آربیتروم نوا چیست؟ معرفی اکوسیستم آربیتروم نوا (Arbitrum Nova)

آربیتروم نوا (Arbitrum Nova) یک راه‌کار لایه ۲ جهت مقیاس‌بندی بلاک چین اتریوم بوده تا چالش‌هایی نظیر کارمزدهای بالا و سرعت پایین پردازش تراکنش‌ها را در این شبکه برطرف کند. به‌دلیل محدودیت توان عملیاتی و پردازش تراکنش‌ها در شبکه اصلی یا لایه ۱ اتریوم، توسعه‌دهندگان به فکر توسعه پروتکل‌های لایه ۲ افتادند تا تراکنش‌ها را از شبکه اصلی خارج کنند و عملکرد بلاک چین اتریوم و تجربه کاربران در آن را بهبود ببخشند.

پادکست مقاله آربیتروم نوا

آربیتروم نوا که توسط تیم آف‌چین لبز (Offchain Labs) توسعه یافته، توانسته تراکنش‌های اتریومی را سریع‌تر، بهینه‌تر و ارزان‌تر پردازش کند. در این مقاله از صرافی ارز دیجیتال او ام پی فینکس، قصد بررسی پروتکل و شبکه آربیتروم نوا، نحوه عملکرد و مزایای آن را داریم.

آربیتروم نوا چیست؟

همان‌طور که در ابتدا به آن اشاره شد، آربیتروم نوا یک راه‌کار مقیاس‌بندی لایه ۲ (Layer-2) ویژه بلاک چین اتریوم بوده که توسط کمپانی آف‌چین لبز طراحی و اجرا شده است. این راه‌کار با هدف کاهش کارمزد تراکنش‌ها و افزایش سرعت پردازش آن‌ها در اتریوم توسعه یافته که این دستاوردها از طریق پایین‌آوردن بار عملیاتی موجود در این بلاک چین محقق می‌شوند.

آربیتروم نوا از رول‌آپ‌های آپتیمیستیک (Optimistic Rollups) استفاده کرده که این رول‌آپ‌ها، در واقع یک تکنیک جهت دسته‌بندی تعداد زیادی تراکنش در یک تراکنش بوده که پس از پردازش و دسته‌بندی، برای اعتبارسنجی به بلاک چین اتریوم فرستاده می‌شوند.

به این ترتیب بار عملیاتی در شبکه اصلی اتریوم کاهش یافته و عملکرد آن بهبود پیدا می‌کند و در عین حال، تراکنش‌های مربوطه از ویژگی‌های امنیت و تمرکززدایی اتریوم بهره می‌برند. یکی مزایای مهم آربیتروم نوا، ارائه محیطی مشابه با اتریوم به توسعه‌دهندگان و کاربران خود است که یعنی این افراد، از همان ابزار و رابط‌های اتریومی در این پروتکل استفاده می‌کنند. چنین ویژگی باعث شده کاربران آربیتروم نوا بتوانند اپلیکیشن‌ها و دارایی‌های خود در این شبکه را بدون تغییر در کد یا بخش خاصی، به‌راحتی به بلاک چین اتریوم منتقل کنند.

به‌علاوه، آربیتروم نوا از ماشین مجازی اتریوم (Ethereum Virtual Machine / EVM) پشتیبانی کرده که یعنی توسعه‌دهندگان می‌توانند با استفاده از زبان برنامه نویسی سالیدیتی (Solidity)، به طراحی و اجرای قرارداد هوشمند (Smart Contract) سازگار با این شبکه بپردازند. این پروژه که در آگوست سال ۲۰۲۲ (مرداد ۱۴۰۱) راه‌اندازی شد، همزمان با خرید آربیتروم با نماد ARB، توکن بومی اکوسیستم آربیتروم، تراکنش‌های فوق‌العاده مقرون‌به‌صرفه و پرسرعت را برای اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز (DApps) به ارمغان آورد.

در این پروژه یک پل چندشبکه‌ای (Multichain Bridge) نیز وجود دارد که از طریق آن می‌توان توکن‌های مختلف در بیش از ۳۰ شبکه سازگار با ماشین مجازی اتریوم را، به آربیتروم نوا یا شبکه‌های دیگر انتقال داد. کارمزد تراکنش‌ها در این پل بلاک چینی نسبت به پل اصلی آربیتروم (Arbitrum Bridge) کمتر بوده و همچنین، اسلیپج (Slippage) کمتر دارند و تا ۲۰۰ واحد ارز دیجیتال اتریوم (ETH) را می‌توان از طریق آن انتقال داد.

پل بلاک چینی ممکن است در نگاه اول برای کاربران تازه‌وارد کمی ترسناک و گیج‌کننده به نظر برسد؛ اما این پل چندشبکه‌ای آربیتروم نوا طی یک راهنمای ۴ مرحله‌ای موجود در وب‌سایت رسمی، این فرآیند را تا حد زیادی تسهیل و ساده‌سازی کرده است. تنها لازم است تا به وب‌سایت رسمی آربیتروم نوا رفته و با اتصال کیف پول ارز دیجیتال خود، انتخاب آربیتروم نوا در بخش شبکه مقصد و انتخاب رمزارز و مقدار آن، یک پیش‌نمایش (Preview) از تراکنش خود داشته باشید و سپس با کلیک روی گزینه تبدیل (Swap)، در کمتر از ۱۰ دقیقه توکن‌های خود را به این شبکه انتقال دهید.

مالکیت هر دو شبکه‌های آربیتروم وان (Arbitrum One) و آربیتروم نوا تحت کنترل سیستم حاکمیتی و مدیریتی (Governance) آربیتروم بوده که شامل دو بخش دائو آربیتروم (Arbitrum DAO) و شورای امنیت (Security Council) است. در دائو آربیتروم هولدرهای این رمزارز و نمایندگان (Delegates) آن‌ها حضور دارند و این اعضا، می‌توانند پروتکل آربیتروم و مقررات آن را به‌روز کنند و اعضای جدیدی برای شورای امنیت پروژه انتخاب کنند.

آربیتروم نوا چگونه کار می کند؟

آربیتروم نوا از فناوری انی‌تراست (AnyTrust) استفاده کرده و یک لایه ۲ ویژه را برای تراکنش‌های پرسرعت و اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز به‌وجود آورده است. انی‌تراست در آربیتروم نوا هزینه انجام تراکنش‌ها را تا حد زیادی پایین آورده و یک مدل امنیتی جدید را توسط کمیته دسترسی به داده (Data Availability Committee / DAC) پیاده‌سازی کرده است. انی‌تراست در واقع نسخه‌ای متفاوت از آبیتروم نیترو (Arbitrum Nitro) بوده که بر اساس مدل اعتمادی (Trust Assumption) که در آن جریان دارد، کارمزد تراکنش‌ها را کاهش می‌دهد.

مطالعه بیشتر: راهنمای کامل لایه های بلاک چین

در کمیته دسترسی به داده آربیتروم که تحت فناوری انی‌تراست ایجاد شده، فرض بر این است که همیشه حداقل ۲ عضو معتمد و درست‌کار وجود دارند و تعداد کل این اعضا، برابر با “N” است؛ حال اگر “N-1” از این اعضا دسترسی به داده‌ای را به‌وجود بیاورند، حداقل یکی از آن‌ها درست‌کار بوده و می‌توان به آن اعتماد کرد که دسترسی به داده مربوط به عملکرد عادی یک رول‌آپ، امکان‌پذیر است.

در صورتی که این کمیته فعالیتی نداشته باشد یا دچار فروپاشی شود، شبکه آربیتروم نوا به رول‌آپ‌ها رجوع کرده و عملکرد صحیح خود را حفظ می‌کند. در چنین شرایطی اطلاعات به شبکه لایه ۱ فرستاده شده و مشابه با رول‌آپ‌های آربیتروم (Arbitrum Rollup)، یک مهلت برداشت برای آن تعیین می‌شود. پس از آغاز به کار مجدد کمیته DAC، شبکه بدون هیچ مشکلی به روال سابق خود باز می‌گردد و تراکنش‌ها را سریع‌تر و با هزینه کمتری پردازش می‌کند.

در این بین، سیکوئنسرها (Sequencers) اطلاعات را دسته‌بندی و فشرده‌سازی کرده و آن‌ها را به DAC آربیتروم می‌فرستند و از این کمیته، یک گواهی‌نامه دسترسی به داده تحت عنوان “DACert” را دریافت می‌کنند. سپس سیکوئنسرها گواهی دریافتی را به‌عنوان یک سند دسترسی به داده، در شبکه اتریوم منتشر می‌کنند. فناوری انی‌تراست به این دلیل کارمزد تراکنش‌های اتریومی را پایین آورده که در آربیتروم نوا، اطلاعات با یک سند اثبات DACert به‌جای ارسال کل اطلاعات، به اتریوم فرستاده می‌شوند و از این رو، بخش بزرگی از عملیات و فرآیندهای مربوطه در شبکه آربیتروم انجام می‌شوند.

مهم‌ترین عاملی که عملکرد پروتکل آربیتروم نوا را برجسته و بهینه کرده، استفاده از رول‌آپ‌های آپتیمیستیک است. از طریق این فناوری، تراکنش‌ها در یک دسته جمع می‌شوند و پیش از این فرآیند، یک خلاصه از آن‌ها به شبکه اصلی اتریوم ارسال می‌شود. به این ترتیب، آربیتروم نوا بار عملیاتی و محاسباتی شبکه اصلی را کاهش داده و باعث می‌شود که سرعت شبکه اتریوم افزایش پیدا کند. این فعالیت‌ها همگی خارج از شبکه اصلی اتریوم انجام می‌شوند که بر بهبود سرعت عملکرد آن تاثیر مثبت دارد.

آربیتروم نوا جهت تایید تراکنش‌ها خارج از شبکه اتریوم، مجموعه‌ای از نودها (Nodes) را به‌کار گرفته که وظیفه آن‌ها، انجام محاسبات لازم و رسیدن به توافق و اجماع برای صحت یک تراکنش است. این پروتکل به‌منظور تامین امنیت خود از یک مکانیزم ضد تقلب استفاده می‌کند؛ نودهای اعتبارسنج (Validators) دائماً مشغول نظارت بر تراکنش‌ها بوده و در صورت مشاهده فعالیتی غیرعادی، اسناد مربوطه را به شبکه اصلی اتریوم فرستاده و از این طریق، یک لایه امنیتی مضاعف در شبکه آربیتروم نوا اعمال شده است.

توسعه‌دهندگان و کاربران می‌توانند با استفاده از پل آربیتروم (Arbitrum Bridge)، دارایی‌های خود را به پروتکل آربیتروم نوا انتقال دهند. این پل قابلیت اتصال شبکه‌های سازگار با ماشین مجازی اتریوم به یکدیگر را دارد و باعث شده که انتقال ارزهای دیجیتال نظیر اتریوم و تتر (USDT)، به‌راحتی و با هزینه کمتری انجام شود. کارمزد گس اتریوم (Gas Fee) در پل آربیتروم تا حد زیادی کاهش یافته و راه‌کاری بهینه جهت انتقال ارز دیجیتال به پروتکل آربیتروم نوا در دسترس کاربران قرار داده است.

مزایای پروتکل آربیتروم نوا

اصلی‌ترین ویژگی‌ها و مزایای شبکه آربیتروم نوا را می‌توان بر اساس موارد زیر عنوان کرد:

• کاهش شدید کارمزد تراکنش‌ها

• طراحی‌شده ویژه اپلیکیشن‌هایی که جریان داده‌ بالایی دارند

• توکن‌های رمزنگاری‌شده با بهره‌گیری از امنیت بلاک چین اتریوم

• قدرت کنترل کامل کاربر بر توکن‌ها و دارایی‌های خود

• پشتیبانی از ماشین مجازی اتریوم (EVM)

یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های آربیتروم نوا، سازگاری با ماشین مجازی اتریوم و پشتیبانی از زبان برنامه‌نویسی سالیدیتی است. از این رو، توسعه‌دهندگان می‌توانند اپلیکیشن‌های اتریومی خود را بدون هیچ مشکل یا تغییر در کد، به آربیتروم نوا منتقل کنند و در فضایی آزادتر و سریع‌تر، طرح‌های خود را پیاده‌سازی و اجرا کنند.

محیط کاری توسعه‌دهندگان در آربیتروم نوا کاربرپسند بوده و پشتیبانی از موارد فوق، باعث شده توسعه‌دهندگان اپلیکیشن‌های خود را با هزینه‌های بسیار کمتری توسعه دهند و کل فرآیند طراحی و اجرای آن‌ها و ورود به بازار، با سرعت بالاتری انجام شود.

از دیدگاهی فنی، آربیتروم نوا برای اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز و همچنین توکن‌های NFT نیز مزایای ویژه خود را دارد. ارتقای سرعت پردازش تراکنش‌ها در کنار کاهش کارمزد آن‌ها، به سطح نقدینگی و نقدشوندگی و تجربه کاربران در حوزه دیفای (DeFi) کمک زیادی کرده است. پروژه‌های NFT نیز که تراکنش‌های متعددی را در بر می‌گیرند، توانسته‌اند با استفاده از پروتکل آربیتروم نوا بهینه‌تر عمل کنند و جامعه گسترده‌تری از مخاطبان و کلکسیونرها را به خود جذب کنند.

در نهایت باید گفت که آربیتروم نوا در نقش یک «شگفتی فنی» در بلاک چین اتریوم ظاهر شده که سطح عملکرد این بلاک چین را ارتقا داده و کارمزدها و مقیاس‌پذیری قراردادهای هوشمند آن را بهبود بخشیده است. برای توسعه‌دهندگان، آربیتروم نوا توانسته با پشتیبانی از زبان سالیدیتی و ماشین مجازی اتریوم، فعالیت در این اکوسیستم را دچار تحولات مثبتی کند. از این رو انتظار می‌رود با شناخت و پذیرش بیشتر این پروتکل و پتانسیل آن، اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز در شبکه اتریوم و دیگر بلاک چین‌ها، انقلابی نوآورانه را تجربه کنند.

در این مقاله از صرافی ارز دیجیتال او ام پی فینکس، پروتکل و شبکه آربیتروم نوا را به شما معرفی کردیم و نحوه عملکرد و مزایای آن را مورد بررسی قرار دادیم. چنانچه پیرامون مطالب فوق سوال، پیشنهاد و یا انتقادی دارید، خواهشمندیم با ثبت نظر خود با ما در ارتباط باشید.

سوالات پرتکرار از مقاله آربیتروم نوا