رول آپ آپتیمیستیک چیست؟ راه حل مقیاس پذیری اتریوم

مقیاس‌پذیری مدت‌هاست که برای اتریوم یک چالش بزرگ بوده و هزینه‌های زیادی را به همراه داشته‌است. میانگین کارمزد تراکنش در شبکه برای کاربر معمولی بسیار بالا است که به طور کلی برای web3 نشانه خوبی نیست. برای بهبود این وضعیت چندین راه حل لایه ۲ راه‌اندازی شد. این پروتکل‌ها بر روی اتریوم ساخته شده‌اند تا مقیاس پذیری و کارایی آن را بهبود بخشند. هدف این راه حل ها تخلیه بخش قابل توجهی از تراکنش‌ها از اتریوم به لایه ثانویه، بدون به خطر انداختن امنیت شبکه اصلی است. رول آپ آپتیمیستیک (Optimistic Rollups) یکی از برترین راه حل های لایه دوم اتریوم است. در ادامه این مقاله با صرافی ارز دیجیتال او ام پی فینکس همراه باشید تا با آن آشنا شوید.

آشنایی با رول آپ آپتیمیستیک (Optimistic Rollups) 

 رول آپ آپتیمیستیک پروتکل‌های لایه دو (L2) هستند که برای افزایش توان عملیاتی لایه پایه اتریوم طراحی شده‌اند. آن‌ها با پردازش تراکنش‌های خارج از زنجیره، محاسبات را در زنجیره اصلی اتریوم کاهش می‌دهند و باعث افزایش سرعت شبکه می‌شوند. در این سیستم، تراکنش‌ها به صورت خارج از زنجیره پردازش و دسته‌بندی شده، سپس به صورت یک دسته به شبکه اصلی اتریوم ارسال می‌شوند. از آنجایی که محاسبات بخش آهسته و پرهزینه بلاکچین اتریوم است، رول آپ‌های آپتیمیستیک می‌توانند ۱۰ الی ۱۰۰ برابر در بهبود مقیاس‌پذیری تاثیرگذار باشند.

 این پروتکل به ترجمه فارسی مجموعه «خوش‌بینانه» نامیده می‌شوند زیرا با این پیش‌فرض عمل می‌کند که تمام فعالیت‌های خارج از زنجیره معتبر هستند. با این حال، یک مکانیسم اثبات تقلب (Fraud proof) وجود دارد که در طی آن شرکت کنندگان می‌توانند اعتبار تراکنش را به چالش بکشند. اگر تقلب تأیید شود، پروتکل رول آپ تراکنش را دوباره پردازش کرده و وضعیت آن را پایدار می‌کند. سپس ترتیب سنجی که تراکنش معیوب را اضافه کرده‌است، جریمه می شود.

مشاهده قیمت لحظه‌ای و خرید بیت کوین

اجزای یک رول آپ آپتیمیستیک

آپتیمیستیک یک راه حل مقیاس بندی لایه ۲ اتریوم است که چندین تراکنش خارج از زنجیره را در یک قرارداد روی زنجیره جمع می‌کند. در اینجا سه ​​عضو اصلی در عملکرد یک رول آپ آپتیمیستیک معرفی شده‌است:

اپراتورها و اعتبارسنج‌ها

اپراتورها وظیفه جمع‌آوری تراکنش‌ها، فشرده سازی داده‌ها و انتشار یک بلاک در بلاکچین اتریوم را بر عهده دارند. برای افزایش امنیت شبکه، اعتبار سنج‌ها موظف به سپرده گذاری یک اوراق قرضه، مشابه مکانیزم اثبات سهام هستند. این ارتباط به عنوان یک محافظ در برابر اقدامات مخرب عمل می‌کند.

ترتیب دهنده‌ها

رول آپ‌های آپتیمیستیک از ترتیب دهنده‌ها (sequencer) برای نظارت بر عملیات زنجیره از نظر توالی تراکنش استفاده می‌کنند.  ترتیب دهنده‌ها در اولویت بندی تراکنش‌ها نقش داشته و مجوز ارسال  تراکنش ها به طور مستقیم به قرارداد اصلی زنجیره اتریوم را دارند. 

دوره چالش

مجموعه‌های آپتیمیستیک تقریباً بر اساس فرضیه «بی‌گناه تا زمانی که گناهکار شناخته شوند» کار می‌کنند، زیرا تراکنش‌ها تا زمانی که اشتباه بودنشان ثابت نشود، معتبر تلقی می‌شوند. دوره چالش یکی از مکانیسم‌های کلیدی است که یکپارچگی را در رول آپ‌های خوش بینانه حفظ می‌کند. در طول این دوره، اگر هر اعتبارسنجی شک کند که بین حالت نهایی و حالت پیشنهادی یک اپراتور مغایرتی وجود دارد، می‌تواند چالشی را آغاز و تقلب را اثبات کند. این بخش به عنوان یک محافظ در برابر بلاک‌های جعلی عمل کرده تا صحت تراکنش‌ها و امنیت شبکه را افزایش دهد.

یک رول آپ Optimistic چگونه کار می‌کند؟

اجرای تراکنش و تجمیع

در ابتدا کاربران تراکنش‌ها را به گره‌ها ارسال می‌کنند. گره‌ها یا اپراتورها مسئول پردازش تراکنش‌ها در آپتیمیستیک هستند. این اپراتور که به‌عنوان «تایید کننده» یا «جمع‌کننده» نیز شناخته می‌شود، زیرا تراکنش‌ها را جمع‌آوری، داده‌های زیربنایی را فشرده و بلاک را در اتریوم به‌ عنوان calldata یا blobs منتشر می‌کنند. هرکسی می‌تواند اعتبارسنج شود، اما اعتبارسنج‌های رول آپ آپتیمیستیک باید قبل از تولید بلاک‌ها، پیوندی را مانند یک سیستم اثبات سهام ارائه دهند. اگر اعتباردهنده یک بلاک نامعتبر ارسال کند، این پیوند می‌تواند کاهش یابد. به این ترتیب، رول آپ آپتیمیستیک به اعتبارسنجی‌های درست و صادقانه به وسیله ارز دیجیتال پاداش می‌دهد.

برخی از مجموعه‌های آپتیمیستیک ممکن است از یک «توالی سنجی» یا « ترتیب دهنده» برای اجرای زنجیره استفاده کنند. ترتیب‌دهنده، تراکنش‌های جمع‌آوری شده را به زنجیره L1 (اتریوم) ارسال می‌کند. به صورت کلی یک توالی سنج با یک اپراتور جمع‌آوری معمولی متفاوت است، زیرا آن‌ها کنترل بیشتری بر ترتیب تراکنش‌ها دارند. همچنین، تنها بخشی است که مجاز به ارسال تراکنش‌ها به قرارداد روی زنجیره است. تراکنش‌های گره‌های غیر ترتیب‌دهنده یا کاربران عادی در یک ورودی جداگانه در صف قرار می‌گیرند تا زمانی که ترتیب‌دهنده آن‌ها را در یک دسته جدید قرار دهد.

ارسال بلاک‌های رول آپ به اتریوم

در رول آپ آپتیمیستیک، کال دیتا (call data) برای ارسال داده‌های تراکنش به قرارداد روی زنجیره استفاده می‌شود. اپراتور جمع‌آوری با فراخوانی تابع مورد نیاز در قرارداد و ارسال داده‌های فشرده، یک دسته جدید اضافه می‌کند. استفاده از calldata هزینه‌های کاربر را کاهش می‌دهد زیرا بیشتر هزینه‌های رول آپ از ذخیره داده‌ها در زنجیره است. برخی از رول آپ‌ها نیز از حباب‌ها (blobs)  برای ارسال دسته‌ای از تراکنش‌ها به اتریوم استفاده می‌کنند. حباب‌ها غیرقابل تغییر و غیر پایدار هستند و پس از ۱۸ روز از تاریخچه حذف می‌شوند. 

مشاهده قیمت لحظه‌ای و خرید تتر

معماری و ساختار Optimistic Rollup

• قراردادهای هوشمند اتریوم: قراردادهایی هستند که شرایط توافق نامه به طور مستقیم در کد نوشته و به صورت خودکار اجرا می‌شوند. قراردادهای هوشمند غیرمتمرکز، تغییرناپذیر و شفاف هستند و نقش واسطه را در معاملات کمرنگ می‌کند. بوسیله قراردادهای زنجیره‌ای در آپتیمیستیک رول آپ می‌توان بلاک جمع‌آوری شده را ذخیره، وضعیت تراکنش‌ها را آپدیت، و سپرده‌های کاربران را ردیابی کرد.
• ماشین مجازی خارج از زنجیره (VM): پروتکل رول آپ محاسبات و ذخیره‌سازی را روی ماشین مجازی دیگری جدا از ماشین مجازی اتریوم انجام می‌دهد. ماشن مجازی خارج از زنجیره (VM) جایی است که برنامه‌ها و تغییرات شبکه اعمال می‌شوند. این مکانیسم به عنوان لایه بالایی یا لایه ۲ برای یک مجموعه آپتیمیستیک عمل می‌کند. 

تفاوت Optimistic Rollups و ZK-Rollups

آپتیمیستیک رول آپ (Optimistic Rollups)  و زد کی رول آپ (ZK-Rollups) هر دو راه‌حل‌های مقیاس‌پذیری لایه دو برای اتریوم هستند که قصد افزایش توان تراکنش و کاهش هزینه‌ها را دارند.

رول آپ آپتیمیستیک با این فرض عمل می‌کند که همه تراکنش‌ها معتبر هستند، مگر اینکه خلاف آن ثابت شود، در حالی که ZK-Rollups فرض می‌کند که همه تراکنش‌ها تا زمانی که اعتبارشان ثابت نشود، نادرست هستند.

هر دو مزایا و معایب خاص خود را دارند، به طوری که Optimistic Rollups پتانسیل پردازش سریع تر تراکنش را دارد و ZK-Rollups دارای پتانسیل افزایش حریم خصوصی و امنیت است.

نمونه‌هایی از پروژه‌های رول آپ آپتیمیستیک

در اینجا قسمت بهترین پروژه‌های آپتیمیستیک رول آپ را معرفی کردیم‌ که می‌توانند گزینه‌های مناسبی برای سرمایه گذاری در این زمینه باشند. 

آربیتروم (Arbitrum)

آربیتروم یک شبکه لایه ۲ اتریوم با حداکثر توان عملیاتی ۴۰۰۰ TPS است که باعث می‌شود سرعت شبکه ۱۰ برابر بیشتر از شبکه اصلی اتریوم باشد و هزینه‌های گاز تا ۹۵ درصد کاهش یابد. از ژانویه ۲۰۲۴، آربیتروم بیش از ۵۱ درصد از سهم بازار را در بین پروژه‌های لایه ۲ اتریوم به خود اختصاص داده‌است. توکن ARB آربیتروم نیز کاربردهای متعددی دارد، از جمله پرداخت کارمزد تراکنش، حاکمیت شبکه و موارد دیگر. 

آفچین لبز (Offchain Labs)، تیم سازنده Arbitrum، یک زنجیره جمع‌آوری EVM را در شبکه Rinkeby راه‌اندازی کرده‌ که به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد تا قراردادهای هوشمند Solidity را بدون دانلود نرم‌افزار بر روی آربیتروم جمع‌آوری کنند. همچنین دارای یک کاوشگر بلاکچین و پلی برای جابجایی توکن‌های ERC-20 وERC-721 است. انتقال قراردادها از اتریوم به آربیتروم سریع و آسان است و هیچ نرم‌افزار جدید یا تغییر کدی نیاز ندارد. این پروژه از تمام زبان‌های EVM و ابزارهای اتریوم پشتیبانی می‌کند. 

برای مشاهده قیمت لحظه‌ای و خرید آربیتروم

آپتیمیسم (Optimism)

آپتیمیسم  یک راه حل مقیاس پذیری برای شبکه اتریوم است که حداکثر توان عملیاتی ۴۰۰۰ TPS را ارائه می‌دهد و تراکنش‌ها را تا ۲۶ برابر سریعتر از شبکه اصلی اتریوم پردازش می‌کند. علاوه بر این، هزینه گاز را تا ۹۰ درصد کاهش می‌دهد.  Optimism یک جامعه خودگردان است که پروتکل‌های DeFi مختلف و بازارهای NFT و DAO را میزبانی می‌کند. تیم اختصاصی Optimism و جامعه آن به طور مداوم در حال بهبود فناوری خود هستند که این پروژه را بهترین راه حل در فضای لایه ۲ تبدیل می‌کند. توکن بومی این پروژه با نام OP نقش مهمی در اکوسیستم دارد و در سهامداری و پرداخت کارمزد مورد استفاده قرار می‌گیرد. 

جمع‌بندی

در این مقاله با مفهوم رول آپ آپتیمیستیک و برترین پروژه‌های آن آشنا شدید. امیدواریم که این مقاله برای شما مفید بوده باشد. در کامنت‌ها بنویسید که نظر شما در مورد ارزهای آربیتروم و آپتیمیسم چیست؟