وب ۳ چیست؟ راهنمای جامع و معرفی بهترین ارزهای وب ۳

به احتمال فراوان شما هم عبارت وب ۳ یا نسل سوم وب یا اینترنت (WEB 3.0) به گوشتان خورده است. بسیاری از کارشناسان وب ۳ را آینده شبکه جهانی اینترنت می‌نامند که رشد خیره‌کننده اپلیکیشن‌های این حوزه در سال‌های اخیر، می‌تواند سندی برای اثبات این ادعا باشد. شبکه جهانی اینترنت از زمان پیدایش خود تحولات زیادی را تجربه کرده است و اکنون، نوبت به وب ۳ به‌عنوان جدیدترین دستاورد این حوزه رسیده است.

اگر مراحل تکامل اینترنت را به سه بخش تقسیم کنیم، می‌توان گفت وب ۱ تنها یک شبکه اینترنت بود که کاربران فقط قادر به خواندن و مشاهده محتوای موجود بودند؛ وب ۲ علاوه‌بر مشاهده محتوا، امکان ایجاد آن را هم برای کاربران عادی فراهم کرد و اکنون وب ۳، با هدف از بین‌بردن واسطه‌های موجود در نسخه‌های قبلی ظهور کرده که به بیان ساده می‌توان آن را اینترنت غیرمتمرکز (Decentralized Internet) خواند.

پادکست راهنمای جامع وب ۳

به‌طور کل می‌توان گفت محتوای موجود در وب ۲ است که اینترنت امروزه را تماماً فرا گرفته؛ اما با وجود این‌که شبکه جهانی اینترنت از سال ۱۹۸۹ تاکنون مسیری طولانی را طی کرده، این فضا همچنان با چالش‌هایی دست و پنجه نرم می‌کند. از بین این چالش‌ها و معایب، به‌طور ویژه می‌توان به متمرکز بودن نسبی اینترنت و در اختیار داشتن اطلاعات شخصی بسیاری از مردم توسط چند کمپانی نظیر گوگل (Google)، فیسبوک (Facebook)، آمازون (Amazon) و . . . اشاره کرد. یک ویژگی وب ۳، ارائه راهکار برای مواردی از این قبیل است.

اما پیش از آشنایی با وب ۳، بهتر است بدانید که این حوزه هنوز در مراحل ابتدایی کار خود قرار دارد و به‌سرعت در حال پیشرفت و تغییر و تحول است. در این مقاله از صرافی ارز دیجیتال OMP به چیستی نسل سوم وب، ویژگی‌ها، مزایا و رمزارزهای این حوزه می‌پردازیم.

وب ۳ چیست؟

بهتر است بدانید که تمام جوانب مختلف در مباحث پیرامون اینترنت و روند توسعه آن، شامل تمرکز بر در اختیار داشتن قدرت و انجام امور مختلف می‌شوند. هرچه که یک سیستم متمرکزتر باشد، خروجی‌های آن با مشکلات بیشتری همراه خواهد بود.

در راستای همین موضوع، زمانی که فدرال رزرو آمریکا در پی بحران مالی سال ۲۰۰۸ اقدام به ارائه ضمانت برای بانک‌ها از طریق تزریق ۴۹۸ میلیارد دلار سرمایه به ترازنامه مالی آن‌ها کرد، جنبشی تحت عنوان اشغال وال استریت (The Occupy Wall Street) راه افتاد که هدف آن، ابراز خشم و مقابله با استفاده از سرمایه مالیات‌دهندگان برای پرداخت بدهی بانک‌ها و همچنین نقش پول در امور سیاسی بود.

جنبش‌ها و اعتراضات زیادی طی سال‌های مختلف تشکیل شدند و پایان یافتند؛ اما این تکنولوژی بوده که تا به امروز پابرجا باقی مانده است. درست یک سال پس از وقوع رکود بزرگ (Great Recession) سال ۲۰۰۸ بود که بیت کوین به‌عنوان یک پول دیجیتال همتا به همتا (Peer-to-Peer / P2P) ظهور کرد و به گفته کارشناسان، بلاک آغازین (Genesis Block) بلاک چین آن مستقیماً به همین ضمانت دولت آمریکا برای بانک‌ها اشاره داشت. از همان سال، بیت کوین در قالب یک راه حلِ جایگزین برای سیستم بانک‌داری سنتی و متمرکز شروع به‌کار کرد.

دسترسی سریع: خرید بیت کوین

از این رو، فناوری بلاک چین در قلب اینترنت وب ۳ قرار گرفته است و علت اصلی این مسئله هم، قابلیت این فناوری در حفظ اصولی نظیر شفافیت امور، دموکراسی و حریم خصوصی آنلاین است. به‌طور مختصر، می‌توان گفت که وب ۳ آمده تا تمام چالش‌ها و ایرادات وب ۲ را برطرف سازد. به همین ترتیب، نسل سوم وب متمرکز بر خارج‌کردن قدرت از دست غول‌های تکنولوژی و ارائه آن به کاربران عادی است. وب ۳ متمرکز بر اکوسیستمی از فناوری‌هایی است که غیرمتمرکز، تعامل‌پذیر و بی‌نیاز از عامل اعتماد و مجوز هستند.

همچنین، فناوری بلاک چین به تولیدکنندگان محتواهای گوناگون این قابلیت را داده تا آثار و تولیدات خود را از طریق مدل‌سازی توکن‌های مختلف به پول و سرمایه تبدیل کنند. هم‌اکنون، این‌گونه فعالیت‌ها را در حوزه آثار هنری، موسیقی و بازی‌های کامپیوتری یا گیم‌فای (GameFi) شاهد هستیم. این توکن‌ها عنوان توکن غیرمثلی یا NFT را به خود گرفته‌اند.

مطالعه بیشتر: آشنایی با NFT و کاربردهای آن

از دیگر فناوری‌ها که نقش مهمی در تحول اینترنت و تکامل وب ۳ ایفا می‌کنند، هوش مصنوعی (Artificial Intelligence / AI) و یادگیری ماشینی (Machine Learning / ML) هستند. این فناوری‌ها در سیستم‌های رِله (Relay Systems) ابزاری بسیار کارآمد با هدف تامین داده و اطلاعات محسوب می‌شوند. فناوری‌های هوش مصنوعی و یادگیری ماشین در محدودسازی حملات سایبری و حفظ حریم خصوصی اطلاعات نیز عملکرد تاثیرگذاری دارند. شاید بزرگ‌ترین حسن استفاده از بلاک چین، قابلیت ادغام این فناوری‌ها در شبکه و تقویت عملکرد فرآیندهای آن باشد.

مطالعه بیشتر: بلاکچین چیست و چگونه کار می‌کند؟

ویژگی‌ها و مزایای وب نسل سوم

با وجود این‌که تعریف مزایای وب نسل سوم و شناسایی ویژگی‌ها به‌دلیل روند رو به تکامل آن کمی دشوار است، برخی اصول بنیادی وب ۳ مشخص و شناخته‌شده هستند.

وب ۳ غیرمتمرکز است (Decentralized): به‌جای این‌که بخش بزرگی از فرآیندهای اینترنتی تحت کنترل و اختیار نهادهای متمرکز باشد، مالکیت بین تولیدکنندگان و کاربران پخش می‌شود.

مهم‌ترین مزیت در این‌جا این است که در وب ۳ با استفاده از فناوری بلاکچین می‌توان اطلاعات را از کنترل شرکت‌های خصوصیِ متمرکز که هم‌اکنون در قالب محافظان شبکه اینترنت فعال هستند، خارج کرد. شرکت‌هایی نظیر گوگل و فیسبوک، قدرت و کنترل بسیار زیادی بر محتوا و داده‌های موجود در اینترنت دارند و می‌توان گفت که انحصار محتوای آنلاین در اختیار این دسته از شرکت‌ها است.

انتظار می‌رود که وب ۳ از طریق ارائه سیستم‌های تحت کنترل کاربر و تقویت شبکه جهانی اینترنت با استفاده از نودهای (Node) سراسر دنیا، این تمرکز را از بین ببرد. این طراحی به تمام دستگاه‌هایی که به اینترنت متصل می‌شوند، سهمی از قدرت پردازش اطلاعات را می‌دهد و به این ترتیب، سیستم‌ها و سرورهای متمرکز از رده خارج خواهند شد.

هم‌اکنون برخی از کمپانی‌های بلاک چینی وب ۳ مشغول تولید و ارائه فناوری‌های غیرمتمرکز در حوزه ذخیره‌سازی فایل هستند. یکی از برجسته‌ترین راهکارها و مزایای وب نسل سوم، ارائه سیستم‌های اطلاعاتی همتابه‌همتا و غیرمتمرکز است.

وب ۳ نیاز به مجوز ندارد (Permissionless): در دنیای وب ۳، همه مردم سطح دسترسی یکسانی دارند و هیچ کاربری از این قاعده مستثنی نیست. یک ویژگی وب ۳ که بسیار حائز اهمیت است، عضویت و شرکت در پلتفرم‌های مختلف، اغلب به‌صورت رایگان و بدون محدودیت برای تمام کاربران است.

البته هزینه انجام برخی تراکنش‌ها و عملیات خاص برای بعضی کاربران، عاملی محدودکننده خواهد بود و به‌دلیل وجود هزینه‌هایی از این قبیل، پیاده‌سازی فناوری‌های مربوط به وب ۳ در کشورهای در حال توسعه با توان مالی کم دور از انتظار است.

وب ۳ پرداخت‌های بومی خود را دارد (Native Payments): وب ۳ به‌جای استفاده از زیرساخت بانک‌های سنتی و شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات پرداخت، از ارزهای دیجیتال (Cryptocurrency) برای پرداخت و انتقال پول استفاده می‌کند.

زیرساخت پرداخت‌ها در وب ۲ از طریق شبکه‌های بانکی و ارائه‌دهندگان خدمات پرداخت تامین می‌شود و از این رو کاربرانی که فاقد حساب بانکی بوده و یا در معرض تحریم‌های اقتصادی قرار دارند، نمی‌توانند از خدمات مربوطه استفاده کنند. این موانع از طریق وب ۳ و رمزارزهای آن برداشته شده و انتقال پول از طریق مرورگرهای وب و بدون نیاز به نهادهای شخص ثالث معتمد (Trusted Third-Party) صورت می‌گیرد.

وب ۳ نیاز به عامل اعتماد ندارد (Trustless): وب ۳ از محرک‌ها و مکانیزم‌های اقتصادی ویژه خود استفاده کرده و به نهادهای شخص ثالث معتبر جهت برقراری اعتماد بین طرفین نیازی ندارد. وب ۳ به‌جای استفاده از یک سرور متمرکز، از شبکه‌های بلاک چین رمزنگاری‌شده استفاده کرده که داده‌های موجود را در دستگاه‌های مختلف در سراسر دنیا (نودها) ذخیره می‌کنند.

این دستگاه‌ها می‌توانند در قالب کامپیوترهای خانگی، لپ‌تاپ‌ها و یا سرورهای بزرگ باشند که نقش یک چهارچوب عملیاتی برای بلاک چین‌ها را دارند و با برقراری ارتباط با یکدیگر، ذخیره‌سازی، انتشار و حفظ اطلاعات را بدون نیاز به نهادهای شخص ثالث معتمد انجام می‌دهند.

مطالعه بیشتر: نحوه عملکرد انواع الگوریتم اجماع در بلاک چین‌های مختلف

بهترین ارزهای وب ۳

از وب ۳ به‌عنوان چهارمین انقلاب صنعتی یاد می‌شود که مرحله بعدی در روند تکامل شبکه جهانی اینترنت را رقم زده و طی سالیان اخیر بحث داغ جامعه جهانی بوده است. این‌طور که به نظر می‌رسد، عصر وب ۳ با ظهور فناوری‌ رمزارزها و بلاک چین به‌عنوان پیشرو‌های این صنعت ترسیم شده است.

از این رو، می‌توان گفت اکنون فرصت مناسبی برای سرمایه‌گذاران آینده‌نگر جهت اقدام و ورود به بازارها است. وب ۳ از طریق چندین بخش نوظهور در صنعت بلاک چین و رمزارزها پشتیبانی می‌شود که از بین آن‌ها می‌توان به مفاهیمی از قبیل قرارداد هوشمند (Smart Contract)، بازی‌های بلاک چینی، امور مالی غیرمتمرکز (دیفای / DeFi) و متاورس (Metaverse) اشاره کرد. در ادامه به معرفی چند نمونه از بهترین ارزهای وب ۳ خواهیم پرداخت:

متاورس چیست؟ آشنایی با دنیای مجازی

اتریوم (Ethereum / ETH): اتریوم یک شبکه بلاک چین لایه ۱ (Layer-1)، غیرمتمرکز و متن باز (Open-Source) است. از اتریوم می‌توان تحت عنوان پدر قراردادهای هوشمند و اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز (DApps) یاد کرد. بلاک چین اتریوم بیشترین سطح استفاده میان کاربران را با بیش از ۲,۷۰۰ اپلیکیشن به خود اختصاص داده است.

رمزارز ETH به‌عنوان یکی از بهترین ارزهای وب ۳، از چندین بازار NFT مانند اُپن‌سی (OpenSea) و مجموعه‌هایی نظیر بورد اِیپ یات کلاب (Bored Ape Yacht Club / BAYC) پشتیبانی می‌کند. برای اطلاعات بیشتر از جزئیات این پروژه، می‌توانید به صفحه قیمت اتریوم در صرافی ارز دیجیتال او ام پی فینکس رجوع کنید.

دیسنترالند (Decentraland / MANA): دیسنترالند با استفاده از پروتکل‌های وب ۳ اقدام به ساخت یک اکوسیستم متاورسی کرده که در آن، کاربران می‌توانند به فعالیت‌هایی نظیر ساخت، خرید، فروش و معامله املاک مجازی بپردازند.

دیسنترالند که تحت بلاک چین اتریوم ساخته شده، از طریق NFTها قابلیت‌‎های زیادی را برای کاربران خود ایجاد کرده است. این NFTها با استفاده از رمزارز MANA معامله می‌شوند که توکن حاکمیتی (Governance Token) و بومی پلتفرم دیسنترالند است. برای مطالعه جزئیات بیشتر در مورد پروژه، می‌توانید به صفحه خرید دیسنترالند مراجعه کنید.

بایننس کوین (Binance Coin / BNB): بایننس کوین با نماد BNB، ارز دیجیتال بومی بزرگترین صرافی رمزارزی دنیا یعنی بایننس است. این رمزارز که در ابتدا کار خود را در شبکه اتریوم آغاز کرد، اکنون بلاکچین اصلی خود را تحت عنوان بایننس اسمارت چین (Binance Smart Chain / BSC) ایجاد کرده است.

این بلاکچین توان عملیاتی بسیار بالایی داشته و قابلیت اجرای قراردادهای هوشمند و پردازش سریع تراکنش‌ها را نیز دارد. همچنین از شبکه BSC در پشتیبانی از عملکرد صرافی بایننس و خرید و فروش بیش از ۶۰۰ ارز دیجیتال مختلف استفاده می‌شود. برای آگاهی بیشتر در مورد این شبکه و رمزارز، وارد صفحه خرید بایننس کوین شوید.

یرن فایننس (yearn.finance / YFI): یرن فایننس پلتفرم ارائه‌دهنده چندین محصول مالی غیرمتمرکز است که با استفاده از ارزهای دیجیتال، می‌توان در این پلتفرم اقدام به کسب درآمد به‌صورت غیرفعال (Passive Income) کرد.

از بین محصولات حوزه دیفای این پلتفرم می‌توان به سپرده‌گذاری و کسب سود (Yield Genereation)، وام‌دهی (Lending) و دریافت بیمه تحت بلاکچین اتریوم اشاره کرد. یکی از برترین ویژگی‌های یرن فایننس ارائه خزانه یا Vault است که در واقع استخرهای سپرده‌گذاری (Staking Pool) هستند که با استفاده از آن‌ها می‌توان طبق مکانیزم‌های مختلف کسب درآمد داشت. جزئیات بیشتر این پروژه در صفحه خرید یرن فایننس موجود است.

یونی سواپ (Uniswap / UNI): در مباحث پیرامون وب ۳، بدون شک عبارت تمرکززدایی یا غیرمتمرکز سازی (Decentralization) به چشم می‌خورد. یونی سواپ شاید تعریف و نمود واضحی از این مفهوم باشد. تمرکززدایی به محصول یا خدماتی اشاره دارد که برای هر کاربر قابل دسترس بوده و جهت انجام فعالیت در آن، نیازی به واسطه وجود ندارد.

در همین راستا، می‌توان گفت یونی سواپ در قلب معاملات غیرمتمرکز قرار دارد و به‌عنوان یک صرافی غیرمتمرکز (DEX) تحت بلاک چین اتریوم، برای کاربران خود قابلیت خرید و فروش ارزهای دیجیتال را به‌صورت همتابه‌همتا و غیرمتمرکز ایجاد کرده است. برای آگاهی بیشتر در مورد این پروژه می‌توانید به صفحه خرید یونی سواپ رجوع کنید.

از میان دیگر پروژه‌ها و بهترین ارزهای وب ۳ می‌توان به کاردانو (Cardano / ADA)، گراف (The Graph / GRT)، ترون (Tron / TRX)، سولانا (Solana / SOL)، پالیگان (Polygon / MATIC) و آوالانچ (Avalanche / AVAX) اشاره کرد.

از زمان پیدایش وب ۲ تاکنون، ظهور وب ۳ بدون شک بزرگترین تحول در دنیای اینترنت محسوب می‌شود. وب ۳ مرحله بعدی در تکامل شبکه جهانی اینترنت است و با محوریت غیرمتمرکز و اولویت قراردادن حریم خصوصی، اجازه داده که کاربران مالکیت اطلاعات خود را در اختیار داشته باشند. نسل سوم وب منفعت و قدرت موجود را از واسطه‌های متمرکز گرفته و تحت اختیار تولیدکنندگان و جوامع کاربران قرار داده است. چنانچه در رابطه با موراد فوق سوال، پیشنهاد و یا انتقادی داشتید، خواهشمند است در قسمت نظرات با ما مطرح کنید.

سوالات شما در رابطه با وب ۳