رمزآتی ۲۰۲۵؛ آغاز تعامل برای حل چالشها و معماری آینده بازارهای نوین
به گزارش روابط عمومی صرافی ارز دیجیتال او ام پی فینکس، رویداد ملی رمزآتی ۲۰۲۵ با شعار «از صفر تا بینهایت؛ آینده بازار ارزها و طلای دیجیتال» از ۱۷ تا ۱۸ آذر در هتل قلب تهران برگزار شد و یکبار دیگر جایگاه خود را به عنوان مهمترین بستر گفتوگوی راهبردی میان فعالان رمزارز، طلا، رگولاتورها و نهادهای تصمیمساز تثبیت کرد. این رویداد با هدف کاهش فاصله میان بخش خصوصی و نهادهای تنظیمگر، تحلیل چالشهای ساختاری و طرح راهکارهای عملی برای حکمرانی مؤثر در اقتصاد دیجیتال شکل گرفت.
صرافی ارز دیجیتال او ام پی فینکس نیز بهعنوان «اسپانسر رسمی رمزآتی ۲۰۲۵» نقش فعالی در حمایت از این گفتوگوی ملی ایفا کرد.
رویکرد کلان در رمزآتی
هدف اصلی همایش، ایجاد گفتوگویی سازنده و برد-برد میان حاکمیت، فعالان اقتصادی و کاربران است؛ گفتوگویی که بتواند «واقعیتهای میدان» را با سیاستگذاری هماهنگ سازد. تمرکز این نشست، شنیدن مسائل فعالان، انتقال دغدغههای رگولاتوری و ترسیم مسیر آینده بازار رمزارز و طلای دیجیتال با اتکا بر تعامل و شفافیت بود. در ادامه، نگاهی به سخنرانان و مباحث کلیدی رویداد میاندازیم.
۱. نوشآفرین مؤمن واقفی – معاون رئیسکل بانک مرکزی
مؤمن واقفی با تاکید بر نقش راهبردی اقتصاد دیجیتال در جهان، هشدار داد بیتوجهی به این حوزه میتواند پیامدهای جدی داشته باشد. او این نکات کلیدی را مطرح کرد:
محورهای اصلی دیدگاه بانک مرکزی
- اقتصاد دیجیتال به رکن اصلی اقتصاد کشورها تبدیل شده و نیازمند حکمرانی یکپارچه و آیندهنگر است.
- مهمترین خط قرمز مشترک همه نهادها، حفظ حاکمیت ریال است؛ هیچ فعالیت رمزارزی یا پلتفرم طلا نباید جایگزین ابزارهای پولی کشور شود.
- حدود ۵ میلیون کاربر رمزارز در ایران فعالاند و بیش از ۱۰۰ کارگزاری شناسایی شده است؛ اما ۹۵٪ بازار در اختیار ۱۰ پلتفرم اصلی است.
- ورود بانک مرکزی به تنظیمگری این حوزه، چالشهایی ایجاد کرد، اما بخش مهمی از آنها در دو سال اخیر ساماندهی شده است.
روندهای جهانی و استراتژی بانک مرکزی
- تمرکز جهانی بر کاهش ریسک پولشویی و اجرای «تراول رول» افزایش یافته است.
- برخی کشورها، از جمله امارات، مسئولیت صدور مجوز کارگزاریها را به بانک مرکزی سپردهاند؛ در مقابل، چین رویکردی کاملاً محدودکننده دارد.
- استیبلکوینها در بسیاری از اقتصادهای پیشرو پذیرفته شدهاند، اما در چارچوبی سختگیرانه و تحت نظارت کامل.
اقدامات بانک مرکزی ایران
- تدوین «دستورالعمل تأسیس و فعالیت کارگزاران رمزارز» با صرف بیش از ۱۰ هزار نفرساعت.
- تشکیل شورای راهبردی تنظیم فناوریهای نوین مالی.
- تدوین مقررات جدید برای نهادهای امین و کاستودیها (در ماههای آینده).
- تاکید بر اینکه نظارت بسیاری از انواع توکنها در حیطه بانک مرکزی نیست و بخشی از این مسئولیت در حوزه بازار سرمایه و نهادهای بورسی قرار میگیرد.
مؤمن واقفی با جمعبندی سخنان خود خاطرنشان کرد آینده نظام مالی بدون فناوریهای نوین قابل تصور نیست و سیاستگذاری موفق تنها با مشارکت نهادهای ذینفع و فعالان بخش خصوصی ممکن میشود.
۲. مهدی طغیانی – نایبرئیس کمیسیون اقتصادی مجلس
مهدی طغیانی با ارائه نگاهی جامع به روند قانونگذاری در حوزه رمزارز و اقتصاد دیجیتال گفت:
اصول قانونگذاری مطلوب در حوزه رمزدارایی
- تجربه جهانی نشان میدهد نه رویکرد کاملاً محدودکننده و نه رهاسازی کامل مناسب نیست؛ مسیر صحیح، رویکردی میانه و متعادل است.
- قانونگذاری باید همزمان امنیت کاربران و آزادی نوآوری را تضمین کند.
- ورود مردم به کسبوکارهای نوین فرصت است، اما نبود نظارت میتواند آن را به تهدید تبدیل کند (مثلاً تجربه خالیفروشی طلا در ۱۴۰۱).
وضعیت فعلی قانونگذاری در ایران
- کلیات قانون «مانعزدایی و توسعه اقتصاد دیجیتال» تصویب شده است.
- رفتارهای مقطعی و سلیقهای نهادها نتیجه نبود قانون شفاف و واحد است و این موضوع پیشبینیپذیری فعالان را کاهش میدهد.
- مقررات حوزه رمزارز باید فراتر از چارچوبهای فعلی بانک مرکزی باشد و همه ابعاد بلاکچین و رمزدارایی را پوشش دهد.
- طرح جامع رمزارز در مجلس در حال بررسی است و فرصت اصلاح قبل از ورود به صحن علنی محدود خواهد بود.
وی هشدار داد مقررات نادرست میتواند فعالیتهای شفاف را به سمت زیرزمینیشدن سوق دهد. همچنین از فعالان خواست نظرات کارشناسی خود را هرچه سریعتر به کمیسیون اقتصادی و مرکز پژوهشها ارائه دهند.
آغاز پنل تخصصی «تنظیمگری هوشمند در اقتصاد دیجیتال»
موضوع نخست این بخش از پنل، پیرامون «صندوقهای رمزارزی در بازار سرمایه» بود که با سخنرانی محمد گودرزی، مدیرعامل بورس تهران، آغاز شد.
گودرزی توضیح داد بورس تهران طی یک سال گذشته بررسی راهاندازی صندوقهای سرمایهگذاری مبتنی بر رمزارز را آغاز کرده و تمرکز اصلی فعلاً بر بیتکوین و اتریوم بوده است. نکات کلیدی او:
- بازار سرمایه برای پاسخ به نیاز نسل جدید سرمایهگذاران باید امکان سرمایهگذاری غیرمستقیم در داراییهای دیجیتال را فراهم کند.
- نبود امکان قانونی نگهداری رمزارز توسط نهادهای مالی یک محدودیت جدی است.
- هدایت سرمایهگذاران به ابزارهای رسمی مانند صندوقهای رمزارزی، بهجای خرید مستقیم رمزارز، میتواند ریسکها را کاهش دهد.
- سازمان بورس بهصورت رسمی، بورس تهران را مسئول راهاندازی این صندوقها کرده و همکاریها با وزارت اقتصاد آغاز شده است.
او تأکید کرد ورود داراییهای دیجیتال به بازار سرمایه به معنای رقابت منفی با صرافیها نیست، بلکه ایجاد همافزایی و تکمیل زنجیره خدمات مالی است.
در ادامه، محمدرضا مانی یکتا، مدیرکل نظامهای پرداخت بانک مرکزی، از دلایل حضور پررنگ بانک مرکزی در این اکوسیستم گفت.
مانی یکتا سخنان خود را با تشریح چرایی ورود جدی بانک مرکزی به تنظیمگری رمزارزها آغاز کرد و گفت تا پیش از سالهای اخیر نوعی انفعال در مواجهه با این حوزه وجود داشت. او توضیح داد که تا حوالی سال ۱۴۰۰ حتی در سطح دولت نیز درباره نقش رمزارزها—چه بهعنوان ابزار سرمایهگذاری و چه ابزار پرداخت بینالمللی—ابهام جدی وجود داشت و سهم بازار رمزارز در آن مقطع بسیار محدودتر از امروز بود. وی دلایل ورود جدیتر بانک مرکزی را اینگونه عنوان کرد:
- تحولات بینالمللی: در سراسر دنیا تنظیمگران مالی رویکرد فعالی نسبت به داراییهای دیجیتال اتخاذ کردند؛ در برخی کشورها نقش بانک مرکزی پررنگتر شد و در برخی دیگر وزارت اقتصاد و بازار سرمایه محور اصلی تنظیمگری بودند.
- قانون جدید بانک مرکزی: این قانون که در ابتدا ابهامات زیادی داشت، اکنون مسیر را روشنتر کرده است. یکی از مهمترین ابهامات درک صحیح از مفهوم «رمزدارایی» و دامنه شمول آن بود که اکنون چارچوب آن مشخص شده است.
- ضرورت نگاه فراتر از مبادله رمزارزی: موضوعاتی مانند توکنسازی، قراردادهای هوشمند و داراییهای برنامهپذیر ظرفیتهای مهمیاند که هنوز در اقتصاد کشور بهطور کامل فعال نشدهاند.
مانی یکتا تأکید کرد هر پدیدهای که بر بازار پول و ارز اثر بگذارد، باید در دایره تنظیمگری بانک مرکزی قرار گیرد یا حداقل ملاحظات این نهاد درباره آن اعمال شود. او گفت:
«تنظیمگری در شرایط ثبات اقتصادی، رویکردی توسعهمحور دارد؛ اما در برخی مقاطع بهدلیل شرایط خاص، تصمیمهایی اتخاذ شد که نگرانیهایی برای فعالان ایجاد کرد. این تصمیمها نه از جنس محدودسازی، بلکه از جنس حفاظت از ثبات اقتصاد کلان بود.»
او اولویتهای بانک مرکزی را حفظ ثبات پولی و ارزی، ایجاد چارچوب فعالیت سالم بدون محدودسازی غیرضروری و حرکت به سمت اقتصاد دیجیتال با تکیه بر فناوریهایی مانند «پول هوشمند» معرفی کرد.
مانی یکتا توضیح داد که پروژههای هوشمندسازی در بانک مرکزی با هدف شکلدادن به زیرساختی برای پرداختهای برنامهپذیر و فعالسازی قراردادهای هوشمند در حال پیشرفت است. به گفته او، «پول هوشمند» تنها ابزار حکمرانی نیست، بلکه بستر اصلی رشد کسبوکارهای دیجیتال خواهد بود. او ابراز امیدواری کرد این مسیر با همکاری نظام بانکی، فعالان پرداخت و کسبوکارهای دیجیتال به پیش برود تا گذار کشور به اقتصاد دیجیتال با کمترین چالش انجام شود.
در ادامه این پنل اختصاصی، مهدی طغیانی، نایبرئیس کمیسیون اقتصادی مجلس، در پاسخ به پرسش درباره «نقش مجلس در تنظیمگری هوشمند»، گفت مجلس طی سالهای اخیر بسترهای کارشناسی لازم برای بررسی موضوعات نوظهور را فراهم کرده است. او یادآور شد در مجالس یازدهم و دوازدهم، گزارشهایی درباره بازار رمزارز به صحن ارائه شد و هدف آن آغاز فرایند قانونگذاری بود.
طغیانی پیرامون مبحث چالش اصلی در قانونگذاری، در توضیح مهمترین مانع گفت:
«میان دستگاههای دولتی اختلافنظر وجود دارد؛ سازمان بورس، وزارت اقتصاد، بانک مرکزی و نهادهای امنیتی هرکدام برداشت متفاوتی از محدوده وظایف خود دارند. همین اختلافها مانع تدوین یک لایحه واحد شد و دولت سیزدهم نیز لایحه قبلی را بهسرانجام نرساند. در نتیجه، نمایندگان مجلس خود طرحی را با مشارکت فعالان بخش خصوصی تدوین کردند؛ طرحی که اکنون مبنای بررسی و تکمیل است.»
به گفته طغیانی، بخش مهمی از تنشها بین بانک مرکزی، بازار سرمایه و دیگر نهادها ناشی از نبود مرز شفاف در نقشهاست. او تأکید کرد تعیین این مرزها وظیفه قانونگذار است و اگر این کار تنها به دولت سپرده شود، به دلیل رقابت نهادی، نتیجهای حاصل نخواهد شد. او ابراز امیدواری کرد قانون جامع رمزارز در دو تا دو و نیم سال آینده به جمعبندی نهایی برسد؛ هرچند زمانبر بودن قانونگذاری امری طبیعی است.
وی نکات تکمیلی سخنان خود را به این شکل توضیح داد:
- ورود صندوقهای رمزارزی در بازار سرمایه یک مسیر منطقی برای سرمایهگذاری غیرمستقیم مردم است.
- موضوع پلتفرمهای طلا میتوانست در قالب صندوق وارد بازار سرمایه شود، اما بازار سرمایه با کندی عمل کرد و این فرصت از دست رفت.
- هدف قانونگذاری باید ایجاد تعادل پایدار بین ثبات پولی و ظرفیتهای سرمایهگذاری باشد.
اشکان رحیمی – معاون توسعه کسبوکار صرافی اوامپی فینکس
پس از طرح دیدگاه مجلس، مجری پنل از اشکان رحیمی دعوت کرد و توضیح داد حضور اوامپی فینکس در این رویداد نشانه رویکرد توسعهمحور این مجموعه در سطح مدیریتی است.
نقش کلیدی بانک مرکزی در تنظیمگری
رحیمی سخنانش را با یک اصل بنیادین آغاز کرد:
«هر فعالیتی که به پول ملی نزدیک است، ناگزیر باید ذیل تنظیمگری بانک مرکزی قرار گیرد؛ زیرا حفظ ارزش پول ملی مأموریت اصلی این نهاد است.»
او اضافه کرد در چند سال گذشته، بخشی از تعامل سازنده میان کسبوکارها و رگولاتور تضعیف شده بود و برخی فعالان تلاش داشتند نقش بانک مرکزی را به نهادهای دیگری منتقل کنند؛ اقدامی که از اساس با منطق حکمرانی پولی سازگار نیست و توسعه اکوسیستم را دچار آسیب میکند.
چالشها از نگاه بخش خصوصی
- رویکردهای گلوگاهی در رگولاتوری که باعث نااطمینانی عملیاتی میشود.
- ریسک درگاههای پرداخت ریالی و محدودیتهایی که برخی پلتفرمها با آن مواجهاند.
- نیاز اکوسیستم به چارچوب شفاف و قابل اتکا؛ زیرا هیچ کسبوکاری مایل به فعالیت در فضای مبهم نیست.
رحیمی مصوبه اخیر بانک مرکزی درباره ضوابط فعالیت رمزارزها را گامی مثبت دانست و گفت این چارچوب باید بهصورت پویا و با مشارکت فعالان تکامل یابد.
پیشنهادها و انتظارات
- شروع فرآیند صدور مجوز رسمی برای سکوهای رمزارزی از طریق درگاه ملی مجوزها
- اعتباربخشی به پلتفرمهای داخلی و ایجاد اعتماد برای بازگرداندن کاربران از صرافیهای خارجی
- جلوگیری از خروج سرمایه در قالب داراییهایی مانند تتر
- استفاده از ریال دیجیتال در قالب ابزار پرداخت برنامهپذیر و جایگزین بخشی از درگاههای سنتی
- تقویت حکمرانی دادهمحور و پرهیز از محدودیتهایی که دادهها را به دارکمارکتها منتقل میکند
رحیمی هشدار داد محدودیتهای شدید نهتنها شفافیت را کاهش میدهد، بلکه فضای زیرزمینی ایجاد میکند. او تأکید کرد:
«تغییر زمین بازی از طریق محدودسازی شدید، در نهایت به زیان نهاد ناظر است. تنظیمگری هوشمند باید هم اهداف حاکمیتی را محقق کند و هم مسیر توسعه پایدار اکوسیستم را باز نگه دارد.»
در پایان این بخش، مجری اعلام کرد گفتوگو با محمود گودرزی در بخش دوم پنل ادامه خواهد یافت تا نگاه بازار سرمایه نسبت به داراییهای دیجیتال و چارچوبهای برخورد ساختاری با این حوزه روشنتر شود.
محمود گودرزی – مدیرعامل بورس اوراق بهادار تهران
گودرزی در ابتدای سخنان بخش دوم خود به فاصله معنادار میان سیاستگذاری در سطح حکمرانی اقتصادی و واقعیتهای میدانی بخش خصوصی اشاره کرد و هشدار داد این شکاف در حال افزایش است. به گفته او، اگر این فاصله برطرف نشود، امکان بروز سیاستگذاریهای ناکارآمد بیشتر خواهد شد.
چشمانداز بورس تهران برای یک بستر دارایی یکپارچه
او توضیح داد بورس تهران در تلاش است بستر واحدی ایجاد کند که در آن سهام، صندوقهای طلا و صندوقهای رمزارزی در کنار هم و با تجربه کاربری مشترک قابل معامله باشند. هدف این است که سرمایهگذار بتواند بهسادگی میان این کلاسها جابهجا شود و این داراییها مانند «حلقههای یک زنجیره» به هم متصل باشند.
گودرزی افزود اگر ابزارهای تأمین مالی نیز روی همین بستر عرضه شوند، بازار سرمایه وارد مرحله جدیدی از کارآمدی خواهد شد.
پیشنیازهای صندوقهای رمزارزی و چالش نهاد امین
او با اشاره به شش رکن اصلی لازم برای راهاندازی صندوقهای رمزارزی—از جمله مدیر، متولی، حسابرس و نهاد امین (کاستودین)—تأکید کرد تلاش بورس بر این بوده که هیچ ذینفعی از این مدل حذف نشود.
او گفت مهمترین چالش، ساختار نهاد امین و نحوه نگهداری داراییهاست. هرچند دستورالعملها اشارههایی کلی دارند، اما جزئیات اجرایی هنوز شفاف نیست و تجربه عملی نشان داد مقوله کاستودی بسیار پیچیدهتر از تصور اولیه است.
به گفته گودرزی، در بسیاری از کشورها پلتفرمهای رمزارزی خود نقش نهاد امین را ایفا میکنند. اما انتظار برای تکمیل کامل چارچوبهای رسمی در ایران میتوانست این مسیر را سالها عقب بیندازد؛ از همین رو بورس تهران تصمیم گرفت رویکردی عملیتر اتخاذ کند و میان زیرساختهای فناورانه و غیرفناورانه تفکیک قائل شود.
الگوی پیشنهادی برای نگهداری داراییها
گودرزی توضیح داد جمعبندی نهایی بورس تهران این بوده که بخش عمده داراییهای صندوقهای رمزارزی—حدود ۹۵ درصد—در کیفپول سرد نگهداری شود و تنها ۵ درصد برای عملیات روزمره در کیفپول عملیاتی قرار گیرد. این مدل بهزعم او میتواند بخش مهمی از ریسک کاستودی را کاهش دهد.
گواهی سپرده رمزارزی و مقایسه با تجربه جهانی
او در ادامه به موضوع «گواهی سپرده رمزارزی» اشاره کرد و گفت این مدل ریسک زیادی برای مدیران صندوق ایجاد میکند. به گفته وی، طراحی صندوقها باید همراستا با نمونههای بینالمللی باشد؛ امری که در حال حاضر در بیش از ۲۰ کشور و ۲۶ بورس دنیا عملیاتی شده است، اما بازار سرمایه ایران با تأخیر وارد این حوزه شده است.
نقش پلتفرمهای رمزارزی در نقدشوندگی
گودرزی تأکید کرد پلتفرمهای رمزارزی از ذینفعان اصلی این صندوقها هستند و بورس تهران آنها را تأمینکننده نقدشوندگی در نظر گرفته است؛ زیرا مدیران صندوقها و نهادهای مالی سنتی، تخصص کافی در معاملات رمزارزی ندارند. البته او شرط گذاشت که این همکاری باید در چارچوب سازوکارهای شفاف معاملاتی، گزارشدهی دقیق و مدل استاندارد قیمتگذاری صورت گیرد و متولی صندوق نقش مهمی در تعریف این چارچوبها دارد.
گودرزی گفت با تعدد ارکان نظارتی در بازار سرمایه، ریسک نگهداری دارایی برای سرمایهگذار به حداقل میرسد و تنها ریسک باقیمانده، نوسان قیمت خواهد بود.
او تأکید کرد که این مدل «نهایی و بسته» نیست و قابلیت بازطراحی و بهبود مستمر دارد. بورس تهران طی ماههای اخیر جلسات مفصلی با چند صرافی بزرگ برگزار کرده و فعالان حوزه دعوت شدهاند پیشنهادهای خود را برای تکامل مدل صندوقهای رمزارزی ارائه دهند.
جایگاه این ابزار در تأمین مالی اقتصاد
در پایان، او گفت رگولاتور بیش از هر چیز به نقش ابزارهای جدید در تأمین مالی اقتصاد توجه دارد و هرچقدر صندوقهای رمزارزی بتوانند به این هدف کمک کنند، مسیر دریافت مجوزها نیز هموارتر خواهد شد.
محمدرضا مانی یکتا – مدیرکل نظامهای پرداخت بانک مرکزی (بخش دوم: ریال دیجیتال)
مانی یکتا در پاسخ به پرسشی درباره جایگاه بانک مرکزی در توسعه «ارز دیجیتال بانک مرکزی» (CBDC)، توضیح داد که بانک مرکزی ایران از نخستین نهادهایی بوده که بهطور رسمی وارد این حوزه شده است؛ ورود نه از سر شتابزدگی، بلکه بر پایه سالها مطالعه داخلی و رصد تجربیات جهانی.
مسیر توسعه ریال دیجیتال
او گفت طراحی CBDC فرآیندی پیچیده است و تا سالهای ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۰ استاندارد مشخصی برای آن وجود نداشت. از همین رو، بانکهای مرکزی باید همزمان با مطالعه تجربههای جهانی، طراحی را متناسب با نیازهای ملی پیش میبردند. به عقیده او، مهمترین محورهای چنین طراحی این موارد هستند:
- تعیین کارکرد و دامنه استفاده
- انطباق حقوقی
- مقیاسپذیری
- تعیین اینکه آیا CBDC شبیه اسکناس باشد یا شبیه حساب بانکی
- مشخصکردن گروههای هدف
- شیوه صدور و گردش
مانی یکتا تأکید کرد ریال دیجیتال بهعنوان تعهد بانک مرکزی و بدون سود طراحی شده است؛ بنابراین جذابیت آن باید از طریق «کارکرد» ایجاد شود، نه نرخ بهره. سادگی استفاده، حل یک مسئله واقعی پرداخت و برنامهپذیری پول از مهمترین ابزارهای جذب کاربران هستند.
اجرای تدریجی و نقش سندباکس
او گفت ریال دیجیتال نمیتواند یکباره در مقیاس ملی راهاندازی شود و اجرای آن در قالب مراحل آزمایشی، پیشآزمایشی و سندباکس پیش میرود. همکاری شبکه بانکی و بازیگران حوزه پرداخت در این مرحله ضروری است.
شفافیت و تفاوت با رمزارزها
مانی یکتا توضیح داد CBDC میتواند شفافیت معاملات اقتصاد دیجیتال را افزایش دهد. او همچنین تفاوت مهمی بین CBDC و رمزارزها برشمرد: در جهان برای CBDC مدلهای نسبتاً استاندارد شکل گرفته، اما رمزارزها فاقد الگوی جهانی واحد هستند و همین مسئله تنظیمگری را بسیار پیچیده میکند.
او گفت بانک مرکزی موضوع کاستودی (نهاد امین) را رها نکرده و نسخههای اولیه دستورالعملهای مربوط به آن در حال تدوین است.
او تأکید کرد امنیت در پرداخت دیجیتال یک منظومه چندلایه است: از آگاهی کاربران گرفته تا امنیت سایبری، حفاظت از اطلاعات، امنیت تراکنشها و نگهداری داراییها. به گفته او، بخشی از الزامات امنیتی عمومی هستند اما در سکوهای رمزارزی، این الزامات پیچیدهتر و تخصصیترند و نیازمند ترکیبی از مقررات ویژه، نظارت امین و الزامات فنی است.
پرسش نهایی مجری از مقامات حاضر در مورد «نگاه به سال آینده» بود که در ادامه، دیدگاهها را بررسی میکنیم.
اشکان رحیمی – معاون توسعه کسبوکار اوامپی فینکس
رحیمی در جمعبندی گفت نسبت به سال گذشته پیشرفتهای خوبی در تنظیمگری رخ داده و اسناد اخیر بانک مرکزی میتوانند کاربردی باشند، اما همچنان کاستیهایی دارند.
چالشها و پیشنهادها
- معاملات تعهدی با وجود سهم زیاد در بازار، در چارچوب فعلی ممنوع شده و نیاز به بازنگری دقیق دارد.
- ریسک فریز ولتها و داراییهای تتری بخش عمده دارایی صرافیها است و ریسک شناسایی ولتها بالاست؛ مدل نهاد امین یا صندوقهای متمرکز میتواند این ریسک را کاهش دهد.
- ساختار صرافیها سهلایه است (نگهداری، تراکنش، برداشت) و مدل کارگزاری رمزارزی میتواند امنیت هر لایه را افزایش دهد.
رحیمی تعیین تکلیف کارگزاریهای رمزارزی را اقدامی مثبت دانست اما گفت سند فعلی نیازمند تکامل است. او درباره ذخایر احتیاطی ثابت هشدار داد که با مقیاس بزرگ صرافیها کارکرد خود را از دست میدهند و طراحی پویا ضروری است.
او یادآور شد تصمیمات خلقالساعه—مانند اختلال ۱۲روزه درگاهها در دوره جنگ—میتواند کل جریان نقدینگی پلتفرمها را متوقف کند و برنامهریزی بلندمدت را مختل سازد. به گفته او، اعمال محدودیتها باید همراه با اطلاعرسانی قبلی باشد تا جلوی سوءاستفاده گرفته شود.
رحیمی تأکید کرد بخش بزرگی از معاملات تتری خارج از پلتفرمها و غیررسمی انجام میشود و بانک مرکزی میتواند با واگذاری اختیار و مسئولیت به کسبوکارها، این بازار را رصدپذیر کند. کسبوکارهای رمزارزی از توان ایجاد زیرساخت لازم برخوردارند و پذیرش این مدل، حجم بزرگی از معاملات غیررسمی را به بسترهای قابل نظارت منتقل میکند.
در پایان او گفت: هیچ کسبوکاری مخالف قانونگذاری نیست؛ مشکل، انباشت بیش از حد مقررات است. تنظیمگری باید تدریجی، پویا و متناسب با واقعیت بازار باشد تا اکوسیستم دوباره به نقطه انسداد نرسد.
بخش دوم روز اول رمزآتی – سخنرانی محمدرضا پورابراهیمی
پورابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجمع تشخیص مصلحت نظام، سخنان خود را با تاکید بر نقش حیاتی استقلال بانک مرکزی آغاز کرد و گفت مهمترین چالش اقتصاد ایران، تداوم تورم مزمن در سطح ۳۵ تا ۴۰ درصد طی هفت سال اخیر است. او توضیح داد تجربه جهانی از دهه ۱۹۹۰ نشان داده بدون مهار تورم، رشد اقتصادی پایدار امکانپذیر نیست.
ضرورت مواجهه هوشمند با رمزارزها
او گفت مواجهه با رمزارزها یک انتخاب نیست؛ بلکه واقعیت میدانی اقتصاد جهانی است. نادیدهگرفتن یا انکار آنها نه ممکن است و نه مفید. در سیاستهای کلی نظام پولی و بانکی که اکنون در دستور کار صحن مجمع قرار دارد، «مواجهه هوشمند با رمزارزها» بهصورت شفاف گنجانده شده است. پس از تصویب این سیاستها، دولت مکلف خواهد بود قوانین اجرایی آن را تدوین کند.
ضرورت تعیین متولی واحد
پورابراهیمی یکی از چالشهای اساسی را ابهام در نهاد تنظیمگر دانست؛ اینکه رمزارز ابزار پرداخت است و زیر نظر بانک مرکزی قرار میگیرد یا دارایی سرمایهای محسوب میشود و باید زیر چتر بازار سرمایه باشد. او گفت این موضوع نیازمند جمعبندی شفاف در سطح عالی سیاستگذاری است.
فرصتها و الزامات حکمرانی
او در کنار تهدیدها، فرصتهای این فناوری را نیز برشمرد: شفافیت، ردیابی، کاهش هزینهها، قراردادهای هوشمند، توکنسازی داراییها و ظرفیت پرداختهای فرامرزی—که میتواند در شرایط تحریم به اقتصاد کمک کند.
پورابراهیمی تأکید کرد هدف نهایی، تبدیل این ظرفیت نوظهور به ابزاری برای تقویت اقتصاد ملی است، نه مواجهه سلبی یا شتابزده.
او از فعالان بخش خصوصی خواست پیشنهادهای جامع و مستند ارائه کنند تا در فرایند سیاستگذاری مورد استفاده قرار گیرد.
جمعبندی روز اول رویداد ملی رمزآتی
روز نخست رویداد ملی «رمزآتی» با حضور پررنگ پلتفرم تبادل رمزارز اوامپی فینکس و مشارکت گسترده مقامات دولتی، مدیران بازار سرمایه، فعالان بخش خصوصی و پژوهشگران حوزه دارایی دیجیتال برگزار شد. در این گزارش، مهمترین دیدگاهها و محورهای مطرحشده پوشش داده شد.
روز دوم رویداد هماکنون در حال برگزاری است و مباحث اصلی درباره مسیر آینده قانونگذاری، اقتصاد دیجیتال، سکوهای طلا و رمزارزها ادامه دارد.
