هاردفورک های شبکه بیت کوین؛ شاخههایی که به دنیای کریپتو شکل دادند

بیتکوین از زمان پیدایش خود تحولات بسیاری را تجربه کردهاست. یکی از مهمترین آنها، هاردفورکها هستند؛ رویدادهایی که در آنها شبکه اصلی بلاکچین بیتکوین به دو یا چند شاخه مجزا تقسیم و پلتفرمهای جدید و جداگانهای متولد شدند. هاردفورک های شبکه بیت کوین؛ شاخههایی که به دنیای کریپتو شکل دادند، معمولا به دلایلی مثل اختلاف نظر در مورد نحوه توسعه یا ارتقای شبکه، راه خود را از بلاکچین مادر جدا کردند تا بتوانند اهدافی که میخواهند را پیش ببرند. بسیاری از پروژههای هارد فورک بیت کوین حالا در دنیای ارزهای دیجیتال رشد کردهاند و در جایگاه خوبی قرار دارند.
هارد فورک بیت کوین چیست ؟

هاردفورک های شبکه بیت کوین به زبان ساده یعنی ایجاد یک نسخه جدید از بلاکچین بیتکوین که با نسخه قبلی سازگار نیست. این اتفاق زمانی رخ میدهد که توسعهدهندگان و جامعهی بیتکوین در مورد نحوهی ارتقا و بهبود شبکه به توافق نرسند. در نتیجه، شبکه به دو شاخه مجزا تقسیم میشود که هر کدام قوانین و مشخصات فنی خاص خود را دارند. پلتفرمهایی که از فورک ایجاد میشوند دیگر هیچ ارتباطی با شبکه اصلی ندارند و مسیر جداگانهای را پیش میگیرند.
هاردفورکهای بیت کوین به دلایل مختلفی بهوجود آمدند که عبارتند از:
- تفاوت نظر درباره نحوهی رفع مشکلات شبکه، افزایش سرعت تراکنشها یا بهبود مقیاسپذیری
- افزایش سرعت تراکنشها
- تغییر الگوریتم استخراج برای توزیع عادلانهتر قدرت استخراج
فورکها در واقع، یک راهحل رایج در سناریوهایی هستند که شبکه بلاکچین باید روش کار خود را تغییر دهد. تا نوامبر ۲۰۲۳، بیش از ۷۰ فورک فعال در شبکه بیتکوین وجود دارد. البته از نظر فنی، بیش از ۱۰۰ هاردفورک در تاریخ بیت کوین وجود دارد اما بسیاری از آنها غیرفعال شدهاست.
مزایای هاردفورک bitcoin
ایجاد فورکهای بیتکوین و ارزهای دیجیتال جدید ممکن است کمی برای کاربران گیجکننده باشد؛ اما بهطور کلی هم برای اکوسیستم ارزهای دیجیتال و هم کاربران مزایای جالبی دارد. برخی از مزایای هاردفورک های شبکه بیت کوین به شکل زیر است:
- ایجاد ارزهای دیجیتال جدید: هارد فورکها به عنوان بستر مناسبی برای ایجاد ارزهای دیجیتال جدید با ویژگیها و قابلیتهای متفاوت عمل میکنند. این امر به نوآوری در حوزه بلاکچین کمک کرده و امکان آزمایش ایدههای جدید را فراهم میکند.
- بهبود عملکرد: بسیاری از هارد فورکها با هدف بهبود عملکرد شبکه مانند افزایش سرعت تراکنشها، کاهش کارمزدها یا بهبود مقیاسپذیری انجام میشوند.
- توسعه اکوسیستم: هارد فورکها به توسعه اکوسیستم ارزهای دیجیتال کمک میکنند و باعث ایجاد پروژههای جدید و کاربردهای متنوع برای بلاکچین میشوند.
- اجرای ایدههای جدید: هارد فورکها به گروههایی که ایدههای متفاوتی در مورد توسعهی بیت کوین دارند، اجازه میدهد تا ایدههای خود را پیادهسازی کنند.
- افزایش رقابت: هارد فورکها به افزایش رقابت در صنعت بلاکچین کمک میکنند و باعث میشوند پروژهها برای جذب کاربران و سرمایهگذاران تلاش بیشتری کنند.
در کل، هارد فورکها به عنوان یک مکانیزم ذاتی در شبکههای بلاکچین، نقش مهمی در توسعه و تکامل این فناوری ایفا میکنند. با این حال، همانند هر فناوری دیگری، هارد فورکها نیز در کنار مزایا معایبی دارند و باید با دقت و آگاهی کامل مورد بررسی قرار گیرند.
معایب هارد فورک بیت کوین

اگرچه هاردفورک های شبکه بیت کوین نقش مهمی را در توسعه و تکامل این بلاکچین بازی میکنند اما معایب و آسیبهای جدی را نیز برای شبکه به دنبال دارد. برخی از معایب هارد فورک بیت کوین عبارت است از:
- تفرقه در جامعه: هارد فورکها میتوانند باعث تقسیم جامعهی کاربران و توسعهدهندگان شوند. این تقسیم میتواند قدرت شبکه را کاهش دهد و رقابتهای ناسالمی ایجاد کند.
- ایجاد نوسانات شدید قیمت: دوره قبل و بعد از ایجاد هارد فورک معمولا با نوسانات شدید قیمت در فورک ایجادشده و بیتکوین همراه است، زیرا سرمایهگذاران نسبت به آیندهی ارز دیجیتال جدید و قدیمی ابهام دارند.
- خطرات امنیتی: کدهای جدیدی که در یک هارد فورک معرفی میشوند، ممکن است حاوی آسیبپذیریهای امنیتی باشند. هارد فورکها همچنین میتوانند خطر حمله ۵۱ درصد را نیز افزایش دهند.
- سردرگمی کاربران: هارد فورکها میتوانند اعتماد سرمایهگذاران به شبکه اصلی را کاهش دهند؛ زیرا کاربران را درباره توانایی و پتانسیلهای شبکه دچار شک و تردید میکند.
هاردفورک در بیت کوین چگونه عمل می کند؟
درباره این که هارد فورک بیت کوین چیست و چه مزایا و معایبی دارد صحبت کردیم؛ اما این هارد فورکها چگونه عمل میکنند؟ برای این که عملکرد هارد فورک را توضیح دهیم، باید کمی به ساختار بلاکچین برگردیم. بلاکچین بهطور کلی از ۳ لایه تشکیل شدهاست. لایههای بلاکچین را در ادامه توضیح میدهیم:
- لایه پروتکل
- لایه شبکه
- لایه داده
در میان این ۳ لایه، لایه پروتکل، مربوط به برنامهنویسی است و باعث کارکرد بلاکچین میشود. از آنجا که این لایه در واقع شکل نرمافزاری دارد، باید برای بهبود مشکلات شبکه یا ایجاد تغییراتی که اعضای جامعه میخواهند بهروز رسانی شود و ارتقا یابد. بهاین ترتیب برای ارتقای این لایه، تغییرات آن باید توسط همه اعضای جامعه تایید شود.
حال در برخی مواقع، همه اعضا با تغییرات لایه موافقت نمیکنند. در چنین حالتی، هنگامی که تغییراتی در لایه پروتکل بلاکچین بهوجود میآید اما ناسازگار با بلاکچین مادر است، هاردفورک رخ میدهد. هارد فورکها معمولا ارز دیجیتال و شبکه جدیدی را بهوجود میآورند؛ اما ممکن است شبکه جدیدی ایجاد نشود و تنها به تغییر در بلاکچین بسنده کنند.
با این حال، بیشتر مردم اصطلاح هارد فورک را برای توصیف بلاکچین، ارز دیجیتال، توسعهدهندگان، شرکتکنندگان و کاربرانی بهکار میبرند که در حین استفاده از نسخه تغییر یافته، خود را از بلاکچین و شبکه اصلی جدا میکنند.
هارد فورک های شبکه بیت کوین

در تاریخ بیتکوین، هارد فورکهای بسیاری وجود دارد که برخی از آنها از بین رفتهاند و برخی دیگر توانستهاند به حیات خود در بازار ارزهای دیجیتال ادامه دهند. در ادامه با هم چند نمونه از مشهورترین هاردفورک های شبکه بیت کوین را بررسی میکنیم.
بیت کوین کش bitcoin cash
بیت کوین کش با نماد ارز دیجیتال BCH محبوبترین و ارزشمندترین هاردفورکهای بیتکوین است که در سال ۲۰۱۷ ایجاد شد. این هاردفورک، به دلیل اختلاف نظر برخی از توسعهدهنگان بیت کوین درباره افزایش اندازه بلوکها برای بهبود مقیاسپذیری شبکه بهوجود آمد. بیت کوین کش، امکان ایجاد بلوکهای ۳۲ مگابایتی را فراهم کرد تا بتواند زمان پردازش تراکنشهای شبکه را به حداقل برساند.
بیت کوین گلد bitcoin gold
پس از بهوجود آمدن هاردفورک بیتکوین کش، یک هاردفورک دیگر از بیتکوین یعنی بیت کوین گلد در سال ۲۰۱۷ ساختهشد. سازندگان این هارد فورک قصد داشتند استخراج را به واحدهای پردازش گرافیکی (GPU) بازگردانند، زیرا احساس میکردند که استخراج بیتکوین از نظر تجهیزات و سختافزارهای مورد نیاز، بسیار تخصصی شدهاست.
استخراج بیتکوین در ابتدا بسیار ساده بود و هرکسی میتوانست حتی با کامپیوتر شخصی آن را انجام دهد. اما بهمرور این کار بهقدری سخت شد که افراد مجبور به تهیه ماینرهای قدرتمند برای استخراج بیتکوین بودند. بهاین ترتیب بود که برخی از هارد فورک های شبکه بیت کوین، مثل بیت کوین گلد، تلاش کردهاند تا با تغییر سختافزار لازم استخراج را سادهتر کنند.
بیتکوین گلد با روش جدیدی که ارائه داد، درست پس از ایجاد فورک توانست ۱۰۰ هزار بیتکوین را استخراج کند. این پروژه بهطور کلی به بسیاری از اصول شبکه اصلی پایبند است؛ با این حال، از نظر الگوریتم اثبات کار (PoW) در ماینرها تفاوت دارد.
بیت کوین ایکس تی bitcoin xt
بیتکوین XT یکی از اولین هارد فورکهای بیتکوین بود که توانست توجههای بسیاری را به خود جلب کند. بیتکوین XT در اواخر سال ۲۰۱۴ توسط مایک هرن (Mike Hearn) بهوجود آمد تا با افزودن چند ویژگی، بیتکوین را ارتقا دهد.
برای مثال، بیتکوین حداکثر هفت تراکنش در ثانیه را مجاز میکرد در حالی که بیتکوین XT میتوانست ۲۴ تراکنش در ثانیه را انجام دهد. برای انجام این کار، بیتکوین XT افزایش اندازه بلوک از یک مگابایت به هشت مگابایت را پیشنهاد کرد.
بیتکوین XT در ابتدا شاهد موفقیتهایی بود و تا اواخر سال ۲۰۱۸ فعالیت میکرد؛ اما پس از آن توسعه آن رها شد. بیتکوین XT دیگر وجود ندارد و توسط سرمایهداران نگهداری نمیشود.
بیت کوین کلاسیک bicoin classic
اگرچه بیتکوین XT توانست بهطور قابل توجهی اندازه بلوکهای بیت کوین را افزایش دهد، اما همچنان بعضی از اعضا درخواست افزایش بیشتر را داشتند. در پاسخ، گروهی از توسعهدهندگان بیت کوین کلاسیک را در اوایل سال ۲۰۱۶ راهاندازی کردند. برخلاف XT که پیشنهاد افزایش اندازه بلوک به هشت مگابایت را دادهبود، بیت کوین کلاسیک قصد داشت آن را به دو مگابایت افزایش دهد.
بیت کوین کلاسیک نیز همانند XT در اوایل کار عملکرد بسیار خوبی داشت اما نتوانست به رشد خود ادامه دهد. البته این پروژه هنوز هم وجود دارد و برخی از توسعهدهندگان از بیت کوین کلاسیک حمایت میکنند. با این وجود، به نظر میرسد که جامعه بیشتر به سراغ گزینههای دیگر رفتهاست.
بیت کوین نامحدود bitcoin unlimited
بیتکوین نامحدود، یکی از هاردفورکهای مرموز بیت کوین است که در سال ۲۰۱۶ راهاندازی شد. . توسعهدهندگان برای پروژه کدی را منتشر کردند اما بهطور واضح نگفتند که بیت کوین نامحدود به کدام نوع فورک نیاز دارد. بیت کوین نامحدود با اجازه دادن به ماینرها برای تصمیمگیری در مورد اندازه بلاکهای خود و با محدود کردن اندازه بلوکهای پذیرفتهشده توسط گرهها و ماینرها تا ۱۶ مگابایت، خود را متمایز کرد. این پروژه بهطور کلی نتوانست موفقیت چشمگیری کسب کند.
سگویت segregated witness
Segregated Witness یا Segwit یکی دیگر از مهمترین هاردفورک های شبکه بیت کوین است که به دلایل مختلف توجه جامعه ارزهای دیجیتال را به خود جلب کرد. این پروژه در سال ۲۰۱۵ بهوجودآمد و بهعنوان یکی از بهترین فورکهای بیتکوین شناخته میشود که رویکردی نوآورانه برای ایجاد فورک جدید اتخاذ کردهاست.
سگویت با هدف کاهش حجم تراکنشهای بیت کوین ساختهشد و این کار را با حذف امضای تراکنشها انجام میدهد. Segwit با ذخیره امضا در یک بلوک توسعهیافته کار میکند که نوع خاصی از ساختار داده برای این فورک است. این هاردفورک بیتکوین همچنین به دلیل ارائه راهحلی برای انعطافپذیری تراکنشها که یک باگ بزرگ برای بلاکچین بیتکوین بود، متمایز است.
ایا هارد فورک بیت کوین بر قیمت ان موثر است؟

در بسیاری از مواقع، هارد فورکها میتوانند بر قیمت بیتکوین موثر باشند. هاردفورکها میتوانند تغییرات قابل توجهی را در بلاکچین ایجاد کنند و این تغییرات میتواند منجر به ایجاد یک ارز دیجیتال جدید با ویژگیهای منحصربهفرد شود.
هاردفورک های شبکه بیت کوین به دلایل مختلفی بر قیمت ارز دیجیتال BTC تاثیرگذارند که عبارتند از:
- تغییر در بازار عرضه و تقاضا: ایجاد یک ارز دیجیتال جدید از طریق هارد فورک میتواند تقاضا برای بیت کوین را کاهش دهد.
- تغییر در احساسات بازار: واکنش سرمایهگذاران به هارد فورک میتواند بسیار متفاوت باشد. برخی ممکن است به ارز دیجیتال جدید علاقهمند شوند و به آن مهاجرت کنند، در حالی که برخی دیگر ممکن است به بیتکوین اصلی وفادار بمانند. این احساسات بازار میتواند بهشدت بر قیمت هر دو ارز دیجیتال تاثیر بگذارد.
- تغییرات در الگوریتمهای استخراج: هارد فورک ممکن است تغییراتی در الگوریتمهای استخراج ایجاد کند که بر هزینههای استخراج و توزیع پاداشها تاثیر میگذارد. این تغییرات نیز میتوانند بر قیمت بیتکوین تاثیرگذار باشند.
هاردفورکها میتوانند تاثیرات مختلفی بر قیمت بیت کوین داشتهباشند. برای مثال، هارد فورک موفق بیت کوین کش در سال ۲۰۱۷ باعث شد تا قیمت بیت کوین افت کوتاهمدتی را تجربه کند.
هاردفورک های شبکه بیت کوین؛ مفید یا مضر؟
از سال ۲۰۰۹ که بیتکوین راهاندازی شد تا به امروز، هاردفورکهای بسیاری از آن بهوجود آمدند. برخی از این هاردفورکها سعی کردند از این ارز موفق تقلید، به روشهای مختلف آن را بهبود بخشند یا از تغییرات تازه آن اجتناب کنند. با وجود این که از آخرین هاردفورک بیت کوین بیش از ۱۲ سال گذشته اما شکی نیست که بیتکوین باز هم هاردفورکهایی را تجربه خواهد کرد.
سوالات متداول
- هاردفورک بیتکوین چیست؟
هاردفورک بیتکوین رویدادی است که در آن بنا به دلایلی مثل اختلاف در میان اعضا، برخی از آنها جدا میشوند و با تعیین قوانین جدید یک شبکه متفاوت با شبکه اصلی را بهوجود میآورند.
- اولین هاردفورک بیتکوین چه بود؟
اولین فورک قابل توجه بیتکوین بیت کوین XT بود که در سال ۲۰۱۴ توسط مایک هرن راهاندازی شد.
- هاردفورکها برای بیتکوین خوب هستند یا بد؟
گاهی اوقات، هارد فورک میتواند تأثیر عمیقی بر روی بلاکچین و ارزهای دیجیتال داشته باشد. در مواقع دیگر، ممکن است اینطور نباشد. این بستگی به شرایط پیرامون فورک و احساسات جامعه و توسعهدهندگان دارد.