلاکچین بعدها با بایننس چین (Binance Chain) قدیمی‌تر ادغام شد و زنجیره BNB را ایجاد کرد.

آی‌بی‌ام (IBM)

آی‌بی‌ام (IBM) از طریق پلتفرم بلاک چین کاملا یکپارچه و آماده برای شرکت‌ها، راه‌حل‌های متعددی را برای کسب‌وکارها ارائه می‌دهد. مزایای کلیدی شامل گردش‌های کاری چندجانبه حول داده‌های مجاز و عملکرد سریع در سراسر زنجیره با برنامه‌های بلاک چین است. شرکت‌ها همچنین می‌توانند فرآیندهای مشترک را ساده‌تر کنند، پاسخگویی را افزایش دهند، اختلافات را به‌حداقل برسانند و وظایف تطبیق را خودکار کنند. آی‌بی‌ام (IBM) همچنین خدمات مشاوره بلاک چین را ارائه می‌دهد. متخصصان آن در NFT، وب ۳، توسعه نرم‌افزار، فناوری دفترکل و توسعه برنامه تخصص دارند و به کسب‌وکارها در تعیین بهترین استراتژی برای استفاده از این فناوری کمک می‌کنند.

اتریوم (Ethereum)

اتریوم (Ethereum) که در سال ۲۰۱۳ معرفی شد، یکی از قدیمی‌ترین پلتفرم‌های بلاکچین است. این شبکه، پلتفرمی کاملا غیرمتمرکز را فراهم می‌کند که قابلیت پشتیبانی از قراردادهای هوشمند را دارد. قراردادهای هوشمند نوعی برنامه خوداجرا هستند که با به‌وجود آمدن شرایط از پیش تعیین‌شده، اجرا می‌شوند. اتریوم علاوه بر نقش خود به‌عنوان یک پلتفرم بلاکچین که زیربنای برنامه‌های سازمانی است، ارز اتریوم را نیز به‌وجود آورده‌است که در رتبه دوم محبوب‌ترین رمزارزها قرار دارد.

پلتفرم اتریوم میزبان طیف گسترده‌ای از توسعه‌دهندگان برنامه‌های غیرمتمرکز (Dapps) است. اتریوم یک اکوسیستم بالغ برای قرارداد‌های هوشمند ایجاد کرده که روی ماشین مجازی اتریوم (EVM) اجرا می‌شوند. هرچند شبکه‌های جدیدتر می‌توانند تراکنش‌ها را سریع‌تر و با هزینه کمتری نسبت به اتریوم پردازش کنند، اما این شبکه هنوز جایگاه ویژه‌ای در میان پلتفرم‌های مشابه دارد. انتظار می‌رود با تکمیل روند مهاجرت اتریوم به الگوریتم اثبات سهام (PoS)، شاهد رشد بیشتر این اکوسیستم بلاکچینی باشیم.

معایب بلاک چین

در کنار مزایای فراوانی که بلاکچین فراهم می‌کند، این تکنولوژی دارای محدودیت‌هایی است که در پایین توضیح مختصری در ارتباط با آن‌ها خواهیم داد:

پیچیدگی

یکی از اصلی‌ترین معایب فناوری بلاک‌چین، پیچیدگی آن است. پیاده‌سازی این فناوری به سطح بالایی از تخصص فنی نیاز دارد. این فناوری هنوز نسبتا جدید است و متخصصان کمی در این حوزه وجود دارند. در نتیجه، یافتن توسعه‌دهندگان واجد شرایط که بتوانند برنامه‌های بلاک‌چین را ایجاد و نگهداری کنند، دشوار است.

چالش‌های مقیاس‌پذیری

چالش دیگر فناوری بلاک‌چین، مقیاس‌پذیری است. افزایش تعداد تراکنش‌ها در بلاک‌چین، می‌تواند شبکه را کند کرده و زمان لازم برای تراکنش‌ها را افزایش دهد. این مسئله رقابت بلاک‌چین با سیستم‌های پرداخت سنتی را دشوار می‌کند، زیرا سیستم‌های سنتی بسیار سریع‌تر هستند.

مصرف انرژی

فناوری بلاک‌چین به دلیل مصرف انرژی بالا نیز مورد انتقاد قرار گرفته‌است. فرآیند تایید تراکنش‌ها در بلاک‌چین، به قدرت محاسباتی قابل‌توجهی نیاز دارد که انرژی زیادی مصرف می‌کند. این موضوع برای طرفداران محیط زیست نگران‌کننده است، زیرا آن‌ها درباره تاثیر بلاک‌چین بر محیط‌زیست نگرانی دارند.

عدم قطعیت مقرراتی

فناوری بلاک‌چین هنوز تا حد زیادی فاقد مقررات است و این موضوع می‌تواند برای کسب‌وکارها و سرمایه‌گذاران ایجاد ابهام کند. از آنجا که این فناوری غیرمتمرکز است و خارج از سیستم‌های مالی سنتی عمل می‌کند، تعیین قوانین و مقررات قابل‌اعمال برای آن دشوار است. این موضوع پذیرش بلاک‌چین توسط کسب‌وکارها را سخت می‌کند، زیرا ممکن است آن‌ها از پیامدهای قانونی آن مطمئن نباشند.

نگرانی‌ها در مورد یکپارچه‌سازی

ادغام فناوری بلاک‌چین با سیستم‌های متمرکز موجود می‌تواند دشوار باشد. چون این فناوری بسیار جدید است، استانداردها و پروتکل‌های کمی برای ادغام آن با سایر سیستم‌ها وجود دارد. این موضوع چالش‌هایی برای کسب‌وکارهایی ایجاد می‌کند که می‌خواهند از بلاک‌چین استفاده کنند، زیرا ممکن است نیاز به سرمایه‌گذاری قابل‌توجهی برای توسعه و یکپارچه‌سازی آن با سیستم‌های فعلی خود داشته باشند

کاربرد و مزایای بلاکچین در صنایع مختلف

این فناوری در طیف وسیعی از صنایع به‌کار می‌رود، در ادامه اصلی‌ترین کاربردهای بلاک چین را بخوانید:

تراکنش‌های مالی و پرداخت‌های بین‌المللی

ارسال پول از گوشه‌ای از جهان به گوشه‌ای دیگر، کاربرد اصلی برنامه‌های بلاک چین است. بیت‌کوین (Bitcoin)، اولین برنامه این فناوری، برای همین منظور طراحی شد و هر روز بیشتر مورد پذیرش قرار گرفت. طبق داده‌های Blockchain.com، تعداد کیف پول‌های فعال سال ۲۰۱۳ کمتر از ۱۰۰ هزار بود، اما در سال ۲۰۲۵ این آمار به بیش از ۶۰ میلیون رسیده‌است.

با گذشت زمان، پروتکل‌های خاصی برای پرداخت‌های بین‌المللی ایجاد شد که به موازات بانک‌ها و سایر موسسات مالی سنتی کار می‌کنند. شبکه ریپل (Ripple) از اولین نمونه‌های این نوع پروتکل‌ها بود. معروف‌ترین پلتفرم‌های این دسته شامل هایپرلجر فابریک (Hyperledger Fabric) و کوردا (Corda) هستند.

اخیرا، بانک‌های مرکزی در سراسر جهان با استفاده از فناوری بلاکچین شروع به ساخت ارزهای دیجیتال بانک مرکزی (CBDCs) کرده‌اند. بر اساس گزارش اندیشکده آتلانتیک کانسیل (Atlantic Council)، بیش از ۱۰۰ کشور در حال ساخت CBDC هستند. اگرچه این ارزها برای استفاده ملی طراحی شده‌اند، اما می‌توانند انتقال پول بین‌المللی را آسان‌تر، امن‌تر و کم‌هزینه‌تر کنند. کشور ما ایران نیز در حال توسعه «رمز ریال ملی» است.

قراردادهای هوشمند

قرارداد هوشمند، الگوریتمی در بلاکچین است که وقتی شرایط از پیش تعیین شده محقق شود، به‌صورت خودکار اجرا می‌شود. این برنامه کاربردی برای اتوماتیک کردن فرآیندها و سیستم‌ها استفاده می‌شود. این کاربرد، مهم‌ترین کاربرد سازمانی بلاکچین نیز به‌شمار می‌رود. مزایای اتوماتیک‌کردن پروسه‌ها و سیستم‌ها با استفاده از قراردادهای هوشمند شامل بهبود امنیت، تغییرناپذیری، قابلیت اطمینان، مقیاس‌پذیری، کارایی، حریم خصوصی و دسترسی همگانی است. اتریوم یکی از موفق‌ترین نمونه‌ها از قرداد‌های هوشمند به‌شمار می‌رود.

امنیت و امنیت سایبری

اینترنت تقریبا هر جنبه‌ای از جامعه انسانی را متحول کرده‌است، اما این فناوری نقص‌های امنیتی زیادی دارد. برای حل این مشکل می‌توان به بلاکچین رجوع کرد. با استفاده از این فناوری، داده‌ها از طریق تغییرناپذیری ایمن خواهند شد، چرا که هر داده در دفترکل ثبت‌شده و امکان تقلب از بین می‌رود. استفاده از این شبکه‌ها به کاربران اجازه می‌دهد علاوه بر بهره‌مندی از امکانات شبکه‌های عمومی، همواره ناشناس بمانند.

ذخیره‌سازی داده‌ها

با گذشت زمان، کاربران حجم زیادی از داده‌ها را تولید می‌کنند که فضای نگهداری زیادی لازم دارند. این امر باعث شد تا ذخیره‌سازی ابری، هم در بین شرکت‌ها و هم افراد محبوب شود. در ابتدا، فقط مراکز داده نهادهای بزرگ شرکتی مانند گوگل و دراپ‌باکس (DropBox) در دسترس بودند. اما چند سال پس از ورود بلاک چین، پلتفرم‌های ذخیره‌سازی ابری غیرمتمرکز راه‌اندازی شدند. پلتفرم‌های ذخیره‌سازی ابری غیرمتمرکز اولیه شامل استورج (Storj)، فایل‌کوین (Filecoin)، سیا (Sia)، مید‌سیف (MaidSafe) و آر ویو (ArWeave) هستند.

تشخیص پولشویی

در اوایل ظهور بلاکچین، نگرانی اصلی از سوی قانون‌گذاران مالی در سراسر جهان این بود که این فناوری برای دورزدن مقررات مالی استفاده می‌شود. با این حال، با گذشت زمان مشخص شده‌است که این فناوری می‌تواند ابزارهای بیشتری را برای مبارزه با پولشویی در اختیار قانون‌گذاران قرار دهد. همچنین، این فناوری قابلیت قرارداد هوشمند را ارائه می‌دهد که امکان تشخیص خودکار در سراسر کانال‌های پرداخت و جلوگیری از تراکنش‌های مشکوک را فراهم می‌کند.

ذخیره‌سازی اطلاعات پزشکی

فناوری بلاک چین راه‌حل‌هایی را ارائه داده‌است که از طریق آن‌ها بیماران می‌توانند سوابق پزشکی خود را در بین ارائه‌دهندگان خدمات مختلف در اختیار داشته و جابجا کنند. همچنین به بیماران اجازه می‌دهد که مالک سوابق درمانی خود باشند و نحوه استفاده اشخاص ثالث از آن‌ها را کنترل کنند. با استفاده از این تکنولوژی می‌توان از سوابق بیماران برای تحقیقات استفاده کرد و موسسات تحقیقاتی می‌توانند بابت این استفاده به بیماران هزینه پرداخت کنند.

توکن‌های غیرقابل تعویض (NFT)

فناوری بلاکچین سازوکاری را برای تبدیل دارایی‌های دیجیتال مانند هنر، موسیقی و ویدیو به دارایی‌های مستقل ایجاد کرده‌است. این بدان معناست که آنها می‌توانند به‌عنوان دارایی‌های کمیاب، بدون وابستگی به یک سیستم مرکزی، برای حفظ کمیابی خود فروخته و به اشتراک گذاشته شوند.

به عنوان مثال، اکنون می‌توان یک تصویر را در بلاکچین گذاشت بدون اینکه نسخه اصلی آن در اختیار شخص دیگری باشد. این بدان معناست که در هر لحظه خاص، فقط یک نفر می‌تواند مالک اصلی یک قطعه هنر دیجیتال باشد، درست مانند هنر و اشیاء کلکسیونی فیزیکی.

تفاوت بلاک چین با پایگاه های داده متمرکز در چیست؟

پایگاه‌های داده و بلاکچین هر دو سیستم‌هایی هستند که برای ذخیره و مدیریت داده‌ها استفاده می‌شوند، اما در ساختار و هدف با یکدیگر تفاوت دارند. پایگاه داده معمولا به یک مقام مرکزی برای مدیریت و تایید داده‌ها متکی است. این امر امکان تراکنش‌های سریع و کارآمد و به‌روزرسانی آسان را فراهم می‌کند. داده‌ها در یک پایگاه داده اغلب در جداول ذخیره می‌شوند و می‌توانند تغییر کنند یا حذف شوند. این موضوع باعث انعطاف‌پذیری آن می‌شود، اما در عین حال آن را در برابر خراب‌شدن یا تغییرات غیرمجاز آسیب‌پذیرتر می‌کند.

در مقابل، بلاکچین یک سیستم دفترکل غیرمتمرکز و توزیع‌شده است که در آن داده‌ها در بلاک‌هایی ذخیره می‌شوند که به‌صورت زنجیره‌ای به هم مرتبط هستند. هر بلوک حاوی سابقه تراکنش‌هایی است که توسط چندین شرکت‌کننده (گره یا نود) در شبکه تأیید می‌شوند. این امر آن را بسیار امن و مقاوم در برابر دستکاری می‌کند. پس از اضافه شدن داده‌ها به یک بلاک چین، نمی‌توان آن‌ها را تغییر داد و تغییرناپذیری را تضمین می‌کند.

ادغام بلاک چین با فناوری های مختلف مانند هوش مصنوعی AI

تحقیقات سال‌های اخیر نشان می‌دهد که بین بلاک چین و هوش مصنوعی (AI) ارتباطی وجود دارد. این دو فناوری همواره به صورت جداگانه عمل می‌کردند، اما اوضاع به‌سرعت در حال تغییر است. اکثر برنامه‌های هوش مصنوعی راه خود را به حوزه کلان داده باز می‌کنند. دلیل اصلی آن داده‌های عظیمی است که توسط دستگاه‌های هوش مصنوعی تولید می‌شود.

مدیریت داده موضوعی مهم در هنگام کار با کسب‌وکارها است. بلاک چین و هوش مصنوعی با هم می‌توانند تأثیر مهمی در مدیریت داده‌ها و رسیدگی به سایر مسائل مرتبط با داده داشته باشند. داده‌ها در یک بلاک چین به بخش‌های کوچک تقسیم و در سراسر شبکه توزیع می‌شوند.

هیچ مقام مرکزی برای حاکمیت داده‌ها وجود ندارد. هر کامپیوتر یک کپی کامل از دفتر کل را نگه می‌دارد تا داده‌ها از بین نروند. اگر اکوسیستمی را برای داده‌های خصوصی خود ترجیح می‌دهید که با هوش مصنوعی پردازش می‌شود و تجربه کاربری بهتری ارائه می‌دهد، باید بلاکچین را انتخاب کنید.

به عنوان مثال، در صنعت مراقبت‌های بهداشتی، داده‌ها خلاصه مفصلی از موارد موجود در بخش بهداشت ارائه می‌دهند. با این داده‌های گسترده، می‌توان بیماری‌ها را تجزیه و تحلیل، کشف و پیشگیری کرد. استفاده از بلاک چین با هوش مصنوعی می‌تواند صنایع مختلف را تحت تاثیر قرار دهد و راهی پویا برای ایجاد حریم خصوصی، انرژی، کنترل مقررات داده، امنیت و مقیاس‌پذیری فراهم کند.

نقش بلاکچین در تحولات فناوری و کسب‌وکارهای آینده

بلاک‌چین به عنوان یک فناوری جدید در حال رشد است. این تکنولوژی تاثیرات عمده‌ای روی صنایع مختلف می‌گذارد. از جمله صنایعی که به‌سرعت از آن بهره می‌برند می‌توان به بانکداری، صنایع لجستیک، بهداشت و درمان و حتی حوزه‌های دولتی اشاره کرد. دولت‌ها نیز به‌طور فزاینده‌ای به سمت استفاده از بلاک‌چین حرکت می‌کنند. هدف آن‌ها افزایش شفافیت، امنیت و کاهش فساد است. برخلاف تصورات اولیه، بلاک‌چین تنها مختص ارزهای دیجیتال نیست. این فناوری در زمینه‌های مختلفی مانند قراردادهای هوشمند، ذخیره‌سازی داده‌ها و احراز هویت نیز کاربرد دارد. مزایای بلاک‌چین شامل امنیت بالا، شفافیت و کاهش نیاز به واسطه‌ها است. اما محدودیت‌هایی مانند مصرف انرژی زیاد، چالش‌های مقیاس‌پذیری و مشکلات قانونی نیز وجود دارد.

سوالات متداول درباره مزایا و معایب بلاک چین